장음표시 사용
21쪽
s Interrogatio I. De Furto oc. Conuentus, quamuis singulis noctibus aqua lustrali benedieatura Superiore, quia reputatur tamquam Oratorium priuatum , in quo de licentia Episcopi celebretur. Ita Fagundea praecepto L. ιib. q. cap. q. n. I . σ 39. I 8 Si memoria non extet, an oratorium sit Episcopi autho. ritate erectum, erit hoc coniiciendum ex coniecturis, ve v. g. si habeat supra tectum campa nile cum publica campana. & ibi Missae indifferenter omnibus audientibus celebrentur, nec Episcopus obstet, nam in Oratoriis priuatis publica campana non permittitur iuxta ea' patentibus, de priuileg. & ibi Abb. num. I. Felin. cap. de quarta, n. lΣ de praescript. Mascard. de probation. conclus. 869. n. 3. ct q. Sylvest. verb. Loca Religiosa , quaest. 3. & Me noch. de praesumpt. Itb. I. praesumpt. II 2. n. I. asserit, reputari oratorium Episcopi aut horitate eo nili tutum, si per decennium fuerit in eo celebratum.
Is Ex praedictis constat, quando furtum factum in aliquo Oratorio sit simul sacrilegium; & quia per cap. eoηqnesti sunt, de
senten. excom. agitur de excommunicatione contra effringentes, Elexpciliantes Ecclesiam, nunc venit examinandum, an sub ratione effractionis veniat fractio senestrae ex tela, vel charta; & an ambo simul requirantur , nempe tum effractio , tum furtum, ut dicta excommunicatio contrahatum, quae Papae fit reseruata Et quod ambo simili debeant verificari, docent Panormit. in cap. ex lit. de fur. & Sylvest. in sum. υe . Furtum, T. & ROdr. tom. Σ. q. Regular. quast. 3y. art. 2. & idem procedit si frangantur armaria.
2o Est etiam notandum, qu6d appellatione effractionis, non sollim intelligitur fractio securibus facta portae, vel fenestrae ligneae , seli alicuius muri suffossio, sed etiam quaelibet violenta angressio , quae fiat frangendo fores, seti serraturam , aut vectes , aut eardines ostia diim tenent firmata, aut murum, aut discomperiendo tectum. Ita tradunt Rodr. ubi supra. Sayrus de censur.
I Si autem loquamur de parante sibi ingressum ad furtum faciendum intra Ecclesiam, seti oratorium Episcopali aut horitate factum per fractionem fenestrae vitreae , censet expressh Sayrus Ioe. eitato sum cere, ut excommunicatio contrahatur ab ibidem furante , quia etiam sic verificatur fuisse patratum furtum
22쪽
tum per violentam ingressionem . Quod si fractio fenestrae ex sola tela, seu quoquε ex charta fieret a fure, an importaret rationem effractionis ut supra proh hitae, nullibi dubium hoc excitatum legi, at ego amrmative resolvo, de ducor aut horitate Roderici loe. eit. a flarentis dictam . censuram incurri quando quocunque modo violento paratur a fure ingressus; sed fractio fenestrae ex quacunquε materia in casu nostro est actio violentiam importans ; ergo &c. Probatur hoc ex sententia supra dicta Sayri loc. cit. docentis sum cere fracti nem fenestrae vitreae; nam tam verificatur ratio effractionis vitri, quam telae, vel chartae , & sic absoluth dici potest , i inmo& debet, furem expoliasse Ecclesiam cum effractione, & per consequens eum iniuria loci Sacri. Confirmatur, quia fur effractor dicitur, & est ille, qui solo pede impingeret, & debilem vectem cedere faceret , seu si alio modo impellendo aperiet fur locum Sacrum ad ingrediendum;& ratio traditur a Sylvestro verb. Excommunicatio T. n. 17. S. I.
nem M quia Constitutio ista contra effractores, & expoliatores Ecclesiarum, est in fauorem Ecclesiae . ideo est late interpretanda in dubio; ergo in casu nostro vocabulum effractio significat quamcumquε effractionem parantem ingressum ad furti patrationem in loco Sacro. Σ1 Aperiens oratorium Sacrum , seti Ecclesiam cum claui contra facta, aut adhibito instrum emo violento, ae extraordinario , est verE effractor, εἰ si furtum simul faciat contrahit ex comis municationem supradicti cap. conquestι sunt. Nee iuuat in contrarium dicere, quod aperire cum claui licet contra facta idem sit ac aperire tamquam cum propriaised per Nauarrum in Manual. cap. 27. n. 94. non est fur effractor; qui cum claui propria, & ad aperiendum dellinas a , qua in is
surripuerit , ae extorserit, aperit; ergo nec dicetur effractor adiit. bens clauem similem contra faciam ; respondeo cisim negando paritatem, quia dictio tanquam ligniticat improprietatem, ut ιη t. si pecunia, j. si cera. petat. & in l. iubemus, 3. sanὰ, L. notant Glossa ver. Tamquam, in cap. Iolita, di ιω Pelin. n. 3. de maιorat. γobedien. SOcin. eonf. l. ioci p. In casu, tr. q. vers nec videtur obstare, lib. I. Rebum in Compend. alienationum, n. Io I. Maiatica d con iec-rur. vltIm. volunt. lib. 3. tιt. Ic. n. i. & a ij. Igitur si aperire cum claui
23쪽
8 Interroratio I. De Furto σα claui contra lacia eii aperire tamquam cum propria , sed modo improelio, per conlequens erit quaeuam vera effractio.
Item nec c bilat a siserere, fractionem fenestrae ex tela, vel charta elle quid modicum , ν et parum , quod non nocet,& pro nihilo reputatur in Iure per ι. quamuis, is de condit. σ demonstrat. & perca'. si proponente, A. v bl gloss. I. de rescript. Tiraquei l. in I. βι --
quam, verb. Donatione largitus , n. IOT. Cod. de reuocand. donat. Undis
de modico non est curandum , per ι. se oleum , g. n. cum ι.seq. is de dolo, sicque per modicam, seu leuem culpam non contrahitur excommunicatio maior, ut tradunt DD. communiter. Haec i quam non obstant, quia modicum ,& parum non minus attenduntur ae magnum, & multum, ubi eadem militat ratio, ut firmant Decius in eaput de appellationis. n. II. O seqq. de anellat. &Card. Tu sch. Iit. M. Conclus. 239. n. 39. cum ergo in casu nostro
aequali ratione fur paret sibi ingressum frangendo dictam fenestram ex sola charta, ac si esset lignea, nequit dici modica effracitio formaliter quoad intentum furis, licet materialiter perindest, esse modicam fractionem, non minus ac si non multum, sed parum fregisset murum.
Quando furans in Ecclesia se dicendus
23 Communis est sententia Doctorum, quod furans in Eccles a dicatur illius expoliator, quamuis res furata non sit propria Ecclesiae, sicuti esset ablatio rei, quae sol iam per modum depositi contineatur in illa. Ratio est, quia verba legis sunt intelligenda secundum materiam, de qua loquuntur, etiam contra prinpriam significationem, ut firmant Geminia n. cons. I 12. n. . vers. Et facit. Alexand. cons. 86. eol. 2. vers. Nec obstat, & vers. Si dicatur, & Tusch. lit. V. conclus 9 I. n. 26. nam verba non intelliguntur secundum propriam significationem, quando subiecta materia aliud suadet. Exemplum sit de Papa , si reseruet benefi-eia , quae ad collationem Episcopi peνtinent, licet enim verbum pertinent, ex propria significatione importet proprietatem, tamen propter subiectam materiam conferendi, non intelligitur,qubdad Episeopum pertinent tamquam propria ipsius, per tradita a Calderino coius 24 alias 23. de Praebend. ergo licet verbum expo-
24쪽
Interrogatio I. De Farto σα Phare de se supponat expoliatum debuisse possidere; nihilominex subiecta materia furandi, debet intelligi expoliatorem Orat ris Sacri, sed Ecclesiae esse furem auferentem rem ab ea non propriam , sed aliqua ratione ad eam spectantem, ut v. g. apud ipsam depositatam, vel ipsi mutuatam &c. Idem a pari probatur de Tabellario, qui plura non sita poditans, si a furibus i sta ab eo auferantur, dicitur ab illis expoli tus, & consequenter expoliatores sunt ipsi fures surripientes rem
non propriam illius, a quo ipsam surripiunt.
2btabilia circa exeommunicationem eontra effringentes a σ expoliantes Ecclesias. 2 Cttaui supra fis n. r. exeommunicationem eap. eonquestifunt, de senten. excomis contra effringentes, & expoliantes Ecclesas; & num. II. oeseqq. explicui quid veniat nomine efingentium ; & postea num. 2 r. declaraui quinam sint dicendi expoliat res Ecclesiarum, seu etiam Oratorii Sacri; nunc re ita adde, dum quando, ac qualiter huiusmodi fures assiciantur exeorum nicatione , a qua quis possit absoluere. Duo ponunturia d. ctoea' nemph effractio, quae refertur ad Eeelesias I & expoliatio, quae refertur ad res ablatas. Hinc non incidit in reserua tam absolutionem, nec est de nunciand excommunica tus quisquis vel solum effringit Ecclesiam, seu Oratorium Sacrum, vel solum furatur, seque requiruntur ambo sim tu, nem-pE effractio, & eapolia tio. Ita poli Panormitanum tenent S. Amtoninus'part. cap. II. Caietanus in fam. easu 2I. & Say-Fus de eensa r. ιιb. 3. cap. 29. n. II. ubi dicit per d. cap. non damnari etiam ilium, qui ad Ecclasiam iuit animo effringendi, & expoliandi , sed non fregit, quia apertam, vel emactam reperit, ademquε tantummodo expoliauit. as Est tamen notandum, quM per dictum Canonem non excommunicantur effractores, S expoIiatores Ecclesiarum, sed exeommunicath supponum ur , nam mandat eos denunciari, si que denunciati non possunt absolui nisi a ripa, prout colligitur ex cap. Pastoralis, g. verum, de appelι. & tradunt Rodr'. qq. R
docet, pone ab Episcopo absolui huiusmodi furem, antequam
25쪽
IO Interrogatio II. De la arante non dimittere σα excommunicatus de nuncietur I secus post de nunciationem: Igitur qui solum res Sacras furatur, non autem frangit Ecclesiam, vel eius armaria non est excommunicatus . Sic Panormie. in cap. ex lit. de fur. & Sylaeae verb. Fintum 7. penes Rodriq. υbi supra , in principio; tamen est excommunicandus. cap. conquestus de foro
competent. Peyri n. to . M de Praelato, quas . . oecap. omnes Ecclesia, IT. q. . ubi etiam extenditur ad consentientes. BOrdon. eam. I. cois. T. II,
An Petrus licitὸ induxerit Polaem ad mamissionem iuratam numquam remittendi iniuriam, nili ad instantiam eiusdem Tetri; σ qualitur , ac quandis imurla irrogentur , mrqM
IN loeo dicto Manibellisa Diae resis Tamisanae fui interrogatus quid fit dicendum de Paulo grauitEr iniuriato a Fraacisco, qui Paulus rogatus a Petro, ut iniuriam remitteret, re mittere nolu it, propterea Petrus petiit a Paulo iuramentum, seneque remissurum ad instantiam cuiuscunquε , praeterquam ipsius Petri, cui Paulus promissionem iuratam fecit, se uc facturum Responsio oretreus data e s m. I Respondit Prima fronte videtur Petrum licitε induxisso Paulum ad tale iuramentum, quod & Paulus non illicith praestiterit; di etiam non minus prima facie videtur oppositum de utroquε esse asserendum. Quod Petrus licitε petierit iura me tum, potest suaderi, quia non ideo voluit, ut Paulus numquam absolues remitteret, ac semper in odio perseueraret, sed tantum intendebat, ut remissionem quidem faceret, intuitu tamen instantiae solius Petri, cui nulla ratione in contrarium Paulus dumtus ut suppono poterat petitionem etiam rei virtuosae iure
26쪽
Interrogatio II. De iurante non dimittere ste. II
alicuius , nisi ipsi uis et Petri, illius iuramentum potuit esse tum validum ,&licitiam; tum illicitum , & nullum. ἐgitur validum, licitum , immo& obligatorium fuit, si possea mutato animo volens remittere, remittet praesertim ex vi instantiae ipsi a Petro factae nulla alterius admissa instantia , vel ab alio non habita . Et quia Paulus poterat se solo, ac sponte, nullo ipsi instante remissionem praestare, proptereλ sic remittendo periurus non erit, nam verε seruat quod iurauit, scilicet non remittendi ad inflami iam alicuius, nisi solius Petri, casu quo ad instantiam rogantis, vel suadentis remissionem, hanc facere voluerit. Certum quoque est , Paulum teneri obseruare dictum iuramentum, quia promissio facta homini in huius fauorem, taliter obligat, ut neque in rem meliorem promissa possit a promittente commutari 3 Licitum etiam fuit Pauli iuramentum de non remittendo iniuriam, si sollim intendebat, ut per viam iustitiae iudicialiter puniatur ipse iniuste iniuriam irrogans E contra vero si iura L
set ncindimittere ex motivo odii, tunc invalide iurasset, quia iniquum est in odio veste preseruare, & iuramentum num quas .
pote st esse vinculum iniquitatis, sicque etiam illicitum fui stet tale
Quamuis promissio facta Deo possit in melius commutari, quia Deo magis semper placet quod melius est ; tamen id non procedit in promissio ae facta homini, qui limita th vult adimpleri sibi promissum, non curans quid melius recipere. Sanch.
Sum. tom. I. lib. 3. cap. 9. n. 29. ubi cum Caietano in Tam. --.
Teriurium, cap. dicit, quod cum iuramentum factum homini si correlatiuum ad illius utilitatem , seruandum est, etiam si fiat motivo humaciae amicιtiae, seu maeremiae, ac fidelitatis , ex quibus motiun in casu supradicto Petrus petijt iuratam promisis Onem a Paulo, adeoque iste tenetur implere iuxta tradita sapia,u. . oe seq.s Et per hoc praecisε, qubd Petrus petierit iuramentum 1
Paulo de non rimittendo, nisi ob instantiam eiusdem Petri, nihil exigitum apparet contra honos mores siue spirituales, siue naturales, siue ciuiles, quorum aliquis si daretur, vim nullam tu
27쪽
2 Interrogatio II. De iurante non dimittere m. vamentum haberet, per Regulam, non est obligatorium , de Re . Iur. in es dummodo in eis reperiatur culpa saltem venialis, quam Petrus inducens Paulum ad iurandum, ut in nostro casu , non admisit, quia volebat, ut remissio iniuriae daretur a Paulo, sed tali
modo, nemph ob instantiam ipsius Petri, nihil iuste obstante ut supponitur quod Paulum retrahat a concessione remissionis a Petro exigitae. Hinc quemadmodum a Petro in sensu dicto potuit iuramentum exigi, sic& Paulus potuit validE, & licitis
iuramentum praestare, neuter enim illorum nolitionem remissionis habuit ; quam si habuissent, totum nulli ter, & illicite fecissent. Qualitὶr, ae quando iniuria irrogetur, fitque remittenda, atquὸ ob eam sit restituendum. is Cauendum est ne quis putet se iniuria tum , cum reueri nulla iniuria assiciatur. Ille autem vere iniuriam patitur, cuius ius laeditur, quia iniuria definitur communiter a Du alienι iuris
Multiplicitεr sumitur iniuria, scilichi re, verbis,& litteris
Iniuria fit re, quoties iniuste manus infertur: Verbis fit, quando conuitium profertur tum praesente, tum absente ipso iniuriator Litteris fit, clam quis librum, vel carmen , vel historiam pertinentem ad infamiam alicuius scripsit , vel composuit, vel edidit &c. nec refert, quod talia proprio, vel alieno nomine prae sentur ;& idem et , si dicta scripta, vel impressa vendantur, vel ementur. Sic lath Hostiens. Sum. lib. s. de iniuriis, ct damno
8 Nec solum assicitur iniuria ille, in quem personaliter cadit, sed intelligitur quoque iniuriatus quisquis est de eius casata. Tira queli. de panis temporan. causa s ubi expresse tradit, quod iniuria facta uni de domo, intelligitur facta toti consanguinitati,& toti calatae; & hoc procedit etiam in ordine ad iuridicam actionem, quae datur penes mediate iniuria affectum , tanquam penes immediath iniuriatum. Hinc non censetur iniuriatus filius naturalis per hoc, quos iniuria assiciatur eius frater filius ligitimus, nam in calata non comprehenduntur naturales, nec horum fili; . Peregrin. de fidei
28쪽
Interrogatio II. De iurante non dimittere orc. Iscem art. 22. n. 83. Tira quel. In t ecl. de nobιlιtate, cap. I s. n. Ia.& Ruin. eons I 6 I. ιιb. . n. Σ. quia calata sumitur pr6 agnatione, ει de ista non dicuntur qui sunt naturales. Riminat d. Iunior cons. 6 2. n. '. & covs. 363. n. 3 I. Menoch. cons. IIT. n. 32. Cardinat. Mantica de coniectur. vltim volunt. lib. 8. tit. I. n. 2o. & alii.& idem a fortiori dicendum est de spurijs per Peregrin. d. are. 22. r. 83. in fine.. Notandum tamen est , dari aliqua loca, in quibus ex particu- Iari , & notoria consuetudine naturales dicuntur de calata, ut est in Hispania secundum AZeued. cons. 24. n. 27. ct 29. & Nicolaum Garciam, quos citat Rota in una Pampilonen. Capellania ψ. Marti, I 622. eoram Remboldo.
v Etiam taminae dicuntur de casata, nisi alitεr de illis ex. preM, vel ex coniecturis dispositum sit, atquε ideo & ipta amaciuntur iniuria alicui de eius calata irrogata. HOnded. cons. 36. lib. 3 r. lib. 2. & alii penes ipsum, & Fusar. de substit. 36α quas .
ro Iniuriam potest facere ille, qui & potest pati.
II Fallit tamen haee regula in furiosis, & infantibus doli imcapacibus; isti enim iniuriam alicui inferre nequeuut, eam tamen pati possunt, quia iniuria fieri potest etiam nescienti. ix Qui vero iniuriam alteri facit, debet hoc scire, propterea qui alterum ignorant Er laedit, non tenetur de iniuria. Hostiens. in fem. lib. s. tit. de iniuri ct damno dato n. A. de M. F. S. Non solum , notat quando per seruos fiat iniuria. I 3 Et g. Sed σ per υxores, dicit maritos assici iniuria pet
io Secus E contra . Is Certum est, quod qui vere fuerit iniuria assectus, poterit in iudaeio agere, habens actionem contra eum, qui fecit inii,
I Et in eum, qui iniuriauit, ac mandauit iniuriam fieri. Ita
Hostiens. loe. cit. n. 6.17 In tribus potest iniuria consistere : Primo, in bonis animae, seu spiritualibus: Secando, in bonis corporis: Tertia, in bonis fortunae; unde risus in aliquo ex illis , habet actionem contra laedentem , quae actio est duplex , una vindicativa, altera compen faticiar Ista exercetur per viam iustitiae; illa est interdicta , qua-
29쪽
I4 Interrogatio II. De iurante non dimittere oeci tenus non licet illam a se, ac propria aut horitate exercere, ut
notat glossa in I. I. Τ. de indi ius. Cala. Perei. qq. foremf. Im rece rar. senten. cons. 3 . n. 33. at si aliquando poterit quis per se talem actionem exercere, intelligitur Iure mediante. Seraphin. de pr Mil. iuram. priuit. Tq. n. I. I 8 Laesus per iniuriam non est semper obligatus vindictam e petere etiam Iure mediante; propterea tenendum est, quod nisi bonum publicum aliud postulet, melius est pro Dei amore ignoscere, quam ulcisci; immo pro acceptis iniuriis numquam licet odium nutrire, di malum in vindictam laedenti facere , aut desiderare, nam si quis taliter se gerit , incapacem Sacramentalis absolutionis se reddit. DD. commvniter. is In bonis spiritualibus,& animae tune aliquis iniuriose laeditur, quando iniuste damnificatur aliquo ex quinque sequenti.
Primus est, si malo exempla , vel malo eccisilio sit inductus ad peccandum, vel ad aliquid sibi damnosum. Secundus est, si retrahatur a volitione ingrediendi Religio nem , vel profitendi in ea post ingressum, nulla extante iusta causa sic retrahendi. Tertius est , si subtrahatur Magistro, Advocato, & similibus, eum illorum damno.Quartas est, infatuando illum in memoria , vel intellectu, ut scientiam , vel artem perdat . iQuintas est, detrahendo famae, honori, ac laudi illius, aut talia audiendo de illo eum approbatione ipsius audientis. Ad hos quinque modos possunt reduci quicunque alij modi iniuriose damnificandi aliquem in bonis animat, ac spiritualibus; expedit tamen aliqua hic notare pro pleniori inteligentia. ao Quoad primum modum dico, quod si quis citra vim, vel
fraudem malo exemplo induxit aliquem ad peccandum, non te netur ex iustitia ad aliquam restitutionem, quia voleati , & consentienti non fit iniuria. Cap. volontι, de rexul. ruri in6. Oppositum tamen est dicendum , si cum vi, me tu , ac fraude induxerit.
stitutio 3. quast. &alij. Uerum tenent alii, quod absolute tenea tur restituere, quia laesio spiritualis est potior temporali. Sic Ta-ι hiena
30쪽
Interrogatio II. De iurante ma dimittere σα Is hiena et e . Restitutio, quaest. IO. Caietam De . Resuuito, cap. 7.
Sed quidquid sit de veritate utriusquE allegatae sententiae
quoad obligationem restituendi ex iustitia , ego censeo teneri omnino ex Charitate , pro viribus retrahere a peccato, ita quod quis nil se sine vi, ac fraude inducti ad peccatum ob malum alterius
exemplum, non debeat se reputare iniuria affectum, neque iniuriose laesum. Et quod dico dedante malum exemplum, non concedo de suggerente malum consilium, quia iste vere est causa damni sequuti, atque ideo in obligationem incurrit restituendi, ut omnes docent, quia damnificato iniuste iniuriam intulit. Limitandum tamen est, quod mox dixi de dante malum eo, situm, quia si v. g. Confessarius, vel Advocatus putabant malum consilium non dare, nec damnum sequuturum pr uidebant, non fuit per iniuriam damnificatus ille, qui sic damnum patitur, undEdicti non tenentur ex iustitia damnum relarcire, ac alitErconsulere, si iam suo ossicio sint functi, & cessauerunt esse Comsessarius, vel Ad uocatus; tamen si adhuc perseuerant in ossicio,
tenentur ex sola Charitate, ut tradit Nauarra lib.2. restit.cap. 2.
n. Σ. & idem sentit Caiet. verb. Restitutio, cap. I. & hoc admittit etiam Sylvester eodem verbo 3. quast. 1.2I Quoad secundum modum dico, quod qui impedit nE quis
ingrediatur Religionem, aut post ingressum nε profiteatur,. tenetur iniuriam resarcire, si vi, vel fraude impediat ne perseueret in Monasterio talis professus utilis Religioni in temporalibus, v. g. legendo, vel laborando, & hanc iniuriam remittere no potest ipse extractus, cum per professionem omne ius pecunia compensabile transtulerit in Monasterium, ut asserit Sanch. in Decal. lib. 7. & quod tale damnum fit relarciendum docent Soto ubi supra, & Nauarra loe. cit. n. 2I. cum aliis recentioribus, fichaee restitutionis obligatio est ex iustitia; at haec obligatio cessaret, si non fuerit extractus professus per vim, vel fraudem, &quamuis ille ad Religionem nolit reuerti. i21 Quoad tertium modum dico, quὼd subtrahens Magistro scholassicos suos absque fraude, ae sine vi, non tenetur aliquid
ex iustitia rinituere, quia volenti, & consentienti non fit iniuria ;secus est dicendum . si vi, ae fraude subtrahat, quia sic iniuriam,& nocumentum infert tuae Magistro, tum discipulis, siue i stis ni