장음표시 사용
91쪽
DE HIs QUAE ARBORIBUS INFESTA SUNT.
DrcsTAE sunt arboribus pluviae assidua vel intempestiva r Aquarum pcnuria. Inseolitus aestus : Ignis , maxime caelestis : G-do : Ventorum injuriae. Locusta. Uis hostilis di Interlucatio nimia. Excisio. Similitudines a rebus arboribus infestis desum- . Arbor exscindenda , homo non ferens conversionis fructus. Amboribus , ut homini , exitioseum semium. Arbor sive ad meridiem . sive ad aquilonem fine Domini sui Iactura cadens , eleemosyna est imago , datori profutura sive in hominem dignum sive indignum ca n-
feratur. I. INIMICAE ARBORIBUS SUNT ASSIDUAE VEL I TEMPESTIVAE PLUVIAE.
S I cum defloruere Arbores protinus sequuntur imbres , in t tum poma percunt : adeo ut amygdala & piri etiamsi omnino nubilum fiat austrinusve satus , amittant scelus. Circa vergilias quidem pluere inimicissimum viti & oleae : quoniam tunc coitus est Carum. Plin. lib. VII. cap. 2. Quaeritur , quum in univeriali diluvio praevalerent aquae super terram centum quinquaginta diebus , quomodo conservatae fuerint arbores & herbae Z De iis, quae vole- bat Deus a Noacho servari in arca cxpressiim exstat mandatum :De plantis auicin nulla facta cit mentio ; nec etiam id in tanta v rietate ac copia potuisset ficri. Itaque praestat dicere plantas omnis generis sub aquis diluvialibus tamdiu immersas , eo usque corruptas fuisse , ut tamen summa Dei providentia in radicibus, quin &ramis , ut servata est olea , cujus folium dccerpsit a Noacho post diluvium emissa columba) vim aliquam conservaverit , dc semina etiam sub terra condidcrit, cx quibus postea pullularunt plantae ,
ex quarum stolonibus aliae potuerunt multiplicari. Rivetus Exemeit. LXI. in Genesin. Arbores , quae foetum intempestivis aut frequentibus pluviis ante maturitatem amittunt , Homero & Judae Apostolo p. I 2. φΘινοπωρινα, id cst , frugipcrdae vocantur. Ante alias fructum perdunt Palma, ficus, amygdala, malus, pirus, &
92쪽
DE ARBORI Bus. CAP. VIII. 69 salix. Item punica , quae etiam roribus nimiis dc pruinis florem
mittit. Plin. Lib. XLI. cap. 26. II. AQUARUM PENURIA.'sa. t. 3o. ERITIs similes horro, cui nulla est aqua. Sensus dicti: Nec gratia mea, nec spiritus, nec Verbum meum vos recreabit , aut solabitur. III. IN soLITUS IES TUS. Del. Id ΙΣ. ΕRuBESCuNT agricola, ulant vinitores; quia vitis ex ruit , ct ficus elanguit , malus Punica , etiam palma, ct malus om
IV. IGNIS. Ierem. 2I: IA. ANIMADVERTAM in vos secundum fructum amonum
vestrarum diEtum DOMINI : ct Fuccendam per Chaldaeos ignem is silva ejus, omnia Iudaeae aedificia , & imprimis Templum & R giam , qui consumat omnia quae circumstant illam. Del. I: I9. Ignis consumsit habitacula deserti ct flamma inflamma
Etich. 2o: 47. Sic ait Dominus I ova Deus tuus : Ecce ego accendo in te , fima meridiana Judaea , quae Chaldaeis ad meridiem sita , ignem, qui consumat in te omnem arborem viridem ct omnem arborem aridam , justum & injustum ; justum comparate cum aliis , qui injustiores erant , ad omnem injustitiam palam projecti ; non
extinguetur flamma flammans , non cessabit calamitas : ct inflammabuntur in te omnes facies , Id est, inflammabitur omnis terrae stir sicies , ab austra versus boream , omnis Iudam quam late Patet, misere devastabitur. U. IGNIs COELESTIS. Psalm. 38: I I 6. UT ignis caelestis exurit silvam, citra laborem, celerrimc, horribiliter, totaliter , ct ut flamma accendit montes , id est, arbores & hcrbas , quae fulmine laine incenduntur ; ita pessequere eos procella tua , ira tua ; ct turbine indignationis tuae furore
oc. 8: 7. Primo Angelo clangente , ignis projectus est in terram , ct tertia pars arborum exusta est , ct omne gramen viride exustum. Arbores hic non sunt homines , illas ab hominibus distinxit cap. 9: 4. Di tum locustis est , ne laederent gramen terrae , neque Vor de quicquam , neque ullam arborem , sed tantum homines. At res C
93쪽
7o HIEROPHYTICI PAR s PRIOR men terrae , id quo pecora pascantur; Figurate: Verbi divini praeconium publicum , quo cibo tum provectiores aluntur , tum vulgus , brutis & pecoribus ob inscitiam comparandus. VI. GRANDO.Val. Ios: g2, 33. REDDIDERAT pluvias e gyptiorum , grandianem , ignem flammarum , id cst, maxime fammantem , fulmina , in regione illorum. Uuibus percussit vites illorum , confregitque ata
VII. UENTORUM INIURIAE. Prov. Is: A. CURATIO lingua , id est , sanitatem reddens sive curans lingua , arbor vita est , vitam quae faciat beatiorum .' Pervem sitas autem confractio , qualis est arborum , a vento , id cst, cal mitatem adfert. Iob. 2 : 2o. Frangitur , ut arbor, injustitia, id est, injustitiae deditus. Nemo eam arborem colit, nemo fructibus cius vescitur . Ita improborum , post obitum , nulla memoria , nullus honor, nulla utilitas. Omnia cum ipse percunt. VIII. LOCUSTA.
Od. IO: Is. ABSUMEBANT in ε .rapto locusta omnem fructum cujusvis arboris , quicquιd residuum fecerat grando: neque residua facta est ulla viriditas in ulla arbore aut in herba agri per totam terram DP ptiorum. Psal. 78: 46. Dedit Udri, locustis immundis proventum eorum , ac laborem eorum m N, locustis mundis. Amos. 4: 9. Hortos vestros , orvineas ficusque 2 oleas vestras consiumsit uia locusta, nec tamen rarae si estis ad me , dictum DOMINI. Gadam locustae speciem solas arbores vastare Bochartus mistimat Hieretrici parte II. lib. 4. cap. 6. IX. Urs HOSTILIS.
2 Reg. v I9. OMNEM arborem bonam dejicietis. Haec Elisa vates Ioramo dc Josaphato Regibus contra Moabitas pugnaturis. At hoc pugnare videtur cum mandato divino Dest. acie Io. Ne Fuccidite arbores fructiferas. Respondetur i. Non praecepit Elimus , sed quid Siniri sint praenunciat. Σ. Mandatum cst hoc speciale : ut
vult Qii isto ius. 3. Relaxavit Deus legem suam propter gravissima Moabitarum crimina. Erant enim pcrfidi, rebelles , superbi, Criideles. Prophetae etiam contra leges speciales aliquid primipiemti parendum. 4. Lex illa de Canaanitide tantum intestigitur, quam ipti possesstiri erant, ne id facientes sibi ipsi nocerent. Martyr, tastius, Tirinus. Arbores Moabitarum cxcita non odio hostili, scd in
94쪽
DE Annon Inus. CAP. VIII. in justam detestationem facinorum , quae aut publice erant cognita, aut Deo Iudice tanti aestimata. Gratius lib. 3. c. m. de Iure Beli.
ct Pac. 'sa. I7: Io, II. uia oblitus es Deum Servatorem tuum, ct rupis munitionis tua , P lidii divini , non es recordata, idcirco , utut plantaveris plantas amoenissimas , etiam palmite extraneo conseveris , quo dis plantaveris ut adolescat , et am mane ipso, mature ac 1tudiose,
feceris , ut semen tuum e rescat , acervus messis , id est , praedae erit , acervus erit quem accumulaverit holiis , die agritudinis ct doloris mortiferi : quo scilicet hostes te proventu icrne tuae sp habunt.
X. INTERLUCATIO NIMIA.'sa. Io. 33, 3 . ECCE Dominus f ova Deus exercituum, interis lucabit ramos horrendum in modum , adeo ut proceri statura exscim
dantur , ct alti deprimantur. Et circumputabit perplexa silva ferro suo s denique Libanus ipse per magnificum casurus est. Intelligitiirablatio sceptri cum superborum incurvatione & altorum humili tione. Hoc factum cst in Ieconia , in quo familia Davidis continuanda crat, sed in servitute. Sedehias nexi igitur, quippe cui superstes fuit Jcconias. Quod per ramum debeamus intelligcre si*trum - aperit Edechiel I9: I4.1 vi EXCISIO. EXSCINDUNTUR I. arbores steriles. Luc. I 3: 6. Ficum habebat quidam plantatam in vinea sua , ct venit querens fructum in ea neque invenit. Dixit autem vinitori , ecce anni tres sunt ex quo venio querens fructum in ficu ista ct non invenio , exscinde eam : quorsum etiam terram inutilem reddit s Ille vero respondens dixit ei e Domine fine eam etiam hoc anno usique quo fodero circa eam σ stercoravero rct s quidem tulerit fructum sines a sin minus , postea exscindes eam. Secundo exscinduntur, quae malos fructus serunt: Matth. 3 'Io. Iam enim securis ad radicem arboris posita est. Omnis igitur ambor non ferens studium bonum exscissitur ct in ignem abyicitur. Sc ris ad radicem arborum posita cst, imminent vobis singulis poe n. Eruinam allatum & excidium animaeque & corporis pernici . Tum autem tanti alicui , vel unicuique homini securis admota est cum Deus Verbo suo peccata arguit ac temporaleS atque aete S PCenas minatur , p sertim si etiam calamitates immittat , quibus ad poenitantiam revocare studet. Omnis arbor , qua non facit fructum
95쪽
et HIEROPHYTICI PAR s PRIOR bonum. Singuli a Deo in hunc finem creati sumus ut bonos fructus seramus. Ephes 2: Boni aut fructus non sunt opera superinstitiosa & hypocritica, a Deo non praecepta : sed ea vere bona,quae Deus in Decalogo a nobis exigit. Non potest autem mala aru,r nos mactus ferre , ut Christus testatur Matth. 7: itaque nos prius justificatos csse oporici , quam bona opera , quae Deo placeant, faciamus. Luc. ander in Comment. Notant r Ucro ait, eam a borem csse cxscindendam , quae fructus non strat. Putant enim aliqui satis csse , si a malo se custodierint, tametsi interim boni nihil secerint. Quamvis fieri nequeat, quin male merit, qui bene non egit. Matth. 7: I9. suacunque arbor non fert fructum bonum exciditur, ct in ignem colicitur. Fructum non bonum dicit vel nocivum,vel inutilem , vel adeo intempestivum seu inopem , ut cultum labores neutiquam compenset. Hujus generis sunt o na superstitiosorum.
XII. ARBORUM PERNICIES AB IRA DIVINA.'rem. 7: Σo. ECCE ira mea ct excandescentia mea effundetur in Dis eum hunc seuper homines er seuper Iumenta , CV seuper arbores agri , ac super fructum terrae , ardebitque ita , ut non extinguatur. Sed cursevit in ista 3 Respondet Calvinus, respectu hominum , Propter quos illa creata sunt, ut tam triste spectaculum metum illis incu
Mons ut homini & agris , ita & arboribus venit. Sic AEgyptii de se dc agris sitis dicunt. Gen. 47: I9. Cur moreremur coram te tam nos quam terra nostra ρ De arborc Jobus cap. I : 8. Si consenu rit in terra radix e us , er in pulvere moriatur stipes ejus. De Vitibus David, Val. 78: ψ7. occidit grandine vites eorum. XIV. ARBOR CADENs, C As Us ARBORIS; HOMINIS
Eccles. II. I. SIvo ceciderit arbor ad meridiem sive ad aquilonem,
ibi manebit. Parcemialis locutio , de iis , in quibus nihil opus est delectu. Neque cnim arborem qui sternit , multum curat in uam panem cadat. Ita nec beneficus cui prie at , m o praebeat egenti , ιeu qui opus habeat. Paulus tamcn addit cau
96쪽
DE Annoni Bus CAP. VIII. 73dius ; tum a nube , quae sibi non retinet aquas , sed diffundit in
terram aridam dc sitientem ; tum ab arbore , quae ubi cadit ibi permanet , id est , sive huc , sive illuc jactatur , manet tamen in usus
Domini sui. 'iποδμις in sic beneficcntia cXercita, erga quo cunque benefactori certum frustum adsert. Noldius Annor. ad Com rd. p. 39O. num. 742. Sunt qui hanc sententiam accipiunt tamquam dictam de statu & conditione morientium hominum , quasi sensus sit: In quo statu aliquis moritur , in eo mortuus manet, sive moriatur pie aut impie, ac proinde per mortem transtat vel in coelum , vel gehennam. Remhardus in Serm. parvo lib. I 0. p. 6 6. -- stri calor ct imitas in Sacra Scriptura bonam Iolet habere significatio
nem : Ab aquilone vero panditur omne malum. Porro homines secut ar- bores videt aliquis. Exciditur autem arbor in morte, ct quocunque
ceciderit ibi erit. Et quamvis quibusdam haec sententia a proposito Salomonis aliena esse videatur, mihi tamen, inquit Fradsiebius, Observationibus Biblicis ad Ecclesiastem , scopus , imo ad scopuin Ecclesiastae admodum accommoda , cum antccedentibus 8c consequentiabuS convenire. Salomoni propositum in hortari ad misericordianiec eleemosynas erogandas, atque ne carum crogationem , sub ullo p tacXtu differamus. Itaque, cum quidam ad exhortationem diis de eleemosynis erogandis cxcipere, inque eis erogandis segniores esse possent, hoc praetextu us : se cloemosynis quidem egenos juvare velle , sed tum demum si ditiores evaserint. Responciet Sal mon hunc praetextum esse dc periculosum lc vanum sivc frustraneum. Quoad illud , csic scilicet periculum , nc mors cxpectatione citius obrepat, per quam occaso cleemosynas clargiendi nobis praescinditur , eo quod regresus ad hanc vitam non pateat, sed ut pii mo tui in coelum colligantur , nunquam in has terras redituri : sic impie demortuis ad nanc vitam redeundi , Sc pauperibus benefaciendi potestas nulla conceditur. Atque cxpositio confirmatur ex tenoret. Usorum verborum s Hominem enim comparari cum arboribus in
Sacro Codice tam est omnibus notum , ut probatione non indigeat: Sic etiam casus arboris significat mortem hominis ic interitum. C sum aurem arboris ad austrum, vel aquilonem , significare collati nem beneficii in dignum vel indignum , cujus rei in sacris nulla
reperiuntur exempla. 2. Antecedentium. Quis enim sit scopus mindo dictum. Praesertim vero verborum hujus vessiculi haec est con-n io , ut Ecclesiastes in priore inciso doceat : quemadmodum Κ nubes
97쪽
N HIEROPHYTICI PARS PRIOR nubes repleta pluviam essundat. sic etiam divites egenis debere i seniri. Potuisset Salomo addere aliud , & uti senui in scripturis ias usitato : sicut bona arbor seri bonos fructus, sic etiam dives Deum timens fructus bonorum operum di beneficcntiae. Iam subjicit antithesin dc docet , si arbor fuerit excisa, tum cam eo loco Iacimnam , in quo cecidit , nec rursus germinaturam fructus ablatunam ; sic homini vel pie vel impie demortuo antan in hac viata hominibus benefaciendi priscindi. 3. Consi quentium. In versu sequenti docet Salomo, Eleemosynarum crogationem prorogari non debere , argumento a vano & frustranco. 4. Paraeularum: Paulus dum tempus cst , jubet nos benefacere. Galat. 6 Io. Idcin etiam hoc vult Ecclesiastes. Imprimis vero notandum Ecclesiastie in hoc ipso libro familiare esse , nomines ad bene vivendum & bene vita utendum , ita ad aliis benefaciendum adhortari, ea de causa, quod mortuis ansa bene operandi in sepulcro sit praecisa. Vide vcl uni, Cum locum cap. 9: 9, Io. Atque sic sententia illa , quod Salomoloquatur de statu ac conditione hominum demortuorum , ut a surda seu aliena abjici non dcbet.
FRuTicis dcfinitio. Fruticum primaeva procreatio. Frutices pcrum latibula. Sensus verbi mad' Iob. 3o: 7. Similitudines.
Virgultum relidium contemtus emblema. Fruticis loco enata abies temporum meliorum restitutionem notat. r xlu frutex circa truncum copiosus. I. FRUTICIS DEFINITIO.
FRUTEX, Gmcis φρύγανον, a Theophrasto definitur, το απο μωκοὼ πολυκλαδον , quod ab radita Caudice multiplici r mosumque se attollit , ut rusus & paliurus. Hist. Plant. I. s. Dissert ab arbore fruicae parvitare : in qua ci cum caremio convenit, in utroque vero stipitum frequentia. Maliger Exercit. p. 4 4.
II. FRUTICES PRIMI sINE PLUVIA, SINE CULTU HOMINUM, SINE EXHALATIS E TERRA VAPORIBUS PROCREATI.
98쪽
ωκ. M 4, 3 , 6. Im sum generaιianes coeli O terra I qu.rnda era ta seunt , quo die DOMINUs Deus fecit caelum re terram. uum agri frutex νmnigenus nondum esser in terra , ct omnigena herba agri nomdum effloruisset. Quum nondum demisiiset Dominus Deus pluviam suis per terram , ct nullus homo fuisset ad coleUdum terram. Sensus :Hoc modo, solo scilicci Dei omnipotentis nutu & voluntate c titit c um dc terra. Solo irem ipsius verbo , nullis aliis adminiculis fine ullis coelestibus aquis , quae humectassent terram , sine hominis opera & cultu procreati sunt fruticos, herbis consita dc ornata suit terra. Multi Interpretes , Onhelosii, LYR. Seniorum & Vulgati autoriistare moti, ipsum 'o hoc loco αἰπιολιχοίς vcrterunt. Nim vel qui . Quali defectus imbrium dc hominum sitisser in causa , quod frutices Ec herbae in magnitudinem justim non crevistent vcl, cum Maia venda, in ornatum , seu disposticonem pulcram , non fuist ni con- sine. Pcrpetram. Nam quis crederet plantas initio crcationis , m gis fuisse teneras quam homines & animalia , quae prosccto statim genetraverant λ Et, an inradisus non fuit perlacrus, ante cultum hominum 3 vel an pluvia non cxstitit, quum inci causa vapor 3Pm echo nubes fiant ranν Iob. 38: 37. & pluvia cX vapore. 'ob. 76 27. R. Salomon hariolatur, non misse opus, quia homo nondum erat conditus. Sed an homo , qui triduo tantum terra junior fuit, non debebat in possessionem picnc perscctam ingredi Et cur pluviae desectus impediret plantas ; cum , per insos , nihilominus irrigaret vapor ' Nam an vapor non loco pluviae potuit pantas alere , & icrementum ac nutrimcnrum iis dare necessarium b. Nachmani cavillatur inter mo seu agrum cultum , & mn . Sed quid plantis sativis inter opcra hexa cri. Alia est hic textus imrendo. Schmidius 'ob. 38: ΣΟ. meminit 'I pro quando interrogat το , sed illius vestigia, inquir Noldius ego nuspiam invenio. --
notat. Concorin pag. 997. ΙΙΙ. FRUTICEs PAUPERUM LATIBULA ET
'b. 3o. 7. INTER frutices seu virgulta , rudebant ,sub urtica pun- eoantur , Hebr. abscessibus assiciebantur, Tremellius. Sub vcpri- Uus contrahebantur, Coccous. Inter virgulta rudebant, prae frigore, fame, aut aliis coeli aut loci injuriis , quibus expositi erant, Me vel : Inter frutices rudunt Zc oscitantes pandiculantur , ndo Κ a. S
99쪽
76 HIEROPHYTICI PAR s PRIOR verbo , respondet Arabicum H -- schabocha , extendere se, expandere, pandiculari. o literam Ara S & cum permutare Elent, ut 'A.. olfecit , ' . aromata & ind hyems. VK A. &vd irretivit.
N. mri UIRGULTUM A LIGNATORIBUS RELICTUM DE soLATIONIS ET CONTEM TUS SYMBOLUM.
Iesai. II: 9. TEMPORE illo erunt civitates robusta Israetitarum μmiles derelicto virgulto seummoque ramo , quas dereliquerint Assyrii propter filios Israelis , denique erit desolatio. Id est , Abjectissimae erunt , ut cum putato ligno tenuia virgulta cremiaque brevissima omittuntur a lignatoribus. Iunius.
V. FRUTICIs LOCO ABIES E NATA EMENDATAM TEMPORUM INI UITATEM SIGNIFICAT.
's. ss. I 3. Loco I xIu fructiccti , abietes assurgent. Si formatum est per metat hesin literarum radicalium, id fruticem significaverit dissipatum , vel separatum , id est, stilum, non uno dun-tinat trunco se attollentem , hoc est, numerosi sobole longe lat que fruticantem stirpem , quae recte opponitur abieti , ad cujus caudicem surculi non augentur. lyx quippe cst dissipari, vel separari, gesa. 33. m. ira es, κ tentorium , quod non dissipabitur , non separabitur , quomodo & Chaldaeus vertit priBn: R,I κ Ozra tentorium non separandum. pns enim Chaldaeis denotat separationem. Prov. I 729. ηd I p ad separat amicum , pro eo quod in Hebraico textu legitur' Bd peparat amicum. Quod si vero ipsum run a dcduxerisa verbo rya, quod Chaldaeis est infigere , rectius Rhamnum intc prctaberis , qui abieti aculeis armatae ceu arbuscula arbori opponitur. Rhainius fruticat in sepibus, ramos ferens rectos & aculeos in acutae spinae modum Eliis parvis oblongis. Disc. lib. I. c. ΙΟΣ. Nieronymus saliunculam vertit , de qua υιd. Asarim. lex. Erymol.
100쪽
Jcharim. Saltum obumbrans Cedrus. Turres in Disibus. GLius profugorum refugium. Nemus ab Abrahamo plantatum. Lu- ei Δυina lege interdicti. Lucus Bahalis succensius. Aschera non est idolum luci. Lucus in colle. Luci statuarum humanis osti-- hus repleti. Agri Jaharis , PDI. I 32:6. Silva arui. Libani siLva , Gentiles, Arvum Dei populus. Silva desolationis monume tum. Sima, copiae militares. Sima hominibus abundans Judaea. odor Libani. Libanus pudefactus. Dcnudatae silvae. Silvis fi-
hicntia noram. Ignis, grando, aestus, ferrum Dei. Ar ar non est Myrice vel Tamarice. I. SILv E FERACE s CINNAMOMI ; CARYOPM Y L RuM; NuCIs Mos CATAE; LIGNI BRAsIL ANr; DACTYLORuM ; TAMAR INDI; OLEA-
TERRA , quae arbores alat in Scripturis Sacris triplici nomino venit : Silvarum, tarmeli, & Horti. Silva dicitur arborum in lon- sum terrae tractum conserta & sine cultu propagata multitudo. At borum , inquam, nullo in hac descriptione addito vel sonarum vel mitium aut urbanarum discrimine. Silvae enim reperiuntur , quae nobilissimorum fructuum arboribus consitae. In Africa ad Promonistorium Viride silvae sunt malorum citreorum , aurantiorum , cujus fructus minimo pretio ibi in cre licet , nautis appellcntibus. In Ceilano, Insula, silvae sunt arborum , quarum corteX Cinnam mum praebet. In Moluccis instilis Caryophyllonim arbores. . In Bandanis nuces muscatae. In Brasilia silvae arborum, quas Brassilienses vocant , dc lignum durissimum Brassiliense. In Africa d Ehyliserae arbores faciunt silvas , imprimis in Numidia. In Instula Madagascar aliisque locis Tamari Miserae arbores. In Hispania, Gallia , Italia olearum silvae di myrti.