장음표시 사용
81쪽
clan s omnes res illas continet, quae blandam sanguinis humorumque crhita potente . imm tare valent; ut caeochymia Oriatur, nonnisi febre oborta, aut per ananda, aut in mortem termiranda. Cum ingens sit numerus talium causarum, praecipuas tantum enum*rabat Merlavius, atque inter has famem, eva cuationes nimias puS, , aqVas hydropicorum, ferum aere collectum, hilem accensam, in .sammationem ejusque effectus, vigillas nimias, studia acriora, Venerem nimiam, recensuit. Non autem miremur stimulos hisc inodis praeternaturales nasci, cum aut sanguis blandissimis partibus orbetur, aut crudis hu- moribus obruatur, aut acrior jam quae eunque alienbi collecta materies in humorum circu-
lum revehatur, aut deniqne ipsa mens mediistationibus profundis, iisque assiduiis immersa, modo nobis incognito, turb*tas Rasus
Febrium divisio, ruti ct denominatio medie0s multum exercuit. Antiquissimi medici,
st ipse Hippocrates plurimas febres distinxit,
82쪽
demonstravitque ab aliquo eminente sympto.
mate. Ita s. g. febrem Ardentem vocarunt, seu causin, ubi gravis aegrum urebat ardor,
isque utplurimiam siccus; denominatione desumpta non causa morbi fida, sed ab eminenti hoe symptomate, scilicet ardore valido. Verum tamen patet, febrim ardentem ita definitam non semper unam eandemque esse; quippe dantur febres vere inflammatoriae cum ingentis ardoris sensu; dantur item biliosae, putridae, malignae &e.
Sie dicta ipsis est febris Dialas illa,
in qua teger omni tempore, & toto corpore simul frigore riget , simulque calore intercurrente perstringitur. Symploma hue sidui frigoris eum inferini laetis caloribus disse. rentes quoque febres domitatur; inflammato. rius . biliosas, putridas, malignas, intermitientes, remittentes. diversa ratione; hine iterum videmus, quam nulla certa n*tio huiufebris Epialae descriptioni subjaceat. Febris Tu des, ae si febrim attonitam diceres, ea Veteribus dicebator, quae encephalon ita a L. ficit, ut teger stupidus, & attonitus jaceat. Ρravum symptuma peripneumonicorum, pleuri sicorum, labris putridas, naaligne: en denuo
quum disterentibus febribus Typhos, seu stupor
83쪽
por jungatur, quam non lassiciat febrim typhodem nominasse. Alia seliolae Veteri se .l bris Affodes appellabatur , quae cum mngna
aegrornm inquiete, jactatione, per lectum volutatione observabatur ; subinde vero illam febrem Assoden dixerunt, in qua aeger UO-mituriens & nauseabundns est, ac si diceres febrisu nauseabundam. Lipyria Hippocrati De
quenter nominatur, eaq ue est unanimi consensu, ubi artus extremos Algor Oecupat. dum interim interiora ardor exurit. Febris
singultuosa, seu , solo nomine sui ideam prodit, febris est cum singultu conjuncta; febris est denuo diversissime indolis;
etenim singnitum .sebrilem videmus vel inino flammationibus viscerum abdominalium, in saburra varia, biliosa, Verminosa; in aplitigventriculi intestinorum, singultiam subinde a sola nimii potus aut frigidioris assumptio ne, a perfrigeratione, a sola spirituum sto nia in aegris paulo irritabilioribus: nniversim toto coelo disparatas febris singultu ota spe cies habemus. Alia adhuc suppetunt febrium
apud antiquos nomina, quorum nominum viglatere ideo nos non debet, ut Veterum nos.
se se legere scripta posimus. Facile credocsnsideranti patebit, quam hae e methodus classi
84쪽
74 Leandi febres ut plurimum inepta sit. uippe cum denominatio. febris a quodam evidentiori sympto male dedueatar, cumque ip-s sa syniplomata numero propemodum sint iu- finita, necesse erit, ut numerus febrium in
infinitum crescat. Praeterea id eligni indom- modi haec methodus habet, quod sub eodem
Vocabillo diversae non raro febres veniant; idem enim prorsiis symptoma, ardor . idem, idem frigus . eadem. tiausea, idem sudor &Q.
disserentes febres e o litatur. Alia febrium divisio habetur a pericvis ta durarione. Hinc duae ampli sinate esas es :
iacularum febrium , quae velociter, & eum pe- Ticulo decurrunt, at que lentarum , quae tarde decurrunt, cum, aut sine periculo. rum varia iterum divisio: aliae enim acuti s- 'rare , quae intra quatuor dies cum periculo de. Currunt, &ad ικμην perveniunt, uti quaedam
Peripneum Oniae, anginae , yhrenitidea: pera- cutae , ubii ad summam perveniunt intra sep tom, odio dies: acutae, quae intra viginti dies
terminantur; si serius terminantur febres, acutae per decidentiam appellantur. Usque ad 'Ioo, vel etiam Ieto dies numerantur acutae per deridentiam. Melius tamen dicuntur lena, chronicae febres, quae . centesimum diem
85쪽
excurrunt; durant permen es, saepe & annos, ct minori vehementia decurrunt. Haec nomenelatio morbi gradum solum notat, non autem laedificam disserentiam. Eadem enim e. g. peripneumonia potest esse acuta, acutissima, &C. Ratione deeUrsus alia occurrit iterum partitio: confissu ae febres di euntur, quae uno te'nore pergunt, ita ut manifesta periodica exacerbatio non ObserVetur. Continua remittens , quae 'quidem semper continuat, ita tamen , ut seu certo, seu incerto tempore manifeste exacerbetur, iterumque remittat. Non
suffieit lenior, & vaga febris intensio. Prout
exacerbatio redit omni die, omi tertia die, aut omni quarta die, ita continua remittens quotidiana, tertiana, quartana dicitur. Ra re sunt continuae remittentes quartanae, ere briores tertianae, admodum frequentes vero quotidianae. uod si quotidiana sit egacerbatio , attamen una die gravior, leVior altero, dicitur ψemitritaeos, s semitertiana. δε- termittentes illae distuntur , quae certo tempo
86쪽
Optime febrium divisio ex ipsa causarum
excitatilium classificatione petitur: ut ergo
sint r . Febres uniυersales: quae a cailsis universalibus oriuntur: i. e. ejusmodi causis,
quae in pluribus aegris simul eadem ratio- nu assectis deprehenduntur: Harumque iterum triplex divisio:
a. Stationaria febris: cum causa uni versalis in corta atque periodica anno rum constitutione habetur. b. Annua febris: cum annua aeris mutatio febrium universalium causa existit. e. Intereurrens: si universale quoddam in populum diffusum miasma plures simul homines assicit: e. g. Variola
rum atque morbillorum inlasma.
II. Febres gulares, seli sporadicae , tales nempe, quae d0mestico cuidam vitio debentur: e. g. febris ab ingluvie, a. Vulnere; febris lactea &e. Cum vero ex his febrium divisionibus, si eas solas spectes, nulla possit agendorum in morbis ratio deduei, alia erat ab Authore se. brium divisio constituenda, quas Carainales, seu praeeipuas vocabat, cum ad eas aliae ple-
87쪽
neque psilint revocari. Neque enim Axi sineium est, ut Columella ab quondam de agricolatione praecepit, per species, quae Dut iH- numerabi&s , evagari, sed ingredi per genero, quae pusunt cogitatione mentis, ta ambitu verborum facile copulari.
a) Columella de re rustiea. L. I.
Mitto alias, quas plurium febrium divisi0nea, a palsologis sat proliXe enumerari
Gravissimam hane de febre stationaria do ctrinam magno debemus Syrinhamo, qui primus observavit, dari stationariam quandaui febrem, seu subinde hanc vel illam febrem determinatam per annum, biannium, diutius etiam ita dominari, ut eadem ferme sit in Om nibus per ea tempora febrientibus. Descrip tiones Epidemiarum graviorum ab Aliis etiam Emitoribus traditas aecepimus, sed constitutionum epidemicarum successiones, dominatum , neXumque cum aliis in Epidemici castra transeuntibus morbis ante Syrinlamum vix habemus. Video virum immortalem lau. dari ubique, at dubito, num stanes ejus ene0
88쪽
miaste intelligant, quanam in re vero mag- nus habendus sit. Non a nitore stili, non a
formularum medicarum coneinnitate , non a novorum remediorum gloria commendandus est, sed ab hae unica observatione , pluribus annis confirmata, dari nempe stationarias febres, quae non alligatae visibili heris mutatio.
ni, per aliquod tempus grassantur, & pleros. que alios morbos maxime labriles, sub suum jugum cogunt. Cogitanti mihi saepius, quanam potissimum ratione ad hanc Naturae legem detegendam' SIdenhamo aditus fieri poterit, dupli et id via fieri potuisse, atque ab ipso Sydenhamo eas. dem vias posteris etiam patefactas esse, per- attenta operum summi viri testitatisne, n0n obseure deprehendisse mihi videor.
Ρrimo itaque communior etiam observa. tio , eundem ad speciem morbum, pleuritidem . e. g. nune in Vulgus saevientem, non eidem methodo medendi, quae aliis annis optima fuerat inventa, etiam nune intemperare, ne.
que tam largas, ut olim, sanguinis evaeua tiones ferre posse, communior heu inquam Observatio admonere potuit Syden amuis non omnino fortuitam esse hanc pleuritiei morbi indolem, utpote diversis temporibus diverso etiam '
89쪽
ctiam remediorum apparatu profligandi. Atque ipse Syrinhamus ab asserit, se pro Comperto habere ex multiplici aeauratissimarum observationum side, epidemicos morbos', prae cipue febres continuas toto coelo dissetae,
ut, qua methodo currentu anno aegrum seris Vaveris, eadem ipsa, aulas jam vertente eundem e medio tollas. a) sydenhain opera p. 4P.
Altera autem via, qua hane legem dete xerat, haec fuit: Observaverat e. g. Variolas i 667. 68- ) passim grassantes. a) At eo dem tempore febris regnabat, quae maXimam habebat similitudinem cum variolis his epide micis , ea si demas symptomata, quae eruptioni materiae variolosas propria sunt. Nam eodem m*do uterque morbus adgrediebatur, dolor idem in partibus, quae cordis scrobiculo subjacent, si manus admoveretur; linguae item color, urinae consistentia. Sudores spontanei copiosi ab initio oborti ubique respondebant. Propensio itidem, quam habebat hic morbus, quoties in flammam vehementiorem assu Igeret, se per ptyalismum eXOnerandi, eadem prorsus erat, atque in variolis hisce, quoties sei consuebant. Cum insuper haec febris eo
90쪽
8Opreeipue tempore saeviret, quo latius, quam Unquam aliffs, quantum ego Observavi, hic locorum grassabantur variolae, nemini dubium es e potest, quin ejusmodi omnino sitnt pro-
- Id certo scio, phaenomeua praetica om' nia, quae curationem respiciebant, eademia plane fuisse in utroque morbo, exceptis si istis, quae variolarum eruptio, ejusque ef- ,, secta in isto morbo inlidabant. Atque ob hane analogiam, quae variolas istas inter . currentes & generalem febrem epidemies mintercesserat, febrem hane variolosam appella-
bat. Aliud rei exemplum dysenteria suppe- ditat. o Pariter cum dyssentviae dicto tem o p0re praecipue fuerint grassatae, febris, que
eo anno infestat, earundem indolem non te
is viter aemulatur, nisi quod illae causam mor- o bifidam per sedes eliminent, & pauca alia is exinde nascantur symptomata in , quod tum a consimili utriusque morbi insultu, tum
is etiam, Iuod utr0que modo correpti, alip- se iis, similibusque invieem symptomatis ad- modum sint obnoXii, satis evincitur. Et
sane dysseutria, de qua agitiar, ipsissima it. A la febris est; hoe tautum discrimine, quod