Catena in beatissimum Iob absolutissima, è 24 Graeciae doctorum explanationibus contexta, à Paulo Comitolo Societatis Iesu è Graeco in Latinum conuersa, et nunc primum opera & studio Laurentii CumDeo in lucem edita. Adiecto indice rerum & verborum lo

4쪽

CATENA IN

BEATISSIMUM IOB

eras. D. LXXX UL

CUM PRIVILEGIO PONT. MANE' XXIV. GRAECIAE DOCTORVM EX-

planationibus contexta, a P A v L O COMITOLO SOCIETATIs IEsve Graeco in Latinum conuersa,

Et num pinnum opera se studio LAURENTI 3Cv M DEo in lucem edita. Adiecto indice rerum & verborum locupletissimo. .

5쪽

Interpretis ad Christianum lectorem

necessaria. Admonitio.

E x huius nostrae Catenae marginibus , in quibus Auctoris Catenae nomen in aliquot primis soliis adscribitur,omnino remouendum esse censuimus. Primum quδd eiusmodi nomen araecae Catenae abest. Deinde quδd a nobis in nos lia latina est nusquam adscriptum. Postremo, quddDoctorum explanationes permiscet, atque comfundit. Vale.. to M a

6쪽

ANTONIO CARA FAECARDINALI AMPLIS SLMO

cietatis Iesu.

B s o L v I Deo duce inuituta, Cardi natu ampl. , marias Graecorum

Patrum explanationes in Iob , in latι-

num te auctore conuerti, quanta cum

c et oluptate, non dixerim ; non tam, tuta

H tuo delictabar imperio,quod ipsum mihi

erat iucundisiimum, quam quod res erant eiusmodi, mi saluerem nihil imperari potuisseprudentim. Sentient docti, qui thesaurum hunc tam diu abditum sumere in

manus molent. Sed quoniam placuit confiiij tui ructum

communicare cum multu, lucubrationes hata no iras in

lucem edere, faciendum mihi putaui, Ut quo auctore me ad opus contub sub eius quoque nomine opus ipsum emitterem. Pt meum hoc quicquid est laboris, cum in hominum con pectum evenire non audeat, tuu instratum titulunullius oculos reformidet. Suadebant hoc Vficium tum tuamitae rationes ab ineunte aetat Uceptae, qui cum sis educatum in literis, , cum Latinis Graeca coniunxeris, nemo erat,cui hos meos interpretandi conatus vferre malum,nisi is, qui his ipsis rebus excelliret tum mἰta icta summa cum

innocentia , pietate acta, quam si in prauatu θην obscuris

7쪽

hominibus admiramum, in Te tantoael admirabilior,1u to est ita trior persona,quam geris. ωfecit, mi in eo dicandis libro, qui de Deo deque rebus altisiimis totus est, lupotissmum occurreres: cuim mens in rerum caelestiumsud o

ac trinationesacrarum literarum tanquam insuo pabulo conquiescit. Suadebant denique mel potius imperabunt plurima atque egregia tua in nostrum ordinem beneficia, inseres a ris significationes; quibus nisi aliqua mi- cisiim, bise dedit occasio, nostrae moluntatis indicia documenta respondeant, ideamur siugere posse in signem quandam ingrati animi notam. Perge igitur fuere, colere, quos carpi fui, stenuem hanc migdiam meam noli a per ra. nam parentes filiorum munosculis dei

ctantur. V lo hoc omnibus, qui ex his laboribus fluctum ceperint, e tectatum si tamen eiusmodisunt liabores mei,

mi aliquidprodesse ρ int' sed tamen si quidpossunt,

olo hoc inquam omnitus planum esse,id to-

muni hoc rutilitatisuiuum

operamque nauaut.

INTER

8쪽

sTIANO LECTORI.

Vi M a sunt, christiane lector, quae in huius voluminis primo aditu,vestibuloq. te scire arbitror oportere. Primum. A quibus interpretibus huius facta sit libri explanatio. Deinde. Ab huius Commentarii erauissimis auctoribus ad quem scripturae diuinae sensum per- uestigandum sit magna cura adhibita.Tum. Quam illi ipsi sacrorum librorum editionem sint in commenta do secuti. Post. Cuiusnam diligentia, & studio tot explanatorum notatae interpretationes suerint, dc sunt mo iudicio quasi in unu corpus illigatae. Ad postremum. Cur ipsi duplici capitum partitione usi unius. A primo igitur ordiamur. Nempe ii simi huius Commentari j auctores ; ut nec vetustate nec sapietia alios proferre possit Graecia superiores. Quattuor enim di viginti extitere, qui suis docti silinis lucubrationibus dissicillimuhunc Iobi librum mirifice illustrarunt. Dionysius Areopagita, Clemens, Origenes Didymus, Euagrius, Basilius, Gregorius Naaian-etenus, Athanasius, Chrysostomus, Cyrillus, letho us, Apollin rius, Theophilus Alexandrinus, Isidorus , Eusebius, Polychronius,

Ephre, Nilus,Alexader,Iulius,Iulianus,Seuerus,seuerianus,Olympiodorus. Qua omnes, uno excepto Olympiodoro, serme ducentis annis, Magno Gregorio, qui se primu huius libri explicatorem este existimauit, antecellerunt. Iis autem illa prima cura fruit, ut ea Scri- ia Visis apturae sensa, quae historiam propius attingunt, sedulo explicarent: de vi expui .

uo pratia est iis Doctoribus habenda maxima. Quod enim est in . viis ivinis scripturis,si D.Hieronymo,& Augustino credimus,dissicillimum,id noDis enodarunt.Necnon ad ceteros sensus,quos illi τ' ,-- cie, io et bae arabe nomine significant, ubi res ferat, interpretando, saepe descendunt. .Editionem vero sacrorum voluminum. eam secuti

sunt, quam a duobiis illis,& septuaginta gentis Hebraeae summis viris, trecentis annis ante factam Apostoli acceperunt. Atque ipsi illi sacrorum Principes orbi Christiano tradiderunt'.qua ipsos quin- sentos annos cunctas Orientis, & Occidetis Ecclesias usas esse non ignoramus. Iam vero de scriptore Catenae haec nobis est firma sentcntia: cerrimo virum ingenio Olympiodorum Diaconum supe

t 3 riorum

9쪽

riorum Doctorum concinnas, eruditasque interpretationes coli gisse: atque ex iis hoc admirabile opus coagmentasse. Illum vero

unum huius coagmetationis auctorem,& architectum extitille,perni ulta confirmant, tria pr. ecipue. Primum. Quod Olymoi odori intcspretatio,cum ceterorum interpretationibus tanto artificio,tamq; apte cohaeret; ut non multorum, si d unius iudicetur este interpretatio. Deinde. Quia huius Catenae scriptor in sua praefatione pollicetur se ad singulorum capitum expositionem certis protheoriis viii-ru. At nullius alterius nisi Olynisiodori es Ie Protheorias, cuiuis c5mentarium hunc legenti, plani minuita fiet. Postremo. Qiua, si praesitio concedatur Olympiodoro, ut concedenda videtur, quin reliquas interpretationcs ipse contexuerit, dubitari minime debet: praesertim cum ipsa p fatio non secus,quam integer commentarius di, uersorum auctorum scriptis,&communiationibus constet. Maneat

igitur bile veri quam simillimum huius Catenae scriptore Olympiodorirna Diaconum extitiste; cuius etiam absolutum, & luculentum Commetarium in totum librum Iob in hac eadem Catena reperies. Alter quidam fuit Olypiodorus monachus, genere Graecus, e Per pateticorum schola no ignobilis auctor,qni in Aristotelis Meteora Pr. xclaros reliquit commentarios, Ecclesiallem breuibus, & elegantibus scriptis, triplicem scripturae sensum collincans euoluit. Neque illud tibi admirationem esticiat: qudd libri partitio in certa capita, quem secutus est Catenae auctor,cum latinorum Bibliorum druisione haudquaquam consentiat. Totum enim volumen aliquod in plura,pauciorave capita distribuere permissum est interpreti. Ergo ille ad sitam interpretandi rationem diaisonem capitum accom-tavodauit. Nos,ut latinis gratificaremur,latinam etia diuisione complexi, cana suis,certis lucdocis indicauimus. Ipsi autem,qui plenum

e tot Patrum interpretationibus essectum Commentarium e graeco in latinum conuertimus,illud,quantum in nobis suit , sedulo cura' uimus; ut nullum verbum graecum, quod non latino exprimeretur, praetermitteremus. Quamquam cius item rei multo nobis maior

est habita ratio, ut, sacra seposita historia,in qua interpretanda verΡbum pro verbo reddidimus, caeterorum explanatorum non verba lectori annumeraremus , sed tanquam appenderemus. Quod reliquum est, si nostrae interoretationis labor haud fructu caruit suo; primum Christo Iesu, cuius ope & ductu,quod conati su- mus , tanἹem persecimus; deinde Antonio C i rasae, Cardinali Amplissimo,quia saeo . . l labori frugiferam segetem sib- r ministrauit, aliae habendae sunt,& agendae.

10쪽

PAULO COMITO LOSOCIETATIS IESU, LAURENTIUS

C V M-D E O. A T E N A M in Iobum vere auream,ex Graecia luminumsententjs confertam, ac abs te elegantissime in latinam linguam conuersam, tandem Eiquando tuu expressam ad te remittimus. In qua excudenda vel in ipsis opographicis laboribus maximam oblectationem percepi, tot erudit Mimorum virorum praeclaru dictis, a te pari candore expresiis, identidem relegendis. In ea re Dissime omnia: unum inae me torsit, quod huim coagmentationis auctorem esse Olympiodorum, quem tu arbitraras, persuadere mihi minime poteram. mare, cum graecum exemplar sanequam velutium apud δε-ctissimum o nobilis imum virum Ioannem a Sancto si cndrea, e clesiae Parisiensis Cunonicum exuare audiuissem, eum per titeras r Pui, mihi mi id Abitationis eximeret tam,qua est humanitate, tim resondit, inso exemplari Nicetae Heracliensis episeopi nomen

inscriptum; quois nonsubditum esse confrma cum: qu)aesitas ipse

cum ceteris eius operibus plane consentiat; tum, quod alterum exemplar Regis Gustorum bibliothecae,qnon pauca, qua cinctantinopoli visuntur, idem nomen summo cum consensu praeferant. De hoc te libenter ante,quam operi pontiremam manum apponeremus,admonuissim,simniper bibliopola licuisset; qui, cum Franco-hor irasci nundinaeae videret appropinquare,

editionem, et me inuito, accelerauit. Vale.