장음표시 사용
461쪽
36 LEGUM DELECTus, LIB. XXXIX. TIT. I
me operis nozi nunciatione. Hoc odi promittitur, ut sive iure, sive init
ria opus fieret, per nunciationem inhiberetur: deinde remitteretur prohibitis hactenus, quat nus prohibendi jus is, qui nunciasset, non haberet. l. I. Opus novum facis II. Opus novum facere videtur , qui aut aedificando,qM; ad quia mura .. detrahendo aliquid , pristinam ficiem operis mutat.
In omni fundo III. Sive autem intra oppida, sive extra oppida, in villis piatico vel pry isto novum fiat, nunciatio ex hoc edicto locirmitatur. habes: sive in privato, sive In publico opus Hai. I. I. I . Nunc atas aut in Nunciatio fit, aut juris nostri conservandi causa, aut eausa privata, avia damni depellendi, aut publici juris tuendi patia. Nuncia-εx pu n ius autem , quia jus aliquod prohibendi habemus: vel ut . . damni insecti caveatur nobis ab eo , qui sorte in publico, vel in privato quid molitur: aut si quid contra leges, edictave Principum , quae ad modum aedificiorum facta sunt,' set: vel in sacro, vel in loco religiose, vel in publico, ri- pave fluminis, quibus ex causis & interdicta proponuntur.
Laeis sivi fiandi V. Non solum proximo vicino, sed etiam stiperiori opus
entermedis, nuncia- facienti nunciare opus novum potero. Nam & stri itutes
i. dium ιμ et, se quaedam, intervenientibus mediis locis vel publicis vel pi i- vatis, esse possunt. l. 8.VI. Praetor ait, Ouem in locum nunciaeum est , ne quid operis novi fleret, qua de re agitur: quod in eo loco, antequam nunciario mist fieret, aus in ea cause Oet ut remitti duiam , fiat,mes, id restituas. l. 2 O. Quod si ita restitutum non erit, quanti ea res erit . tan
tam pecuniam dabit, si hoc pGiton placuerit. L 2I. f. q.
intrasit. Restituendum κει post nuntia- ει tum favum es.
462쪽
De damno infecto , ct de suggrundis, ct
II lofa dilatio Praetori videtur. l. I. II. Damnum insectum est , damnum nondum factum, R Misis, d. quod futurum veremur. l. a. damno fusura. Hoc edictum prospicit damno nondum facto, cum caeterae actiones ad damna, quae contigerunt, sarcienda pertisneant, ut in legis Aquiliae actione, &aliis.
III. Evenit, ut nonnumquam damno dato nulla nobis Demisu adium. competat adtio , non interposita antra cautione et veluti si vicini aecles ruinosis in meas aedri ceciderint. Adeo ut Ple avi-ργο rasidiorisque placuerit, nec cogi quidem eum posse , ut ruaera habere, au/damnum tollat, si modo omnia quae iaceant, pro derelicto habeat. ρ 'e sarcire debet: ε κ nise damnum passo di . . imputari pessit, quos De damno faeto nihil edicto cavetur. Cum erum am sibi Monese xenuis malia, quae noxam commiserunt, non ultra nos solent one- 'rare , qu in ut noxae ea dedamus: multo magis ea, quae anima carent, ultra nos non deberent onerare et praesertim
cum res quidcra animales, quae damnum dederint, ipsae extent; aedes autom , si ruina sua damnum dederunt, de sierint extare. Unde quaeritur , si antequam caveretur, aedes deciderunt, neque dominus rudera velit egerere , ea que derelinquat, an sit aliqua adversus eum actio φ Et J lianus consultus: si priusquam damni insecti stipulatio imterponeretur , aedes vitiosae corruissent, quid facere deberet is, in cujus aedes rudera decidissent, ut damnum sarciretur ' Resipondit: si dominus aedium, quae ruerunt, vellet tollere, non aliter permittendum , quis ut omnia, id est , quae inutilia essent, auferret: nec statim defuturo, sed & de praeterito damno cavere eum debere. Quod si dominus aedium, quae deciderunt, nihil facit, interdictum reddendum ei, in cujus aedes rudera decidissent, per quod vicinus compestetur, aut tollere , aut totas aedes
463쪽
38 LicvΜ DELEous, LIB. XXXIX. TIT. II. pro derelicto halaem. Quod sorte tunc recte dicetur, clini non ipsius negligentia, sed propter aliquod impedimentum sibi non prospcxit. Hoc amplius Julianus, posse dici, compellendum eum, ut etiam de praeterito damno caveret. Quod enim re integra custoditur, hoc non inique etiam post rub. , nam aedium pr stabitur. Integra autem re unusquiique cch. gitur aut de damno insecto cavere, aut aedibus carere, quas
non defendit. Denique. inquit, si quis propter angustias
temporis, aut quia resp. causa aberat, non potuerit damni, insecti stipulari, non inique Praetorem curaturum, Ut d minus vitiosarum aedium, aut damnum sarciat, aut aedibus careat: sententiam Juliani utilitas comprobat. l. 7. f. I. &2. l. 8. &l. 9. Clim postulasscra, ut mihi damni insecti promitteres, noluisti: de priusquam Praetor adiretur, aedes tuae corruerunt, & damnum mihi dederunt: potius esse, ait, ut ni-' . novi Praetor constituere debeat, dc mea culpa damnum sim passus, qui tardius experiri coeperim. I. Iεκου liere IV. De his, quae vi suminis importata sunt, an inter- ρηρ - μη , - - dictum dari possit, quaerituri Trebatius refert, clim Ti-
. .mhri,sic abundalet, & res multas multorum in aliena aedificia
detulisset, interdictim a Praetore datum, ne vis fieret dominis, quo minus sua tollerent, auserrent, si modo damni insecti repmmitterent. Alphenus quoque scribit, si ex sum do tuo crusta lapsa sit in meum fundum, eamque petas,
dandum in te iugi esum de damno iam facto. ridque Labeo probat. Nam arbitrio iudicis, apud quem res prolapis p
tentur, damnum, quod ante sensi, non contineri: nec liter dandam actionem, quam ut omnia tollantur, quae sunt
priapsa. l. 9. si ratis in agrum meum vi fluminis delata sit, non aliter tibi potestitem tollendi faciendam, quam si de praeterito quoque damno mihi cavisses. l. 9. 3. 3. Crusta qua terra V. Ita demum crustam vindicari posse, idem Alphe-
'nus ait k si non coaluerit, nec unitatem cum terra mea secerit. Nec arbor potest vindicari a te, quae transsata in agrum meum cum terra mea coaluit. Sed nec ego potero tecum agere, jus mihi non esse, ita Gustim habere s
464쪽
Ex LIBRI s DIGEs T. ET COD. 639bere, si jam cum tena mea coaluit: quia mea secta est. l. s. f. 2. in fin. VI. Supersciarium At fructuarium damni insecti utiliter V quo=um m . stipulari constat. l. t 3. f. 8. Mejudicio
Damni insecti stipulatio competit non tantum ei, cuius in bonis res est; sed etiam cuius periculo res est. l. I 8. VII. Item apud Vivianum relatum est, si ex agro vicini. in μος arbores vi tempestitis cons actae, in meum agrim deciderint, eoque facto vitibus meis, vel segetibus nocent, vel aedificia demoliunt: stipulationem istam, in qua haec comprehenduntur , s quid arborum lociis tuto acciririt, non esse utilem: quia non arb)rum vitio, sed vi ventoliun, damnum mihi datum cst. Plane si vetustate arborum hoc siebat, possiimus dicere, vitio ait Urum damnum mihi dari. Id m ait, si damni inscisti aedium mearum nomine tibi promiseror deinde hae aedes vi lcmpcstatis in tua aedificia ceciderint, eaque diruerint : nihil ex ea stipulatione praestari; quia nullum damnum vitio meanim aedium tibi contingit: nisi sorte ita vitiosae
meae aedri fuerint, ut qualibet vel minima tempestile ru rint. Haec Omnia vera sitnt. l. 24. f. s. & Io.- D mni insccti quidam vicino re miserat: ex cuius adidi scio tegulae vento deiectae ceciderant in vicini tegulas, easque stegerant. Qilaesitum est, an aliquid praestari oportet ' Rcspondit, si vitio aedificii, & infirmitate factum essset, debere praestari: sed si tanta vis venti fuisset, ut quamvis firma aedificia convcteret, non deberet & quod in stia putatione est, non videri sibi ruere, quod
aut Vento, aut omnino aliqua vi extrinsecus admota caderet: sed quod ipsum per se concide ret. I. I.
stipulatio enim hoc continet, quod vitio aedium, Ioci, ope ris, damnum fit: ut puta in domo mea puteum aperio, quo aperto venae putei tui precisae sunt: an teneari Ait Trebatius , non teneri me damni insecti. Neque enim existimari, operis mei vitio damnum tibi dari in ea re, in qua jure meo usus sum. Si tamen tam alte sodiam in meo, ut paries tuus stare non possit, damni insecti stipulatio committetur. l. 24.
riens, vicini venas pracsuit. nem tm
465쪽
repetit impenμι. oneribus attus
Moderanda astimatio omni ex hoe judicio.
communem nimium prissis, tenetur de damno PIώνει adium
44o LEGUM DELECTUs, LIB. XXXIX. TIT. IL, Proculus ait, cum quis iure quid in suo saceret, quamvis promisisset damni insecti vicino, non tamen cum teneri 'ea stipulatione: veluti si iuxta mea aedificia habeas aedificia, eaque jure tuo altius tollas: aut si in vicino tuo agro cuniculo vel sessa aquam meam avoces: quamvis enim & hic aquam mihi abducas, & illic luminibus ossicias, tamen ex ea stipulatione actionem mihi non competere: scilicet, quia non aebeat videri is damnum facere, qui eo veluti lucro, quo adhuc utebatur, prohibetur : multumque interesse, utrum damnum quis faciat, an lucro, quod adhuc seci bat, uti pmhibeatur. Mihi videtur vena esse Proculi se tentia. l. 26. V. Tit. seq. l. I. f. 12. IX. In hac stipulatione venit, quanti ea res erit. Et ideo Cassius isibit, eum, qui damni insecti stipulatus est, si propter metum ruinae ea aedificia, quorum nomine sibi cavit, fulsit; impenta ejus rei ex stipulatu consequi posse. Idemque uris esse, clim propter vitium communis parietis, qui cavit sibi damni insecti onerum eorum relevandorum gratia quae in parietem incumbunt, aedificia sua fulsit. l. 18. X. In parietis continuius demolitione, ea quaeri oportet , si satis aptus fuerit oneribus serendis, an non fuerit aptus. Sed ita idoneum esse plerique dixerunt, ut utraminque aedium onera, quae mmo jure imponantur, communis paries sustinere possit. l. 3 s. & ue s. XI. Ex damni insecti stipulatione non oportet infinitam, vel immoderatam aestimationem fieri: ut puta ob tectoria,& ob picturas. Licet enim in haec magna erogatio ficta est, attamen ex damni insecti stipulatione moderatam aestimati nem faciendam: quia honestus modus servandus est, non immoderata cujusque luxuria subsequenda. l. 4o. XII. Quoties communis parietis vitio quid accidit, s cius socio nihil praestare deiat: ctim communis rei vitio contigerit. Quod si quia alter eum presseiat, vel oneraverat, idcirco damnum contigit: consequens est dicere, d trimentum hoc, quod beneficio ejus contingit, ipsum si cire debere. l. o. f. I. XIII. Si plurium sint aedes, quae damnose imminent, utrum adversus unumquemque dominorum in solidum com
466쪽
Ex L a Rrs DIGEs T. ET COD. 6 Ipetit, an in partem' Et scripsit Julianus, quod & Sabinus probat, pro dominicis partibus conveniri eos oportere. L o. f. 3-XIV. In reficiendo communi pariete, ei potius facultas aedificandi praestatur, qui magis idoneὸ reficere parietem velit. Idemque dicendi in est, & si de eodem itinere, r, vove reficiendo inter duos vel plures quaeratur. l. 4 I. XV. Ad curatoris Reipublicae ossicium spectat, ut di
rutae domus a dominis extruantur. l. 46. Meliorem facere μιινs Rripublica
aqua , is aquae pluviae arcendae.
L TTc actio locum habet in damno nondum factor I 1 opere tamen jam facto, hoc est, de eo opere, ex
quo damnum timetur: totiesque locum habet, quoties manufacto opere agro aqua imitura est. Id est, cum quis manu secerit, quo aliter flueret, quam natura soleret, si forte immittendo eam, aut maiorem fecerit, aut citati rcm , aut vehementiorem: aut si comprimendo redundare effecit. Quod si natura aqua noceret, ea actione non continetur. l. I. f. I. II. De eo opere, quod agri colendi causa aratro sectum sit, Qvintus Mutius ait, non competere hanc actionem.
Trebatius autem, non quod agri, sed quod tamenti duintaxat quaerendi causa aratro sectum sit, solum excepit. l. r. III. Sic debet quis meliorem agrum suum facere, ne vicini deteriorem faciat. l. I. f. q. Prodesse sibi unusquisque, dum alii non nocet, non prohibetur. d. l. 3, I I. IV. Iidem aiunt, si aqua naturaliter decurrat, aquae pluviae arcendae actionem cessare. Quod si opere facto aqua aut in superiorem partem repellitur, aut in inferiorem derivatur, Muae pluviae arcendae actionem competere. I. I. g. IO
N. fiat opus quo aqua Miser fluat,
Hae actione non tenetur qui aratra, fructus quarendi causa, opua fecit.
nocet, hae actio, ercetur, non quod natura.
467쪽
In sitio aquam ρω- V. Iidem aiunt, aquam pluviam in suo retinere, vel su- etlam relin re, di ex perficientem ex vicini in suum derivare, dum opus in alie-eticina in s um deri' , omnibus jus esse. Prodesse enim sibi unusquis . surezuentem. que, dum alii non nocet, non prohibetur: nec quemquam hoc nomine teneri. I. I. f. II. Gi in stio sedi ni Q. Marcellus scribit, cum eo, qui in suo diem, vi- vicini fontem cini sontcm avertit, nihil posse agi: nec de dolo actionem. ιr, non tenetur ηisi debet habere, si non animo vicino nocendi,' , 'ai. ' sed suum agrum meliorem faciendi, id fecit. l. I. f. I 2. V. s. de damn. insccto. l. 26. Superiori adversui VII. Item sciendum est hanc actionem vel superiori ad-b is inferiorem competere, ne aquam . quae natura fluat, petis, na aqua aliter facto inhibeat per suum agrum decurrere: & inseri suat. ri adversus superiorem, ne aliter aquam mittat, quam fluere natura selet. l. I. f. II. si is natura isti VΙΙΙ. Huic illud etiam applicandum, numquam coinaqua noceat, πηαμ petere hanc actionem, clim ipsius loci natura nocet: nam
s-β verius quis dixerit) non aqua, sed loci natura nocet. l. I. f. Iq. l. Iq. f. I. uri inseriores IX. Semper haec est servitus inferiorum praediorum, ut
superiorum μqηβm natura profluentem aquam excipiant. l. I. f. 22.
'g' isti, isti, si Denique ait Labeo , conditionibus agrorum quasin a 'iευ ανο habe- dam leges esse dictas: ut quibus agris magna sint sumina, νi potes. liceat mihi scilicet in agro tuo aggeres vel fossas habere. Si tamen lex non sit agro dicta, agri naturam esse servandam: semper inferiorem superiori servire. At hoc incomm
dum naturaliter pati inseriorem agrum a superiore, compe sareque debere cum alio commmo. Sicut enim omnis pin- uitudo terrae ad eum decurrit, ita etiam aquae incommmum ad eum dcfluere. Si tamen lex agri non inveniatur, v Servitut/s sempore tu statem Vicem legis tenere. Sane enim & in strvitutibus a quiruviar. hoc idem sequimur, ut ubi servitus non invenitur imposita, qui diu usus in struitute, neque vi, neque Precario, neque clam, habuisse longa consuetudine, vel ex jure impositam scrvitutcm videatur. Non crgo cogcmus vicinum pSgeres munire, sed nos in ejus agro muni cmus: eritque
ista quasi servitus: in quam rem utilem actioncm habemus, vel intcrdictum l. I. f. ult. XI. In
468쪽
Ex Lia Rrs DIC Es T. ET COD. .HIXI. In sumnia tria stini, per quae inferior locus superi ri servit: lex, natura loci, vetustas, quae semper pro lege habetur, minuendarum scilicet litium causa. l. 2. XII. Apud Ateium vero relatum est, cam fossam, exqvi ad inseriorem sundum aqua descendit, cogendum esse vicinum purgare: sive extet fossae memoria , sive non extet. Quod & ipse puto probandum. l. a. f. q. XIII. Item Varus ait, aggerem, qui in fundo vicini erat, vis aquae dejecit: per quod effectum est , ut aqua pluvia mihi noceret. Varus ait, si naturalis agger fuit, non posse
me vicinum cogere, aquae pluviae arcendae actione, ut eum reponat, vel reponi sinat. Idemque putat, &s manufamis fuit, neque memoria eius extaret. Quod si extet, putat aquae pluviae arcendae actione eum teneri. Labeo autem, si manufactus sit agger , etiamsi memoria eius non extat, agi posse , ut reponatur. Nam hac actione neminem cogi posse, ut vicino prosit, sed ne noceat, aut interpellet facientem quod jure sacere possit. Quamquam tamen deficiat aquae pluviae arcendae actio ; attamen opinor utilem actionem , vel interdictum milai competere adversus vicinum, si velim aggerem restituere in agro ejus, qui sa-
ctus mihi quidem prodesse potest , ipsi vero nihil noci
turiis est. Haec aequitas suggerit, etsi jure deficiamur. l. a. f. s. XIV. Apud Namusam relatum est , si aqua fluens iter suum stercore obstruxerit, & ex restagnatione superiori agro noceat, posse cum inferiori agi ,-μα purgari.
Hanc enim actionem non tantum de operibus esse utilem manufactis , verum etiam in omnibus, quae non se cundum voluntatem sint. Labeo contra Namusam probat : ait enim naturam agis ipsam a se mutari posse. Et ideo , cum per se natura agri suerit mutata, aequo animo unumquemque serre debere , sive melior, sive deterior ejus conditio secta sit: idcirco, &si terrae motu, aut tempestatis magnitudine , soli causa mutata sit; neminem coin
gi posse, ut sinat in pristinam loci conditionem redigi. Sed nos etiam in hunc casum multatem admisimus.
Superio in μηδε dominus fossam pur
Mutatum ipse natura locum restitue
re potes is cujus interest. Diqiti so by Cooste
469쪽
audierim factum. Aimere flumen lites ne sibi noceat,
In plures dominos pro singulis partibus agitur : plures domini pro Aii pa
Damni vera fit astimatio. Volenti non fit imburi . Non duritur aqua
nus natigasile βι- turum sit. Nec pontem nee arcum supra iter alienum extruere li
Manufctum opus restituendum : se quid ii contigit, patientia praestanda.
XV. Idem Labeo ait, cum quaeritur an memoria exter seincto opere ; non diem & Consulem ad liciuidum exquire
dum , sed sessicere si quis sciat factum, hoc est, si saeti
esse non ambigatur e nec utique necesse esse, superesse qui meminerint, verum etiam si qui audierint eos, qui memoria tenuerint. l. a. f. 8. XVI. Idem Labeo ait, si vicinus flumen , torrentem verterit, ne aqua ad eum perveniat, & hoc modo sit effectum , ut vicino noceatur, agi cum eo aquae pluviae arcendae non posse. Aquam enim arcere, hoc esse, curare ne influat. .ae sententia verior est, si modo non hoc animo fecit, ut tibi noceat, sed ne sta noceat. I. XVII. Si ex plurium fundo decurrens aqua noceate vel si plurium iundo noceatur: placuit, eoque jure utimur, ut sive plurium sundus sit, singuli in partem experiantur , &condemnatio in partem fiat; sive cum pluribus agatur, singuli in partem conveniantur, &in partem fiat condemnatio I. s. f. I. l. II. f. b. XVIII. .ssistimationem autem iudex saciet ex rei veritate, hoc est, ejus damni quod apparuerit datum. l. 6. f. est. XIX. Nullam potest videri injuriam accipere, qui semel voluit. I. 9. . r. XX. Si si umen navigabile sit, non oportere Praetorem . concedere ductionem ex eo fieri, Labeo ait, quae flumen minus navigabile esticiat. Idemque est, & si per hoc aliud flumen fiat navisabile. I. Io. f. est. Ι. Supra iter alienum arcus aquae ducendae causi non iure fiet. Nec is, cui iter, aetiis debetur, pontem, qua possit ire agere, jure exmIet. I. II. ΙΙ. Trebatius existimat, si de eo opere Natur, quod manu stum sit, omnimodo restituendum id esse ab eo, cum quo agitur: si vero vi fluminis ager deletus sit, aut glarea injecta , aut fossa limo repleta , tunc patientiam duntaxat praestandam. I. II. f. ult. XXIII. Si prius noctiirnae aquae servitus mihi cessa sterrit, deinde postea alia cessione diurnae quoque ductus aquae concessus mihi fuerit, & per constitutum tempus noctu na dumtaxat aqua usus furtim et amitto servitutem aquae
470쪽
Ex LIBRI s DIGEs T. ET COD. εε diumae; quia hoc casu plures sunt servitutes diversarum
causarum. l. I7. XXIV. Nulla voluntas errantis est. I ro. Emantis nulla
XXV. Vicinus loci superioris pratum ita arabat, ut per . sulcos, itemque porcas aqua ad inferiorem veniret. Quaesitum est, an per arbitrum aquae pluviae arcendae possit cogi, ad inferiorem ut in alteram partem araret, ne filici in ejus agrum specta βω- ri'rent Respondit, non posse eum facere, quominus agrum vicinus, quemadmodum vellet, araret. l. 24. XXVI. Scaevola respondit, solere eos, qui iuridicundo 'iustas v/rti praesunt, tueri ductus aquae, quibus auctoritatem vetustas daret, tametsi jus non probaretur. l. uitia
De publicanis, is vectigalibus , ct commissis. -
I in vestigalbus ipsa praedia non persos conisuiri & β ηδε ςMAE et. ideo possetares etiam praetcriti temporis vectigal stavere 'debere: eoque exemplo ' actionem, si ignoraverint, habi- . Eae empto: in. l. 7. ΙΙ. Fiscus ab omnium vectigalium praestationibus immu- Fissus imminis nis est. Mercatores autem, qui de fundis fiscalibus mercari consueverunt, nulIam immunitatem solvendi publici vectigalis usii are possimi. l. 9. f. in. III. Vectigalia, sine Imperatorum praecepto, neque Pra Solus Princeps sidi, neque curatori, neque curiae constituere, nec praece---ρρηit, dentia resermare , & iis vel addere, vel diminuere , licet.
IV. Licet quis se ignorasse dicat, nihilominus eum in Inridis in poenam poenam vectigalis incidere, Divus Hadrianus constituit. vectigalis etiam qui l. I 6. f. s. V. Poenae ab heredibus peti non possunt, si non est quae--- rra sit stio mota vivo oo, qui deliquit: &noc scut in caeteris poe-bere m Hur.