장음표시 사용
41쪽
ΙΤ& debeat contineri sub altera parte dii tisionis,ubi etiam comoedia collocatur sid dicendum breuiter aliquid de Mimis. ut sciamus quale hoc suerit comoedia: genus, &perspiciamus de ea voluisse hoc loco signiscare Aristotele . Mimus ut ait Dona- . tus imitabatur leuistimas quasque personas exactissime in omnibus dictis, motionibus,& actionibus,etiam cum lasciuia. Planipedes huiusmodi fabulae a veteribus appellabantur. Eiiisque rei rationem explicat Sextus Pompeius. M.Cicero libro secundo de Orator ubi loquitur de salibus,monet inimicos iocos debere vitari ab orat re,quod lasciuiae essent plenissimi. Plutarchus libro septimo, cap. octavo Symposiaci
vestibus. Tanta verὼ fuit histrionum foeditas iii his turpibus rebus repraesentandis ;vt infames sint habiti ;& ideo Aristoteles causam explicet, Cur omnes scrine hi-istriones improbis sint moribus.etsi apud Rom.Aesopus,& Roscius magno in honore,, suerunt habiti. Verum de Mimis haltenus, quas suisse qirasdam Coinredias constat. Nunc demonstro errorem interpretis; est in contextu Graeco. ινο resis . Sed interpres videtur legi ste μιμων. Si ita legeres, bis idem dixisset Aristoteles . nam cum Minus species una sit Comoedie; continetur procul dubio & ipsa sub genere Conioediat; de qua meminit in altera a uisonis parte. Deinde cum tradat diiuerentiam hane inter Dithvrambicen, Legum poesin,& Tragoediam, atque Comoediam; quod ille simul,& eodem tempore utuntur harmonia; sermone; numero: Hae vero, Comoedia scilicet & Tragoedia, utuntur quidem,sed separatim, de diuerso tempore; confunderentur ea,quae dicit, nam connumeraret Mimos separatim a Comoedia: cu sint ipsius species una. Est igitur legendum νομα . Sed considerandum; quae , qualisque sue- ι δειχrit legum poesis. Antiqui legumlatores leges suas versibus descripserunt. de Solone ue- quidem id pro vero accepimus . nam elegis scripsit suas leges. Eorum elegorum multos citat Laertius in eius vita. recitat etiam Demosthenes in Oratione παρππ'-σωπι. Arist. in probi.sectione .rix. probi. xxviii.quaerit cur multae leges cantilenae vocant ut ' respondetque homines pratisquam literas perciperent, leges decantare con-st isse, ne ex animo effluerent. id quod ab Agathyrsis factitatum recenset. Ath
naeus libro. xiiii. ubi recenset cantilenarum appellationes,ait , , ο,α,- - χ ρον Dμα ει .isa, hi more labra τῶ π ερορριτ .,Sequitur alterum conclusum , quod ex contextu eliciebatur. Tragoediam scilicet& Comoediam tribus uti. harmonia,
rhythmo, sermone, sed diuerso tempore,nec simul. sed separatim. Athenaeus libropriino, multisque aliis in locis ait, tres olim fuisse saltationes: Tragicam, Comi- . . . eam, Satyricam, quae Sicinnis vocabatur. Saltatio Comica appellabatur f. 1 Tragica vocabatur ιμμ λεα. Dithyrambica , ut testere est apud Iulium Poll. lib Mi. Tragicae saltationis primus Q. ,σ suit Bathyllus Alexandrinus ; fuit autem egregius saltator Bathyllus: itidem & Pylades; saltatio Bathylli erat λαργα
idem Iullius Poll. explicat .nominat Athenaeus libro psimo et istis en νςο άσκαλον,, inuenisse πολλα - ματα, ἄκρur τὰ M l xj noebo. Erat autem Telestes adeo peritus saltandi,ut in saltatione cantum apertisii me exprimeret. Oppugna
tionem illam insignem Thebarum sectam a septem ducibus, Olim etiam quidam C O B iii
42쪽
poetae fuerunt ρχε ῖ appellati: Thespias, Cratinus. Phrynichus,no solum quia sua
Poemata scribebant apta ad recitationem saltatoriam; Sed etiam quoniam praeter peritia scribedi poematis,docebant etia ipsinet,& prostebantur artem saltandi. Vsque adeo se exhilarabant,& profundebant in omnes alsectus poetae. H c volui pauca hoc loco exponere de more saltationum poeticarum ; ut quae dicturus sum postea,aper lius intelligantur. Verum quoniam Aristot. ait Comoediam,Tragoediam , ct lesum poesin,vii cosueuisse separatim,& ut ipsius utar verbis, καταμρω,sermone,rhyti mo, α harmonia, no ab re suerit breuiter explicare vetere tota illam ratione recitandoruhuiusmodi poematu,Vt quomodo imitatio per sermone,harmonia,& rhythmu seret . .
unusquis'. persipicere posisit. In Scena Comica, & Tragica cum triplici modo fieret
repraesentatio,necesse est quoq; fuisse triplex hominum genus , qui repriscntarent. Erant autem hi. histriones,qui sermone imitabantur. Saltatores,qui saltatione. Cantores,& harmonici,qui cantu,& harmonia. Talem fuisse morem aperte demonstraabo postea ex veterum scriptis. Sed antequam de his dico, sciendum. Cum veteres variis quibusdam modis nonnulla in Tragoed.& Comoed. repraesentarent, & induceret quae erant supra captum humanu; necesse suit, ut ad ea exprimenda varias etiam res excogitarent. Atque ut hoc facilius intelligatur, explico. Exprimebant tomu uxindiscebant Deos Di . imitabatur sulmina.habebat igitur sub icena aruua. in altiore 'scens parte ne cinimuν.Supra scena θεολο γειον. itide,& γ, unoe,quo alique in sublime rapiebant; ut de Memnone ab Aurora; & Endymione a Luna accepimusa in ' με quo quod circumuolutu ostentabat, quae intus ageretur, ut puta dilacerationem & caede
saliorum a Medea patratam: scedos eoncubitus,st eiusmodi quaedam quae spectari obsteditatem non possim ne ue debent. scuti priclare monuit in Poet. Horatius. De instrumentis autem his,& machinis copiose qui volet, legat apud Iulium Pollu. lib. IIII. & Vitruvium. Quoniam autem Graeci triplici ratione, sicuti dictum est, immtabanturi, ampliorem quoque scenam eos habuisse par est. habebant cut scribit Pota lux kχ ut an qua erat Rin M, seu pulpitum,&ara. hinc comicorum histrioni in alii Thymelici, alii si mici appellati . In scena recitari,mos erat, per sermonem. In pulpito,& orchestra saltabant saltatorem; idemque ipsum saltatione exprimebant, quod ait.m olim eosde suisse, 'ui cantaret, & saltarent ; Sed quonia anhelitu,qai ciebaturi
ex motu saltantiit,interrupebatur Vox catantiit; usum obtinuisse,ut separatim caneret& saltarent. Ea maxima erat saltatorum laus, ut se apte conformarent ad personas quas expressuri erant. Luciani verba sunt haee. παλα μοῦν nati mi Mia , , Muτο, ειτwri4 κma ν η τὸ TL1 ω ν ι --πra,αμ νον ρω α υν r--δi irata
& Com. Exprimebant aut saltationes hae singulas animi assectiones,adeo ut loqui viderentur. hine illud apud eundem Lucianum legere est, quod quia videtur perlepidum subseripsi. Demetrius de quo Lucianiis saltationem appellabat quiddam is, quod cum audisset egregius quidam saltator, qui Neroni erat cliariss . dicitur illum rogalle. ut se saltantem spectaret sine tibiis, ct cantu; ipse vero saltauit Martis& Veneris conexibitum qualem describit Homerus. ita verδ Solem qui dolos pates '.
cerat, Martem coeuntem, Venerem cum eo irretitam opera Vulcani, Deos inspectantes, ct radentes expresiit; ut Demetrius admirans dixerit ἀνθρωπι οἱ πι- .
- , οὐ sum οροῦ, d lam Axtir αυτατ χ ρσὶν λαλών. Multa huiusmodi praeclara apud Lucianum legi possiunt, quae ego brevitatis causa praetermis. Sicuti autem erant
43쪽
exprimerent. Earum autem modulationum cum ellent diuersa Senena; erant auditoribus quamlibet rudibus notissima; dam nullus olim sere fuit, qui Musicen non nosset. Mu sicen enim ignorare probro dabatur: ex quo indoeti vulgo αμοκοι, vocabantur. Hinc est i nobis didium, ante recitationem sabularum, consue uisse Harmoniam fieri, ex qua cognoscerent auditores, quale esset suturum fabulae genus. Possem alia quamplui ima dicere de choricis cantilenis, & saltationibus. Sed haec suo loco aptius dicenturi, cum scilicet de Choro,& eius usii loquemur. Nucvt opinor, fatis declarata suerunt ea Alistotelis verba, quibus significat olim Comoediam , & Tragoediam particulatim, seu, ut ipsius apponam verba, οπαμ ρο 'Vti consueuisse sermone, harmonia, saltatione: Sea no eii omittendus Plato. locus, qui est libro . iii. de Repub. ubi hoc aperte declarat his verbis. τὸ μιλο r ἰκ- , -
quum, opinor, in his verbis facile perspicere, Harmoniam, & Rhythmum accommodari consileuisse ad Sermonem; qui prius recitatus fuisset ab Histrionibus. Eandem rem adhuc apertius idem Plato paulo post,his verbis explicax: v si x Taur
mum sermonem se tu: noli autem Sermonem aceommodari ad Rhythmum. olens Vero Plato explicare in Rhythmo esse saltationem,ai τῶ πωc,sicuti nos copiose paulo post exponemus; cum opus fuerit,& locus postularita. Albul Graia cisa μυιά in ρα ξοντας, πια ι Apum: o Graius Q ραι λους
se Quoniam vero qui imitantur, agentes ipsos imitantur ; hos autem is vel improbos esse oportet, ut quos duntaxat fere semper ipsi mores
D concomitentur, etenim per vitium, atque virtutem moribus omnes
' disserunt, necesse est, quod etiam Pictores faciunt, vesmeliores, vel V deteriores imitari: Polygnotus quidem meliores, Pauson deteriores, is Dionysius vero similes estingebat.
Connectenda haec sunt cum sit perioribus,postea declaranda. Cum vellet Aristoteles Poeticae desilitionem componere; di partium ipsius; fuit illi necestario inueniendum genus, deinde differentis; nam ex harum attributione species inter se poetices dili inctae dei iniri poterunt. Inuenerat Vero ante differentias tres Ma , . Ad prima differentiam accommodata sunt illa tria,Sermo,Harmonia,Numerus,& smul expositum est, quomodo aut separatim Vna,aut duabus simul,aut tribus, tum separatim, tu. simul,& haec & illa poesis species uteretur. Nunc aggreditur explicandam secundam differentiam,quae materiem demonstrat aut quasi materiem quadam,ex qua poetice suum opus idest imitationem conficit. hanc nos differentiam superius vocabamus. REPRAEsENTAT siue quod agitur. Placet mihi masnopere ea, quae hoc loco ab Auerme dicunturi. & si fortast. alicui rudia videri possiunt. id aut vitio interpretis factum est. Ego qualiacunque illa sunt; ita sibscribam, uti sese habent; Satis enim fite fit sententiam percipere . Imitatio, seu ut illius utar verbo assimi luto est, per quam intenditur conuenientia assimilati cum suo assimilabili propter ostensio nemaecentis,aut turpis,id est virtutis,& vitii. Ex quo consequitur, necesse esse,ut imi-
44쪽
tentur arit bonos,aut malos. Idem paulopost sic ait. Omnes repraesentatores, di assio milatores habent hoc situ propositum,ut incitent ad quas Iani actiones, quae circa vo γ luntaria consiluint, ct retrahant a quibusdam. Erunt igitur necessario ca,quae inten
dunt persuas repraesentationes aut virtutes,aut vitia. Omnis cnim aetio, ta omnis mos non versatur,nas circa alterum isto ,videlicet virtut-,& vitium, Hoc ipsum ait Atistoteles in contextu. Omnis poesis , quae imitatur, mittatur agentes. IH au
s, tem sunt ut verba apponam Aristotelis.) aut απr ζει, aut ς λ:i: tas, αει του o , periis; nam mores duplici hac differentia distinguntur. quod ita probari potest, ct apertissime demonstrari. Virtus medium obtinet locum inter duo ,, extrema. quae sunt, alici iam ex daeetu,alterum ex abundantia; ut copiose declarat m,, Ethicis Aristoteles. Vnde praeclare est ab Horatio dictum. Vittutem cile modium vitiorum utrinque redactiam. Virtus autem,& vitium in homine insunt per habitu ex quo actiones existunt omnes. A virtute vero boni; a vitio mali appellantur.& quoniam qualitates hae augentur,& imminuuntur. κατα το μῆ H. IM, ideo in contextu ait Arist. imitationem fieri,aut meliolum,& prestantiorii, aut deterio .
Est quiddam in contextu adnotandum cum ait; ἔ rσι-;. ναόψ , οῦ χέα ms, ἀνον η μιμῆ-; ερ εἰ - . nam alterum non satis expresse vertit Paccius.
hoc scilicet, vel meliores, vel similes,vel deteriores; quod Arista ita profert,καθίμα,, expressius est; nam sensus est huiuslinodi: imitamur aut pr stantiores , quam aetate' nostra vivant; aut eos, qui instar sunt nostri . di qui tales sunt, quales qui nostra aetate vivunt. nam est inuetei ata opinio fuisse olim quandam Heroum aetatem, qui tmulto sapientiores erant,& praestantiores, suam homines nostrae aetatis. Cuiusmodi, Herculo,Achilles, AEneas,Nestor,& alii tam multi,de quibus veteres locuti sunt. Alri tero loco peccat Georg.Vallamam ubi Aristot' habet haec verba. ω ne ei γ' r. vertit ille, ut scriptores. Cum G is hoc loco dicantur pictores patet,nam ii, quos nominat Aristot. Polygnotus Pausen; Dionysius pictores fuerunt.Sumit igitur smilitu-
dinem a Pictoribus Aristoteles,quod saepe ficit. Sicut etiam Horat in sua Poetice. Ea vero ita sese habet. Poetae id ei sciunt,quod pictores nam hi aut imitantur praestantio tres,aut similes hominibus nostrae aetatis; aut deteriores. Polyῆnotas prael tantiores; e Dionysius similes sus aetatis hominibus,Pausen deteriores imitabatur. Pictores ei
sunt pristantiores cum aut Heroas,aut eos vims exprimunt,cuiusmodi aetate nostra
non reperiuntur. Sicuti adhuc his temporibus faciunt plerique pietores, qui maximὸ excellunt in imaginibus fui torum hominum, qui e vita excutiere, pingendis, qui tamen in aliis pingendis operam infeliciter ponunt sitam. Alii recte pingunt ea,quae comunis quidam aetatis suae usus sert: ut habitum per narum , Armaturam; Cm-cturain . Equitationem. Alii poli se deteriora pingunt, ea scilicet quae speciem habet
rerum malarum,& turpium. uiusmodi sunt pictores qui coeuntes homines pinῖuci aut distorquentes os & instantes buccas. Per deteriores tamen pollunt etiam viles,& ignobiles intelligit Astianus lib. iiii. suae variae historiae , scribit legem olim fuissem apud Thebanos τε cur, ra πλωκων, ut imitarentur,& ei senserent εἰ in F, εἰσ τὸ ν Wrον. Erat autem poena iis constituta Tob is re . πλασα , . γm rem: Ibi
45쪽
D Ex quo liquido apparet imitationum supradictarum unamqusnqueri tales disserentias sortiri, planeque diuersam evadere, quod res diueris sas ad hunc modum imitetur. Etenim tum in saltatione, tum in tibiadi, rum , cithararumve modulatione huiusmodi disii militudines fierim contingit.
Quoniam omnis Poes s imitatur,& imitatur agetes.hi vero aut boni, aut mali: nam his duobus differunt inter se hominu mores; Necessse est, omnem poetin vel hos, vel illos imitari; Sicuti etiam faciunt pictores,qui aut praestantiores,aut Viliores, aut eos, qui instar sunt suae aetatis hominum imitantur. patet igitur hanc differentiam, quae sumitur ex materie, & rebus subiectis distinguere species poesevia inter se. Id vero probatur singillatim per inductione. Auletice Citharis lice, Dithyrambice, Epopoeia. Saltatoria, Tragoedia, Comoedia differunt inter se pro diuersitate rerum, hominum& actionum quas imitantur: patet igitur conclusio. Debet autem hoc exemplis dilucidius ostendi. Saltatoria primum tum ipsa ab aliis, tum a semetipsa hac distinguitur differentia. Quandoque enim viles, quandoque praestantes, quandoque honestas, aliquando turpes exprimebat saltatio hominum actiones, ut ex iis, quae ante a me dicta suerunt, intelligi potuit; Auletice quandoque; nam & ipsa viles sere semper, aliquando tamen etiam graues imitabatur actiones,ut satis ex superiore nostra disputatione colligi potest. Citharistice,seu lyrice,cum Sc ipsa adhiberetur,tu ad hymnos&paeanas, tu au iocos,& amores; patet utraq. eam disserentia das lingui. Dithyrabice, Bacchi quae cotinebat laudatione,magna ex parte praestitiores exprimebat actiones. is ut mi λόγQ A u τρα- ραρος ευγβελ rota,Sλεα ω -ομά ,, o DLM ς o bla που QAM. mi, sin et Adt,u Nιυγερος ο rui1 ό - Η, χ ρους.
Similiter etiam, & quae circa sermones,& nuda carmina versantur.
se Exempli causa. Homerus praestantes effingit. Cleophon similes. He- is remon vero ille Thasus, qui primus Parodias scripsit; nec non Ni- , cocharis qui Deliadem, viles.
Haec ita cum si perioribus connecti debent. Aristo. adhuc inductione utitur,enumerat lue omnes pocleos partes, atque demonstrat,in Epopoeia etiam eandem cerni differentiam,quae ex materie,& genere rerum sumitur. innuit autem Epopoeia,cum dixi quae veriant ar et vi λογασ Μ4ιλομο.M. Postremam dictione vertit Valla ineptissime ut nullia solet) tenuitatem sermonis. Paccius nuda carmina. Expressius dicium suillet Quae versibus tantu,&metro imitationem suam consciunt.nam hic est Arist. sensi is . Sed redeo ad rem . Sub Epopoeia collocantur Dialogi; quatenus imitantur. ut ante declaratum est; quod multo apertius significauit Arillot. hoc loco. cum ait
λογω - - ληιεζίαν. na cum ait λογου plos intelligit Dialogos,qui sermone imitatur selu to Aristoti in Rhetori c. lib.ni.ita saepe appellat.cum verb,inquit δή in ahinnuit
uermicum poema, quale est Homericu ktrunque&Vergilianum , nam in sermone incluso metris conficitur imitatio. Dialogis igitur accommodari potest eadem dii ferentia. nam de praestantes, & viles imitantur. Pulcherris mus est ille Lucia ni locus quem etiam superius citaui ,ex eo opusculo,quod inscribitur. πηι xus ειε. λογω.declarat enim quantum intersit inter Dialogum de Comoediam diiserebant
autem materie rerum,quas tractabant. nam Comoedia viliores imitabatur cum m.
ledicentia. Dialogus vero disputationei tantum Hulas opsorum exprimebat; arereprehenitabatur Lucianus, quod abuteretur Dial ogis ,& ad eos accommodaret
46쪽
test cocinnari hic contextus. ποῦ is autem si scire situra homines, uti vertit Pacicius, nusquam legi apud Graecos,neque puto quepiam to num agnoscere hoc ve bum Graecii quare legendu est,ut est in manu scripto codice.m. yirrati νυν-αer. Nam D Cyclopas ab hoc scriptos testatur Athenaeus libro primo, ubi de Philoxeno multa re
b, τὶ A αδε δα γαλα rem, A A Min x. de Lac re quoque mentio fit ab Aristophanis ,, interprete in Pluto;ubi ait. θ' inam νω λ-x. Qui voluerit, videat locum diligenter ibi descriptum. Philoxenum Hymenaeum cecinisse in nuptiis testatur Athenaeus. cuius erat tale exordium. γάμ λῶν ληι πο . Timotheum quoque muscum suis te, 'in L& dithyrambicu satis patet;& nos de eo superius multa diximus. Hunc vero scripsis se r,non satis liquet.Verum fabulam hane a multis alus scristam legi.& probabidem mihi eius inscriptionis rationem afferre posse videor. Persarum luxus adeo ona 're Hemibus notus est;ut nil il sit necesse de eo quidpiam recensere.nam ct apud eos ex lege Praemiu nouae voluptatis inuentoribus propositum testatur Athaeneus libro quarto D tus verbis,Teι , Inedic, βαψ-r sero τιῆσ ἰφs σν si qua ν in I . cis ἀου ,, πλῆ v. eoi lem ebriosos fuisse acvoluptatibus deditos,satis ide copiose narrat ubi debitorum agit moribus, & apparatu coenarum; de quibus etiam Horatius in Odis . . . i. a. Mo. . ,, Priscos odi puer apparatus. Eosdem inter pocilla maximis de rein s conia sultaste testatur Herodotus. Athenaeus Interpres quoque Aristophanis in intersis. ου Ο ρω Ab προοκωτέρα Ideo factum puto, ut de iis iocosas scriberent vetere Poetae fibulas; quae multum habebant salis in reprehendendis eorum vitiis , & lii in notata do.Thuriopersas Metagenis Comici citat Athenaeus. ubi loquitur libro sexto M hi metet . legendus est ille locus; nam ibi de Esculentis loquitur Comicus poeta. se itidem eodem libro citantur versus Pherecratis di. et Ais -- α σαπαροτ P . tu M-ς ααρμα σοῦ raro in μου. αἰαμaerois Ax M OL i, 4 ποί μοι λα Sior Atrata sρα uυ a MMO . & quae sequi intur. Ab eodem Athenaeo animaduertes citari de esculentis in Persis Metagenem. itidem Naucratem Comi-- cum. in Perside,cuius ille narratur versiculus. α μῆλα ria μῖν ,κ .sὶ ρίδεω. Ex his, ct aliis multis locis apud eundem colligo Persas suisse coriniatae nomen, seu poematis ; in quo veteres, dum carpebant luxum Persarum; de vilibu s quibusdam rebus , ct culinariis loquebantur . . t
- Qua etiam dissimilitudine Tragoediam k Comoedia disseire dici- ,, mus saec enim humiliores, illa vero praestantiores imitatur qu, in quiis inodo sunt.
Susicipit etiam tragoedia,& comoedia differentiam eam.quae est ex subiecta rerum materie desiimpia; nam tragoedia cum versetur in imitatione,& representatione calamitatumn miseriarum regis, aut herois alicuius ; praestantiores utique imitatur. ill rum vero potissimum nitieriam explicat, qui insignes sunt, quoniam ex horum re sima maior cietur commiseratio, quam s eorum recenseatur calamitas, qui ignobiles sunt,ac viles. Cfiiviedia verb actiones imitatur hominum humiliores, & viliores, ut sitis in ipsorum scin iis perspici potest. & ex hac re inter sese differunt, de comoedia, ct tragredi non ex eo , quod passim exposuerunt grammatici nescio qui imperiti; quorum sententia, quoniam perridicula est, praesertim in tragoedia, idebame prae
47쪽
,, Tertia prauerea in his disserentia est, quo quisque modo singula imi
tetur. seri enim potest, ut eisdem eadem, diuersa tam en ratione initio temur : aliquando quidem narrantes nos , idque modo alienam per- , , sonam induti quod Homerus facit) modo ut iidem ipsi non mutati, , , aliquando vero quasi negociantes Omnes, & agentes introducentes.
' Haec ita vertit Paccius. Valla autem sic. Istorum tertia est differentia, ut horum si gula quispiam sit imitatus, nam in iisdem est quoque eadem imitari; cum imitantur' aununciantem; aut quidpiam aliud factum, veluti Homerus fecit, vel eundem , & non mutantem , aut omnes, ut agentes , & exercentes imitando . Si consileres hanc Vallae versionem; ea quidem optima est, sed ex qua non facile postis elicere sensiunii;
secutus est enim ipsi verba Graeca. credo,quod ei videretur lubricus locus,neq. pe spiceret certam sententiam. Paccius multum a verbis discessit. non tantum milii ubique sitis iacit; nam ubi ait; iisdem eadem, diuersa tamen ratione imitamur, require bam,ut apponeret. IN. Sic in iisdem.nam es sensus. Same contingit,ut in iis lem hominibus eadem imitemur, diuerso tamen modo, quod declarat, cuiusmodi sit ; nam liabet contextus haec verba . οπι μοῦνα r γἰM G, οῦ Προν τι γύμί. M. Paccius ita vertit. Aliginando quidem narrantes nos, idque modo alienam personam induti. Hanc ve
sonem si diligenter consideres ; neque recta fortasse est,ta est obscura. Nam est Aristotelis sensiis. Licet imitari aliquem,tanquam nunciantein,& alterius subinde per γnam suscipientem, id quod secit Homerus - Nam Homerus imitatur Vlyssem nunciantem,& narrantem Alcinoo regi omnia; quae dum narrat Vlylles, pe alterius suscipit persenam. Exempli causi.Reseri,ut nauigarit ad Sirenum seopulos. Vt etsi serit periculum, quod sibi a Polyphemo impenaebat. Haec dum narrat subinde sit scipit persenam Sirenum. suorum sectorum. ipsius Polyphemi;& refert imitando ipsus mei persenae verba. Idem sici Vergilius apud nos libro secundo AEneidos,&xertio,nam Vergilius AEneam imitatur nunciantem; seu narrantem Didoni reginae excidiu Troianum:quod dum sicit sepe se in alterius transmutat persenam. Exempli gratia. Vbi resert de Sinone . de Hectore. de Panthoo. de Anchise, Creusa, & Heleno. Haec dum narrat,sescipit ipsEmet nuncians, & narrans AEne s persenam Sin nis. Hectoris . Anclais,. Creul, & reliquorum, quorum omnium ita verba reser ac si ipsi loquerentur. Hic est verus ut opinor cistotelis sensus in illis verbis, 1 α m Massi, ετ ρον et γ μίνω. ut illam dictionem , ct reliqua, reseras ad vererisnam,quam imitatur poeta. non ad ρος cam, scuti retulit Paccssis,cum ait; Ali-D P .n traxit 'e' narrantes nos. Consequutitur et i qm illa verba, ν - τρο αλῆ , δε μῖν - ν, quorum hic est senius . vel licet poetae imitari aliquem, ut ipsem tantum- modo per se separatum. cum illius 'met exprimit persenam neque eundem transinu- t tat in allax per nas. vi ta insuperioribus narrationibus, de quibus dixi, Homeriacis,& Vergilianis,Vlysses,& AEneas dum reserunt, & nunciant res gestas; subinde mutant seipses in aliorum persenas,ut patet. Sed alter etiam imitandi modus est,cum poeta aliquem non inducat immutatum tape in diuersis personas, sed unius pers nam pertetuo ordine eandem seruet. Se alias itidem,quae cum ipse collocutae Dei innquod faci: Homerus in posterioribus Odysseae libris.& tota Iliade. Vergilius vero li. bro quarto,quinto,sexto; & reliquis deinceps, in quibus non narrantem acta , dedicta inducit AEneam; sed re ipsi agentem, S colloquentem una cum aliis; quorum indueit persenas . inducit autem in hunc modum. Sic ait AEneas. ita respondit*bylla. Sic locutus est Anchises. ita Latinus. Turnus. Astanius, ut quilibet separatim loquens inducatur a poeta i huiusnaodi sine imitatio dii seri a priore sicuti patet , quia diuerse fit modo. Hic est Aristoteli sinsus, ut puto qui volς conserat cum conxextu singula,quae a nobis dicia sunt,& perspiciet omnia esse verissima. Consequitur in illis verbis ;n or ωσ-, b iaxnτνω τμσ avt MM . Sensus est. v limita-
48쪽
etur poeta Ium inducit omnes tanquam agentes & cui denter,ac perspicue cxprimen
tes eos,quorum imitantur sermonem ut actionem. nam ita debent verti illa verba,
uxπολ Teἰσ μ ιουμίνουo nam Nan i est rei pla , & euidenter aliquid exprimere; M Nnde a se a Cicerone in Lucullo, perspicuitas,& euidentia. Paccius,& Ualla non expresserunt hunc sensium. videre est in ipsbrum translationiblis. Sed optimum suerit si quicquid est ante a nobis dictum,breuiter collegerimus. Modus imitandi. Qui sconstituit differentiam inter poemata,triplex est. prunus mouias cli; cum poeta in ducit unius perlona narrantis G cxplicantis alicui ies actas, quasi agantur tunc cnam
necesse est, vi ille diuers brum susci piat persenas, & ora te illorum reserat sermonem, & collocutionem; atque, uti patet, in primo hoc modo inest una tantum persona subinde se mutans in aliam. Alter modus est,cum ipse poeta m termiscet pau- cula quaedam ex sua persona; ut pote. Sic ait Arneas. Talia verba refert. Sic inquit. In linc secundo mocio plures insunt personae, & singulae suas, cum decoro,& veni state, exprimunt partes. Tertius modus est, cum poeta prorsus nihil cu sua periona profert, sed exprimi atque imitatur ipsas peribitas, non secus, ac si tunc agerent,& loquerentur. hoc vero obseruant comici,& tragici Poetae, qui ipsas statim persinas in- aucunt loquentes; ipsi autem nihil proferunt ex se. Priores illi duo modi ad epopoeia in primis,n alias aliquot species poematum pertinet; Hic poliremus ad com ediam,& tragoe)iam, fortasse etiam ad aliquod aliud poematis senus. Haec vero omnia desumpsit Aristoteles ex Platone, nam ille quoque copiose de his imitandi modis poe licis loquitur. Non est autem locus sic Platonis praetermittendus, tum ut ficilius ῆntes ligantur ea,quae sunt ab Ai istotele dicta breuiter sertasse nimis,& obscure; tum ut unusquisque perspiciat, quam ingeniose e scriptis Platonis praeceptoris sui, sicuti alia multa, ita & haec transtulerit; las let nimirum res admiratione digniss. omnemq.
luperaret fidem, si quis assereret Aricto telem omnia non statim in philosephia, aetiam in rhetorice & poetice describenda suo ingenio excogitasse, tamq. artificiose ueris mandasse; dormitasse enim plane,ac nihil in literis vidisse caeteri videntur, si illorum scripta cum Aristotelis scriptis de eadem re conserantur. ita ille noua qua iam . . ratione,& ordino omnia collocauit,dispositi,& cuncta complexus est. Sed facile adducor aliquando, ut credam summorum virorum scripta illum sibi proposuisse in omni disciplinarum genere scribendo atque illorum cogitationes ampli hcando,& suis locis collocando apte illustrare conatum. Haec pauca e re nata dicere volui, qu ia perspexi,ut ea quae oculis cerni selent, totam illam μύρα la poetica facultatis desumptam fuisse ab illo ex praeceptoris siti Platonis disputationibus, quae adhuc extant libro te rio de Legibus. Conatur ibi Plato I dum ciuitatem recte militiatam nobis proponere vult; leges sancire. de tollendis poetarum recitationibus; quarum imitatione expre L. sa in theatris corrumpi ciuium mores existimabat. Enumerat igitur unitationes po G ticas treis, atque poli lonham explicationem colligit his verbis οῦ τοῦ πι- γ,, π, u innixa ἐ ει . -ο ωαπιρ σν κωμα ,. HA A ta i
is , tam Primus imitandi modus est, qualis visitur in tragoedia,& comoedia. Secundiis est, qualis olim Luit in poesi Dit syrambica,nam in ea, omnia narrabat Ipsi poeta, neque alios faciebat loquentes.Tertius modus est qui conflatur ex superioribus dii bus, qualis in epico, seu heroico poemate cernitur. Haec si ita se habent, poterunt simpliciore etiam quadam ratione sit periora Aristotelis verba explicari. ut illa verba ei D III. απαὶ M. rra . . Dici MOPI M, rcfcrantur ad Poetam, qu i narrat ipse,& mox induit alienam pei senam; atque hic si Primus modus e popoeiae propritis; illa autem verba, es ς ι σπυ - - , itast. μέταζα ΜονU. reserantur itidem ad ipsum poetam, qui aliquando
ipse semper narrat,neque alios facit loquentes. sicuti ae dithyrambice icriptum reliquit Plato,qui etiam elusinodi posenatum genus potissimum probat, quod multiplicem non babeant imitationem, qua putabat ille corrumpi hominum mores. Et se erit appellandus hic Secundus modus imitandi, seu potius scribendi poemata.&. Eane ideo Plato vocat libro de Legibus Ieruexaia Ar lus verbis. H
49쪽
πλοῦ γ ,--uti, : ώμσπι, A mo Diui in quibus tres simul explicat imitandi modos. Nam tertius est δουμ a. r. r. Aristoteles vero post multis in locis ep poetam vocat ποι. . Sed idem in definitione tragoediae,ut paulo post explicabimus,st,msba παγγλω. quae propria est epopoeiae . declarat rem totam copioseim Plato libro tertio de Legibus his verbis. καὶ μοι οἰώ, Aetiosi τιr uir U-: e. ob
ν, Quo sane fit, ut ab Homero Sophocles aliquo pacto imitatione non υ discrepet, clubd uterque praestantes imitetur: nec item ab Aristoph υ ne, quod uterque negociantes & agentes: unde dramata, id est actus ii ipsos, nonnulli ab agentium imitatione appellari dicunt.
Postquam Aristoteles declarauit tres dit serentias, quibus distingui possunt omnes poeseos species; demonstrat conuenientiam etiam reperiri posse aliquam,& similitu-Ginem inter duo poemata ; rursus&discrepantiam perspici. nam si differunt aliqua Nodo; conueniunt i MAterirest differunt materie; conueniunt modo; & sic facile tuerit unicuique persi icere ex his disserentiis, uid inter hane, & illam poeseos speciem differat. Ego hoc loco collegissem conuenientiam & di screpantiam,sicuti facit Porphyrius inter quinque illas voces generales. stanecessarium non est mihi magnopere visam. poteli enim quilibet per se hoc ipsum efficere. Habet in contextu Aristoteles exempla,&collationem trium poetarum, Homeri, Sophoclis, Aristophanis. Homerus conuenit cum Sopliocle materie,nam uterque praestantes imitatur. Sophocles
- , ,- ,qium hoc Ser teribus appellabantur. Haec probatio deducta est ab et mo dictionis; atque eo spectat, ut pronet eos poetas imitari asentes, ct negociantes . nam δρα ι, & ori tari
50쪽
Quamobrem tragoediam,atque comoediam Dorienses sibi vendi alis cant, Comoediam quidem Megarenses tam hi qui hic sunt, ut eo tem 'ore inuentam quo populari administratione eorum respublica rege
is batur; quam qui ex Sicilia: si quidem ab his poeta Epicharmus pro
iis diit, multo sane prior Chonnida, atque Magnete: Tragoediam vero is quidem in Peloponneso, eitisque rei indicium illi vocabula esse volunt; cum ipsi quidem μαα vicos appellari dicant: Athenienses ve- ,, ro Asenu quasi comoedos . non a κωμαζον hoc est a comessando sed tano quam errantes per comas, id est vicos, in urbe despectati habitos, di- , ctos existimant. rursus hi quidem facere Athenienses vero dicunt. Ac de imitationis hactenus disserentiis,quod videlicet,& qu 'les, haec dicta sint.
Sensis horaim omnium est hic. Dorienta asserere se comoediae,& tragoediae inuentores suis te. Comoediam quidem inuenerunt Megarenses,qui in Doriae habitabant. hi autem asserebant eo tempore apud se inuentam, quo eorum florebat res p. & administratio popularis,atque iis sane non ab re dictu in videtur . nam tunc excitantur , α inueniuntur omnes quidem artes,at ingenuae praesertim,& liberales; cum libertate ,&ociofruuntur ciuitates: nam liberat urbes alunt homines nescio quo modo ingeniosiores,& cupidiores honoris, ac virtutis. Athenienses olim in primis libertate diu potiti sunt;atq. noc in causa fuit, ut perpetuδ apud ipsos bonae vigerent artes,& eora , ciuitas omnium disciplinarii mater, & altrix fuerit de Mesarei hibus legere est apud Strabonem. alios in Doride sit se, alios in Sicilia; atque eos quidem , qtii Doridem incolebant, e Sicilia venisse . nam olim in Graecia ob frequentiam hominum,cogeban . tur saepe alio transmigrare,& nouas quaerere sedes hoc copiose declarat Thucydides libro primo.asseratque in Atticam non fuisse unquam commigratum quia erat λοερο - . atque id fortasse in causa fuit, quod se appellarent. Sed cui redeam unde digressus simὶ Megarenses,tam hi quam illi 'comoediam tibi vendicabant; nam opud Megarenses Siculos extitit poeta comicus Epicharmus; qui multb ante Chioni dem,& Magnetem vixit, nam hos duos antiquissimos apud se astirmabat suisse, Athe . menses. Tota igitur argumentatio ducitur i vetustite poetarum. Sic, Epicharmus prior Clitonide titit,&Magnete ; Epicharmus fuit,ut alii tradiderunt syracusanus; ut nonnulli autem putarunt Megarensis. Cicero in Tusc.eum Siculum vocat, itidem & Horatius. Citat eius versiculos Cieero. Alterum in Epist ad Oratrem, vin Matri .. 6 τίν. altero vero, luem Latine prosere,in Tusc.quaest. prima. Emori nolo, sed me mortuum esse nihil atltimo. de eo, tui viae plura leget apud Suidam. Magnes adhuc iuuenis conserebatur iam cum spicharmo sene; nam nonaginta septem totos annos eum vixisse testatur Lucianus in libro τωρ, cis Aulum voces praefare imi iratus suit in suis Comoedus Magnes, sicuti etiam Aristophanes. de eo plura suidas . .
Athenaeus. & alii. Chionides non Choniadas sic enim scribit Suidas, Atheniensis
fuit,& scriptor veteris comoediar. de eo etiam Athenaeus meminit. Secunda ratio,qua probat Aristoteles Megarenses comoediae inuentores suisse, est ab ipsa proprietate c- 4 azusu dictionis ducta. Megarenses,vicos vocant kabaiati Athenienses est Ῥουν. Sed commdiam patet esse dictam ela ,-κ iis . Rationem hane ita refellebant Athenienses, ut foriam eam inuentae comoediae praeriperent Megarensibus, non a ,-xv in . Sed a