장음표시 사용
31쪽
I6 Interrogatio II. De iurante non dimittere ori sint actu audientes, siue sint audituri, licet quandb sint tantum audituri non tanta restitutio sit facienda. Sylvest. --. Restita tio 3. quast. l. dicto L. σ 3. Videatur D. Antonin. 2. pari. tιt.
Sed Nauarrus infum. cap. 2 s. n. VI. vult quM absoluth teneatur restituere, quand6 cum damno notabili Magistri, & Α dientium istos quis subtrahit, & hoc procedit itim de damno ratione lucri cessantis, tum ob honoris iacturam , Retrahere a tem discipulos sinε vi, nec eum fraude a Mastistro non est pecca. rum , si fiat confluens propriae utilitati, cum & ipse sit Magister avel consulens utilitati alterius Magistri ; vel utilitati discipulo. eum, quia isti sunt vagi, nisi sint addicti, seli obligati alicui Magistro, qui habeat ius in eos, nε ab ipso discedant; nam tunc retrahens, & sinentes se retrahere peccarent graui thr ob nota-hile damnum, & ob iniuriam laesiuam honoris, & lucri a praeceptore amissi. Sic D. Antoninus ubi supra. Nauarrus loc. citi Armilla verb. Magister, num. I. & Caietan. verb. Magistrorum
Idem dicendum est de retrahente litigantes ab Advocato, ne GNon ementes a Mercatore, & alios quoscunquε ab Oilicialibus. vel ab officinis, seti apothecis, quas frequentabant, vel freque lare, aut adire volebant. 23 Quoad quartum modum dieo, aliquem iniuriari in honis naturalibus intrinsecis, ut si infatuetur in intellectu , in mem ria &e. & ideo idem dicendum est ac de iniuriam assiciente in corporalibus, & con uenter iniuriose damnificans tenetur ex iustitia, ut dicam infra, n. Ly. Hinc plures casus referuntur a Doctoribus, qui ex iustitia important obligationem resarciendi iniuriam illatam, damnumque ex eis sequutum. ιSic docens falsam doctrinam tenetur ex iustitia reuoeare edo . tum ab errore, quia iniuriam ei irrogauit decipiendo. Caietan. υreb. Restitutio , cap. 7. m se. Sylvest. eod. verb. 3. quaest. I. & N
Item tenetur ex iustitia docere, qui ex officio habet discipia Ios, vel famulos ad artem ediscendam acceptos , & damna illis sequuta ex negligentia Magistri resarcire. Nauarra de Restitat. lib. 2. cap. 2. v. 3. & Ledesma Z. q. quaest. I 8.art. Σ. b. I. Item
32쪽
Interrogatio II. De iurante non dimittere m. IIItem docens falsum in speculabilibus cum damno notabili. Caiet. in sum. verb. Contentio; di iuxta grauitatem mendacia erit mortale peccatum. Idem ibid. Item qui stipendium accipit ab aliquo, ut ei nuncia scribat, quae de die in diem succedunt, tenetur ex ossicio veritatem dic re, alias iniuriam faceret domino falsa nuncia scribens. Nauar-ra sec. cit. n. 7. Et licet nemini iniuriam faciat ille qui cum om-cium non habeat, nouitates falsas scribit, seu seminet, nihilominus si inde sequatur damnum, tenetur reuocare, & resarcire. Item qui in propria arte scit aliquid singulare , quod non vult docere nisi fili)s, nemini iniuriam facit, nequh deficit in iu- sitia, vel charitate, nisi ars illa esset sic Reipublicae necessaria ,& alia via succurri non posset. Nauarra ubi supra, n. . ct s. 24 Quoad quintum modum dico doceri passim a Doctoribus, esse famam restituendam, & non esse absoluendum laedentem, nisi prius restituat, vel saltem restituere promittat, ita ut Comsessarius de hoc certus remaneat; nam grauem facio iniuriam proximo ille, qui ei grauem infamiam infert, leuem vero si leuiter laedit. Qui autem audit alium etiam grauitεr detrahentem , seli ini riantem, non irrogat iniuriam iniuriato, sin ε iniurietur non impedit ex verecundia, vel ex leui timore, aut ex alia minus su D ficienti causa , dummodo non approbet, nequε detrahendi sit causa, id eti ut in plurimhm dicti audientes peccant tantum veni alit Er. Armilla Derb. Detractio, u. 3. D. Thom. 2.2. quast. 73, art. . Solus iusti. lib. . quast. Io. art. .&alij, cum limitatione tamen, nisi ex odio audiatur, vel nisi ipse audiens teneatur ex ODficio iniuriantem compescere, vel nisi detrahenti annuat, aut aliter detractionem causet, seu ad eam inducat, vel nisi ex audita detractione videat damnum notabile alicui imminere. as Circa iniurias, ac damna in corpus proximi, certum est teneri ad restitutionem eum, qui illorum est causa ; tamen ad huius asserti intelligentiam sunt necessario natanda , quae se
Si aliquis alium mutilet, occidat, verberet, alapa percutiat, in facie deformet, vel alia similia in corpus proximi iniuriosE praestet, non est de necessitate, ut restituat prci damno naturali, nempe pro vita ablata, pro membro dempto, pro vulnere im
33쪽
I 8 Interrogatio II. De iurante non dimittere m.
Bicto , prb alapa &e. sed satis est restituere pro damnis inde sequutis. Sic colligitur ex Lex hae, Τ. se quadrup. mu' fecisse dicatur ; & ex l. liber homo ,s ad let. Aquiti & ex ι. finali, Τ. de bis, qui
delae. vel sud. & ita tenent glossi in L l. ex hac, vers non recἰ an& ibi Albericus glossi cap. 1. de iniur. vers operas. HOstiens. Sum. tit. de damna dato, n. s. ΑΣΟ. Sum.tit. ad leg. Aquit. Aymo cons t I9. n. s. de Angles in Floris. Σ. p. quast. de restιt. bonorum corporis, dub.
DI. mihi 3I . cum alijs. Ratio pro hac opinione est, quia vita
hominis liberi, ae eius eo oris membra non sunt pretio aestima-hilia, & pecunia, est pretium rerum eiusdem ordinis pretio aestimabilium ; unde quia v. g. honor non est in eodem ordine cumgebus, per consequens compensari nequit pecunijs, nequε laedens tenetur honorem proprium exponere, ut honorem laesi compenset, seu restituat. Nihilominus alij oppositum docent , & volunt esse restituendum etiam pro vita ablata , pro membro dempto, pro de irmi.
tate inflicta die. Ita sentiunt D. Thom. Σ. Σ. quasto art. M ad I. t. lib. q. de iusti. quast. 6. art. 3. ad 3. Mercad. lib. 6. de contract. cap. 6. Armilla veta. Testituito,n. 2 I. Angles eod. verbo I. g. Homi
ac Expensae funeris ipsius occisi non veniunt in restitution is facienda ab homicida, quia tempore morais naturalis erant faciendae, nisi pro mortis acceleratione debuerint maiores eis , tunc enim excessus est compensandus. Nauarra lib. . de restit.
27 Lucrum cessans non est restituendum in toto, sed tantum ad valorem spei de consequendo ipso. Mercado ἐoe.cit. D. Thom. ubi supra, & alij, quia minias valet res lucranda ra tione periculOrum perdendi eam, quam valeat si iam sit lucrata 18 si ob homicidium, vel iniuriam ab aliquo illatam damnetur innocens, sed damnificetur, laedens tenebitur restituere ipsi expensas factas procuratione, proluero cessante. ac prci morte. Imuro tenentur restituere haeredes ipsius laedentis decessi restitutione ab eo non facta; & si bona homicidae fuerint publicata a , spectabit ad Fiscum damna, & alia debita soluere. l. in fummata ,st. de iure MDi. Iul. Clar. pract. crim. s. Homicidium, vers. Tenetur etiam. Bertrand. cons IIT. lib. 8. Non tamen facienda est restitutio pro damnis ex homicidio, vel ex alia iniuria haeredibus Oc.
34쪽
Interrogatio II. De iurante non dimittere m. Iscisi, vel iniuriati, quando certo constat dictos haeredes non accepta tur 'quod remittunt; & hoc contingit in nobilibus, qui dedignantur, & offenduntur si quis eis velit compensare expensas prci curatione vulneris &c. Salon. Σ. . quast. 62. ara. Σ. controuersia A. & Mercad. ubi supra, S. Finalem. Didius Salon. ibid. controaer. . notat, non teneri haeredes la
dentis veniam petere, quam petere debuisset defunctus, quia hoe est personale non transiens ad haeredes, sicuti transiret, si esset
19 Quamuis remissio facta laedenti a laeso valeat etiam cum damno filiorum, qui non habentes aliunde alimenta talis remissio fuerit eum peccato remittentis; tamen non valebit pro foro externo, nisi exprimatur; nam remittens nε decedat cum odio, non propterea extinguit obligationem externam in eo, cui reis mittit. Sie Bariolus, Alexander, Felinus, Iason, quos citat, &sequitur Couarruvias 2. var. cap. IO. n. T.
Si autem rem usio fiat simplicitεr quoad forum externum, im telligitur de paena, non de damnis, nisi & ista exprimantur, quia ex iniuria oritur duplex obligatio, seu actio, una ad paenam, alia
ad damna , ad expensas,& ad interesse, ideti sublata una, remanet alia. Ita Aneharan.& Panormit. cap. I. de iniur. n. T. Speculator tinde aecasMore, F. t. vers. Quid se vulneratus, v. 8. Gloss. cap. Si canonici , de Q. Ordin. in o.
3o Cirea iniurias illatas proximo in bonis fortunae notant Doctores communit Er posse aliquem teneri eas resarcire, quamuis irrogatas non a se ipso, sed ab eius seruo, vel ab eius animali. Hi ne si alicuius animal pessundet alterius segetes cum damno domini, eum culpa tamen illius euius est animal, laesus habet acti nem noxalem contra dominum animalis; si vero fuerit sinε eius culpa, competit laeso actio pauperiei, quae pauperies est damnum datum m iniuria, eum nequeat dici, quod animal iniuriam faciat , v tpoth ratione carens. I. I. g. Ait Prator, F. de Pauper. 3r Ad quid vem teneatur dominus animalis cidem est de domino serui ratione damni illati, dicitur in Iure ut sequitur: Quando seruus, vel animal damnificant cum culpa domini, iste tenetur in toto de damno illato; si autem sinε culpa, tenetur vel damnum resarcire, vel seruum, aut animal dare. De seruo ita habet ar IUit. de noxal. action. 3. I . & ι. si seruus, c. de noxal. action.
35쪽
2o Interrogatio II. De iurante non eimittere oec& l. 2. f. de noxal. De animalibus ita habetur eap. sinati, de iniurio damno dato. & Instit. si quadrupes pauperi fecisse dicatur , . I.&
At ut dictus dominus teneatur requiritur . quod sub suo dominio adhuc teneat seruum, ac animal, propterea si hoc est mo tuum ante litis contestationem, vel fugit, & idem est de seruo, cum non sint de praesenti sub dominio praedicti domini, contra istum laesus non habet actionem, ut notat Hostiensis in sum. lib. s. rit. de pauperie, n. s. sed hoc procedit in casu nullius culpae domi. ni , in quo casu an in foro conscientiae teneatur, scuti certum est teneri si culpam habuit, censent aliqui praedictas leges non habere locum in foro animae . Ita Rosella verb. Restitutio I I. n. I s. Uega lib. I. Summa, casu 2I3. Angles in Florιλ A. parn de Restin Uerum probabilior sententia est , dominum teneri dare animal, vel seruum, aut damnum resarcire antε Iudicis senteat iam tanquam obligatum in conscientia , si uε damnum sinε culpa, siue cum culpa sit illatum. Sic docent sylveae verb. Restitutio 3. q. q.
Angelus eod. verbo I. f. Ladens proximum . Panormit. cap. si bos,n. I. & cap. finali, num. 3. de iniuriis. ω damno dato. Speculator pari. 4. tit. de iniur. S. L. n. I 2. & ali3.
Caeterum laesus ab animali quamuis possit illud retinere, donec sciat dominum eius, ut contra eum agat, tamen non potest
illud tenere titulo pignoris donec ei satisfiat. Bariolus apud Sylveae loe. eit. Rosella verb. Restitutio I 3. n.9. & Panormit. in cap. s laserit, de iniuri in sin. 32 Uxores, quarum mariti in ludos, & meretrices consumunt de bonis acquisitis constante matrimonio, non poliunt se laesas praetendere , ut cum aliis bonis propriis mariti eis damnum compensetur, quia sic praxis habet; S ita docent Nauarrus in
Summa latina, cap. IT. n. 133. Burgos de PaZ Iunior quaest. 8. CAuit. n. 29.6c alis; tamen in rigore Iuris contraria opinio est probabilior, quam tenent Nauarra lib. I. de restit. cap. I. an. I de Corduba Sum. quaest. I 23. dicto 6. amrmantes, posse uxores in dato casu sibi occulte compensare.
33 Potest aliquis iniuria assici, eo quod laedatur in aliquo
suo iure iuxta leges municipales , & consuetudines locorum,
prout in facti contingentia facile erit dignoscere, & etiam
36쪽
nterrogatio III. De consecrante pauem ad mensam oec. 2 tquando resarcienda erit , attentis praedictis. 3 Dominus alleuius Oppidi si damnum notabile faciat in pastuis, vel in sylvis communibus, tenebitur restituere non mi-ntis ae quilibet priuatus laesionem iniuriose aliis illatam. sic no tat Molina de iusti. toem. I. iras. L. disp. 39. eonclus y. nec liberatur ab obligatione restituendi per hoc, quod remissionem obtineat. nisi veth omnimoda libertate , non autem ob metum, vel aliquem alium respectum, fuerit ei concessa. Emman. tom. R. cap.2o.
INTERROGATIO III. De eonsecrante in prandio panem, nὸ fatellites
TRansiens ego per quamdam villam proph Asculum in Pi
caeno, narratus mihi fuit ea sus vix credibilis de quodam Sacerdote ibi Capellano, apud quem degebat eius frater contumax iustitiae . Ambo dicti Fratres ad mensam cum alijs sedentes, ct prandentes in agro, viderunt omnes aduenire satellites, certis ut contumacem reum carcerarent; quapropthr ut carcerati nem impediret fratris sui , dictus Capellanus ex improuisa v luntate, ac ex metus impetu consecrationis verba protulit super partem panis, iussitque omnibus adstantibus , & audientibus, ut genuflexi Eucharimae Sacramentum confectum adorent,quod statim reuerent fir facientes , videntesque a satellitibus in reum irrui, ut captum ad carcerem traherent, conabantur id impedire, praetendentes eum dicto Capellano , quod reus hie esset in loco immuni, ubi Eucharistia erat; nihilominus satellites captiuarunt reum ,& ad fori laicalis carceres duxerunt; quare Capellanus accepto consecrato pane , comitantibus qui aderant, illum ad Parochialem Ecclesiam tulit,& intra tabernaculum posuit. Igitur narrato mihi hoc casu sequuto pridiε mei transitus
per dictam villam , fui interrogatus quid sentirem pro viro. que foro Respon-
37쪽
22 Interrogatio III. De eonsecrante pariem ad mensam cte. Responso orerenus data eursim.
et Respondi. Non censeo posse Capellanum exeusari a eulpa
mortali, nec a sacrilegio. Primo, quia contra usum Ecclesiae Latinae consecrauit more Graecorum in pane fermentato, non autem in aetymo, & sic in re grauissima deliquit. Secundo, quia sinὸ vestibus Sacris,& non supra Altare salthm portatili consecrauit. Tertio , quia supra mensam prophanam consecrans , magnam irreuerentiam sacrilegam Sacramento Eucharistiae irrogauit, qua rh etiam de Haeresi se ad mlatis erauiter suspectum reddidit. Quartδ, quia actionem, magni scandali fecit ; quae omnia nulla ratione, seu moti etiam liberandi Datrem, vel seipsum a morte, prout in casu isto, poterant licitari. x De satellibus iudico nullam immunitatem violasse , quia Iotuerunt sibi persuadere, talem consecrationem fuisse fictam.
tem, quia cum lex immunitatis fit positiua , non censetur comprehendere talem locum , nec extendi ad adeti rarum, & inexcogitatum usum , Iura enim clamant, Leges non aptari insolitis, ut con sta t ex L nam ad ea, f. de lex.3 Igitur affero Capellanum si plena deliberatione aduertit, quid illieith faciebat mortaliter peccasse, & sacrilegium admisisse, & esse denunciandum utpotὶ de Haeresi suspectum, & t tum hune ea sum spectare ad Iudicem Ecclesiasticum, quia est de materia spirituali. Si vero dictus Capellanus in illa mentis tum batione per primum metus motum vect indeliberath verba conis secrationis super partem panis protulit, non plenam aduertentiam habens quam math agebat, poterit in foro animae excusari, non tamen in foro fori.
Responsio latὸ scripta. 4 Facta suppositione, qu6d prae fatus Capellanus vect conse-erauerit, sicque in eo loco Eucharistia verε praesens fuerit, an per talem praesentiam locus reddatur immunis, aliqui affirmant, alij negant. Et quidem locum immunitate gaudentem esse cubiculum etiam saecularium , in quo Sanctissimum Christi corpus adest delatum infirmo, dicit Suarea de Religione, tom. I. tract. 2. lib. 3
38쪽
Inserrogatio III. de consecrante panem ad mensam oec. 23thb. 3. cap. 9. n. Io. Ratio est, quia ideo Ecclesia fruitur immuni
ta te, quia est dicata Deo maxim4 contento in Euchari iliae Sa cramento; ergb multo magis debet immunitas concedi ipsi met Sacramento ubicunquis aderit; propterea docent Peregrinus de
immunit. Eccles cap. . v. I9.& Marius Italia de immunit. tib. I .caρ. g. I . n. 8. gaudere immunitate reum ratione Uenerabilis huius
Sacramenti quando processionaliter defertur , & ipse inter pospulum illud comitantem vadit; & tali immunitate a fortiori gaudebit ipse reus tangens Sacerdotem manibus gestantem Eucharisiam, & haec opinio est communis, εο non neganda videtur, quia nimia irreuerentia esset ipsi Deo, si delatus a Sacerdote,quem reus tangit, aliquis violenter vellet illum a Sacerdote separare. Ita docent Archidiac. & Turrecremata cap.quaserum, i , quast. n.2. Hostiensis cum pluribus aliis, quos refert, & sequitur sylve.
. I. Segum l. quemadmodum, L acquir. pes eis n. 7o. Mirand.
ordine iudiei. tom. I. quali. IS. art. . conclus L. Gambacuri. de imia munit. lib. . eap. 6. n. . Gram. in deris. pari. 2. lib. I. cap. I. num 3 2. Megala in I. part. libq. cap. a. quast. I. n. 38. BObad illa tom. i. tib. 2. eap. q. num. 86. Ambrosin. de ιmmuniti cap. I. n. 9. & ali . Igitue
ivxta tot Doctorum sententiam, si Capellanus in casu nostro ve-rε consecrauerat, locus ille erat immunis, in quo satellites reum capere non poterant, tum ratione praesentis Eucharistiae ; tum quia intEr alios eam adorabat; tum quia fortasse, fratrem suum Capellanum tangebat, dum in manibus sacratum panem tenebat a
s Contrariam sententiam docent Couarru. lib.L.variarica χαnum. 6. Glossi cap. quassuum Is quast. L. n. Σ. Bonac. de lego. io. quali. 8. F. 2. num. D. Bardi & Cardinalis, quorum opinio fauet
Iatellitibus Iudicis laici, &ideo Iudex Eccletiasticus deberet cτe
opinor inprudentis suae considerationis trutina ponderare, an Deo magis faueat contra laici fori ministros procedendo in praesenti casu primam sententiam sequendo; an vero iuxta secundam a satellitibus lateis factum permittendo. 6 Nunc quaerendo an illi Capellano asserenti se verε consecrasse panem fermentatum eo modo Undequaque illicito, sit dan. da fides, puto amrmatiust, accepto tamen ab eo iuramento, quodsi i loco torturae. Ducor, quia confessio proprio Ore facta a reo
39쪽
Σ Interrogatio III. de consecrante panem ad mensam m. contra seipsum, plene probat in ijs, quae pendent a voluntate
confitentis. Antoni. Monach. Bonomens decis dec. M. n. 8. & de cis 33. n. 2s. Ioseph Sesse Aragon. decis dec. I 23. n. 3. Gam. Lusit. decis decis Io s. num. L. Rota decis 36. num.Σ. apud Farinac. pari. I.
Est quoquε credendum Capellano, ut periculum evitetur contemnendi Sacramentum, fide in hoc casu ipii denegata, praesertim est ipsi credendum tamquam delinquenti, & delicium iuuin confitenti, confessio enim huiusmodi eli probatio omnibus m lior ,& emcacior, quae fieri possit, per tradita cap. per tuas , de
probat. & cap. si cautio , de fide ιnstrum. & I. cum a matre , C. de re vendicat. 6c l. cum te, de probat. Hypol. sing. LOI. n. L. & mg. AIT.& in Rubr. c. de probation. n. 8s. θ 82.8 Item, quia confessio dicitur, & est clarior probatio, quae possit consequi. Alexand. cons. II. Ex iis, quae, in princip. lib. I. &rursus cons. ΣII. n. II. lib. 2. Angei. Aret in . cons. 8. Videtur primo,
N. 3. Paris. cons. I I. u. ΙΟ. lib. 3. 6c Bald. cons is s. lib. 1. Ideo ubi est partis confessio, ibi est omnis probationis relaxatio. Bald. cons. 333. es. I. lib. 3.& Riminaldus Iunior cons. 3οῖ. n.3. lib. I. 9 Tantaque est vis diistae confessionis, v illa vincat probati,nes , quae fierent per testes, & instrumentum, nam confessio est fortior probatio,& omnibus maior. ROland. a Ualle cons. 7 l .n. I.& cons. 7s. num. 2 .vol. 2. Bald. cons I92. Proponitur , col. 2. circa
finem, lib. 2. & Mascard. de probation. in procm. quaest. T. n. 3. qua propter confessio semper admittitur , ubi aliae probationes non admitterentur. Surd. cons. 6O. nu. I. & cons I -3 9. confessio enim facit rem esse notoriam . Farina c. in praxi crimin. quast. LI. n. 3I. Stephan. Gratian. discept. forens tom. F cap. I L. n. 9. I Cardos in praxi Iudicum, verb. Confesso iudicialis, v. 36. & Ma Dcard. de probat. conclus II M. n. Io Et cum confessio faciat rem esse notoriam , ut mox dixi, non est opus veritatem a praescriptionibus in uestigare, quia praesumptio cessat in claris. Anton. Monach. Florent. decf. dec. II. n. ψ9. si quidem certe veritas praeualet praesumptioni, ut habetur l. sin. in princip. f. quod metus causa. & l. in rebus, C. de iure dotium .
Ex praedictis concluditur posse Iudicem Ecclesiasticum pronunciare sententiam condemnationis praefati Sacerdotis tamquam
40쪽
nterrogatio m. De eonsecrante panem ad mensam cte. Σyquam vere rei de facto adeo illicito, & sacrilego, habita eiusdeminin constanti confessione. An etiam ex praesumptionibus in ea fu nostro remaneat pro veritate Ialtὸm adminiculata confessio facta a reo eit Duas in nostro casu dari video praesumptiones, una estprb fictione, alia pro veritate consecrationis. Ad praesumendam fictionem facit, qubd Sacerdos nunquam intendit consecrare, ni si modo, & tempore ab Ecclesia praetcriptis, idest cum Sacris vestibus, in azymo , & in Altari Missam celebrando, & idetiin dato casu praesumi potest voluisse Sacerdotem fingere cons crationem, ut satellites in praesentia asserti Sacramenti fratrem suum non e arcerarent decepti. Ista tamen praesumptio debilior est praesumptione commissi delicti ab eo, cuius commodo cedit, prout sinE controuersia tenent communi thr Iurisperiti , inter quos Menoch. de prasumptionib. I. s. praesumptιone 32. num. I . Bartol. in I. n. n. s. vers. Item quod illa res subtracta, Τ. de quaest.
Surd. de aliment. tit. 9. quast. 26. num. II9. Farina c. rupraxi crimin. quaest. I76. n.89. & coUοo. n. 18.& Mascard. de probat. conclus83 I. u. Ιχ. In commodum autem Fratris certε cedit, quod incommodum non habeat eius frater, vel alius de familia, maximE in criminalibus.11 Cum igitur fundamentum praesumendi fictionem in casa nostro sit, qu bd modus consecrandi fuerit adeo illicitus, semperque ab intentione Sacerdotum communissimE alienus: Fundamentum vero praesumendi veritatem delicti cum sit de Iure, quod vult praesumi commissum delictum ab illo, cuius commodo cedit, per tradita supra a iurisperitis in hoc numero relatis, debilior dignoscitur praesumptio pro fictione,praesumptione statuta a Iure pro veritate, quae propterea est fortior, di ista tollit debiliorem,
dum in foro fori, quod tum ex clara confessione, tum ex prae