장음표시 사용
11쪽
librum GEORGII TRIVULT IIIo. Firmi F. Carmen . . I Uer, o marsis renui x ά ire dentis.
Ora viperei nulla uenena time.
Ossenis multos, sui te lacerare parabunt; Et laudes cupient carpere saepe tuas; Sed te P L parat magmu defendere Κ ΟΣ Mota Serpentum metuas ne furiale malum.
12쪽
Francisci Robortelli Ut mensis
ι . NTEQ V A M contextum aggredior explicandum libelli huius uia detur esse necessarium, ut perquiramus, Qualis sit poetica facultas,& quam habeat vim; Quem finem propositum; Quam male A meni subiecitar ex qua opus suum conficiat; Atque hoc polir
rrium primo loco,nam cstera comodius con siequenturi subiicitur iis isti, o ε' tanquam materies poetice facultati oratio,sicuti et aliis omnibus, quae circa oratronem uersantur. Eae autem sunt quinq. numero, Demonstratoria sic enim ς μαθων licet appellare dialectice. rhetorice. sophistice. poetice; nam de grammatice, Quae minutiora auaedam considerat. non est in animo quidpiam dicere. Omnes hae subieciam tibi habent orationem; Verum, quoniam oratio diuersam accipit vim,& somam, tum ex genere rerum, quas tractat; talim ab eo ,
qui ipsa utitur ad aliquid edisserendum,& probandum ; ideo diuersam quoque . imni iam oportet esse orationem; orationis maxime proprium, & genuinum m inus est, proferre id, quod verum est, & quia aliter sese habere non potest, necessarium Quantum autem orationis quodq. Eunus a vero recedit,tanto propius accedit ad id, quod est falsum. Inter vera iane,& salsum medio quodam intei uallo posita sunt, κύ- et teι . fa,κ ααν ά σαMuti 'que sic libet Latine proferrQ, probabile, asorium;& apparens verum: seu probabile quod videtur. Ex his quaelibet facultas unum arripit senus Demonstratoria verum. Dialectice probabile. Rhetorice suaserium. Sophistice i. ex , M. Due quod probabilis,sed verisimilis habet speciem. Poetice falsam,seu fabulosium. Talem M. missu igitur orationem suscipit Poetice, Quod si rursus ea, tuae a me dicta sint,consideres. Necessarium, & verum ad demonstratoriam solam spectat; Reliquae vero&necessalii partici pes quidem sunt,aliae magis,aliae minus. Dialectice maxime omnium, nimi ,roxime abest a demonstratoria. Rhetorice aliquanto minus, quam dialectice; namongius abest i dem naratoria Sophistice perpausillum quidpiam, nam& posterior est rhetorice,& maiore distat interuallo a magii traverit.tis. Poetice vero minime inmum, ac nihil prorsus,riam est veluti alterum extremum prorsus a primo dissimile. Dialectice medium obtinet locum inter demonstratoriam,& rhetoricen . Rhetorice medium inter Ephisticen, & dialecticen . Sophistice medium occupauit inter poetiacen,& rhetoricen. Et quoniam demonstratoria optime id quod verum est, cernit,aedietnoscit ; ideo oculatiis ima dici potest; Dialuctice non tam procul prospicit; Rhetorice minus oculata quam dialectice; Sophistice lii sciosa est,&parum cernit; Poetice lippos habet oculos,& prorsus coeca elli, imo vero oculatisiunae omnes. sed praeter de- - - monstratoriam,quae docet tantum; dialecitice decipit,& ludiscatur eos, qui non longissime prospiciunt.Rhetorice deludit minus oculatos; Sophistices illusiones no pe spici lint ii, qui minimum certiunt; Poetice eos decip t, qui prorsus clxci sunt. Hine est ab Aristotele dictum in Top. κω ιαμ συαρὼ δυρο αν νοσοῖειλαν. --σ-Er.
is sit λογ' ostia Quoniam vero i)rmonis duo sunt genera; Alterum quod in ore dicitur . . - n. nasci. Alterum quod in imis gignitur cordis,&animi penetralibus; seu, si magis libet Graecis nominibus uti; quibus Philoponus utitur Alterum et o 'er; Alter u .m amr; Demonstratoria arripit suam imiastia ἀπο AG tas ἱ nihil enim nisi moditatum i
13쪽
& cogitatum profert. Reliquae omnes sua tum epichiremata,tiim cntlaymemata tum
sophismata; tum fabulas, απο - πο σῆ. Vnde politissime,& ingeniqsissime est ab Aristotelis interprete,qu amuis Arabs fuerit; dictum. Rhetoribus, qui iis et Nomii λατυ sitas deducunt argumentationes, ideo per Elepsydram suis te olim praescriptum dicendi spatium ; nam nunquam inter se conuenirent, neque sinem dicendi facerent, quin o vias semper consulari aliquo modo potest; &, ut ipsius utar verbis, multas recipit instantias. Idem vero affirmat Arist. lilia primo pi si uastra hii A. cum
pias ta m,- seu ipsa poetice. Cum igitur poctice subiectam sibi habeat pro materie orationem
. fictam,ila fabulosam;patet ad poeticen pertinere,ut fabulam,&mendacium apte consngat: nulliusque alterius artis proprium magis esse; mendacia comminisci, quam huius. Homerum,a quo omnis poetice derivata est, testatur Aristoteles primum d cuisse, qua ratione ellet mendacium apte dicendum . nihil vero hoc este aliud, quam paralogismum,de quo plura illic nos quoque opportuniore loco explicabimus. Summatim autem ut dicam; in poeticis mendaciis principia salsa pro veris assumuntur. atque ex his verae eliciuntur conclusiones; Neque enun est,quod quisquam putet o- .mnes sabulas ad poeticen spectare. Nam poetice loquitur de iis tantum rebus,aut qui sunt, aut quae else pollunt. aut quas uetus eli apud homines opinio, esse. Indiuidua vero,quae reipsa non existunt,neque confingit; neque nomina iis imponit; nam cum
imitari poetice studeat in primis; nisi id quod est,& agit aliquid, imitari nullo pacto
potest. Quod siquis mihi Cerberum tricipitem,triformem chimeram ct reliqua insese
rorum monstra obiiciat; iam a me dictum est poeticen etiam ea reserre, quae opinantur homines est nihil 5que minus in his sitam vim obtinere,quam si ea tractaret,quevere sunt; Iam satis uti puto declaratum est,qualesti habeat sibi subiectam materiem. poetica facultas; orationem scilicet salsain, seu fibulosam, & mendaciorum plenam. Satis quoq. expositum,qua ratione a poetis mendacia confinguntur, & quae fabulosa et sequantur,& quae vitent.Nunc libid consequi videtur, ii od antea suerat a me propore stum,ut de fine facultatis huius si lii id dicamus. Poetice,siquis diligenter attendat, omnem suam vim confert ad oblectandum,& si prodest quoque. Nulla vero inter ho.mines maior voluptas,quae quidem liberali homine digna sit,quam quae mente,& cogitatione percipituri, imo saepe contingit,ut quae horrorem,& terrorem incutiunt hominibus,aum in propria natura si int, extra naturam posta in quapiam similitudine, dum repraesentantur; multum oblectent; Toruum os leonis; cornu serientem taurum, repentem chelydrum nemo sine horrore spectat. At eadem aut oratione express aut saxo,& aere enicta, aut coloribus picta magna cum voluptate spectantur; Ne alia ratione marmoraria; aeraria; pictura; & poetice, omnique sermone, qui in descriptionibus versatur, homines Vtuntur. Quem igitur alium finem poetices facultati esse dicemus quam oblectare per repraesentMion et n. descriptionein ct imitationem
omnium actionum humanarum; omnium motionum; omnium rerum tum anima
tarum,tum inanimatarum' Et quoniam imitatio, de repsssentatio h c perorationem fit; dicimus in poetice finem este, sermonem imitantem, sicut in rhetorice serna se nem persuadentem. Hinc a Cicerone prae clare de comoedia dictum fuit, quod tamense ad totam poeticen referri potest, eam esse imitationem uits speculum coui letudinis se imaginem ueritatis. Quod autem oratio repsssentationem rerum est icia hac ratione satis patet,que verissima esto firmissima. Rerum imagines cogitatio recipit. Cogitationis imagines exprimit oratio,& vox, quare colligi potest as oratione seu scripta,seu prolata repri sentationem omnium rerum fieri. Oratio autem poetica non rei praesentat quidem interiores habitus aut virtuti im,aut vitiorum; sed actiones itfas, . que ex quodibet habitu proficiscuntur. cum enim habitus in ipsis animis delitescat, neque oculis cernatur, non alia poIest ratione repraesentari, quam per actiones, qu*ct cerni,& diiudicari ab omnibus possunt. Repossentatio autem non tintum poetica
14쪽
est sed ' histrionica: disserunt tamen inter se ; nam histriones habent facultatem, &vim imitandi,& repr sentandi mores ; motiones, personas, I actiones hominum ac- Α' commodate ad fidem,& persiuasonent audientium,& spectantium. Poeta veri, vim τ fit. suam omnem tantum exercet in significandis,ct describendis moribili hominum ; ut hic mutam faciat veluti quandam repraesentationem in oratione positam; ille loquentem,& exprimentem voce, ore, vultu, gestu id ipsum, quod est repraesentanduna. Et si fhistrionica sicuti patet poetices minit ira est. Utraque autem in eo versatur, hςc, ut animi legentium; illa ut animi audientium apti fiant ad imaginem cius rei recipi ei
dam,quam representare conantur. Repraesentatio enim, seu actio Scenica coniungit,
nescio quo modo,cum cogitatione,& phantasia hominum imaginem rei, que representat un& agitur quas rem ipsam cum sensu. Magna autem habet vim huiusmodi representatio in commouendis,& inflammandis hominum animis,tum ad iram,& surorem; tum ad mansuetirdinem reuocandis,& emolliendis, tum concitandis ad comiserationem, ad fletum &lacrymas; tum ad risum,&laetitiam. Quamuis autem poetice nullis egeat adiumentis, ut suam apte conficiat imitationem, aliunde petitis ueluti, sonis, cantilenis; metris; gestu; vultu ; reliqussque omnibus, quae theatralia dici possunt. Adhibet tamen aliquando & sonos,& personas, & gestum; multaq. alia; qu niam adiumenti non parum afferunt ad inducendum in animos hominum affecti nis; & perturbationis omne genus. Ideo est ab Aristotele pr. xclare dictum; s nos a metra,& caetera id genus, esse partem quandam seu instrumentum Doetice facultatis. Atque id latui merito conting t. Res enim ex quibus artes omnes constant, & augentur, partim eius nodi stant, ut necestariae dici debeant; partim eiusmodi, ut qua inius sine nis ars esse possit; si tamen accesserit, ars ipsa multo fiat uberior, & accumulatior,
munusque suum commodius exerceat. Verum redeo ad repix Centationem, quae perorationem fit; Eam inducere in mentem auditorum non cuius iis est hominis . nam
cum nihil sit difficilius factu, quam ut homines aliquid audientes ita cogitatione idips im complectantur,ac si oculis cernerent. Hoc ipsum,nisi doctus, sapiens, acutus,
di ingeniosus proare nemo potest, qui alienos mores ipse induat,& diuersorum hominum persenam suscipiat, tuas stismet ipsius oblitus, Hinc stato factum, ut diceret
Plato in libro de furore Poetico poetas non arte ulla instrui, lea alitatu Apollinis, de
. . mutarum impelli,neq. poetas tantum,ied etiam recitatores, ta interpretes poetarum,
,, non secus ac magnete catEetiati anuli trahi solent; cum ipsa primum moueat usque ,, ad extremum; Extremum vero anulum Plato ait et se interpretem. primum ipsum se Deum, qui assiat, medium autem poetam; neque quicquam canere posse poetam ,
is priusquam Dei plenus sit,& a mente prorsus alienatus sua. Idem de Maratho Syracu,, iano testatum reliquit Aristoteles in Problematibus; eum in scribendis versibus mente ita abalienari selitum, ut non suo sed Dei ore alicuius loqui videretur, quod ipsum satis cognosci potest ex Carcini poete interitu, de quo idem Aristoteles in Ethicis .
meminit; n ni Illum AristMelis interpres laustratius i Sit, cum nimis attente iaS V lam,quam erat scripturus .meditaretur, a serpente praemorsum interi ille. Ex attent in V sma igitur optimorum poetarum meditatione satis licet cognoscere , dimicillimum esse alienos mores praesertim tam diuerses imitari,ai; repraesentare; necesseq. omninoelse, ut suis exuti alienos induant sensus. Recitationes autem ,& imitationes poeticae vi sunt multiplices,ita multiplicem afferunt hominibus utilitatem; Nam si recitatio, atque imi ratio virtutum sit Sc laudum praeclari alicuius viri; incitantur homines ad virtutem: Si rursus vitia repraesentantur,ab his homines multum deterrenturii maioreque quadam ui repelluntur quam si alia qua uis hortatione ut ris. Quod si horribilium rerum,& periculorum imitatio, & recitatio in scena sat; comminuitur hominum amens auaacia,& temeritas. Sin autem commiseranda fuerint acta ; eorum, qui audiunt mentes ad mansuetudinem,& commiserationem in flectuntur. Quid mututis imitatio omnis, & recitatio poetica cum actione coniuncta hominum animos
pervellit, emolli urget, incitat, frangit, inflammat; Ideo Strabo libro primo,ubi multa disserit contra Eratosthenem, qui poetas delectare quidem, at non prodeste ais
15쪽
mabat, poetas ait esse vitae magistros, ct correctores, appellatos que olim 1 veterib. σω mrit. Illud unum certe fatis constat Poetica olim fuisse quandam ni ilosbebiam.
quae hontines suis fabulis paulatim l. inaret,& enim iret donec aptiores ellent ad percipienai ea, quae in plialosophia clinicillima habebantur; nam aspera a dura cinia ecsent, facile 1 tam laudato studio homines deterreri potui sient. Hoc ipsum copiose scribit Maximus Tyrius in ea oratione, in qua poeticen laudat ; & cum philosephia compara atque eandem este ast mat ; ipsique, quae tunc extabat, antiquiorem: Et sine multo ante solutam orationem extitis te poeticam satis explicat Strabo libro primo, quam Aristoteles quoque F ortam reseri; quod sic serret ea agrostium mortalium aetas, qui nondum artificiose quippiam aut dicerent, aut facerent. Sed mihi non est in praesentia animus,neque enim huius est loci, aut temporis, laudes poetices singillatim persequi; Illud unum caeteris lucem afferre potest, quod scri- ,, sit Cicero. Oiationem rhetorum ad vulgi sensum esse scriptam; poemata autem ν, poetarum paucorum iudicio censeri, Unde Antimachum illum do tissimum poetam
uno an di tot e Platone se contentum esse dixisse accepimus; cum caeteri cum recita
tem reliquissent. Si qui vero sunt aut Poeticen incusant. id serme omnes ficiunt au-ilioritate Platonis adducti; qui poetas, & omnem poeticen, quae imitature sua rcp. elici iubet. Sed de hac re alias copiosius; Nunc bieta uer colligo ea, qu a me dicta sunt. Explicatum suit a nobis: qualis sit poetica facultas & quam habeat vim: ci hacn ciue ibi oro situm cnem. At ciue ciualis illi l t iubiecta materies; multaque alia in ia
erim expolita; i eliquum est ut exponamus quali sit ustis Aristoteles methodo in hac poetica facultate aeserit unda; sed prius breuiter considerandum sit liber hie integer, nec ne. Videtur autem non esse integer. quod probari potest tribus rationibus.
Pollicetur ab initio, se dicturum de Tragoedia, Epopoeia, Comoedia, & reliquis partibus poetice. De Tragoed. loquitur ;& Epopoeia,de Com.& aliis ne uerbum quidem Altera ratio sumi potest ex lib. Di. R.eth. ad Theod. ait enim illic sub finem, ubi loquitur γλοίων se de his in poetice pertractasse copiosus, cum tamen nihil extet de ea rescriptum; ex quo cognoscas librum alterum geesse, credibile enim est Aristot lem tract. asses γλοίων, ubi loquebatur de comoedia, nam ad eam in primis spectant& haec nos impulit ratio, ut disputationem de salibus altis'; poeticis disputationi b. adderemus.Tertia ratio est haec: testatur Laertius duos libros de facultate poetica ab Aiasto t. conscriptos . neque tamen extat secundus Nunc qualis si methodus utor enim
Graeco uerbo ad rem facilius explicandam perspiciamus. sed primum exponendum est quid sit methodus, & cur inuenta. Philoponiis lib. II. Pol L Aristot. ait maia σε es e quiddam a iocri r per quod mens hominum proprias uniuscuiusque rei quaestiones percipiti Inuentae autem suerunt methodi, ut ellent ueluti uiae quaedam menti cogitationi q. hominum, ut idem ait, 'ὀr riis τ ασοῖν ii peto. Cum igitur Arist. esset pertractandum de poetice quae ab aliis μ. non fuerat ante tractata; neces le fuit ut in ea describenaa,methodo uteretur. Alioqui omnia sitissent confuse tradita. M thodi igitur ae rationes artificiose ordinateq scribendi. ut summatim dicam, quatuor ν, sunt, per quas paratur πασα μαρναο laec .n. sunt ipsius uerb.
& sic sese ordine habent; non quidem, ut ex eo dignitas,& praestantia si diiudicanda sed qualis sit usus,quem ipsarum alia prius, alia posterius, alia deinceps nobis probeat
in rebus scribendis, ac cognoscendis. Arowr is, M., ὀρονἰ, α δετικοῦ quas ita latine nominare liceat. Methodus reseluens, diuidens, definiens, demonstrans. Duae sunt tanquam primariae. Duq autem tanquam secundariae ,& pedisequae . in se
uiunt enim prioribus. Videndum autem quid quaelibet ipsarum polliceatur efficiatque. Resoluens methodus progreditur a lingularibus, ad ea,quae vocantur a Graeν, cis AA 1; retor, a nobis vitiing species uocari possunt,& ab iis postea ad genera imis Q. & sic deinceps; semper a posteriori b. ad priora, uas per inductionem quandi. Diuides methodus accipit genera ut Philop. ait) mar πια, και , & s bricatur ipsa apta ad Arma desinitionis. Desiniens genera excipit,& illa apte inter se pangens facit suam desinitione. Demonstrans methodus desinitionem arripit tan
16쪽
quam medium 'ti saὸ t sitam deition stration . ex quibus pater, duas esse tanquimministris. Reioluentem & diuidentem. Desinientem esse ut Graeci uocant) ipsis in per se M'mλῆ, quia rerum naturam , ct substantiam explicat; adiuuitque aemon-
lirantem .ips mcdium,qua utatu subministras. Duq autem ille inseritiunt bii. scutim Q L nam hoc utitur exemplo Philop. videmus inscruire cm rom , in7α si xli χρ χωοῦ, subministrantes illis materiem aptam, cx qua opus suum conficiunt . Cum igitur ita sese habeant methodi,applicemus ea, quae isci. i sunt, ad rem. Eiat Aristoteli pertractanda poetice ordinatim, ac in Ob Cir: non poterat autem ita
pertractari, nisi declarasset τό τι i si, allata definitione. Et quoniam desinitio non erat satis nota, fuit illi inii estiganda, eo plane modo; quo ipse docet libro Posteriorum secundo.Prim i enim exquirit genu s, deinde diffferentias nam desinitio sine his costare non potest. Exquirere autem genus non poterat, nisi per methodii φλυτα- quae ut diximus progreditur a singularibus, ad unum uniueriale comune omnibus: exquisiuit igitur genus,sic. Epopoeia,Tragoedia,Convxdia,LEgum poetis, Auletice, Citharistice imitatur. Ergo poetica habet genus, imitationem. Inuento senere per resoluentem methodu erat ipsum transmittendum ad diuidentem. Quae distinguens
De poetica, eiusque generibus, quam facultatem singula habeant, , ct quo pacto, ut recte pociis se habeat, componi fabulas oporteat;
se ex quot etiam, quibusque partibus constet, de omnibus item, qua D cunque ad hanc uiam,& rationem pertinent, dicamus.
D e Poetica,ipsiusique generibus. Nullo utitur exordio,de more suo Arist. quod tanti ei a poderis,ut uel ex hoc uno multi diiudicarint ipsius libros, & asseruerint lib. Reth . ad Alex. non esse Arist.ob hoc ipsum etiam6 quia prolixum habet prooemium. uamuis ex alias multis coiectare forta ise possimus Anaximenis antiqui Rhetoris esse equo sepe meminit. Quintil. Pro aemii igitur loco, utitur dicedom propositione.que huiuitiis ii e . Pollicetur se locuturum, de Poetica, deque ipsius partibus sigillatim quom dόque sint fibulae constituendae ,& ex quot qualibiisque partibus constent. praeterqitim quod proponit; docet etiam, tuo ordine in tradenda hac arte uti velit euis ait: Dccipientes primu a primis: scuti etiam in physicis tradendis, prius rationem,&ordinem, quo vellet uti, exposuit . Liber hic unus quem habemus de Poetice com--. .
modissime mihi videtu in partes treis Tu Zi posIe. Primum enim in uelit eat delini-
tionem poeticos; inuento genere ,& diti inino per disserentias; ut possit applicari ad singularem partium poetices definitionem . Deinde agit de Trastoedia; de eius parti
bus; ite de fabula postremo de 1 pop xia;& comparat hanc cum I raecedia; utra scili cet praestantior sit. atque nc sane se riabet libri diuisio. In propositione autem corii, de quibus tractandum ei t ; non temere eli appositum, sibi esse dicendum etiam de fabuta constitauione, o constitutione, de eius partibus ; quia fabula est materies veluti quaedam, ex qua Frisic ama Opus suum conscit poeta; & sine fasula cum poetice esse non possit, est ueluti sor- ma ipsius. Quod si recte non constituta fiterit fabula, multum peccatur in toto po mate . imo inde omnis error prosciscitur. Nec frustra additum est is ire iων , ira et Assito is nam in sabula considerantur partes ,& particulq. tum ex qualitate, tum ex quantitate. Partes sabula: ex qualitate desumpte ab Aristo. postea enumerantur hae. diis res Hisis Mores, Dictio, sententia . Apparatus, Melodia. Ex quantitate autem desumptae ' ψω hae. Prologus, Epis odium , Exodus, Choricum. nam ne ue n in um prolixam,nec admodum ureuem decet cile tabulam: quod etiam docuit Horati in sita poetice. -
17쪽
Initio secundum naturam sumpto, primum ἱ primis.
Ordinem naturae in dicendo pollicetur se seruaturum. Videamus igitur qualis hie
sit ordo: Duplex sane in omnibus rebus alldi hqrdia Alter qui a simplici 'U' sui Q mT , eohian I conci et apta itur . Alter, qui a magis confusi , ct s
' D cretis ad simpliciora perducit. Versa Aristot in contextu sunt. Ac primu a primi D cundum ordinem naturae. Oritur hoc loco dubitatio non leuis . Vult Aristoteles in
uelligare definitionem artis poeticae, utitur methodo resoluente. Resoluens progreditura singularibus ad comune aliquod,& uniuersale per inductionem.Sic Epopeia, Tragoed. Comnia. Dithyr. imitantur; ergo omnis poetice in alaturi patet hoc esse ueram . Sed cu dicit se velle uti ordine naturae primu a primis sbi repugnat. nam resoluuens no incipit a primis iuxta ordine. naturae, ut patet. Exephim resoluentis est in domo ediscanaa.proponit sibi aliquis edi Mandam timu,utitur resolutione hac Causa taeur hi edificada domus est,ut frigus possit arcere,imbrem, aestu opus est igitur tecto. tectuin consistere non potest sine parietibus, & laquearibus , haec non consistunt sine fundamentis. Ergo haec primum iacienda. Sic est facta resolutio. Iam vero ubi cessit resolutio .ibi incipit enasci compositio. sic iaciuntur fundamenta, aedificatur parietes lanuearia tectum,quibus extructis ommb. arcetur stigias,imber,aestus. Hic est igir dubitatio; quam exposuimus. Sed tolli ita potest. Arist. etsi utitur re luente me
thodo; subest tamen alia methodus,quae in primis proposita alli est, letimens, sed quoniam definilans non potest progredi' diae compositione, quae retrogrado progreditur ordine; ac resoluens ; postquam resoluente usus est, imo dum utitur, simu clam adhibet componentem ad inueniendum genus. At componens a simplicioribus,&primis,secundum naturam,progreditur. Habita igitur ratione definitionis; quam in uesti stabat & volebat compangere; ideo dixit velle se ordinem nat arae sequi; genus enim in d finitione est quiddam maxime simplex. Non poterat autem inuestigare genus in definitioile nisi per resolutionem,quae progreditur a particularibus ad uniuersale.Si igitur resoluente talumodo uteretur,estet salso illud dictum: P M. a Primis se trillam Ordinem naturae. Verum quia utitur resioluente ut ea subscrutat coponent in Ter quam componat clen nitionem poetices, ideo recte est, & verisiime ab Aristotidictum velle se ordinem naturae se lusiqui est Ut primu a prim. ordiamur; nam componens methodus primu a primis progreditur.ut patet. Rem tota hanc videtur docte ct breuiter explicare philoponiis libro. I. physcorum; cum ait: M v vrsts is sitis rationi,& intellectui notius ex notioribus ordiendum est, ex hisce enim uniuersali- , bus principium doctrinae. Porro Rhetores primum di flerunt de communibus rerum is capitibus, ab hisque sumunt initium: deinde hoc modo de propriis uniuscuius ue .' . Izi f. ia 4 speciei tr ctant: facile .n. ex comunibus propria comprehendimus Hec ille lesinitio debet seri per priora & notiora; nam eam adhibemus, Ut rem inuolutam expliceis mus , & notiorem ess ciamus cognos cimus enim non ex qiu bustiis, Led ex notioribus tantum: notiora autem alia hominibus, alia naturae dicuntur. Notius naturae
est id,quod est prius posteriore. ut punctum linea; & linea supersicie; & superficies solido, vel ut elementum syllaba: HQminibus aris AEusendo. iccus accidi Ugiam percipiunt ea,quae magis cadunt sub sensum, ut selidum magis quam lupei sciem , ct hanc magis O im punctum. ido vero, ALl QUANDO apposuit Arist. in Top.quia homines bene eruditi,dc qui saecunda mente ut ipse ait prediti sunt,ac ingenio subtili, sacilius percipiunt ea, quae a sensu remota sunt, & nota naturae; vulgus autem, α multitudo ea tantum cognita habet,& perspecta, quae sensu percipi pollunt. Cum igitur ita notiora dicantur, definitidque ex iis fiat; continsit ut aliquando ex priori in is,& notioribus naturae conficiatur; aliquando ex posterioribus, & iis, quae nobis cognita siunt. Ab quado ex prioribus quidem, sed iis,quae aeque nota nobis sunt, ac msi naturae . Si ex iis ouae naturi a s ς nouit deducatur definitio, ea quidem recreetes e
18쪽
Zei potest esse consecta definitio,s rudium hominum, & indoetorum habeatur ra
tio. sin autem ad scientiae vim,& exactam cognitionem respicias; ea quidem non erit probanda; nam cum unius rei una tantum si natura, unam quoque elle destritione oportet; Iam veros ex Posterioribus consciatur,videbis continuo existere eius leni naturae,& rei varias definitiones,nam hoc erit huic homini,illud alteri magis notum ac perspicuum,neque enim omnes homines rudes idem notius habent,& magis perspectum, sicuti patet. Reliquum est igitur ut definitio conficiatur ex iis . suae simul ne - - α naturae,& nobis perspecta iunt; huius inodi .n. fiunt genera,& disserentiae; Genus. n. notius naturae,quia prius; patet vero ita esse,quia perimit speciem: si ipsum tollatur: sed ipsum no perimitur,si species tollatur.Ideo inquit Alexa. lib. vi.Top. σrimum αλ- e mi ATM. Nobis quoque genus ideo notius est; quonia si cognoscimus speciem statim cognoscimus etiam genus I Sed cognito genere, non cognoscimus speciem.
dum est a prioribus & notioribus nature sed tuc solumodo cum eos aliouuimur auti s scribimus ; qui ingenio bene constituti fiunt,quod facit Ari. in hoc libro Poetices,
tum etiam in Elenchis sertasse eadem ratione ; nam ordo doctrinae huius nodi esse debet nisi sorte commodiore aliqua de causa immutetur. Verum de his hactenus; nam locus hic nisi fallor iam satis apertus est . Satius enim suerit, ut reliciis his, quae spinosiora alicui videri possint; consideremus significatum,antiquitatem, &consuetudinem. Epopoeis. Dithyrambicae. Auleticae, & Citharisticae eseos. nam de Tragica,& Comica,quoniam notissime sunt,nihil nunc est dicendum. E-am α δ 1μ οῦ -καγωχρα ἰχλας ετ A Ulmyx,1- οῦ δὶθυραμβο rai,
Epopoeia sane, Tragoediaeque poesis, Comedia insuper, ac Dilla DP rambica; tum pleraeque illarum, quas ad tibias, citharasue accom-' modamus; omnes prorsus in hoc uno conueniunt, ut imitatio sint.
Epopoeia est illa pars.poeseos,quae in Heroum rebus gestis tractadis versatur. Eustathius Homeri interpres in prooemio Iliados ait 'in & si verbum proprie significat, si tamen in trisam P νισα τὶ M τ . Sed homines componentes cum , , ' verbo, nca, ὀ orem Petremoἰar, cire. ἰμὶ τρωτόνυ ρει cirrin. Idem testatur Hexamen es ames Mirum inuentum primuP a Phemonoe, quae Apollinis sacerdos fuit,&ve ετ r, 'ς ν---λ. συσα πωτε τὸ τ πν πνουτω κατατ tua παλarai a . Apud Veteres autem ποι aerat ἰμμί-- τρω . b, quod idem Eustathius coprobat eo versia παπο τοῦ ω sit iam . i. unde poetarum nomen est deductum. Huiusinodi poetas, qui Heroum res gestas nem , M.
scribunt, Cicero Epicos vocat in libello de Optimo genere oratorum. de hac re poL Esent alia multa dici; sed haec satis rem totam declarant. NuNC dicamus de Dithyrambice. Dithyrambice est illa poeseos pars qua veteres utebantur in laudando Ba eho qui ab antiquis δέ Acar vocabatur,quog si in antro enutritus vivis uel quod temulentorum hominum efficiat os paleias, loquax ct As s. quo nomine etiam vi- num aliquando apud Graecos cognominatur. vel ab ea voce, quae iactari consueue- .rat in Bacchi natali die λῆ ιδ μμα assutus enim scemori sertur Iouis, cum Semele immaturum edidisset sectum.de his copiose legere est apud Lycophronis interpretem.legere quoque est apud Athenae. Lib. XIIII. ἀχρω ν pro eo,quod est furere, ibi citan
19쪽
his gesti ς' ucs α - - . Utebantur olim Dithyrambici poete verbis longis,compositis, Sc ornatis, qualia verba Horatius in poetice vocat sesquipedalia. legere est apud Aristophanem in Nebulis. ra om n. πον rora ex Doum . itidem in Ranis. Mim αλαγμονα. itidem & illud 'rei τολπιγκταφλαγμοπα hinc apud veteres dici Glitum, Di hyrambice loqui. Aristoteles in Rhetoricis . lib. di, III. ait, i, ο cor vτοπω ε δὲ λ hντο ira Uritaruῆr. Horati in Odis audaces vocat dithyrambos ob id sine,quod innovarent,& complicarent multas dictiones. Aristot. in problematibus ait debere dithyrambos concini phrygiis modis; nec posse accomodari ad aliud harmoniae geniis.Vnde Philoxenus. cum Dorice tentas let ni bit profecit. Verum de dithyrambis haec satis duta sinti Nunc consequitur,ut dicamus de Auletice, & Citharisiice. Antiquissima utraque,& usitatissima apud veteres. Adagium c lebre , riscere leti apud antiquos Auloedus sit qui Citharoedus esse non possit. ex quo cogno- licet praestatiores hasitos ol in tu ite Citharoedos Aulcedis. Utitur ic . eo ada
- - . e Pio in oratione pro Muraena,sicuti satis notum est. Poesis alia scenica, alia lyrica ;lixe
t ecies tres:Pyrrhic Hyporchematica Gymnopaedice. quod declaratur ab Athenaeo lib. XIIII. Pyrrhica,q iae & appellabatur, ut idem affirmat. Hyporchematice est in qua ο χοs r Gymnos aedice est in qua pueri exercebantur, ' antequam ad Purrhicam venirent . Auletice & ipsa pars poeseos est eius inodi , nam
imitabatur,& faciebat saltationem. Ea dicta est θιλ- id elli tibiis. Instrumen-- ta musica duplici sub genere sunt,ut declarat Pollux lib. IIII. alia sunt , aliam I hr re sunt xρ, μοῦν b, Asa sunt Tibiae olim fiebant ex calamo, re, loto,buxo
cornu,ostibus ceruorum, ut δxa a ramo exerta medulla. Haec apud pollucem ibidem legutur. Horiin poetice asserit fieri solitas etia ex orichalco. Tibiarii vero multa erat genera,& diuerte appellationes:na alia erat precetoria,alia asca. alia ludia.
alia Gingrina de qua quia quaeri u ideo apud Latinos, pauca dico. Habebant veteres in Auletice imitationem multorum assectuum ut testatur ibidem Iul. Pol L nam cane
. idem asserit tib XIIII. sic:δί , .ro latai κακὼ- ωίνα αὐλοὶ, καὶ - ς ιν λιτ. irasce eu)M icis x μάκπ σφquia GDαγ n. Erat autem γ vir; ut Pollux declarat, species . ,, - σκου qui vocem emittebat D ίη ,-3ρ τα is: genus autem hoc tibiae in Phoenieta se primit inuentamam Pn enicii lingua γ n, rvocabitur a Di r. Hinc dicta tibia,sin ς grina qua veteres utebatur in sesto Adonidis. Primus pronomus Thebaia. εὐ-ων πο τω λ- ταώγλώ, ut Athen. ibide explicat. De tibiis a pallade abiectis,& saliis super ea re dicieriis, vide eundem Athen.lib. xiiii. item Aristotelem lib.VIII. politicorum. Tii biarum harmoniae erant diuersae o etsi, Φρυγῶ, λύ 2ο1,I.ν κζ. Earum sono veteres Lacedaemonii in praeliis utebantur,ut scriptum reliquit. A. Gel l .dc alii quampi urimi ,et illud μέλαν, castorium vocabant. Tibiaru stano utebantur Romani in Comoediis, ut pa. . ν' - ut ex inscriptioribus Comma. Ter. ubi legas tibias pares impares. dextras,&sinistras quae quales essent explicat Donatus Terentii interpres. Idem refert olim veteres ita assuefacias habuisse aures harmoniis,ut ex concentu tibiarum ante prologuin cognoscerent, quale esset futurum genus mediae,aut graue, aut iocosium.Cicero in Lucul, lo hoc ipsum ait:Qinim multa que nos fugiunt in cantu exaudiunt in eo genere exercitati, qui pruno in fatu tibicinis Antiopa esse aiunt,aut Andromachen; cum id noς ne suspicemur quidem, Iulius pollux. lis. iiii. ait Tibiarum concentum adhiberi con , . . . sueuisse in nuptialibus Epithalamiis; & appellat γαμιλιω- μα. idem refert nuptiales. λ - xibi duas sui isse, altera maiore alter & quoniam etiam copotationibus & couiuii, L . - adhibebatur tibiae recenset eas salue equales, quoniam aequalitas maxime atta conui- - uiis videbatur. verba ipsius haec sunt. μίν, livii xu p., 7 - Οἰσο -τx VM e ro et riti huc ego putauerim respexisse doctissimu poetam Horatium in Odis .cum adcouiuia iocosa postulat tibiarum sonum cum ait. Cur Berecynthiae cecsant flamina tibiae. De autetice nimis fortasse multa videri alicui possum dixisse, sed ' unum addo,quod ma cime dignum est cognitu, praeterea nihil. Recenset Iulius Pol tu .ibident. suille apud vexeres, πιν ν μοναί τι tar. Nam n lupa' vocabant Graeci pr
20쪽
scriptas quas da formulas canendi diuersa cantilenarii genera eges opinor a I at.recte dici possint;& Hot ar. forsan tioc significauit in Odis; bi de Pind. loquitur cum ait: numerisque sertur lege solutis. Veru redeo ad re. Eius Pythici certaminis erat partes quinque πειραν Graias cri Jν, amarsario x x sesino signiscabant aut hac quinq; partita cantilena pugna ab Apolline comitiani cu Pithone serpente is me ,ο AG ure
νον quae omnia,quonia politisiima sunt, diligenIer sunt consideranda. ca signi . scatur. νι του λου. εἰ καταχορο ri Deus Apollo victor U . xi:uuat atque hoc modo sese habebat olim potas Auletica; sicque imitabatur; ut iam cognoscamus, non temere ab Aristot. ni intergenera poetices. Hinc quoque licet perspicere quanto artiscio veteres hanc poetices sacultatem tractarent: nos nosti a aetate Dii boni tunc poetas este appellandos credimus,cum unum,aut alterum versum,male, ut ille ait,tornatum facimus. Hactenus de Aialetice: nunc de Citharistice dicendum. Citharisti- cis , Aia . di, ce eadem est,quae & lyrice.nam Iulius Poll. ait. λι δευσ, νι αρ dinosa γῆ r idem signidi, scare,& verba inde deduci Athenariis quoque lib. xivi. M retulit ad lyram.cum ain, Clinias Pythagoreus, Aro, 'πο- η et is sold, Ti di, λυρκ Ad citharam canereantiquiss. filii mos. Hinc Phemius apud Homeri. Iopas serine , ci di, apud Verg.& Horat.in Odis ab Apolline precaturiNec Cithara carentem senectam. - σQuinetiam conuiuiis Graecorum cithara,& lyra adhiberi consueuerat sicuti satis et notum. Quod autem in poesi cytharistica caneretur ad Citharam, patet ex eo loco, ,, quem citat Iulius Pollux ex Platone. cum asserit ταν et riu atri aisito vocatas olim , , προσέδω . itidem ex Aristophane qui citharistam vocat, μεμύν, & πρωσωδίν. Eos, ni fallor Cicero vocat Melicos in libro de Optimo genere oratorum. citharae vox quae dam erat scia apud veteres, qua significabatur catilena Viae M. de qua Simas,& Aristophanes in Pluto. eiusque interpres. Philoxenus, sciiti testatur Athenaeus, pluri- im citharisticen exercuit. Ea Cretenses in bello utebantur. Idem At lieneus libros, XIIII. refert ex Theopompo Getas barbaros Hr edere solitos νβαρα dis & au λουο ut emollirent animos audietium, & praepararent,ad legem aequo animo aea, ei piendam. In citharistice insignis fuit Terpancler, a quo Mitiis προάνδρων. Cuius hae
αν partes recesentur Hissu a Iulio Poll. π α παμεια, 'τααα,κοπα Οα,μεταισα Τροπαῖα, ego libenter hic apposui,ut unusquisq perspicia quato veteres in hoc genere poesis artificio uteretur. Canebantur ad citharam, ut ait Iulius Poll. hvmni paeanes παροαα amatoria,& iocosa quaedam. huc opinor, spiciens Horas, lius ait, Desine magna modis attenuare parvis; idem alibi, Non haec Iocota conuem niunt lyrae.
Tribus autem disserunt inter se; Aut qubd genere diuersis aut quod
is res diuersas, aut qubd modo diuerso imitantur.
Postquam Aristoteles inuenit genus commune omnium partium Poetice,inuesti . . , ' ν at uniuscuiusque differentias. per eas enim quelibet desiniri potest, nam, non , ni- de M amsapposta propria disserentia, conficitur desinitio . Dii serentias tres in omni genere poeseos Aristot. inuenit; Inuenit autem per inductionem. Sic; Epopoeia, Dithyrambice, Tragoedia, Comoedia, Legum poesis, Auletice, Citharistice sunt Poe- - , lices partes, neque praeter has ulla est. Epopoeia imitatur sermone, Dithyrambi, si Mee, legum poesis,Tragadia,Com. imitantur sermone,rhythmo,& harmonia. Citha- t, Cristice, Auletice imitatur harmonia & numero. Ergo tres in singulis diuerse apparet , differentiae. Hoc autem magis explicari ita potest. Omnis ars, quae imitatur, repre- sentat & agit aliquid , actio illa ad cogitationem nostram transmittit id, quod agi U , W-- tur; non potest autem aliter transmitti, quam per sensus. Duo autem sunt sensus ci= hin, c hQ ', - - , --.