장음표시 사용
81쪽
saphati Regis. I Par. 2O: 3I. Secundum propaginis nomen est nerua pro ramo enim quod Jes. I& 8. propagines vitis notat in parallelo vaticinio ponitur r ua propagines tua nransierunt mare. Temtio dicitur se Dan. II: 7.Et stabit ex se culo radicum ous ua propago eisi , Jer. 48: 3. Prosago vitis propria , quae Graecis απωρυξ palmes vitis vetulus qui in terram aes itur ultima tantum sui pariste extante , ut nova inde vitis pullulα : Dicitur oc rua & se Val.
8o: I6. Respice o Deus Exercituum vitem , quam ex MED pro transtulisti populum tuum Orael, ct surculum propaginem quam plantavit dextera tua , ct filium id est propaginem , ἀπειρογα ) quem forti
casti tibi. uartum nomen in a 'io Gen. 4o: Io. In vite tres erant
propagines seu palmites. Hinc ario filius Rehu, seu propago ejus.
SURCULO INSITIT Io , ἐγκεντέσει. FREQu TissIMA est insitio per surculos , cui emplastrum emisphylevticum inseruit , Casusque hanc magitar invenit dum agricola sedulus casam sepis munimento cingens , quo minus putrescerent sudes limen ex hedera subderit, & illae vivaci morsu apprehensie , suam ex alieno secissent vitam , apparuissetque trum cum esse pro terra. ' Surculi annui sunt & de πο καρπω arboris trunco decerpuntur , vividiores , si orientem selem respexerint. Sub cortice vel per delibrationem inseruntur, illae, quae densiore libro vestitie ex terra coniosum humorem sugunt, Graecis ἐμφυλωλααας dicitur. Nobilissima , & quae majore artificio peragitur I oculatio est. Oculum arboris alteri ad modum emplastri applicatur. Graeci no*Θαλσμον vocant. Nec contemnenda ablactatio, qua stipiti vicinae arboris surculus imprimitur : Viditque Plinius cerasum in salice . platanum in lauro, laurum in ceraso, & baccas simul disicolores. Hist. Nat. 17. I4. yonston in Prafatione H. N. do arboribus. II. OLEAsTER INsIT Us OLEAE : GENTILIS P PULO fANCTO CONIUNCTU s. Rom. II: Σ . SI tu ex naturali amputatus oleastro , eX gentibus
adoptatus , insitus es contra naturam , quia in insitionibus surculus non sequitur naturam trunci , sed truncus naturam insiti surculi in bonam oleam , in Dei populum assumtus ; quarito magis illi Judaei ex patribus orti quorum liberis gratiam prouusit Deus , secundum
82쪽
DE A R non I RUs. C Ap. V. 3 9 naturam in no iam εγκενυισ3ησο'αι inferentur oleam . in Dei populum , a quo destruerant, recipientur. Ibidem st. 27. Lui si non permanserint in infidelitate , inserentur a Potens enim est Deus rursum illos inserere. Nimirum ad conversi nem nostram nihil habemus virium. Sumus enim instar tencIli lcinfirmi surculi , qui natura sua exaresceret, nisi a Deo implantaretur , Deus autem maest illimi inserere, inquit Paulus. Ideo stalias gratiae divinae opus est converso nostra , cui Eli eo nomino debemus gratias , B Mum s ad I. c. p. M6. rculus in t s ct renovationis icon est. Arbor quippe insiti nis beneficio in unam Cum recenti surculo naturam coalescit. Adoptionis hanc effigiem dixerim , quae a Jurisprudentiae praescripto definitur : Legis actio, seu legitimus actus, quo, qui natuna liberi non sint , lege MCumtur e de qua Ausonius. Datur adoptio prolem , a legisse Ioel , quem genuisse solet Et Calphumius Flaccus : Adoptio , inquit, res sancta est , quae br-ndificia naturae di artis imitatur. Atque adeo adoptio naturae aemula , personas aliquas pristina natalium diversitate penitus obliterata , in eandem sanguinis & saeuitatum sympathiam arctissime connectit. Haec ipsa idea Christianis omnibus ob oculos pendeat. Sicuti enim arbor , cui recens furculus insertus est , proprios ramos abjicere . di a veteri natura degenerare debet , ut novam insiti assumat, illiusque Ductus proserat : ita quisquis oliva frugifera fieri desideratia domo Dra omnes ramos tetrense cupiditatis amputari sinat, ut surculus gratiae sinis inscratur ac fructificet. Τollendus est apex ambitionis , corona superbiae , patens luxuriae coma , omnesque expansi rami , ceu totidem brachia ad malum amplcctendum e tensia. Unde saluberrime illae D. Pauli voces Christi fidelibus assi
duo Ingeminanda . Exposianus veterem hominem induite novu-. ,
Coias. 3. Hanc cujusvis Christiani metamorphosin opportune exprimens ch ρ -- , Homilia quana de Paenitentia: oleaster , inquit, mutandus est in olivam , lupus in ovem , non naturae conversio ne , sed propositi. Non similiter factum in Arca Noe , quae an malia sust iv, dc animalia conservavit. Ecclesia vero animalia su Cipiens eadem transformat. Accipiter in Arcam introivit, accipiter H 2 ex
83쪽
exivit. Introivit quis in Ecclesiam accipiter columba exeat necesse est. Introivit lupus, ovis egrediatur agnas introivit & e at agnus . non transmutata natura , sed malitia exclusa. Picines. Tom. L. M. s. cap. 39-ΗΙ. 'EMΦΥΤΕΥΣΙΣ , Nos TRA CUM CHRISTOR O IN ΩN I A. Rom. 6: y. SI συμφυτοι , concreti , connati , concorpores facti sumus similitudine mortis 'seu Christi , id est , si mors Redemtoris
nostra fuit , utique ct resurrectionis similitudiis connati erimus , etiam resurrectio Uus, nostra erit resurrectio. Nostram cum Christo communionem in morte dc resurrectione clcganti metaphora vocat συι φυσιν , malitionem , & quasi quandam insitionem. Ut enim surculus communem habet mortis & vitae conditionem cum arbore,
cui inseritur , ita nos & vitae & mortis Christi participes ta conism
GENERANDI & concipicndi virtus , quae in animalibus discreta km maribus scilicet ac foeminis , conjuncta est in plantis , in eodem Corpore. In palma tantum discreta videtur. Hoc non obstante , arboribus cunctisque adeo , quae terra gignat utrumque si um diligentissimi naturae , juxta Plinium , tradunt. Discrimina autem sexus non a vi generandi vel concipiendi, sed vel a Becunditate vel materiae firmitate , vel a fructu meliore petunt. Ita mares ipsis rum opinione , fructum non serunt , quamvis aliqui haec permutanteS mares csic quae serant, tradunt. Mas palmarum in palmite floret, foemina citra florem germinat , tantum spinae modo. Gla dem masculas ilices negant serre. In abiete Sc larice mare lignum est durum , in femina mollius. Titiae maris materies dura , nec semen fert aut florem , ut femina. Glans querna alia dulcior molliorque seminae , maris spissior. Favere huic arborum semi vid tur Hcbraicus scrino , qui servilibus nominum suorum literis , di Criminat genus. Ita , quae dicuntur , fuerint quercus mares, quo re quercus taminae I Reg. 9: 26.-Pinus maS , na m vel ' Π Pinus fuerit famina, 2 Sam. 2 : I6. pon malus punita mas, mam unde utra pro nun mali punicae feminae I Par. 6: 62. vel 77. uκn fici mares , rum ficus tamina. απρο sycomori mares,n ῆν sycomori fiuminae. nra Juniperus , non Junipera, ut sic
84쪽
V. ARBORUM PRAEPUTIA. a Levit. I9 23. QV V M veneritis in istam terram ct plantaveritis quamvis arborem esculenti fructus , omnino praeputiabitis praeputrum ejus , praeputium fructus ejus. Tribus annis sunto Anguia vobis praeputiata , nihil earum comeditor. ' , Uerba legis imis on, an Chaldaeus eXponit, removendo removebia 'his fructus ejus , id est, pollutos censebitis , ut praeputium , quo
obturatur membrum virile. Commode autem Vertitur : Et praeputia ris praeputium ejus , nempe fructum ejus , id est , velut immundum & abominabilem censebitis fructum istius arboris , decerpatis& adiciatis eum tanquam hominis praeputium excisum, fructus ceu impuros decutietis. Ratio legis juxta Maimonidem & Abenezυram. 1) Fructus trium primorum annorum erant noXii & insalubres . aquosi & indigesti. Multa enim praecepta valetudini considunt. Σ) Proderat ipsis arbusculis , ne praepostera feracitate exhaustis viaribus celerius se scerent. 3 Proderat & Deo , cui primitiae se ictuum debenturi Non decebat crri , quod intempestivum , a . que imperfectum adhuc esset. ) Oppositum hoc moribus idol latrum , qui tales fructus tanquam primitivos Diis suis inlut gratissimos osserebant. De mdcm lege Coccejus : Dat praeceptum deprimis fructibus arboreis, per tres annos eos habendos superfluos , cc non commendos ; quarto Deo Consecrandos , quinto demum γdendos. Quod per tres annos vult abstineri, rationem cli a Cec .nomicam habet, ut arbor nova possit confirmari , ne fructuum , luxuria exhauriretur. Ideo ne propter aviditatem fructus sinerent crescere , vetat illos comedi. Ita eXemplo quodam aviditatem rerum novellarum, quae stragem proventibus incri, prohibet. Quod autem quarto anno Vult esse sacros , pertinet ad Pn
ceptum addit promissionem multiplicationis fructuum. Posidiat etiam fructus ex novellis arboribus , qui nec ad esum decerpti, nccad oblationem divinam separati, sed instar praeputii toto triennio neglecti sunt, symbolum esse neophytorum , seu recentium in Ecclesia doctorum. Periculum enim est , ne vel doctrina , Vci muneris peragendi inscientia vel in lentia animi peccantes incidant in obtrectatores. V quod Apostolus etiam tacitare cavet. I Tim. . 2. 6. Oportet verita praconem irreprehensium esse , non fift m ,
85쪽
DE HIS , QUIBUS ARBORES IUVANTu .
rum proximitas , emblema gratia dinina. Piscina . Venti Diabres. Varum SpirisAs Sancta figura , expurgamis animos, setantas, recrea ris , facundantis. Arbores cultura proficiunt , ν -- ω - λαμ- peragis verbi mmserio Deus. Arbores Domini. I. ARBOR Es POECuNDAT BENIGNITAS CREATORI s. PRINCIPEM in his , quae arbores is undant, locum tenet obsi quentibus promvia Conditoris Des benignitas. De t. 7. M. 23. Fruetui terra tua , 'umento tuo , mustoque 2 oleo tuo DOMIN b
nedicet , si observes mandatum statutaque re Iudicia , qua ego pracia pio tibi hodie , ut facias ea. II. SOL ET LUNA. L & Luna , principia Senenationis ; sol calore , luna mad re. Fructuum maturitatem Juvat luna , singulis mensibus renova ta. Sol suo eos Calore coquit ramorumque & simulorum tenerit tum firmat. Deut. 33: I . Benedicta Ar DOMI Mo 'Dbi terra a pretiosis studii ι , quos Luna protruiut. Huc spectat quod Hos 2: χr. lcgitur : Et erit in die Ego, in is
DOMINUS , exaudiam caelos , ct Vsi exaudisne taerram, terra vera ex audιet triticum o vinxm ct oleum. Coeli tanquam totius nomine,
parees fgnificatu latiore, hoc est , stellae intelliguntur. Sicliae e nim matCriam pluviis generandis aptam , vapores scilicet e terra M .
aqua eXcitant , & in aerem elcvant , non coelum. Stellae pluviis rigatam terram Calom sim fovent, tacundant, non coelum , nisi per stellas. Dedum Deut. 28: H. a tacundandi mun re cessantes Ma dicuntur , & terra virtute earum non piraeparata, ferrea; audire autem coeli dicuntur terram , dum scilicet vel se ore vestsiccitate pressae, ast mrumque opem quas, imploranti suo min
86쪽
calorem pluviasque iugiter & mTestive infundendo. Hinc lireteia pre quod vel tacundum ves sterilem taliae terram faciant clamantemque exaudiant, quando in haec inferiora agunt augendo , minuendo, alterando, generando, Corrumpendo variasque virtutes imprimendo. Augentur autem quoties non tantum blando astrorum
Calore perfunduntur , quo copiosius alimentum in substantiam filam transmutant ; sed & alimento ab iis idoneo, & quasi commmtu copioso instruuntur , quem & terrae coelitus infundunt, Sc ex ipsbterrae gremio eliciunt. Minuuntur contraria ratione sebtracto calore blando & alimentis idoneis ac suffcientibus. Generantur, quia vis generativa in corporibus & seminibus potissimum latitans calore ipsorum beneficio excitatur, juvatur. Corrumpuntur eadem dum vel calore ipsorum nimio exuruntur , ut in aestatibus siccis videre est , vel subtracto eodem a succedente frigore enecantur , ut fit in autumno & hyeme potissimum. Construamur quoque, Calore eomnindem beneficio fovcntur, & a frigoris corruptivi injuria defenduntur. Denique virtutes varia imprimuntur , quoniam inferiorum temperamenta ab iis varie assiciuntur , cruditates noxiae in frugibus absti-muntur , ut ad justam maturitatem perducantur. Unde fruges in locis calidioribus natas longe praestantiores, emcaciores esse deprehendimus , quam quae sub coelo frigidiore nascuntur. Haec ἔin I. A. O nisi Theol. Cas. Part. I. p. 844.
PL-IAE cadentes , ut Plinius stribit, omnium terra nascentium cause fiunt, prorsus mirabili natura , si quis vclit reputare , ut fruges gignantur , arbores fruticesque vivant, in coelum migrare aquas animamque etiam herbis vitalem inde deferre; justa confessi ne omnes terrae quoque Vires aquarum esse beneficii. Dent. II: Ir. Terra illa , quo mox transituri estis ad polsidendum eam sere heredit rio terra ct montium ct comasi,u- est y non plana , ut AEgyptus, tota fere ad Nilum , tanquam in valle sita ; ad pluviam caeli imbi bis aquam. Illae tamen frugiferae pluviae, quibus olim irrigata Judaea , ob incolarum pravitatem cum templi excidio cessarunt, ipsis hoc Rabbinis testantibus, de quo vid. mugens lis fota ad Mistana. p. 9. -9 7, N. NI T. VOTA arborum frugumque communia sunt, nives diutinas sed re. Causa non solam, quia animam aereae evanescentem rahalaticin
87쪽
6 HIEROPHYTICI PAR s FRIonne includunt, dc comprimunt retroque agunt in vires frugum a que radices ; verum quod & liquorem lensim praebent . purum praetcrea levissimumque , quando nix aquarum coelestium spuma est.
Plin. lib. II. c. a. 'sa. ys: Io. II. cuum descendit pluvia aut nix de caelo , non revertitur , sed inebriat terram , facitque ut pariat ipsa Er germinet , ct producat hemen feminanti ct μιnem comedenti. Sic erit verbum meum , quod egressum fuerit ex ore meo , non revertetur ad me vacuum. Senius : Ucrbum Dei non est sine 'fructu.
Ε x odore aquarum , id est , ubi primum senserit aquas, recreatur arbor. Secundum naturam deterior cit hominis mortui condiatio quam arboris , quae ab aquae vicinia repullulascit. Iob. I : Π8, 9, Io. Nam est arbori quod expectet. Si exscindatur repullulastet, or stolo ejus nou descit. Si consenuerit in terra radix ejus , ct in pulvere moriatur stipes ejus. Ab odore aqua florescet O faciet segetem
ramorum , ut planta recens. At homo moritur ct debilitatur, ct ubi
exspiraverit homo , ubi est ' Observandum , Iobum hic describere
naturalcm miseriam . non agere de consolatione spei resurrectionis. Quaestio enim eli de hac vita: An scilicet ut arborum senescentium renovatio , ita homini detur status miseri cum meliori commutatio quod negat merito , quia lex peccati persequitur hominem usque ad mortem. Si autem mortuus homo non redit ad vitam , non datur homini in hac vita miseriae cum felicitate commutatio. Unde consequitur duriorem hoc respectu cile & deteriorem conditionem
hominis quam arboris. Val. I: 3, 4. Nam erit ut arbor plantata ad rivos aquarum. Rivilii in accommodatione ad pium, inquit Ge erus, sunt fluenta gratiae Sc spiritus , & vcrbi Dei , ex quibus eidem perpetuo submunistratur succus & vigor contra aettum irae divinae & carnis infirmitatem. Erit ut arbor plantata ad rivos aquarum, hoc est, interprete Coccoo , habebit vitam incorruptibilem & satietatem perperiram ad laetitiam spiritualem io unione Dei , ut principii dc statebraromnis Vitae. Cons. Val. 92: I , I s. uae fructum sevum dat. Arbor & vita ejus est propter initius, & propter eos Conservatur. Luc. I 3: 7. In fructu est semen ad productionem similis. Ita in peribus fidelium cst vis exemplis ad aedificandum alios. Σ. Fructus
natura , cst elle utilem vel in cibum vel in medicinam. In temporesso, sunt κούριοι, non impediuntur intemo vel eraerno malo. Sponte Diqitigod by Coosla
88쪽
D g ARBORIBU s. CAP. VII. 6s Sponte & certo proveniunt, commodi ad aedificationem indigentiae sive utilitatis. Ephes 4: 29.
ferem. I7: 8, 9. Benedictus vir ille , qui fiduciam habet in Do ti- No , ct c us considentia est DOMINUS. Nam erit similis arbori plantata secundum aquas, arbor est , quae aquarum gaudet halitu,) ct secundum processum aquarum mittenti radices suas et qua non sentit , quum advenerit astus , sed sunt folia e us virentia , cr anno cohibitionis non est solicita , neque desinit , quin faciat studium. Expositio Cocceji : P Erit ut arbor plantata ad aquas , crescct dc Du-- ctum seret. Et Iuxta rivum protendet radices : Spem habebitis collocatam in vivificante Deo. Non videbis quum veniet astus sed si erit folium uus viride. Quando Deus gentibus ingratis immittet
si iram suam, ipse non sentiet eam , scd a Deo illuminabitur , &- docebitur, dc, quia vita in ipso crit, bona ipsius opera & sermosi veritatis non evinguetur. Et in anno sterilitatis non pavebis. Fi-- dcs ipsius non deficiet, etiamsi Ucrbum Dei fiat rarum de dissi-- cile cognitu per hominum culpam. Gen. 49: Σ2. myx nua Pr 's N FP ms s L cum hunc ita vcrio. Foecunda Vitis est Iosephus a foecunda vitis se
eus fontem: Palmitum quisique processit ultra murum.
Nom i. Ben porath , filius foecundae, id cst , foecundus ut filius olei , pinguis vel oleosus. 's p I. 2. In Ben porath cst ellipsisseeminini nominis IM, & ιm porath scribitur pro Bengephen porath, id est , filius vitis iecundae. 3. Banoth sunt palmites. 4. Ultra murum , scilicet horti; progreditur ut Iob. 8: i 6. de Iusto : Supra
hortum suum tener ramus e us prodibit. Palmitra ultra murum horisti pro dentes significiant Iosephi prosapiam perenni fonte benedicti
nis rigatam lapina alias auctam iri. EX Joscpho enim myriades Gphr imi ct millia Manassis. Deut. 33. I7. confer 'seu. I 6:I7. F. S cus fontem. Proficiunt aquarum vicinia vitta Paltastinae. Sic Et ech. 17 7. Uitis ad Aquilam dicitur applicuisse radices suas dc palmites suos omisisse ad eam , ut irri*aret ipsam cX arcolis plantationis lysius. Sic & vitigineum Judaeae semen commate quinto Et ech. ID positum in agro ejus sativo , Aquila alia memoratur secundum , quas multas posuiste circumspectissime. VI. PIsCINIT. Eccles 2: 6. PAR Avi mihi , inquit Ecclesiastes Salomo , piscinaraquarum ad irrigandum illis nemus ferax arborum.
89쪽
HI TROPHYTICI PARS PRIOR VII. UENTI SALUBRES.
Auυ1Lo dc Auster : Et Aquilo quidem frigore , calore Auster. Plinius de tura coeli ad Italiae arbores : Aquilone minime gaudent, densiores ab afflatu ejus laetioresque , & materiae firmioris. Cantic. i6. Evigila , id est , spirare incipe Aquilo , ct veni
Auster , persa hortum meum s suam aromata ejus.
Aquilo ct Auster , uti dictum contrarii venti sunt , pro natura tamen & situ regionum variant : quare Auster Italis Hispanisque gravis est ec pestilens , Afris aestuosus , Palaestinae autem placiὸus ac salubris , non ut Sanctius docet, quia a mari perflat, unde teporem habet humidum & mitem auram: Mare enim est ad occidentem Palaestinae , unde etiam Occidentalis plaga maris nomine Dpud Hebraeos adpellatur: Sed quia sub initium veris , quo tempore arbores germinant , tepore suo frigoris afflatum mitigat , dc imbrem scrotinum diffundit. Humidus cnim & aquaticus ventus cst, dc propterea Hieronymo pluviarum pincerna vocatuS. Contrarios ventos desiderat Sulamitis frigidum atque calidum , ut alter alterius vim temperans sortius aromatum manantem copiam spiramine suo provocet. Per hortum autem animum suum intelligit; per ventos contrarios , unius Spiritus Sancti diversam virtutcm ac Operationem. Is enim praeconio legis aestuantes facit animos, id que verbo Evangelii aestuantes restigerat. Ille cordibus fidelium amoris Divini aestum insinuit, idem affictionis aestum relevit temperatque. Hinc igitur fluere suaviaerque redolere incipiunt arom ta horti spiritualis , dc cx amoris divini intimo sensu ardentillima Dei Servato. is dilectio , cx afflictionum relevatione divini nominis laus dc celebratio largissime manat. rerum vento comparant Doctores Spiritum Sanctum , quia operatio ejus vento par est , quod I. expurgat, 2. solatur & recreat, 3. kecundat, A. imperceptus est. Db. q. 8. Vid. Duriamus. VIII. CULTURA.CUL RA arborum fit fossione dc stercoratione. Ripinus de discia plina universa hortensis cultura , pag. M. In quo posita sit summa vis cultionis cxplicat Palladius , cum circum di identidem arbores
adjuvariquc fimo , liberari impedimentis herbarum noxiarum & brevissimis frequentissimisque terrae fossionibus sedulo solicitari vult. Nam per cultionem assiduam & diligentem , solum quodlibet, etiam stirpium quarumvis asperitate ciscratum , mitigari putat : in quo
90쪽
DE ARBORI Bus. CAP. VII. 67 consentire videtur cum Theophrasto qui lib. 3. cap. 3. de plantis existimat omne solum & fieri deterius per negligentiam dc melius per
curam dc cultionis assiduitat . ἐφαυελουμενον απανυ , χειρων μετο
Θεραπευομενον δὲ α τανυ , βέλτιον. Quanquam in plantis, ut in animalibus , quasdam esse velit silvestres penitus atque seras , quae r cusent se mitigari, contra Hipponem , qui cultu plantas ctiam immansuctiores mansuefieri posse cXistimabat. Το γαρ μὴ νον ημέρωσιν, ἐν τοῖς ζωοις τοῦτο αγριον τῆ φυσει, quod non siticupit in se cultum, illud , quemadmodum in animalibus , natura s
Luc. I 3: 8. Domine, sine eam Ficum scilicet sterilem , etiam hoc anno , Uyue quo fodero circa eam ct stercoravero: Deus sedit circa animum peccatoris cum ab impedimentis vitiorum , ceu noxiis herbis, liberando,& improbitate exasperatum mitigando: Eundem beneficiis suis , terrenis nimiriim opibus aliisque corporis aut animi dotibus , quasi quodam fimo pinguefacit, ut ex his caducis aeternum datorem agnoscat & ad cum, a quo acccpit devoto corde respiciat. Cum cultuque hominum non indigent, quae PDI. I I6. V cantur Arbores DOMINI. Existimo per arbores Domini significari eas , quae proveniunt absque cultura humana r cujus generis sunt abies, pinus, cedrus, oleaster & similes , quae non solum sponte proveniunt, sed ne cultum quidem patiuntur, cultuque deteriora redduntur , ut Theophrastus scribit lib. r. c. I. Quidam tamen pu
tant , potius significari arbores proceras , proverbiali quodam g nere sermonis. Nam quicquid in suo genere excellit, id Sacra Scripta nomine Dei appellare solent. Sic flamma Dei, Civitas magna Deo , Benedictias Domino, Codri Dei, sopor Domini. Sed prior expositio germana videtur & ex mente Davidis, quia sequutur : Cedri Domini, quas plantavit. Drusiius Observat. lib. o. p.