Thomae Nani Valtellinensis De indiciis eorumque usu in cognoscendis criminibus liber singularis

91쪽

' ait in ea lege nihil amplios exigi quam ut probationes omnes quae asseruntur indubitatae sint pro qualitate pro bationis, quae haberi potest i). Quod vero de indiciis nullus adsit in iure civili titulus, respondet laudatus auctor indicia ad ius nullo modo pertinere, cum posita sint in illa

connexione, quae esse potest inter rem probandam istea quae probatur quae conjunctio natura efficitur, non iure. Idcirco autem de testibus, et instrumentis quaedam

a iure quaeruntur quia de iis jus aliquod speciale constituitur, et quae instruinenta , qui testes fidem faciant loci sunt praecipui in quibus disquiritu sal.

Sunt porro qui adhuc urgent, et inquiunt nos ipsos fassos esse indicia omnia sere testibus, et tabulis probanda esse Frustra ergo indiciis vis probandi tribuitur. At hoc nihil nostram sententiam infirmat. Non enim diximus vim indiciorum ex testibus, aut ex tabulis probari, sed potius ipsa probari singularia facta, quae indicia producere Possunt, et quidem eo probationis genere, quod aliquo modo

a legibus receptum sit. Ut exemplo res illustretur, minae indicium de crimine eiusque auctore parere possunt. Sed prius probandum est minas reapse iactas suisses: Quo prohato tunc sedulo perpenditur utrum eaedem proximum an remotum indicium iaciant. Vis igitur indicii ex ipsis minis rite expensis eruitur , veritas seu existentia minarum ex testi rus, et tabulis prohatur eodem sane pacto quo fit

in argumentis necessariis. Tunc enim vim necessariae Consequentiae habent cum orto probatum est tale factum extitisses; quo probato oritur inde, et perspicitur necessarium argumentum 3). Quaeri autem posset utrum probatio, quam ex indiciis quandoque nasci vidimus, tanti facienda sit ut Iudici liceat

3 Diuersimode hane iij, i lionem solvit Ant. Mat. et u eum e luutus est , Reu 22ius. Vid. Mait Ani et enar tib cie.

92쪽

92 in liquem indicii solum convictum capitalem sententiam proferre Quod quidem negaverit quicuinque leviter etiam

animadvortat, quod multoties diximus, indicia caresso, quae constituunt nexum aliquem inter hominem et delictum sed non constituunt cessario , ita ut fieri possit, ut verum non sit quod indicia tanqua in crum ostendunt, seu potius ut innocens injuste morti tradatur, quod sugiendum omnino esse patet. Nec tu incri recte quis inde inferret aut inibi probari eorum sententiam quam supra cicci . cujus caussa obtinet ut indiciis convictus cxtra ordinem tantum Coer- Centur, aut nunquam Plenam cssc existimandam probationem illam, quae indiciis constat, quamque plenam esse Posse jam ostendere conatus sum. Etenim ad primum quod attinet, udicem minime debere capiti damnare cum quem plura , t quidem gravissima indicia nerant, non ideo,

diximus tui legitima, et, ut aiunt, plena ex indiciis probi iti confici nequeat , sed potius quia probatio haec non

est jus cncris , ut illius caussa possit Judex secura conscentia mandare ut nitor surcis ex gr. suspendatur. Quod vero spectat nil alterum , etiam dum adsunt instri uentri, et testimonia duorum hominum omni exceptione in iuruin, etiam dum reus sponto confitetur delictuin plena nihilo Ininus reapse probatione non utimur , ut nempe curtu in omnino sit rem ita , et non aliter se habere. Nonne Os sunt vel instrumenta confingi vel decipi testes oris x. gr. similitudine; ut etiam pecunia , liave ratione corrumpi, lico alioquin honestatis laude floreant Nonne potest reus ex levitate, ut etiam ex insania saturi crimen quod nunquam patravit Z Quare ut mortis poena rite inflicta dici posset, deberent prius exigi delicti probationes indubitatae parum o etiam nilii a physica vident in dissimiles , quae perraro quidem , sed tamen quandoque in publicis iudicii glocum habere possunt uti ex gr in ca specie seditiosi hominis, qua in nonnulli ita proposuerunt ut illius Occusion capitalem poenam justam , t necessarium Steride Digitia πιν

93쪽

rent si). In aliis speciebus in quibus non ipsa veritas, sed potius quaedam obtinet verisimilitudo , seu probabilitas

quasque frequentissimas in foro esse ingenue fateor extremum supplicium improbari debet, eaque poenae sunt adhibendae, quae damnum inserant i quod si non omnino, saltum ex aliqua parte reparari possit, si deinceps fortasse constet quod interdum constitisse veterim rerum o numenta docent, id, quod ex caussa vel indicior uti vel testium , et similium valde probabile videbatur , sulfuin esse, nec delictum ab eo fuisse patratum , quem Iudex sententia sua delicti auctorem , atque adeo poena digri um declaravit. Quanquam si dicere clis eam ipsam ob rationem quod cum inorte damnum conjunctum est irreparabile, nunquani Princeps ius vitae et necis in cives ex caussa delicti exercere debet, id quidem non solum per me licebit, immo laudarem vehementissime Proscripta enim capitali poena nec ullui fortasse inde Obvenient publicae et privatae hominum saluti detrimentum , et facilius quiescere poterit animus Iudicantium, qui si paullo attentius perpendunt, coguntur ut plurii num incerti , et solliciti vivere , cum probe intolligant non satis exploratu in esse utrum nocentem aut innocentem condemnaverit. Quia sollicitudo augentur e cesse est , cum cogitant ita damnasses, ut jum damnati malo illo affecti sint , quod , cognito deinceps er- rure, nullum recipit remedium.

i Vid Creman de jur erimiu. lib. a. c. e. v. f. m. trem libenter nomino , et tanqiram praeceptore tu de iis liti me meritura , et an ictam ducem in iis quae de indiciis , ortiniqui inin in coeno seendis eriminibus conscripsi , quaeque ille clarius exolambit in eo lepublieis judieiis libro cuius dat spem fecit, quemque impitieuter iudiea expectamus.