장음표시 사용
21쪽
ubi Christiani ininime fuerunt, suo inique aptam seopo, pro sua libidine
interpretationem fecerunt. Septuaginta vero ante Christi aduentum,& seor sim veterem omnem scriptura interpretati sunt, a Ptolemaeo bini a binis seiuncti. Fuitque eorum tanta con sio, quasi uno essent ore euncti locuti , in- te: ira nee ad gratiam, nee ad odium cuiusquam hebraica transferentes. Itaque interpretationem illam, tanquam ab omni suspicione vacuam, atque adeo a multis, senioribusque nationis Israeliticae cinctam illi Principes laetorum Ecclesiae tradiderunt. Vt superuacaneae iam sint fabulantium Hebraeorum prauae interpretationes. auo s raro dictione aliqua, quae apud alios interpretes reperitur, utimur id palpicuitatis causa Zutaxat facimiit, nequaquam testificantes eos bis nostiis melius fuisse interivetatos.Apage. Iudaicς,α Samaritant audaciae isthaee est contentio. P o L v c Hr o N ii, & CH R Y s o sτ ora t. Verum,quae a Iob dicta videntur esse asperios, ubi eum Deo disceptat, quasi immerito diuexatus, hanc habent solatii plenam' explicationem. Nam siquis iusti vestigia persecutus,& periurbante metu superato ad persectam caritate peruenerit, doloresque cum cruciatu fuerit expertus, videre poterit, tua fiducia cum Deo ad hune modum loquatur, iusto illius fretus iudicio, a quo solo postulat iudicati. Quare & ipsum Deus complexus ei cum intelligeret, ua mente verba expromeret. Ex Ezeci telis enim ore iniusto tum ordinem vatum redigens effatus est. Si steterit Noli ,&Iob,& Danie filios suos . A filias non eruenti.
Cum his & illa Apostoli consentiunt; Patientiam Iob audivistis, dc finem Domini vidistis. Ex quibus omnibus colligitur, hune sexcentorum certaminum virum eum per se a virtute, tum Dei testimonio dignum extitisse. ' Persuasum etiam mihi est, illius item amicos iustos suisse. Nam avito iusto alienumerat, non iustos adeptum esse amicos. Insultabant autem illi conuitioque exprobrabant, non ideo quod inuiderent ei, sed ob id fortasse, quoniam Dei permisi. Diabolus superseminabat in eis. Cum enim arcanam plagae rationem omnes ignorarent, Dei patrocinio sui epto, acerbiores Euie iusto, quam suae calamitates, suerunt. C H R v s o s τ o 1i i. Vtilem velo esse librum e ciuis in omni vitae genere,& condicione, vitis, mulieribus, senioribus, mediis, diuitibus,pauperibus, secundi aduersisve rebus utentibus,sacile est ostendere. Hic enim vir magnus,atque admirabilis, qui ubi uis gentium clarus est ; qui Pietatis athleta fuit,& eorona donatus;qui cuncta certamina exanclauit , qui innumera aduersas Diabolum trophaea constituit; hie inquam opulentus fuit, Scinops gloriosus,&contemptust, 'liberis abundans,ic orbatus in Regiis aulis, ac in sterquilinio; in splendida veste, e post hane in vermiona sonte; antea se centis cultus obsequiis , postea infinitas pertulit contumelias, insultantium seruorum, exprobrantium amicorum, insidiantis uxoris. Omnia illi quas E sonte fluebant, copia pecuniarum, principatus magnitudo gloriae amplitudo, pacis securitas, bonos de famulatus,& corporis valetudo, ac felicitas liberorum. Nihi Idenique illi triste erat ; aderant ei diuitiae 1 metu exploratae, felicitas casum ignorans idque merito: Deus enim. eum undique ob vallabat, sed postea cuncta illa abierunt, & mille te mpestates in illius domum impetum fecerunt, promiscuae uniueriae, neque ullam intercapedinem facientes. Nam quae ei erant, is estim abrepta sunt omnia;filii violento, atque immaturo interitu oppetentiunt, inmensa atque conuiuio iugulati, non ense, digladio, sed ab improboipiritu aedes conquassante.Posthaec uxor armabatur, iustoque machinas admouebat. Serui etiam & amici illi qaidem os consputabant; hi vero imminebant, atque insultabant;&omni domo extrudebatur, & pro hospitio illi sterquilinium erat, Sc vermium fontes ex omni parte scatebant ; de sanguine, ac sanie dequebat Adamas; dc testula saniem radebat, sibi ipsse factus earnis . Dolorem dolor excipiebat, eumque intolerabilem, nox die erat acerbior ; dc dies nocte ad perserendum disseilior omnia praecipitia erant, ae scopuli; qui solaretur,nemo; qui insultarent, mille,sed in tanta nihilominus procella, & fiuctibu qui oratione explicari nequeunt, nihil in uitatus strenuἡ constitit; cuius rei ea caussa
22쪽
eausti muttit,quod rerum naturam praeel ἡ aestimabat , orsimque eonuersi
ne meum non isnoraret, prospici evat in posterum, nam praeelarὸ eum ageret, calamitatem minime desperabat. Nec solum laborum tolerantiae, Sc patientiae, verum etiam ceterae virtutis hic multarum perpei sonum homo , iis, qui mentem aὰhibent, propositum est exemplum. Fortitudinis atque eonstantiae, ut in tentationibus iniurias ne intentemus, sed placidi, ae moderati simus in opulentia, ae potus late,ut ea aliis communicemus.Temperantiae vero in voluptatibus: iustitiae in iudiciis, atque eo maneretis; in eunctis rebus eoneordiae, de quod caput est, caritatis. reliquarum virtutum omnium numeros omnes absol-ue. Verum hane lasormatam imaginem sume, α in conscientia tua desse. In animi contractione ad hunc contagito. In diuitiis hinc medicamentum pete,ne aut obluaris inopia, aut diuitiis et alis. Si filios amiseris, hine solatium ha s. Hic enim aeruma arum, α purgantis medicinae vim ingentem reperies. si in moi bos incideris, ad sontes vermium reser cogitationem, atque ita esidia leuiter feres. Si amicus fuerit insidiatus, rursus Hune sanctum in medium produci se enim morbum viceris. Si plebei j te male acceperint, cogita , quae a seruis perpelso, sit, di magnam tibi asciueris medicinam. Si improba quis suspicione te perstrinxerit, quae in eum dicebant, quod nondum poenam suis seeleribus dignam luerat, quibusque eum probris iocessebant, cogita. Nam hac ratione
morbum hunc superaris. Nee enim est ulla apud mortales calamitas, quam non hie quouis solidior Adamante suistinuerit, famem,& egestatem, ac morbum, se orbitatem filiorum,Sc tantam ac tam repentinam iacturam pecuniarum,a coniuge insidias passus ; ab amicis contumeliose vexatus , a seruis oppugnatus, in omnibus rebus quolibet saxo maiorem soliditatem ostendit, atque ilantet gem, de gratiam Nobis autem haud erit expedita defensio, si post legem , &gr etiam, tanto ornati munere, pauciora, quam bie , sui humani generis initia, ae primordia attigit, tantamque prae se tulit Philosophiam, minora perferamus. Quod imitur magnam hic liuer praebeat utilitatem, satis planum factum esse Avcτ. .
arbitror. Nune ad ipsam verborum interpretationem veniendum est. Quaecunque vero Historiae eongruant, atque allegoriae, quae historiam minimElaecant, omnia perseque mar. Sic enim nos Patres docuerunt. neoue ad Listyrianeuncta esse tornuenda neque in ludaica solum littera e minorandum,ied quae- dam Historiae .isonnulla titeor ae concedenda esse; ac si tu Quod dicitur.te vitam. que erat, itoriarii Manestoriam, utraque Vienaum esse. bin autem hiaditam solam in littera tantummon haerendum: sin veto unam spectet intciligentiam, ad allegoriam orationem traducendam esse. verum enim a Beata Iobi animaeontendendum eii precibus.; ut id a Deo nobis ii et ret; ut viri huius magnanimitate dignum aliquid excogitare, ae dicere possimus. Vt autem facilius reseeipiamur, rectEque possimus ea, quae dicuntur, teri equi protheoriis in capita singula utemur. OLYMPio oo Ri. Ergo in hoc primo capite iusti nomen, ae regionem scriptura indicat, atque animi illius pulchritudinem describit, ipsumque auditore praemunit, ut vel ex ipsa viri existimatione, nulla repertur- c o. bitus, sed de eius innocentia nihil dubitans, uae ab eodem disseruntur, audias. - ιας . se Ad haec quemadmodum multa, praeclara sol ole ornatus , culictisque iebus,
quae ad humanam pertinent felicitatem, circumfluxerit, commemorat. Docet hue caim a retiam si oram eius concordiam , fraternamque beneuolentiam ; Patris item uti curam, a ue adaersus Deum religionem, de quanta sollieitudine ea, quae sibi erat carissima, eduearit, magna eius rei ratione habita, ut quae ab illis cogitatione sed tisi volutari E peccabantur,sacrificiis, Deoq; precibus adbibitis, expiatet.
uia tibi Vult prooemium, de quid causae fuit cur sic scriptor exordiretiit Vitan lustrem explicaturus erat, nostra vivendi ratione longe superiorem:
23쪽
Nequis igitur eertaminum ae patientiae spectata ma nitudine incredibili,
peregrina quaedam, & non humana eum natura praeditum arbit aretur, naturam a primo ponit in conspectu ; ut hominis institutum mirere ; qui licet natura homo esset unus E multis, virtute tamen multis, antecelluit. Communem naturam scriptor indicauit, ut quod proprium electionis suit, ostenderet. Quoniam qui eommunis naturae particeps fuit, is quae natura, atque homine maiora sunt,gessit. A regione quoque illius ducitur laus, ut id quoque tibi admirationem saeiat, quod ex spinis huiusmodi rosta extiterit. OLYMpio oo-ixi. Auctis enim prophani.& sta itiosi Esau terra erat, i quo etiam nomen inuenit, nimirum ab Aus uno de filiis Esau. Itaque vult dicere, quem virum ad
pietatem tulerit impuri. atque iniqui prouincia Esau, ad cuius potieritatem iustus pertinebat Austidem regionem quidam seon esse dixeriit, Aus hebrai-eὰ appellatam. Alii Idumaeam. Eusebius vero profert Aristaeum in libro de Iudaeis testantem aliam quandam hane esse in Idumaeae, & Arabiae finibus positam. Pater autem is, curus est aurea eloquentia, ipsam A labiam esse assirmat,r ubi & huius generosi hominis sepulchrum extat, atque sterquilini j palaestra,
ubi speeiosas coronas adeptus est , anniuersaliisque nonoribus, ut sermone percelebratum eis, illum indigenae prosequuntur. Igitur, quem locum babitauerit,d ubi decertarit, ex iis, quae adhuc inspeximus, planum est. CHRYsos T O M t. In primis laudationem intuere,quod tale germen produxerit Ausitis; Eiusmodi enim quendam virum frugi in Arabia reperiri, ubi omnes corrupti erant ; ubi nullum non extabat exemplum improbitatis, est admiratione pet- quam dignum. D i v v M i. At sublimiorem Ausitis habet interpretationeni. Nam Aulitis consilium valet, in quo iustus domicilium constitutum habebat. Is enim qui facilis est ad excandescendum , temetE agit. Quare , ut canibus se illi caeca nascuntur tom dicta, tum facta. Hie auic in tutius nihil non ex consilio administrabat, in quo sapientis praecepto obtemperabat. Cum consilio omnia fae. Iobi ver4 nomen, patientiae nomen est, atque intelligitur; ve id iam fueri t,quod antea vocatum erat aut vero id vocatu sit, quod quidem suit.
CHRYsos To M i. Externi P ilosopbi eum hominis explicant dissinitionem, aiunt, Homo animal eis rationale mortale. Diuina aut e scriptura eum diis nitet se homine, qui id, quod Dei similitudine imitatur,eustodiuit,& qui ex virtuter 'in cognoscitur.' Qui vero diuinos typos,ac notas colandit, ac corrumpit, lisi e nee , re Tm, i hominis quidem nomine dignatur.rtenim siquis natur charactere insignitus, M.t ob sagitiosam electionem eundem typum iniuria asscit, a Propheta audit Homo cum in honore natus esset, non intellexit, comparatus est iumentis insi-
Q h.Q- ,. pientibus, & smilis factus eii illis. Q are hoc item loco suo utens instituto De F in na diuina scriptura,docensque nulla re alia ita distingui homine, ut irreprehesbi - - li,iusto, pio, his ipsis labii illustrans pronunciat, ac dicit. Erat homo vetus. Im- Probi et in sunt falsi homines. non seeus, quam picti Idipsam eonfirmat Eem eis i. cleuaties. Cuncta persce mandata: atque ad Dei timorem, tanquam ad caput . . uadi, cum redigit omnia ; Absolutio, inquit sermonis , Audi omne, Deum time, de . . 'si si. x mandata eius cui fodi; uia id est omnis homo. Quidam etiam alius, qui Hie- vaticinabatur,xbi. qui audiret, vidit neminem. Veni, inquit, Ac locutus sum, A non erat homo. Nos quo ue a quotidiani sermonis nihil receden-ὸ tev consuetudine, eum ad negotium aliquod conficiendum, aut fetuum, aut inini reua. 4i- filium mittimus,dicere soliti sumus. Vt homo rem administrato Vt mente, N. 'siaci Viti Pixdixu ,ς gita atq, age: muneris functione hominem te esse ostende. - . h. i. Nec enim a figura, sed ab actione, quod est unumquodque, intelli itur caetero mea tem . qui communione nominis duntaxat, dicitur id, quod dicitur. Scius ille verus est homo,qui conseruata ima ne, a Deo eoncessam pulebritudinem minim Eobseruauit. Talis Iob fuit, verus, non fictus; qui rebus ipsis hominis virtutem declarauit, non Labitu est ementitus, nec tanquam histrio hanc ipsam simulauit .Quod vero antea ab Abrahamo Deus stagitauit, cum diceret, Tu vero placein
24쪽
in eo pectu meo , & esto irreprehensibilis; id num de Iob seriptura testat utrNam eum dixisset eum ei se verum, addidit, sine querela, de reprehensione. V eabulum milii expende , cur non dixit, expers criminis , sed a reprehensione vaeuusὶ Nimirum qui xertinen in maximis ponitur peccatis: Reprenensio vero in patuis, A minimis. Non solum irit ur, inquit, a grauissimis abstinuit culpis, verum nee leuissimis se teneri pessus est. Maius est, reprehelione vacare, qtiam crimine. Nam reprehensio facti improbationem babet, non supplicium. Aquila pro irrepreliensibilis, simplex; s ymmachus, innoces reddidit, cum ille animum iusti ab omni improbitate, simulandique artificio alienu, hie vero ad summam etia virtutem institi itum indicaret. Innoces enim est, qui nullo bono caret; qui vitam ab omni improbitate remotam degit. post irreprehensibilem, addit x, tu, Namque rerum omnium, quae honestae , bonaeque caut, complexio, oceumulus est institia. Etenim si aliquid suapte vi ac natura laudandum ab reliquis virtutibus se luctum in uno aliquo reperiatur, imperfectum, atque inutile id fututum sit, quinetiam se penumero eontrarium, vituperation que dignum deprehendatur. Verbi causa; Intelligentia quis, de in tertia polle ' nisi iusta quoque meditetur consilia , praeceps ad mala, perditisquenioribus, netquaquam prudens hic sit. In hoc enim dictum est. sapientcs sunt , ut faciant mala
Facere autem bene non nouerunt. Rursus, strenuo quis est animo ad contentione , & pericular nisi etiam quae iuria sunt, adiministrare velit, crudelis iam erit, ae vim ad seret. Quemadmodam illi loquuntur, sit nostrum robur lex iniustitiae. Quod enim ita ecillum est, inutile coarguitur. Corporis quis cohibet voluptatest Nimirum temperans non sit, si auarus fierit, si pecuniae appetens; si nepos; si non libra si ob eupilitate non parces pecuniae. Denique paci quaelibet iustitiae ab reliquo quasi eorpore auulia nihil est. Ae nimirum bonorum omniam consensus, ac coetus merito sit, dc nuncupetur iustitia. asi earum rerum,quae admirationem habent, quaepiam abfuerit, ob id ipsu audicet, aemutilata sit, falsoque iustitiae nomen prae se fuat. Principio enim qui iustas est.
eundem sapientem esse necesse 1'. qua enim ratione suis perfungatur muneribus, α quomodo oportet, in eun istis rebus se gerat,s euiuique rei dispositio, Scuis non ei fuerit explorata' Deinde temperantem; intemperantia enim iniustitia est. Deo earum; Qui enim pii sunt, inquit .iusta cogitauerunt. Sc datum,humanam, benes eum, dc ut semel dicam , rerum omnium agri datum, quaecum recta ratione congruunt, eonjiratio itastum absoluit. id quod praeelate nos Erechiel docuit per euius personam inquit Deus. Homo autem, qui fuerit iustus, qui facit iustitiam. Deinde utriuersam perfectamque virtutem e sit guliseomplexus iustum describit, eum dicit; in montibus non comederit; in monti bus enim Idolis eultum adhibebant. Deinde temperantiam eidem inesse ait rivxorem proximi non contaminauerit, ac ad mulierem sanguine fluentem non
aecesserit. Deinde mansuetudinem, dc saei litatem illi adscribit; Et hominem
non oppresserit. Adhaec rebus suis contentum esse pronunciat, eum inquit, α rapina non rapuerit. Eundem alieno incommodo commoueri,Sc sua in ceteros conserte conti a quando ait, Panem suum esurienti dederit, ac nudum ope metit vestimeto, de pecuniam suam ad usuram non dederit, ac amplius non aeceperit Facile vero placari, Zc pacis amat esse enuntiat,ut inter eos, qui co trouertiit,vercari possit Et ab iniquitate quit, auerterit manu sua, S iudieii imiustu in Deerit inter virum, Sc inter proselytum. Hoc enim eximium est, x prae clarissimum si eum reliquis iustitiae ossicus conferatur, iuste inter ciues poli iudicia exercere de unicuique,quod conducibile est, tribuere. quare a iure nomen est adepta iustitia. Numeratis iis omnibus, quae vel agenda, vel non agenda sunt,normam quandam ac lupum ad omnia accommodauit in quo si olaturum quispiat' fixerit, erratum omne vitaverit, In praeceptis meis, inquit, ambulauerit, 3c iustificationes meas custodierit , ut faciat eas. Atque ex omnibus his copulatis ae temperatis unum quasi corpus e multis membris eoagmentatum, suauique conflans harmonia, ac robustum iustus efficitur. Viri vers
25쪽
eum tantis bonis absoluit, eiusdEmoue desinitionem , & circumseriptionem quandam contexuit, cuncta in unam summa his rerbis conclusit. Iustus hic riti Au C T. Vivet. I 'osteaquain igitur, quae iusti notae, ae proprietates sint audiuinius, age illas ipsas in Iobo intueamur. CHRYsos τοMi. Deo pietatem praestat i stuιὶ d tandem Iob 3 Annon Deum victimis quotidie placabat 3 castus, aetemperans at hic pactium peregi, inquit, cum oculis meis, ut no confiderarem virginem. mani uetus,ec facilist quid homine hoe initiusὶ cuius etiam serui ob incredibilem illius benignitatem ita suspensi erant, ut deuorare illum concupierint. Nam aiebant. bis det nobis carnibus eius saturari Τ Misericors, ac tua eum aliis communicans quis hae una de re cu iobo eertauerit3 cuius ianua venientibus cunctis paruit recquis am inani sinu est unquam egreisusῖ inter eos , qui digladiantur,ilinus eommorabiturὶ hie etiam Iobo licitum est gloriari, di dicere udicium, quod nesciebam, inuestigaui, de eontrita molas dentium.
Nulli sanit iniuriam iustus8 Verum Iob etiam male ipse sibi precato t. si leuauisuper pupillam manum, absecdat a clauicula Eumerus meus. Quoniam igitur Iolaus virtutis partes omnes excellenter explicuit, iecirco homo ne quere M&iustus nominatur. B As ivi v s. Non qui violam actionem sus pit iustam, is iustiis, verum is ciui habitu iustitiae pr. aecultus iuste agit. Qo; madmodum dictum est. Iusta iunὸ persequeris. se ut enim vomo quispiam rudis aliquod sicit ad medendum aptum, sed non medice, quia non ex ex arte ,& ratione facit; se par est, iustam edi actionem sine ratione tamen iustitiae. Tunc vero a reprehensione alienum aliquid eii, cum actio tulia iustitiae habitum comitem adsciuerat. CHRYsos T.Non ea lobus iustitia praestabat, quae vitain aliquam formam vitutis, sed quae omnem, ae solidam eomplecteretur, neque sic ab una suadam re mala abstinebat, ut ad aliam agi resceret. Nam ipsi pondus iustum dicimus, quod ubique at in cunctis rebus aequalitate tuetur; non si aurum quidem iuste, plumbum vero seeus librauerit. Verum illud iustum est podus, quod materiae cuiuis aequalitatem praestat, aequamque mensuram. Non aliter Iobis tutius erat, cuius semper suit in omni vita aequalitas. Neque enim in pecuniis tantuni aequalitat E recinuit, sed etiam in rebus alii, omnibus . nusquam i modo mensuraque recedens. Nec eum quispiam dixerit in peeuntis quidem aequalitatem e messe ; in hominum vero eonsuetudine modum traasilisse, perinde quasi aut i erneret caeteros, aut sinu esset arrogantior. id vero maxime fugiebat eum dicerei; si contemps iudicium famuli, aut famulae, cum ipsi meum disceptarent; an non sicut ego sui, se illisuerunt 3 summa igitur iniquitas est , et tum esse, ae superbum. Lemadmotum enim auarum eum dicimus, 'ui aliena interuertit,nec sitis eontentus est; ita superbum ei ira voeamus, qui plus ab altero exigit, quam sibi debeatur ; eum sibi aliquis eunctis in rebus honoreseonstituit, caeteros vero des ea tui ducit, nempe hoc ipsum non aliunde , quam ex iniustitia erumpit. Deus enim vitam naturam omni u sabricauit ; omnia per aeque asi s est impartitus. quanam igitur ratione ipsum illum abiicis, de spolias nec eius honoris, quo est a Deo ornatus, consorte inaesse pateris ' sed eum tua satis omnia, non ad petuniarum , sed ad gloriae eg stat in alietum reditis 3 Vnam tique Deus naturam est elargitus, atque unam ambobus naturae dignitatem, at principatum. Illud enim. ciamus hominem ; eis uniuersi generis commune. Cur et go illum patria poli ione deturbas, atque ad exit mam demittis humilitatem Θ atque id quod est commune, tanquam proprium usurrat 3 Pi par profecto fleati ratio Iobi erat. Quocircaeius iliae voee non contem si iudieiuni famuli , vel famulae . raque re seriptor cum dixi set iustum eum esse, non priuatam ius itiam, quae in commere: is A lii bus spectatur, sed eam quae est uniuersa virtus, propalam collocauit. Ad hominem, qui ex hoe ge-AVem nerei astus eii, pertinet illud Iusto textio est posita. Additur Obiu, totienderet tam cum nominibus, quam cum Deo persectum extitisse. nam iustitia ad homines, pietas 1d Deum renitar. CHRYsos τ. At vide, queinadm du ν tu i vilius comit: tur,atque altitialicta plaudat. Recta enim viucadi ra- tio
26쪽
tio saei: t Deem eognoscamus Dei vero notitia vitae eustodia est. Id tot tur uia rob iustuc, Deu religiose colebat ; dc quia Deus illi semper ob oculos ver-ribatur,ob id ipsum , quod iustum erat, iustἡ persequebatur. atque id honesti lius caussi nullius rei praeterea. Nee seri potest, ut iustus sit quispiam, nisi
orius reprehensione, Ac querela vacet. Iccirro eum ante esset positum , Verusnomo, idest , nullo inuoluero pietatis, di simulatione tectus; sed vere,ae reii cavirtute praestans, atque informatus huic illud alterum comitatur, irreprehensibilis. Nam legitimas virtutis operarius, vel quae viaeatur exigua cauebit.
Illi vero eosequens et , Iustus. Q iod verbum eli persectae iustiti; paronymum. Is enim Iustis est, qui partibus est virtutis omnibus absolutus, atque perfectuo. His autem idcce ait ille, qui Deum religiose colit illustrior aliis, rectis que factis, rectisque dogmatibus exornatus. Ad hos adiungitur E, Habo' mi rema a. quod ipsum nihil quod emineat , non amplectitur. neque enim dictum est, hae quidem illum improbitate abstinui ire, illa veri minime; seu multa ab eo mala superata esse, tum Vro paucis succubuiise , sed prorsus nul lius sceleris labe tangi se vola: ire. Sed operae pretiu est nosse, 'Ponon nomen interdam ei se viris, alia; vero doloris, atque perpessionis malorum pro Ai tio usurpavit David, cum caneret, sub lingua eorum labor,&ronos, atque iterum. Concepit ponon, Sc pepetit iniquitatem. Pro acerbo vero dolore , di mei. lique labore idem vocabulum i lobi uxore usurpatum est, cum dixit, uteri mei dolores, c poni. Quare 3c duo haec,quae a pono oriuntur,vocabula, ii dii erunt a rius enim improbitatem,& scelus significat; χlterum aerumnam acerbitarem ue declarat; euiu modi est illud; Vulnerauit Iob ulcere acer bo, idest, grauem difficii: tarem, crucia umque adserente.Videri cuipiam fortas.
se possit, nihil interesse inter eu, qui ab omni te mala abstinet,& eum qui iustus est. Verum longE aliter res sese habet a iam qui se abstinet ab improbitate, non continuo i ustus est,quamuis ille qui tu stus eii, loge absit ab improbitate. Principium 'uidem percipiendorum bonorum est mala dediscere; Iccirco dictum est Declina a malo,&sae bonum Faciliorque estniali fuga, qaam boni aggressio. CH Rusos τοMi. Non est satis a te bus malis se remouere, ni si bonae
quoque agantur ; eum non modo mali administratio, sed etiam boni cessatio coercenda sit supplicio. Quandoquidem x ij,qui fame enectum non aluerunt,&ii, qui misericordiam ni nime tribuerunt, suppliciis addicuntur sempiteinis. Ex quo intelligimus, abstinere a malis non initium esse salutis, nisi bonorum item posse illo adst, actioque virtutis. Atque inibi considera in sitim pauea diuini spiritus consuetudo nuius viri laudem contulerit. Nam cum eum verum praedi eauiri Patriam ac maiores quoa modo descripsi; reprehensionis vero,M querelae expertem dixit propter actizonem; Iustum ob iuris aequitat c, bono rumque suorum largitionem, que etiam ob iusta in iudicando suffragia, de in cunctis rebus decretum, atque approbationem; Pium autem erga Deum ob s. dem,& Isolorum odium ; 1bstinentem vero ab omni re mala propter incensa aduersu; omnia staritia inimicitias. Brevi praeeidam nihil de sit aliquando accusatione, seu querela dignum. sed & humana iura custodiuit & quae ad religionem pertinent, incorrupta men te procurauit;& quaecunque ad Deum spectant. administrauit, diuinumque numen legitime coluit. At iis, autem ei fi see t m, o matres. CHRYsos T. Primum vi tutem
expre sit; deinde illa, quae Dei munere concessi sunt. A virtute enim haec olini proficiscebantur, eo loca, beneque instituta soboles: Non erit in te inquit γinseeunda, nee sterilis. Sed tamen μbraham ideo sine liberis erat, ut diacas revera non isthaee, sed quaedam alia esse praemia virtutis. illa nihilominus indul- ns pollicitus est Deus. B A s tr. 1 i. mobre abundasse Iob liberis scriptum monstrat ' ob eos, qui filios caussantur, speciosamque arripiunt occasionem ad peccandum. Necesutatae inquiunt pecuniae sunt propter liberos nec intelli- sunt filios itu serenumero segetem, dc seopum enetbes iuri conseruandi. Illus item accidere potest,ut qua ab illis comparata sunt aut a latronibus rapiatur,
27쪽
aut i s reophantis exhauriamur , aut ab hostibus capiantur. Quos ego ipsos li- benter pereunctatus fuerina, cum a Deo prolem peteretis, quid tandem ad pre-eationem addidistis a Idne Filios eon de nobis, ut eorum cauit, iusta tua violemus3atq; gehennae tradamuir nempe no isthaee tune dixistis:x ruin filios qui vestrae vitae subsidio ei sent, postulabatis. vado igitur illos ipsissutiae eos ortes,&adiutores ae pillis, honestis disciplinis, atqueexEplis erudite, & cuiusnio iin rebus ad Deum pertinentibus eos esse oporteat docete. Hae naque sunt diui rix multis pecuniis praestabiliores. Haec praeclara haereditas a Patre liberis tr Gmiisa Haec liberum edueandorum ratio Iobo instituta erat. Hinc filiorum dignitate erat insignis. Multos enim fratres existere ex iisdem parentibus orto , neque in ii plures iustos inauciores iniustos ei se, sed eunctos virtute,& genere nob. Ies,haee vero non obscura laus est eoru , a quibus nutriuntur. D i o Y M i.
Honestum hoc loco eatalogum filiorum affert scriptura mysticis lationibus congruen:em. is enim istiorat numerum septem esse septem cha: ismarum indicemi seu titia appellatio ad id, quodest perfectius atq; diuinius, referri si, ter nimirii ut sciamus Trinitatis fidem septe donorum opificem , exterarum', virtutum eaput esse. CHRYsos T. Hinc eolligimus nuptias virtuti nequaquam esse impedimento. aliter Iobo quoque suinent: Sed nimirum eiusmodi vinculum rectum iusti cursum minime retardavit. Frustra igitur ob eam tem nonnulli defensionem praetexunt. ATHAN Asii. od quidem dieit scit plura, facti sunt illi filii, contra furentes Arianos praesidio nobis suturum est,
qui tanquam magnum aliquod haeresis suae subsidium illud Apostoli, quod de unigenito dicitur, amplectu tur. aut fidelis est illi, qui fecit eum; Deique filium
facturam esse contendunt, quod eorum Firmamentum calamus est eos ractus. Quado enim substatia ipsa, aut factura aut creatura fuerit, tunc verbum sceit,
α ereavit, proprid dicitur, sacturaque significatur. Quando vero sub liuia proles fuerit,ae illius, tum feeit, actum est,& creauit, non propriὸ simitur, neque facturam significat. Nam sine delectu quis verbo, ncit, pro tenuit, usus fuerit, ut iam sua ipsorum senteti se condemnaturi sint Ariani, sterioturae propriam
consuetudinem discere voluerint.Parentes enim eos,qui ab ipiis orti lanii, tum factos,rum genitos, id in ereatos dixerint, nee ideo naturam pernegarint. Me
chias,ut est apud Esaiam, eum precaretur, dicebat videlicet: Ex hae clie filios faciam. Faciam, dixit, pro generabo, & a se ortos filios enuntiauit. Nec dubitet qui iam Ezechiam de naturali prole locutum esse. Adhaee Eua post Cainum editum ita ossedi hominem per Deuim Vbi profecto possedi, pro peperi, dixit Nee quisquani propter verbum possedi,taquam externum quempia coemptum Cainum,nte ab Euaeditum esse existimauerit. Necnon Iacob Patriarcha lose
rho filio dicebat; N sic igitur duo fili, tui, qui tibi faciti sunt in mpto, priusquam ego venire ad te in AEgyptum,ines sunt, Ephraim dc Manas . Hoe item
loco de iobo diei um est, illi septem filios factos esse. Quemadmodum Moyses etiam in lege dicit, si sacti fuerint alleui si ij, &, si secerit quis filium. En quemadmodum eos, qui peniti fiant, tanquam sactos, effectos pronuntiarunt, eum intelligerent, quam tu certum est esse filios, siue quis, s isti sunt, siue feci, siue possed , dixerit, nihil reser . Natura enim Sc veritas ad se ipsa allicit intelligentiam. Quare ex iis,qui sciscitantur, sitne Christus factura seu creatura, an non, quaere dum prius est,s: ne filius. Nam hoc versuasum cum erit, facturae,&creaturae cogitatio pto stigabitur.Ergoyalam iactu est, dictione illa, qui fecit eum, non solum eorum haeresim non adiuuari, sed etiam mulio magis consurari. Uandoquidem est ostensum,verbum, secit, de legitimis & naturalibus filiis in laetis literis diei, quo germanus,& naturalis filius Christus declaratur, qua-uis de illo dieeretur, factus est, secit; quod certὸ tamquam de factura, & ereatura minime diceretur, maxime quod sancti Patres promiscaἡ iis vocibus xiii
28쪽
Dis Maist in terra. o L Y M. In haben iis libetis narrat Aelicitatem de possessionem pereenset, ut duplicem ex ea re utilitatem eapiamus,nirandoquidem nee
diuitiae ad virtutem illis impedimento fuerunt, qui tanta scilicitate de filiorum gloria apud homines notens,disciplinam tamen non respuebat,neque a pietate animum abdueebat: inde est hautienda utilitas, quod tantis bonis spoliatus. tam commoἡos sermones usurparit. mobrem hine distant diuites non obsatietatem, alterum iniuria laedere, & pauperes gratias agant, siue opes numquam adepti sint, siue adepti amiserint. Hine etiam qui uberis orbati iunt, solatium sibi parent in admirabilem iusti huius imaginem intuentet. M-Π--. quod praestabatur a serui . Aquila seruitium multum val/ἡ symmachus, A- . 9x
milia ui lucidius expresserunt. Haveron et . Quae quidem spectant adam mum,opera sunt pietatis quae vero ad exteruam rationem, agri, domus, eonsitiones, prata, horti, contubernia, aedifiei C M R. v s. Vide hominem agrestibis diuitiis asiluentem , neque enim mutui rationes ae sotnora numeraest, neque
a aris laquearibus ornatas domos : ita nihil ei deerat ad benἡ merendi δε- sutiatem oves Se boues, de quae ex auni temporibus oc agricultura percipiuntur , te nihil. Quibus rebus indigentibus opitulabatur. Nam quemadmodum dixi,non in pretiosa materia gloriabatur. Sed in iis rebus qui indigentia: inodice subuenirent, eontentus erat. Hunc nobis regem scriptura propo ait, Hon equoriuri mentionem saeit,non auro eonglutinatorum curruum, non argenti atque auri thetauros meminit, non lapidum pretiosorum, non extera cum reon quibus bominum diuitiis inhiantium morbus iustam matur,sed illa enumeratquα ad vitae nece statem sunt accomodata. amesim filios haberet, a pecuniis vulnus nullum tamen aecepit, rerum abundantiam ratus grauitatis
yle rimam tolerantiam,ac copiam eupiditatis inopiam de honoris eontentionem non sex rite perturbationibus. Et quoniam est in obeliseo, Avor G. sciendum est quae obeliseo notantur , hebraice non haberi, verum peristicuitatis tactum causa a septuaginta post esse. Horum vero anim lium, ameteri erantium adspiritualem tbeo iam velle trafferre deseri ionem, inperuacaneum est, atque ad artem interpretandorum somniorsi pertinet, sei οὐ m. r. n. ta inare odii Matii. Eximio ac Abrahamaeo maere ortus erat A V e cver que erat Abrahae filius,ut in cognatione, sie in pietate ae virtute ei succedetis. Porro Abrahamus atque Suius maiores Otientis prouinciax coluerunt. c H R T s. sr aevus omni, is ori , ut in reddidit. Cunctis elat i quit, ei ariolat ue illustrior. Potuistet illius maiores insignet, ae nobiles enu- metate . sed nillil horam eum ad animi elationem deduxit . D i D v M. Generectarus inter Orientales rixdicatur quooiam secundum carnem ex Abrahamo
ducebat origine. anantum ero adanalogia pertinet, luci deique filii a lucidi actionibus nuneupantur. Hi ad arietem solem pertinent, neque enim iustus ab minibus, sed atriecidore solis iustitiae sp .endes cetera aliaquitur nobilitaterii.
quit, suo uisqueee:io die vieissimilitet se inuitabant: iic enim Aquila inter
elatus est. Atque id erat fraternae beneuolentiae ac concordiae munus, ac poto:nae institutionis argumentum. summae vero admirationis est, quis d de in ribus dixit, mi iani mei mise nctam ob rem de principe loco erat illis contentio, maximum reto quid unusquisque arbitrabatur ad alterum prope rare. De seminis autem enunciavit quod uno neque enim natura rerum curas ab iis requirebant, verum sodales eas tantum in conuiuium adhibebant, solique mares obeundo munere occupati erant, seminae veto honinti ficeduntaxat&quietEsratribus aderantica xx s. Con irantem virtutem eάm haberent, externum nullum erat inter eos dimidium, una in te ac bant, neelono digrediebantur, neque se in aliorum consuetudinem dabant, suaeque sinviserati, testes sero res sumebant, neque enim alienas seminas ad pocula, ς-nai iis Maersebant, sed suas tantum sucor euocabant. Id quod signum eratu ininime
29쪽
mini ὀ obseurum eorum temperanum verum horum concordem amicitiam atque conuictum ad repenti a insidias inuenit Diabolus, ut una tuura cuctos
gationem non quidem Mosi ream scd apostoli eam: mentem enim illorum non corpora precatione expiabat. Aiat tonnulli priscos illos iacerdotes more M e -ehisedecis per ieipsos crevicis sutis . HMeero significat, Oet x M. Attende, quemadmodum vel ipso sacrificio animorum eonsetitionem eos docebat. valeam enim vitulum pro omnibus xan' iam pro anima una offurebat. N in pactis curam non quamlibet, sed insomnem declarat. A da atautea nis purgantibus adhibitis. quibus natu talioni ines. re ex lege Iudaei utu tur. illud autem, tam consem ii Ao tam is , hoc ostendit, aat quod id quotidie iactitaret ad exacti dici ex lationem mutata hostia, aut post septem dierum ans: ctum per hebdomadam pro llorum salute semct saccitiesum saceret. It pro peccMis eo rationis x mentis. verebatur enim intelligentiae perturbationem,'uxecvnis atque conuiuiis comitati solet. Cum ero ad gratiam
euangelii legitimis iussis interim piae tericis animum attenderet, saei nota ilia sacrinest: proeliore itudebat, qliae xiii Dco erant explorata. Animaduertis ne ex uisitum cultum euangelicum sciam enim iit in Evangelici siuilis,neque mente tornicandum esse, neque icti ci Et ascendum, sanctus Iobus ad illa expiana , lux mente a fi ii, peceabar tur, Lollia, Deo praebebat. POLYcH R. cum intelli ero ea quae aspectui subiecta erant labe earere, suspicabatur nequa sorte prolapsio interior in illis ipsis lateret inel usa, atque: eam ob rem pro occultis Hecatis sacrifieabat,p:bplieti eam illam seviratiam sequutus. Ab oeeultis meis mundi me, id eii ab iis, quae ob ignotatioaem in vita contingunt. D a P Y M Quemadmodum ille dixit, de nocte ad te, de mane vigilat spiritus me o Deus. Et Deus, Deus meus, id te de mine vigilo, ita iob nullam ali in 'b rem nisi propter Deum de mano surgebat, xi illi saetificium tro liberis factitaret. ctia num risin oravi hoe est pro unoquoque x lingulis ordine. Nihil enim perturbatὸ homo sanctus agebat. Ad haee vitulum pro omnibus immolabat, tum more institutoque suorum ad eam rationemraios quoque suos assueta rei Ergo ad hune modum purgabat eos post conuiuium, timea qx x sensus tan t surpata purgatione, quam illa qui ad mentis procurationem affert utilitatem. Prophetice porro tum ex lege tuo ex gratia sacrifieare videbatur . Ex lege quidem, cum diuersa; ex gratia veto, cum tulit in unu myro peccato offerret. Tale
erim acri seium gratiae veritatem pi monillaba: Unigeniti Dei si saetificium in carneadumbrans. Vitulit autem pro cunctis filii, oblatum Chii iii,qui pro Oniuibus crucem pertulit, trρum suilla haud mirabere, si illud consae:atis, io-ιum mysteriis aduentus Clitisti initiatum fuisse, Vt qui dixerit, ab ii' cet: m spum in potisatem redigendum esse. P OLYcis. His verbis, nE sorie cogita-xione conceperint quae Deo displiceant, magna liberorum puritas ottenditur. ς' ς enim qudd peccatum Vllum notum sensibus cerneret in filiis,pro iis quae ςος x xione peccantur saciebat sacrificium sed quia seeum ipse ratiocinabat ithum nam infirmitatem in iuuenili praeseitim aetate labi saepenumero. Proinde ubisexu natam est, non prorter ecata,eiusmoὀi interitui illos obnoxio x suisse. Q x V M. Quapropter admiratione digni sunt filii sed admiratione digitior ho-xum Pater α magisteri illorum enim nullsi apertum mecatum appa bat Qua Q ς anxia pater cura angebatur. Huius uno tanta in Deum liberosque sitos ca- , ut illum pia tum es ceret, ae mitisa cibos vero purgare: peccatorum i m quae mente eoncipiuntur, euram susciperet. Pa . Quanta erga Deum 3 ς quam incitatum studium. su, in ivit, Ad-. Vnde
luco antia acrimitii inrelligitur. Neque enim interdum quidem
30쪽
uod id tum septem di Deeret. avae adstata rei nota illa
actiones Virtusa suseipiebat, aliqua lovero praetem ttebat , sed iusti Vita ὀ Deo
semper apta ero. sumnia vero est laus. omniumque praedicationum exitu teriminata, pietatis munera nullo unquam tempore non olatii se. virtutum enim bonatumque rerum cessatio reditus est ad improbitatem Atque hoe loco disei. ruus vitanda esse conuiuia, ut sitie cetii caussam adserant: ii quidem Vbi explara fuerint,indigent expiationis tametsi ob fraternam beneuolentiam. amoremque mutuum ea filii iou celebrarenti illud recte omnino At frie re, a cogi u
rint, non a d eiusnodi essent filii iob, sed quod erant homines. Quare α illud magnum de occultis etiam sonicitum esse, ae metuere, uod prosecto, lustui hic caelebat, eaque re pro ipsis sacrificium saciebat, peccatisque illos liberabat, atque hae ratione in eorum prouidentia versabatur. Non , quemadmodum mul torum sermo est, Iob loquebatur; sona ac facultates eis relinquam, elaritateae gloriam trada, emi principat um M a ros: sed qui erat voxi Ne quid e. sit averint in eorde suo. quaena utilitast etiamu illa omnia hie maneanti scilicet id, inquit,perficiam, re eis propitius sit rex omnium. Sic enim fiet, ut nihil iis deest eposit. A Axi L. Merito lite iustus de peccato, quod eli in latebiis ae reeessi verebatur. Nam quae hominis est conditio,ia mentis errata sumus procliuiores. Quae enim corpore administrantur, tempore atque opportunitate opus habenti mentis vero eos3tationisque motiones momento efiiciuntur, sine lavore abso uuntur improuisoae absque negotio consormantur, nullum est eis tempus importunum. V bi ergo unus M aliquis eorum qui pudicitiae sanctimoniique mine gloriatitur, temperantiaeque velo obtesnatus, in mediis honestorum hominum beatam praedicautium coetibus eo ni ederit, sed ad receati domi iliumniente peruolarit atque obscuro eogitationis motu quae illi eordi sunt perviderit 3c congrcissi mali uem minime decorum animo informarit, ac demum it abdita cogitationis omeina certam sibi voluntatis illecebram stabricarit, nimio muri hie peceato fide testimonii carente, ieie intus obligauit, Quoniam igitur eorroris a tiones multis iam interciduntur ; Q'i vero exanimi prophsito p eat, ipsa cogitationum celeti te peccatum Per t. ubi autem subitus eii e sus,di obscurus, illic metum & eautionem maiorem ei se ortet, nempe id eum Iobus intellis i et ad hoc peccati genus expiandum saetinciis utebatur. Atque A Via his primum eaput situ est. sic ad capitis secundi protheotia agcrediendum.
Oc via r i o . Communis morialium pessiis diab iis eum pria stantem iusti virtutem serre haudquaquam pectet, nec ullum in eum imperium obtineret , quoa ipsum nee in reos nisi saluatoxis consensii lia se rotuit, Iustuin hune apud Deum criminatur, quod non virtutis ergo, sed Q ecepta a uinitus beneficia ratione quadam remunerari videretur, quae decebant, administraret. ideo dicit, spolia ipsum scelicitate 5c moris improbitatem eognosces. simul
enim ut ei externatum rerum copiam ademeris in os aduersus te iaciet maledi. ctum. Sed tamen Deus,eum Iusti inuictum animum perspexiliet, velletque eunt ob basce eontentiones illustriore praeconioe sterre, potestatem aduersus Iobi
opes diabolo permittit, ad quas ille perdendas ira iacebatus est , 't si di tu,
e uictas euerteri:, nunciisque solis calamitatum pepercerit, qui eum semper novis, acerbiissimisq; nuncus reuellerent. C simque pretiosissima patrum supeb I sut liberi, optima si torum deciae intercepta, Diabolus simuleos conuiuantes repentina domus conquassatione o mnes con triuit, ita e domo snpule tui eaecit, ac domum, tu et multorum filiorum comitatu erat in iuueta,punc lo iem oris viduauit. Tune adamas ille robus, quod suum erat naturae reddens, ve
eo discidit, nee propterea quicquam aut animi sui splendore a tenum,aut mentis cessitudine , dignum I uitur, immo cxo in grauissima illa ac maxi- A α n. a plaga