장음표시 사용
61쪽
eaussa oriatnr, ita ut in indicium vel proximum, vel remotum omnino dici potest, nisi prius expensae omnes caussae sint, ex quibus oriri potuit, et sedulo animadversum, cui ex iisdem caussis verisimilius indicium acceptum referri debeat. Itaque in aestimanda quoque extrajudicialis consessionis vi hahenda ratio est omnium caussarum, quae ipsam consessionem eruere potuerint Plura namque sunt, qnae probare videntur patrati criminis indicium conia sessionem esse, plura quae demonstrat eandem esse animi levitatis, et inanis jactantiae argumentum. Primo enim ev
nire facile potest, ut quis conscientiae stimulis agitatus cogatur quodammodo ad ea patefacienda, quae Perpetravit, vel etiam, ut admissum scelus aliis notum iaciat eum in linem, ut ab iisdem adjuvetur, ut possit se criminali iudicio subtrahere. Praeterea et illud quandoque fieri eo stat, ut plura nonnulli in familiari colloquio, plura ex stolida quadam ac tantia vanam impudentiae gloriam adsectantes de se non tam lateatur, quam fingant, similes prope illi Thrasoni, quem Servus apud Plautum attinentum in Cilicia quinquaginta centum Sucolatronidas, triginta Sardos, sexaginta Macedonas occidisse uno die εὶ. Ut igitur statutis regulis perpetuo insistam, plura an madverti ab Iudico dcbent ac primo verba , quibus co sessio facta est, expendenda sunt. Etenim nee Iudex expendens facile intelliget, utrum inetantia proxima, aut criminis conscientiae amnis consessio videntur. Secundo tempus, locus, ubi quis crimen consessus est, ii coram quibus facta sui consessio considerentur oportet, quoniam hoc pacto deprchendi poterit parum fidei eam consessionem mereri, quae inter convivia , vel inter homines de impudentia certantes omissa fuit, magis cum in abdito apud eos sui facta , a quibus consilium , et opem quis sperat, quo imminenti quisition se facile subtrahitur Quod majorem etiam probabilitatem acquiret, si instituta de con-
62쪽
fiasesso inquisitio, et de eo legitima suspicio exorta jam fuerit.
Tertio ipsa liminis nutura perpendenda est, cum ui rem , minoremve verisi in ilitudinem consessio pariat, prout magis , minusve probabili tutis adest illud ad exitum perduci potuisse Scilicet magni sucienda est consessio, si de crimiti admisso aliunde constet, parvi, si adhuc incertam corpus delicti sit, namque, ut rite docet oetius, conjessi ex- trajudicialis generalior de homicidi, alioDe crimine admisso Paro facienda est, nisi aliqua adsit specifica qualitatis delicti designatio i). Sed et fictum consessionem habent Pragmatici, ad
quam reserunt potissim ni suspecti delinquentis silentium, vel in respondendo varietatem . Ego sane nori innino dixerim silentium, vel varietatem in respondendo pro consessione bubendam esse. Num ad tacentem quod spectat, is neque utetur proprie, neque infiiciatur, adeoque nihil obstat, quominus pro diversis circumstantiis reus ve tanquam consessus, vel tanquam in sic iuris, vel tanquam unus his beatur, cui timore praepedito vox faucibus haeserit,itaui non potue iit cogitata proloqui. Ipse .i ullus Ictus ait eum , qui tacet non utique fateri , sed tamen erum esse eum non negare a). Quae verba expendens Heli eccius dixit letum tacentis in odium quemda in statiam constituere inter satentem , et inficientem 3ὶ Si rerum magistram experientium consulimus, nos profecto docet eos silere et in respondendo variare , qui peccaverunt, quique ideo
ante oculos meritam poenam semper versuri putiriit, Conscentiam scelerum eripere audiiciam, lingua reprimere, obturatos augere, silentium imponere , ut inquit Demosthenes 4J. Sed eadem experientia nos monet id quandoque non evenire, et silentium, atque in respondendo
i Vid. oet ad Parideo ne, de Quaest vid. regul primama
63쪽
varietatem ab aliis innoxiis caussis potius, quam a criminis conscientia interdunt oriri. N que ni in quemquam latere arbitror quam possit tu homilium animos tristissi tritis ille criminalis inquisitionis apparatus, carceris, vinculorum , Oriuentorumque metus, ipsa etini Iudicis praesentia, quam et innocentes concutere recte dixit Antonius Mattheus , nimis quoque interduin terrificae , et contortae ipsius interrogationes, quae rectam respondendi rationem omnino prohibere videntur, incertus judiciorum exitus, qui plurium innocentium victimas mactavit, et similia,
qua ab indiciis criminalibus vix seiungi possunt, quaeqe,
Pacatum cujusque animum tur re, et agitare valent. Quapropter ut scimus Iudex deprehendere queat, atqne distinguere reum timore perculsum silente in , et prae nimia sensuum alienatione varia loquentem a reo, qui artificiose, callide , et contumaciter respondere de .
trectat, vel data opera ambigue loquitur, inquiri optimum erit , utrum persona delata ea sit , quam novitas iudiciornm in inime terrere potest, si sorte iam alias de aliis esset inquisita criminibus , et carceris squaliori caeterisque criminalis judicii incommodis assueta, vel nunquat criminalem inquisitionem uerit passa . Etenim in priori specie facilius crederem silentium , et in respondendo varietatem cri ininis conscientiam arguere, difficilius in posteriori . Expendi etiam oportebit utruinreus praesens et tacens simpliciter et absolutu taceat absque alio externo signo , quod conses ,ionem aut negationem inducati vel aliquod in contrarium proponatur , veluti si ex duobns propositis alterum negct, vel sateatur in prima enim specie , uti ni in advertit Gon2ale , videtur medium dari inter consessionem et Hogatione in , tu ut tacens neque uteri neque negare videatur ex dicta Paulisti regula i in secunda vero adversative consentire videtur, eum qui unum ex duobus sibi illatis satetur vel negat, alterum sateri ve negare censeatur Rationem discriminis tradit laudatus auctor, quod in prima specie, cum
64쪽
aliquis simpliciter et absoluto tacet, nihil firmat verum vel salsum , t ideo neque dissuetur a contra vero in secunda specie si ex duobias illatis alterum latetur vel negat, ex eo quod unum negavit, alterum uteri vel si unum lateatur, alterum tacendo negare videtur Hoc si quidem conjectura adsequimur , quia interrogatus do duobus csponsum ad unum contraxit, in ali Oppositum significavit approbando vel negando si L. Animadvertendum denique erit in quibus variaverit reus r an se ilicet varietas in iis sit, quae nihil ad criminis naturam detegendam , ejusque probandam existentiam , t auctorem conscrnnt, quaeque Pragmatici judicii accidentalia dixerunt, vel in iis , quae judicii essentialia nuncuparunt, quibus nimirum quaestis ipsa incitur , et argumenta ad probationem praebere possunt; si quidem ipsi docent minus esse in accidentalibus variare, magis inessentialibus . Quae regula riderico inemero non probatur observat enim magis esse in iis , quae parum vclnihil ad quaestionem probanda in tendunt vitriarc quci in inconstanter eas referre circumstantiam, qua delicti qualitatem designant , et sic gravioris momenti sunt cum in his aliquid excusationis, inquit laudatus auctor , cli Possit ex objecto , suPerquo quis quaesitus est , in illis
ne colorem quidem habere sermonis inconstantiam, sed vitium manere inconcussum a L.
Haec porro , quae de silentio, et varietate animadversa sunt , trepidationi , pallori , ut mendacio aptari sa-cile posse non opus est pluribus explicare . Quare observare sussiciat silentium , trepidationem , et pallorem
tiora criminis conscientiae arguimenta esse , cum hae CIudex in re perspicit, qui aliis indiciis jam sucrit convictus . Quod mirifice de coniuratis testetitur Cicero, in-
65쪽
quiens Me milia quidem, Quirites , eum illa certissima
Misa sunt argumenta, atque indicia sceleris tabellae, signaci manus, denique uniuscujusque confessio, tum multo illa ortiora colos, Oculi , Multus , taciturnitas . Sic enim obst uerant , sic terram intuebantur , sic furtim nonnunquam inter se amiciebant, ut non abi aliis indieari, sed indicare se imi viderentur si . Mendaciuitavero, si rite animadvertas , non solum indicium est suapte
natura , sed etiam aliis indicita , quae sorte mentitus reus fuerit, majorem probabilitatis vim adjicit . Praecla-x Quintilianus : Caedes a te cummissa est cruentam enim ratem habuisti: non est tam grave argumentum si fatetur, quam si convincitur . Nam si fatetur multis ex caussis Otuit cruenta esse estis: si negabit , hic caussae cardinem Ouit, in quo si ictus fuerit, etiam insequentibus ruit non enim videtur in negando mentiturus
fuisse , nisi deFerasset id posse defendi , si consteretur a . Antequam huic capiti sinem imponam non ab re videtur pauca subjicere tum de nominatione laedentis alaeso acta , tum de rei consessione , qui aliquem delicti particissem insimulaverit. Quod spectat ad nomina tionem a laeso iacta in nullam eadem efficere potest probationem , cum simplex assertio Sit , quae vix non vix quidem a qualibet accusatoris delatione distinguitur , quia nunquam uilinittitur nisi verosi in ilibus argumentis confirmetur . Habemus enim in hac specie testem, set quido in propria caussa testimonium praebentem unde satis prudenter monuit Ulpianus quis, nil moriens dixisset sibi a serω vim mortis esse illatam non esse credendum Domin , nisi hoc ostea abra rede ro-hari poterit 3 . Nec clari in vitae extremis laesum
66쪽
constitutum fuisse, adeout non praesumatur mentiri g qui imminentis suturae vitae cogitatione non leviter cor movetur . Etenim praeter quumquod in nonnullis iniprobitas nonnisi cum vita cessat i et facile etiam morituri sulli possunt , haec praesumptio, quae generalis est, morituro lavere non potest , cum ipse aliquid in alterius damnum intendit quod ex supra dictis de bonitatis pra sumptione facillime consequitur. Idem de nominatione Socii a reo facta dicendum est. Quanquam inter iuris interpretes adhuc disputatur iitrum reus de Sociis interrogari possit. Cui controve siae caussam dedisse leges nonnullas, quae speciatim conistrariae videbuntur, existimat Antonius atthaeus , qua etiam Cujacium secutus distinguit inter reum de se ultro
consessum, et eum qui convictus est , non vero On
fessus i . Hunc autem , non illum in socios interrogari posse autumat, ne consessus qui de sua salute desperavit , alienum, ut inquit Paullus, in dubium deda- eat et). Sed haec distinctio fortasse locum habere potest, si ad Digestorum jus ratio habeatur. Quod mihi colligere videor tum ex eodem Paullo , tum ex Modestino. Ille enim ait In criminibus eruendis quaesti quidem adhibetur, sed non statim a tormentis inciρiendum est rideoque Prius argumentis quaerendum est , et si su Fiacione aliqua reus urgetur, adhibitis tormentis de sociis, et sceleribus suis consteri co ellitur 3ὶ Hic vero inquit , eum , qui de se confessus est, in caput aliorum non torquendum, ut Divus Pius rescriρρit 4 .' Sed lata ab Imperatoribus Honorio , et Theodosio constitutione omnis distinctio sublata videtur, et generatim prohibitum,
i Vid. ni. Mat. ad lib. it. Tit. 6. U. . et leges ibi
relatas 'l9 Paul recept sentent. lib. . it. 4.
3 Iulii Pauli Rem Sent. lib. V. Int. XIV. de Quaestionibus.
67쪽
ne de proprio crimino confitens super conscientia scrutetur aliena. Quamvis enim in ea constitutione illi solum memorentur, qui de se consessi sunt, ratio tamen , quam Imperatnres adjiciunt ejusmodi est, ut et convictis aptari acile possit . Nemo, inquiunt, sibi objectu cujuslibet eriminis blandiatur de se in quaestione confessus Meniam rosetc flagitia Perans adjuncti Mel communione criminis consortium Personae suρerioris Utans , aut inimici supplicio in φsa si remorum suorum sorte sociandus,aut eripi se posse confitens studio, aut privilegio nominatis ij. Scilicet, uti explicat Iacobus Golliolaedus, plerique
desperati alios ad societatem criminis vocant, vel ut potentiore nominato de se sententiam vitent iitque destinat judicio eripiantur , et pubblicae vindictae subtrahantur , ve ut inimicos suos ii supplicium vocent a). Istud vero haud Licile Gothosred, concesserim ex hac ipsa lege deduci eum non interrogatum alios profiteri
non posse . Non enim hoc Imperatores declaravere , sed
illud solum ut nemo crederet Monte fugenti quod equidem rescripto Divi Pii consonum est. Simul, inquit
Divus Pius, conseictis confessisque ad socictatem scelerum Moca. itibus eos , a quibus arerehensi , custoditique sunt facile credi non Uortet tota si Midentibus rationibus Post commissum communiter facinus ad Mitandam de se sententiam id fecisse fuerint robati publicae indictae non sunt subtrahendi. 3 Nimirum reorum spontaneae proscssiones , ut vel ipse Gotholaedus scripsit, etsi probationem non sacerunt, ad ulteriorem ainen inquisitionem faciebant, seu ad majorei inquisitionem 4 . Atque haec de vi indiciorum , et de ratione, qua
68쪽
Eadem aestimari debent ita explananda erant . Supersunt innumera alia , quae exponi possent i quaeque libenter praetermitto tum ne in longum nimis protrahatur orati , tum quia plura quaesituris viam aliquo modo peruisse satis videre potest ij.
i Vid. Renazetium in eo de iudieiis eruditissimo Iibro , quem
nuperrime publici juris Deiti qui memorat etiam deprehensionem in loco delieti , criminis occultationem, auxilium acinorosi praestitum, eaque ita expendit ut statutis quoque a nobis regulis apprime convenire videantur. Vid. Cai'. 4. S. XI et XII. Non est tamen ab aque animadversione praetermittendum quod apud Mediolanenses histinet ut nempe ille qui alterius res contrucis verit in loeis habitatis, ut inquiunt , per vim id fecisse praesumendus sit, at armis instructus alienas aedes fuerit ingressus Sane ex uno indicio tam violetitam illico nasei saetae vis praesumptionem , ut Ioco probationis absoluto haberi debeat non adeo tutum, et equum est. Etenim etiam in hae specie praemissae a nobis regulae expendendae sunt antequam ex armorum gestatione proximum illatae vis indicium eruatur . Quisque autem Deili negotio perspieiet quamplura in promptu esse Posse argumenta , quibus ab alia prorsus aussa, quam a pravo inserenda vis animo armorum gestatio deducenda sit. Igitor eum hoc iudicium, uti aetera , nee proximum, nee remotum censeri debeat, donec alia de vera via non fuerit probata , nullam video justitiae rationem quae expositam sori onsuetudinem apud Mediolanenses valeat tueri.
Accedit eam ipxi inveteratae criminalium judiciorum praxi directo adversari , qua sit ut dissielle admodum ex solis indiciis plena, quam dicunt , acti' probatio desumatur . Quod si ex pluribus etiam in diciis plenam non desumi probationem constans est Ori consuetudo, quid de uno indiei dieendum erit, euius vis atque probabilitas adhue
anceps sit, et incertas Fortasse laudati moria defensores Provocabunt ad vetera Romanorum ostituta , qui Furem nocturnum impune oecidere sinebant , hae probabiliis ratio a laeti quod e noeturno empore praesumptio induratur Farem non surandi solum , sed etiam Oecidendi animo venisse eodem pacto, quo armi instructus alienas aedea ingredi praesumitur non rerum isti tum contrectandarum gratia, verum etiam vim ceteris inserendi . Sed immerito ad hane duodecim Tabularum legem provocatur, cujus vera ratio et aequitas sapientissimis Interpretibus adhue satis probata non est plura enim ab iusta et va-
69쪽
ria esseruntur, quibus hae Deeemviralis iuris dispositio rite defendatur . Nos autem hisce omnibus Ulpiani doetrinam praeserimus , qui non diei larem nocturnum impune occidere liceres, sed potius si pare ei sine perieulo non possit m. s. si ad leg. Cornel de Stear. Hae porro admissa Ulpiani sententia eorruit prorsus quidquid ex hae Iego ad tuendam Mediolanen ium consuetudinem de saetae vis pra anmptione dedue poterat. Quae eum in sint inquiri diligenter debet in facta hypothesi utrum revera via illata suerit, vel utrui armis suerit usus , vel uti tentaverit ille , apud quem arma reperta sunt si id Probabitur , vis quoque probata erit , si non , de vi nullo modo judicari poterit.
70쪽
De recta indiciorum coacervallasse Probabilitas, quae ex indiciis do crimine ejusque auctore ruitur maior aut minor est, ut in regula quarta unimadvortim iis , non solum habito respectu ad principio , quibus singula indicia nituntur , sed etiam ad illurn connexionem , atque rationem , quam inter se habere videntur ipsa indicia dum plura sorte concurrunt. Per hanc enim facili negotio a minima probabilitate ad summam veluti per gradus Iudex deveniet, ita ut ope indiciorum quandoque de criminibus eorumque auctoribus satis constar possit. Requiritur tarne ut rectus ordo in coacervandis indiciis servetur, qui ordo ut aliquo pacto innotescat , et explanetur, animadvertendum est cum Quintiliano illud plerumque in omni cogniti ne , quae de aliorum actis suscipitur , quaeri solere utrum nempe quis aliquid facere voluerit, potuerit, et secerit i). gitur ea primum in medium proferre indicia optimum erit ex quibus deducatur faciendi voluntas. IIaec porro adfuisse jure praesumi poterit cum indiciaverisimilem ostendunt caussam , quam veluti finem in delinquendo sibi fortasse proposuerit suspectus sceleris nuctor . Et sane nemo gratis talus est , ut elegant crinquit Grotius , cumque absurdum sit sine ulla omnino caussa aliquid agi, sequitur ut scelus , de cuin physica existentia amplius non dubitamus, vel ex surore dementia , mentisque levitate eius , quem auctorem suspicamur, vel ex alia et quidem imputabili caussa pro sectum censeamu , quae varia esse potest, prout diversa habebitur criminis natura, et personaruin adjuncta. Nihil