장음표시 사용
111쪽
88 HIERO PANTICI PAR s PRIOR maricem tradit apud pigras & stagnantes aquas enasci. 4.) FERRUM DEI. Iesa. Io. 34. CIRCUMPUTABIT Dominus perplexa sirea ferro suo . denique Libanus ipse per magnificum casurus est. Perplexa silva, caedet vepres sentesque exercitum Assyriorum, Duces militesque gregarios. Ferro suo . gladio Babylonii Regis , qui futurus cst ut securis in manu dus. p. 's. ut Virga irae & baculus indignationis divinae, fris. Lib.isus ipse, Cedrus Libani, Rex Assyriae Eeech. 3I. s. Permagnificum caseurus est. Per dominatorem alium , Regem potenti rem Babylonium.
DE HORTIS. PARADisus , hortus secretus. Hortus Edenis. Illius situs. Homtus Dei, Ecclcsia. Horri Salomonis. Hortus UZiae Regis. Horti Gennesereth. Hortus Gethsemane. Hortus in Golgotha. Similitudines & cmblemata ab Hortis dcsumta. Hortus Christi Ecclesia. Hortus irriguus animus in iatitiam effusius. Horti cultura , Verbi Divini Ministerium. In hortis habitans sponsa , est in hac seculo versata Ecclesia. Hortus proferens sata , Populum den rat , in quo justitiam laudemque fluam manifestat Deus. Idololatra
in hortis. I. PARADIs Us HORTUS SECRETUS.
HORTus , Hebraeis la vel rua est arborum herbarumque septo protectus locus. Cant. φ I 2. Ut hortus clausus es , soror mea sponse, fons obsignatus. Hortus clausus ct obseratus Ecclesia dicitur , eoque notatur intemerata ejus castitas puritasque spiritualis, qua nec P regrinum admittit , nec scductoribus aurem praebet. Clausa autem
scaturigo ct fons obsignatus audit , ut intelligas fruitione donorum spiritualium , quae divinus Spiritus e ventre fidelium ccu flumina manare facit, 'h. 7: 38, 39. summoveri infideles & profanos , quemadmodum solent fontium scaturigines obserari, ut ab illis pe- Cora & ferae arceantur. Ita Paraditus Hebraice Pardes , nomine i ex secretus , dc divisus, composito, hortus est , in quo e quisiti generis arbores , cum ad voluptatem , tum ad esum dc zz-
112쪽
dificandi usum. Paradisus, ut ex Xenophonte liquet, etiam apud Persas familiare votabulum , Cicero vertit in agrum conseptum ac diligenter consitum , Uivarium Gellius , quod in Paradisiis ec serae
utilcs alcrentur. In Sacra Scriptura tribus locis obvenit; Primo Nehem. 2: 8. Litera tradantur mihi ad Asaphum , custodem Paradisi regii, ut det mihi ligna ad contignandum portas castri , quod ad ungitur adi , CT ad murum civitatis , ct ad domum , quam ingressu rus sum. Situs fuit in regione a Libano ad Anti-Libanum , in cujus summa extremitate suit oppidum nomine Paradis, de quo Pt lemaus & Plinius. Secundo , Eccles 2: s. Paravi mihi hortos Oparadises , in quibus consevi arbores quasique frugiferas. Tertio, Caniatis. I 3. Propagines tua seunt tanquam Paradisus Malogranatorum cum fructibus laudatissimis. Hon Tus RDENIS. CAETERUM ex hortis, quorum Scriptura intulit dientionem sunt I. Honaeus Dpi scilico EDENIs, qui hortos quotquot sunt ic erunt amoenitate , magnitudinc & fructuum ubertate superavit,
de quo Gen. 2r 8, 9. ornaverat DoMINUs Deus hortum in Edene, ab Oriente, ubi collocavit hominem , quem Anxerat. Feceratque DOMINUS Deus , ut germinaret e terra quavis arbor desiderabilis ad adseps tum , ct bona ad cibum di arbor quoque vitae in horto illo , ct arbor
praescientia vel cxperientiae) boui ct mali, cte. Occurrunt etiam Ezech. 3 : I8. arbores Edenis , quae scilicet in Edonitide Babyloniat& Irachiae quondam provincia natae, figuram praebuerunt Regis Assyriorum , regionis Edeniticae antiqui Domini. Sensus igitur dichi : Pharao qui supra humanum modum intumescens immortalem & Semidcum csic te credis , cui cx arboribus Edenis ex Regibus Assyriae qui Menitidem tenucrunt, ita similis es gloria & --gnitudinc Z Si, qui te gloria, qui magnitudine superarunt, propter fastum ad profunuistimam altitudinem depressi sunt, dejicieris etiam tu , & infirmaberis licet immortalis habcri cupias , cum arboribus Edenis ; cum Regibus gentium Assyriae, & documento eris momtalibus fastum terrestrium Regum aliquando contundi, & altissime deprimi: Cons. 's. I : 9, IO, II
QUOD ad situm horti Edenis attinet, inter scriptores rerum magnae sunt dividue Zc discordiae , quas a veritate plurimum T OUS non opere est reserre. Pr babilitate tamen animum percusseris seri . M tentia. Diuitiaco by Gorale
113쪽
Drentia , quam Calvinus in Commentaris attulit, & literatissimus Maiatiger adoptavit, cujus verba visum est adscribere t iaci fines , ubi hominem primum statuit Deus designat Moses a duobus fluminibus ingentibus , Euphrate & Tigri ad Sinum Persicum. Describit Gnim Moses fluvium exeuntem , hoc est manantem ex Eden , divisum in quatuor capita , Phisen, Gehon , Tigrim & Euphratem. Sciunt enim omnes Tigrim ic Euphratem commisceri, dc ingenti alveo in Mare Persicum exonerari ; sed anteaquam excipiantur Sinu Persico iterum in duo ingentia fluenta scindi instar Padi &Rhodani. Ipse autem fluenta seu paludes efficiunt, ut non solum
scribit Arrianus , sed etiam mercatores , qui ante decem annos ea loca adierunt, idem testantur. Fluentem igitur orientalem Moses vocat Pischon , hoc est , πλημμυραν , propter paludes ingentes ,
quaes cssicit , cuiusmodi est Padusa , quam Padus fluvius facit; alterum , quod occidenaem spestat, vocat Gichon , id est emisi rium, quod illud magnus ille alveus ex se emittat, ut Mincium lacus Minacus , Adduam Larius , Ticinum Verbanus , Rhodanum Lemanus. Quare ab eadem causa rivus , quem piscina Hicrusol mitana emittebat, dicebatur Gichon Hebraice, quod idiotismo Hierosolymitano Schilucha , id cst, emissarium. Nihil est apertius haccxpolitione , quae ctiam fuit sententia summi nostri temporis Sacrarum Literarum Interpretis Calvinum innuit quo nihil potest vGrius , nihil doctius dici , quanquam rationem nominum Phison &Gichon non rcddiderit. Lib. s. de Emendat. Temp. & Epist. lib. 4. M. 443. Tamen in hac sententia , quod corrigeret, reperit amoenissinae cruditionis vir , Daniel melius , qui mentem suam Trallatu de Tere. Paradiso cap. L. g. 4. Sic expositit : Mo Paradisum terrestrem ad alveum , quem Tigridis & Euphratis confluens efficit situm fuisse inter locum , ubi conjunguntur , locumque , quo ipsorum fluenta , antequam in Sinum Persicum scse evolvunt, It rum separantur. Et quia alveus iste per aestadius quosdam provol-Vitur , ut rem quam accuratissime exhibeam , Paradisum , flo , terrestrum situm fuisse ad unum ex his anfractibus , & protiabiliter ad unum ex maximis ad brachium meridionale , quod Calvinus dc Scaliger non attenderunt) in tabulis Geographicis Ptolemaei ab Agathodaemone notatum , cum fluvius iste versus Oricntem re-sreditur , postquam diu ad Occidentem deflexerat, ad trigesimum iccundum gradum dc decem minuta longitudinis , sccundum deli-
114쪽
DE ARBORI Bus. CAP. XI. et Inditionem Agathodaemonis, in eo prope loco, ubi Araccam p est , quae est Erech scripturae. Non inquiro jam an ista Ptolomaei positio sit legitima sussicit me cogitationes meas exposuisse. Illud adhuc adjicio quod Tigris atque Euphrates ante conjunctionem, dc duo illi alvei, per quos mari illabitur, postquam se divisere, quatuor hujus fluvii sint capita ; quod occidentalior istorum alueorum sit Phison non orientabor , ut voluit Maliger quod Regio Chavita
quam secat, pars sit Felicis Arabiae , ta pars Arabiae Desertar ;quod Gehon sit ex duobus istis , de quo locutus sum , alveus Orientalis ; ad quod denique Regio Clias sit Susiana.
Hortum taenis Hellenistae & Philo Alexandrinus παιάμον v carunt , codemque nomine Apostolorum temporibus felicitas post hanc vitam mortalcm , sed praecipue piarum mentium a corpore si paratarum & resurrectionem opinantium status. Hunc latroni Jesus, die quo crucifixus uterque suit, promisit. Luc. 2M 4 . In Paradisum se raptum dicit Paulus a Cor. I 2: 4. quem st. Σ. V at tertium coelum , quia praeter beatorum sedem in scripturis aereum& sidereum obvemt. Apoc. 2: 7. Victori, daemonis mundi, Car nis , dabo, inquit, Christus edere ex arbore vita , qua est in medio
Paradisi Dei, id est faciam immortalem, victurum in seculum.
la multis Paradisus similitudinem gerit Ecclesiae Dei. In hac
enim Deus novum condit hominem dc familiaritate quadam cum
eo se per verbum & spiritum suum conjungit. In hac est Arbor vitae, doctrina scilicet Euangelii. In eadem Arbor scientiae boni& mali, videlicet lex , quae discernere bonum a malo docet. Per hunc Paradisum , qui est Ecclesia , quatuor manant fi mina α uno sente , Iesu Christo nato , qui factus est nobis S pientia, Iustitia , Sanctificatio ia Redemtio. Fideles ipsi quos in Ecclesia posuit Deus, vocantur quercus justitiae , ad aquas planta tae arbores , fructum suo rempore serentes , Plantae quas Pater αγIestis sevit.
II. HORTI ET POMARIA SALOMONIS.
AMMONis Regis sepulcretum. Σ Reg. 2D M.
115쪽
UEL Xerxis palatio , quod erat Susis , Contiguus. Eph. π: 'Rex surgens in astu suo a convivio vini , abiit in hortum palatii.
IpsuM regionis vocabulum hoc docet, quod si interpretetur, est nisν ua horti decem scilicet urbium , horti Decapoleos. Testatur
idem Iosephus de bello Iud. lib. 3: c. 3s. Enenditur juxta lacum
regio ejusdcm nominis Gennesar , naturae mirandae , atque amoenitatis. Nullam enim plantam negat , pmpter sertilitatem suam. Temperamentum acris congruit etiam fructibus differentibus j ita ut hinc floreant nuces, fructus magis hyemalis ; illinc Palmae,quae aestu nutriuntur : dc juna cas ficus ec olivae quibus aer clemen
Paria tradunt Thalmudici : Autor L X. Aruch in 'daa Dicunt Rabbini ; quare votatur Gennesary 'aa ob hortos Principum. Isti sunt magnates , quibus eo loci erant horti. Celebrantur fructus Gennesaretici , Babylon Pesach fol. 8. 2. Quam, inquiunt, non sunt e fructibus Genncsareticis Hierusiolymae 8 Ne diciant sciali t accedentes ad fina , non venissemus nili ad comedendum fructus Gennesareticos. R. Salomon ad hunc locum scribit. . Fruchus Ginnosar dulcissimi sunt, ut dicitur in Bezachos. In Thargum I nathanis : suu ppan 'no P se a fini Plenus est Naphthali benedi ctionibus a fructibus vallis Gmnosar , qui ἀιti sunt ei a Domino. Deut. 23: 23. x chius ad Iesa. II: Σ. scribit, esse terram pinguem &fructuosem admodum. Et R. Salomo ad fles 28: I. Rrri κ'a. m p ma π mn maz Vallis pinguium , haec est terra Cinnereth , c us 1 ructus sunt dulces.
Oliveti montem , ubi propter instantem passionem , in amgore gravissimo , usque ad mortem tristis Redemtor noster , in spcula be dicis . Patrem oravit , sudoremque sudavit sanguineum. In assignando etymo nominis Gethsemane , qui locus hortus vocatur Iob. I 8 29. valde hactenus laborant Interpretes. Actum agerem , si eorum sententias reconserem. Qui Hebraice Callent non dubitabunt veram csse expositionem , quam in Onomastici sacri p. 38o. ii 8. & 8i3. attuli , quibus locis Gethsemane 'am Tu ostendo, idem senare , quod Torcular signorum , quod ibi daretur signum statae jam N menta . . NaDiuiti sed by CO Ie
116쪽
DE ARBORI Bus CAP. XI. VII. HORTUs IN GOLGD THA, IosppMI Arimathaei, qui Servatori nostro fenalis fuit. Iob. I ': 4. Sepelitur in horto Christus , tum , quia primus homo in horto peccaverat: tum, quia ipse in horto passionem suam furnat ausi', catus ; tum, quia seminari debebat velut in hono granum illud tritici , unde tot uberes fructus nascituri erant. Iob. I 2: et . quas rvtiones Pelargum allegare ait Henricus Mulier in Iesu patiente , pag.
2 I. num. 94-VIII. AB MORTIs AMOENIssIMAE IN SCRIPTURIS SUMUNTUR SIMILITUDINES.
13 HORTus CHRisTI EsT ECCLEsr A. iCant. 4. I I 6. UENIAT amicus meus in hortum suum , id est , ad me sororem & sponsam suam , ad Ecclesiam , qua velut horto plurimum delectatur , ut comedat fructum arborum laudatissimarum suarum , ut conversione mea fideique meae fructibus ,rui sunt in Sanctimoniam laetetur. Rom. 6: 12. hic enim est cibus Phristi. Iob. 4: 34. Ambrosius lib. de Bono mortis: Quanto hoc pulcrius , quod anima ornata virtutum floribus, hortus sit, Mi in se paradisum habeat germinantem in quem hortum invitat verbum' Dei descendere , ut anima illa verbi imbre coelestis , & ejus copiis irrigata fructificct. Ingressus in hortum meum , convenienS te , βο-
ror mea, sponsa, decerpo myrrham meam cum aromatibus meis , laetificatur animus tanquam optimo unguento & sumtu jucundissimo. Prov. 27, 9. Comedo favum meum cum melle meo , sermone tuo
suavissimo , quem veluti favum mellis stillant tua labia , imm pere dclestor. Prom. χε I3. Ut favus mellis sunt sermones amoeni, res dulcis animae, dc sanans ossa. Ribo vinum meum cum lacte meo, exhilaratus sum verbo meo , quod diligis & servas , ct lacte meo , evangelio meo , quo nutriris. Comedite amici mei , qui facitis vo-
cluntatem patris mei in coelis, esurientes justitiam , ct bibite , qui sititis justitiam ; Matth. ς 6. ct inebriamini. satiamini, dilecti mei,
tenentes pracccpta mea & observantes illa. 'h. I : ΣΙ. Hon Tus IRRIGUUS, ANIMUS IN LAETITIAM
Ierem. 3I: I 2. ERIT mdcmtorum Jacobitarum anima similis homis irriguo, sessos recreabo , moeroremque demam , neque pergζης
117쪽
I Cor. 2 6. EGO Paulus plantavi, Corinthi primus ego Evangelium de Christo praedicam , fidei semina jeci. Apollos irrigavat ;quia mihi successit fidemque vestram sevit dc confirmavit - Devis incrementum dedit , vis omnis & essicacia ministerii a selo Deo, cutra ejus benedictionem , omnis labor noster inanis Si irritus ῆret. Itaque neque qui plantat, est aliquid, si nimirum pcr se consideretur, absque Dei virtute s sed qui incrementum dat Deus : unde in solo Deo , non in ullo ministro gloriandum est.
J IN HORTIS HABITANS SPONSA : EST IN MUNDO ADHUC HABITANS ECCLEsIA. Cant. 8: I3. O qua habitas in hortis, quae vocaris hospita in te ris , in regnis orbis terrarum, inter socios attendentes ad vocem tuam, vocem tuam fac audire me. I ante labialem vocis ablatum
est. Vid. Instit. nostras Lingua Sancta. IV p post se ipsum . si M. Sensus: Fac ut audiam vocem tuam , inter Angelos, qui tibi in custodiam associati, Psal. 34: 8. praesentes in Ecclesia, I Cor. I IrIo. quorum in conspectu 1iant cultores Dei I Tim. 6: 2I. 33 Ho RTus PROPERENs SATA DEuM a Dum
BRAT NOMEN SuuM MANIFESTANTEM.
'sa. 6I: II: UT terra pro ornatu suo profert germen suum , Osicut hortus in augmentum pulchritudinis sata seua producit, ita Dominus Ieho Deus producturus es Iustitiam ct laudem suam coram
omnibus gentibus. IX. IDOLOLATRAE IN HORTIS.
118쪽
AR Rivus frugiferis divina lege cautum. Salomonis torusgeni His e lignis Libani. Materia ignibilior ligna in adisicio E
clesia. Arbor Dei ct Angelorum caenaculum : Arbores in latibulum quesita. Umbra gratia electa arbores. Arbor aqua amaritu dinem corrigens. Ab arbore suspensius exsereationi est Deo. AH res ad altare DOMINI. Arbores A torum Numinum templa. Ex arboribus Deorum Amulacra. I. ARBORI Bus FRUGIFERIS DIVINA LEGE
MILLE sunt arborum usus , sine queis vita degi non possit. Hinc homini & pecoribus alimentum , hinc aegris medicina petitur.
Arbore secamus maria ternasque admovemus , arbore aediscamus te m. Incensis earum lignis arcemus frigora , Quemus artus , coquimus cibos, id ex terrae viscoribus eruta metalla. Umbra dentiaque Pliorum luxuria exuberans sessis corporibus blanditur aestumque refrigerat. Igitur & divina lege de frugi seris etiam in hosticoselo cautum est , Deut. 2O: I9. Si quod oppidum diutina obsidione o pugnabitis , nolitote arbores admota pecuri corrumpere, si earum frustuvesci potes , neque eas succiditore. Nam , o homo, sita vertit Andreas Reinbeccius dom. de Accent. pag. 326. est arbor silvestris , est ast rum silvestrium & sterilium copia , ut veniant ante te in propugna eulum , vel, ut mihi visum est interpretari : Nam, homo est st ambor qui procedat ante te ad propugnaculum. Hebr. mm yy 'κΠ ' pro mκn ran usu ut selet, post ra congeneram labialem ablata. De ista aphaeresi non cogitavit Midius. Itaque explicat verba legis in hunc modum. Quia mκri 'a cujusvis hominis scuivis permissae sunt arbores agrestes , &c. Ita lucem accipit locus mutemnomii, qui tam multis interpretum crucem finit. Sensus & connexio est. inum obstacris urbem aliquam diebus multis , oppugnando eam, ut capias eam , ne perdito arbores ejus impcllendo in eas securim , si ex eis comedere potes , easque ne exscindito. At cujusVis hin minis , cuivis peruussis sunt. arbores agrestes , ut veniant ante
119쪽
HIEROPHYTICI PARS PRIOR te in propusnaculum. Quare tantummodo arbores ouas nosti ' uod non sint arbores in cibum , eas perdes dc exscindes , ut mi ficta ex illis propugnaculum contra urbem. Distinguit igitur M ses inter arbores urbis , seu suburbanas frugiferas , dc arborta agri . seu agrestes infrugiferas. Annotat. in Concora. Nota I 3 3.
t. 3: 9. Torum genialem fecit sibi Rex Salomo e lignis Libani. prasn compositum cX pro 'B posito , ut in nomine α'ῖκηod est duale ipsius an & ex p a sormae p'm ex mn crevit. Iinc p 'in quod torum genialem exposui ad verbum , locus est in quo crescunt & multiplicantur conjuges , locus uberrimus -- Ehificationis.
III. MATERIA IGNOBILIOR LIGNA IN AEDIFICIOsPIRITUALI.
I Cor. 3: IΣ, I 3. FUNDAMENTUM aliud nemo potest statuere prater id, quod positum est , quod est Iesus Christus. Quod si quis superadi et super fundamentum hoc aurum , argentum , laprdes preti sol, ligna, foenum , sipulam : cujusque opus manifestum fiet a dies Onim id declarabit: nam per ignem revelabitur , ct c usique opus quale sit , ignis probabit. Ad hujus loci fatis vexati intelligentiam n tandum. I. Quod Apostolus loquatur de fidelibus. Nam infid les , qui extra fundamentum sunt , non superaedificant fundamento, hoc est, nequc ex fide aliquid dicunt, nequc fidei aliquid alumgunt. 2. Quod Apostolus loquatur non tantum de doctrina scd &de operibus. Aurum igitur sunt doctrinae bonae & verae , Oper que bona. Contra stramen &c. id quod suscipitur ut verum , &agitur ut bonum , & est falsum ac malum. Hoc quoad doctrinas non potcst intelligi de abnegatione aperta sundamenti, neque de constitutione alius regulae & fundamenti quia dc fidclibus id σω- μενοκ agitur. Similiter non po est intelligi dcfestio a Christo doratio bestiae & peccatum ex profanitate. 3. Quod non loquatur de Gehenna , ut vult Chrysostomus , quia ut dixi de mς- & σω- μίνοις sermo est. Chrysostomus dum αὐτὰ σωθεται , ἔ- Εως
διοι πυρος interpretatUr μενεῖ εν τῶ πυρὶ , ουγὶ εἰς το μηδεν χωρεῖν.
. Quod non loquatur de purgatorio, quia I. ignis omnia omnium opena manifestabit : 2. dies opus cujusque mani stabit. Atqui Pu Ratorium non cst certus dies , quidem ημ.α s. Quod
120쪽
hie aptissime intelligitur dies judicii , de quo cap. r: Π 8. qui ut
habet ignem omnia liquefacientem , ita etiam erit ut ignis Dra χωνευτηριου Malach. 3: Σ. Ideo dicitur baptizaturus non tantum spiritusta & igne. Hoc Cocce s. Equidem assentior illis qui hic ligna foenum & stipulas dicunt opiniones doctorum singulares & crroneas, quae a verbo Dei devian tametsi ipsumsalutis fundamentum sive sanum de persona 8c officiis Christi conceptum non evertant, quales in singulis quibusque Patribus invenias. Diem vero intelligo judicium recte 1entientium & erroneas istas opiniones per ignem Verbi Divini tanquam ab auro scorias separantium. Quo fici, ut .si opus halucinantis arserit, is quidem operis suae detrimentum patiatur , ipse autem salvus evadat, sic tamen , quasi probatus per iὀnem verbi, scorias ejus manifestantis Zc reprobrantis. Diem pro Iudicio accipiendum esse ipse Paulus nos docuerit, qui I Cor. 4: haemanum diem , hominum vocat judicium, de vita & doctrina edus judicam
Gen. I 8: AE. FILIUs Dei cum duobus Angelis ab Abrahamo invitatus convivio excipitur sub arbore. Et ipse adstitiat eis sub arbore
Iesa. Ao: I6. LIBANus Deo non satis est ad pyram, ct animalia eo jus no seu ciunt ad holocaustum. 2 Par. ad 8. Materies ex Libano monte Tyriorum ratibus aedificando templo vehebatur.
Gen. 3: 8. A CONDIT se Adam ct uxor 0us a facie Domini Deciater arbores horti. Fugit homo de una arbore ad aliam a voce Dei insectantis. Sed magna stultitia imo impietas est , relicto Deo ad Creaturas confugere , ia apud illas quaerere consolationem. Sed hi sunt fructus incredulitatis dc inobedientiae. Sic hactenus Moses op ra dc consilia primorum hominum , quibus post lapsum sibi su Venire, sed frustra cogitarunt, peritrinxit , quae praecipua sunt, propriis opcribus peccatis se velle liberare, judicium Dei velle cis
Ddis. 9: 8. 13. Is. ARBOREs regem creaturae tam ad arborum N fructus Diqitigod by Coral