장음표시 사용
2쪽
lti . . . b. Csub Monocerote LXXXXI. adfix ram.
NON CONSILIA, SIN G UL AR ESQUE
DEMQvE UALORE, LIGA, PONDERE, Potestate,Mutatione,Variatione,Falsitate,ac similibus,scripserunt,& responderunt.
Cum Sunimaris,ct Indice copiose.
3쪽
Hes ego materiam tractantes pr in eandem, uregios uno Coice QUO Viro E Coisiciebantur Iaceratu vestibus ante, Sensiti in las etiam non genuinus erat, Candidiore palam quo nunc prodiret amictu Gymnicus omninosellicitauit opus:
Hoc debetur ei sum in quod impiger amis inovitatiuerit conditione si . . Vnica cura mihi talis suferre labores. ac mendo afuit restituenda Ioca. usil uere ius per multa volumina passim Corpus ad exigui cogeres Ga libri. Hic modus infludiffs communibus aptus habetur, Quam schola Doctorum iudicium, Obat. Trere compactis Lector tractatibus ergo
acceptu 1 tibi sit precor iste labor.
4쪽
SIGNIS AUGMENTI ETNvTIONIS MONETARUM, Do.
xVM MARIA..e Aestimatio ct variatio valoris pecuniarilunde coinetur, is quae dicatur iusta aestimatio. Et quotuplex at stam in moneta. a Moneta debet cudi talis, vis it Gi 1 expetas. Moneta debet tantum valere in massa, Fatum formata. Aime princeps ex monera aliquid lacri ca
3 Moneta fraus quibus modisset. Pecunia quando pluris expendat uir, quam
valeat, cur.3 Pecunia verus valor quis dicatur.
a Monetae allimationem dat, qui cudendi potestatem habet. 7 Vesoris veritas non mutatur ad numulariorum mutabilitatem. t Consuetudo communis trapezita attendi-rκr, quando valor pectiniae nasitatur.
ρ Pecunia tu a Uimatio quomodo confide
ιο Ducati ex marcia quot stant,item ex libra
it Auri valor o preciositas qualiter conside
/a Argenti puri duodecimg3adin. V Pecunia are contam nata maioris es imp se,ct cur. ι. Chara lus in auri aestimatione q&id sit. ιI Pecuniam cudi ex auro ct argento puro rit m est. Constitutiones quadam procudenda m
3 Pecunia ut sit probata, tria considerantur. . Pecunia nunqu: d liceat facere de materia ali mistica.
ιρ Forma in moneta qualiter attendatar.
ao Valor o Uimatio pecunia a quibus d
at Pei unia duplicem bonitatιm considerat. aa Summarium casitim o. in quibus coni: git dubitarι circa as viationem Ioluenda
C tractatus est circa materiam augmenti & diminutionis mo- netarum,circa quem pro plenior . e eius intellectu , aliqua lunt praemittenda. Et primo, unde causetur aestimatio&variatio valoris pecuniae, Si quae dicatur iusta aestimatio, & t quot upliciter fiat fraus in ipsa aestima tone, & valore. In quo passu dicendum secundum Bald .m c. quanto, in vit. colum .de iureiurand. quod moneta debet cudi talis, ut possit pro tanto ubiq; expendi pro quo facit i. fin. C.de vete. num iis potest. lib. ii. ubi traditur, an postit ona moneta plus valere in una ciuitate, qua in alia,& an possit cogi quis recipere dede moneta alterius patriae. & dixit Inn ceu t. in d. c. quanto, quod ad faciendum, ut una moneta postit alibi expendi, non sufficit solus consensus Papae. Et secundum Innoc.Se Doct. in s.c. quanto, expensa monetae debet fieri de publicon moneta debet tantum valeret in massa, quantu rmata,& econtra secundium Bar. in I.qui falsam, fide sal. not. in l. i. per illum textas de contrali empl. 5 in l. i. C. de vete. . pol. li. it. per Iad L Bar. in l. i. s.fin .st.de ati.& arg. legit in I. Paulus, is de so. licet hodie hic male seruetur secundi Bar. in L 2. f. i. s. si cer. pet. Inno. Τί communiter Can. ind. c. quanto hinc secundum Host. in cit. decens .s ex quibus,in princ. Innoc. Paul.&Can .i .c.quanto, nota licci principibus pro moneta cudenda aliquid honoris, vel A a i util
5쪽
utilitatis capere, quod intelligo, quando
ex hoc pecunia minus aestimatur, quam , Iias aestimaret urinam posset esse, quod aliquis emeret officium cudendi, ut me
cantiam auri & argenti commodius facere posset, & super ea lucrari absque eo quod super fabrica monetae fieret aliqua compensatio&diminutio pro eo, quod dat in emptionem officij. Dixit tame Immia in d. l. Pau lus, in fin .co m. s. de solui.allegando Innoc. in d. c. quanto. posse attenta consuetudine capi super pecuniam cudenda expensam,& aliquid modicum lucri, quod circa lucrum non est,forte de iure verum nisi sit exiguum quicquid obseruet
aliqua corruptela.. Contingit autem variatio valoris nam
3 netarum,S fit consequenter i fraus, s a principio fuit statutum qu bd fiat moneta certi ponderis, & postea fiat minoris eodevalore durante, secundum Innocen Ioan. . Andr. Panor.& Doct. ind. c. quanto. Item secundum Panorm .post Inno. &Ioan. Andr. in d. c. quanto. hi fraus & variatio,contingit alio modo, videlicet ex extrinseca deteri oratione, si ton datur pecunia. Item si pecunia aerea argento coope ea ex longo usu admittat argentum, sequitur Imo. ini. Paulus, in fin .ccim. F. de solui. v bi dixit monetam etiam iandari percam vi psores, qui ducatos magis graues conflant& alios retinent, aliquando moneta pluris expenditur, quam valeat ex mandato
superioris, ne pol si s ne iactura aut facile
extra dominium exportari, ut quandoque faciunt domini Ianuenses, & aliquando proptem utilitatem principum , ut vidi mus fieri tempore Guerrae, nam pecuniam minoris valoris mandant saepe principes. tem pore belli plinis expendi,ut minus dado armigeris & in emptionibus victus &rerum plus dare videantur, te quo per Andrae . de Iser n. in tit. quae sint reg. in princ. q. col. ubi dicit, an& quomodo eo casu P incipes teneantur ad inici esse:& in col. praeced. in vel s.contingit aut cm, declarat quomodo iure licito varietur vel mutet multipliciter moneta in bolutate intrinseca.
Et aliquando Prin .eps moactam illus DIMINUT MONET
valentem adat minus expendi νropter tu crum, secundum Hostie. Pan.& Dd. in d .c quato , ut possint illam recolligi facere αconfare,ac de nouo cudi facere: vel ina dat monetam auream minus expendi, ut possint argenteam de struere, de nouo magis aere contaminatam conflare, ut fripe videmus.
Et aliquando hoc faciunt ducti sola anfectione, ut si scuta in Gallia iusto pretio
expendi mandentur & ducati minore pretio, quam valeat in Italia, ubi iusto pretio aestimantur Item aliquando Principes r probant moneta, antequam vel alia vide ea habere possint meliore pretio Jecundu In no i Io. Andr. in d. c.quanto,& Inro. ind.l. Paulus, in lin. com .dicentes, quod in praedictis casibus fraudari moneta quo ad utilitatem populi. Si tamen cotingeret augeri valore auri eb, quod prouincia esset exhausta auro, sorte posset esse iusta causa Et cauere debent Principes quo ad aninimam,qui mutat variationem & valore,. praeter & vltra legitimum modum & valo. rem, quia tenentur in conscientia ad interesse hominii, nisi de hominu consensu hoc faciant, secundu Host. in tit. de censi. g. exquib. in prin. In n. Pan.& CMind. c.quanta eos excusaret etia Papς consensus su elub.
litorum vel hominu consensu, & multo magis, quando non subditi possunt laedi. Verus autem valor dicitur ille, qui est D
statutus de publico & per publica proclamata i ad eb,quod recusans capere pro tantio valore,cst poena falsi puniendus: secua, dii Bart. ind. l. qui falsam,is.dent. Et aestia mationem monetae dat habens potestatem.
R in l. i. eo. tit. Bonitas aut intrinseca &podus a prs sectis per eos declarat, vel aco murni, secuta. Bar. in l. r.eo: tit. peri. . cu ibi no. C. depon. au. deli ..o. Eiqn non datur iusta sistimatio pecunis potest habere recursus ad superiore, secun . Bar Dd. in d. l. it. C. de ve nu s. . Et sine mandato habetis potestate cudendi. no debct mutari sitimatio, ut per Lart. in il l. r. hinc sectan. Zab. in cle. si bene. M.q de deci Id mutabilitatem cambiozum verita a uo mutatur. sequitur Alc. n
6쪽
m l. eleganter. g. qui rep robos, r.cOl. s. de pigrina c. Et secun .glos l. in Cle. prae oblig. quando nescitur valor pecuniae , attenditur communis consuetudo cambit non crustalis caristia vel utilitas, de quo plene dicam infi& a.declar. Et in tantum attenditur in aestimatio- , ne pecuniae consuetudo, quod i si in mercant ijs florentis habeat unam alia aestimationem, Miam in alijs, & quis emat pecuniam: sit in tali emptione soluendu, florenus ad ρstimationem, qua habet in mercanti js, ut per Alex. in l. Paulus. F. de sol. post
Ang. in t .aeris. C. de colla. Iib. s. & mutato valore ducati, mutatur valor reru quς per pecunia aestimantur, d. l. x cum ibi not. per quam l. dicit And.de Iser. in usu. seu . in titiquae sunt regia. in princ. q. col. quod si deceducatis emero decem rasos panni,& tempore traditionis pani ducati sint aucti taliter, quod valor decem ducatorum creuerit ad valorem ii. rasorum panni, dabuturri. rasi panni, &econtra de diminutione,& no .ind. l. a. quod satis placet, quado augmentum & diminutio moneis aureae causaretur ex alio, quam ex utilitate, vel preciositate superueniente in moneta argentea ratione vilioris vel preciosioris metalli, per ea, quae dicentur infra eo. in ι3. limitatione,circa princ. v Iusta autem aestimatio, ut sensi aperitis, hodie fit & comensuratur habita comsideratione, quid unus ducatus seu aureus largus valeat i unciam unam cum dimidia argenti preciosioris seu melioris ligς, hoc est, bonitatis & gradus D. denariorum, itaqubd octo aurei valeant libram
unam argenti, &6. aurei valeant unum
marchum preciosioris argenti, quod est unciarum nouem ad pondus & usum M diolani, & quasi est ut unica auri valeat libram unam ex nostris v sua lib. & paruis argenti preciosioris. ideo dico quasi quia. . . ducati seu aurei largicum dimidio fac bunt unam unciam: ad eb ut sit differentia de una is. parte talliter, quod iusto facio
calculo uncia auri cum parte alterius ciae, secundum n odor num ulum valeat
libram argenti pieciosioris. .
Communiter tamen magistri monetarum regulant de cominenturant pondus& mensura, ac valorem monetarum, quas
faciunt respective ad marchos, quorum pondus in aliquo differre inuenitur secundum diuersas prouincias, ut videmus inmarcho Mediola. Ianuensi,& Patisic si, de utuntur fortiori pondere in marchis, qua in unc ijs u libris ponderis communis, in quibus libris S unc ijs communibus utuntur leuiori pondere, di hoc faciut i iti magistri monetarum, ut emendo argetum adior te pondus, seu marchorum plus cons quantur.
Marchus autem auri ad pondus Mediolani, de quo supra est y. unciarum comis munium, ut dictum fuit, ex quo fiunt ducati 6 .cu m dimidio:& marchus Parisiensis est V. unciarum ex nostris communi b ct tertia pars unciae, de ex eo fiunt ducati o. &ex libra auri ex nostris, quae est it. Unciarum ex nostris fiunt nonaginta ducati, licet Bart. aliter dixerit in locis proxime allegatis. Olim autem septuaginta duo aurei seu ducati faciebat libram auri, l. quoties.C. de susce.& Anch. libr. io. ubi glo.& DOct. in glo. in l. fi . de in ius vocan.& decem at
rei valebant libram argenti, l. 3. C. de a gent. precio. quod thesau. infert. lib. to. sente quia erat minor copia argenti, vel in ior copia auri, & aureus valebat libras aeris,l. l. C.de coli. aeris. etiam lib. io. si notatur in Iocis praedictis,& per Nicol .de Ne
a pol. in ii. l. quoties.& per Alber. de Rosa. .
in d s.fin. ff. de in ius vocan. Z potest dici, quod hoc modo tunc aestimabatur pec nia argentea respective ad aureum, quem solidum appellabant, & quandoque aureum & nos ducatum, ut dicit glo. in d. l. . fin. licet Salice. in l. fin. C. si certum pet. di cat non posse sciri , quanta esset libra vel uncia antiqua, cdna adhuc hodie secundudiuersas patrias 3 regiones sit diuersitas. libraru Se unciarum, quamuis in hoc putem considerandum illud, quod obseruabatur Romae, cuna ex usu urbis Romae tuc.
seret a lege praedicta commensuratio. Et quia dictum fuit supra eo. quod de
7쪽
consuetudine deducatur impensa, quae fit
Pro cudenda moneta, ita, ut tanto minus valet teducta ad ma illam, quantum ascendit dicta impensa est aduertendum, quod laeso de fraus hinc surgens pro maxima parte contingit, qua do purum argentum
aere contaminatur: na ubi non sit talis contaminatio, modica e si laesio. Fit autem admixtio tris S deteri oratio preciositatis argeti hoc modo. 1 Naargentum preciosum distinguunt per ra. gradu S, quos it .gradus appellant: ita quod argentum magis preciosum sue copulatu dicatur esse preciositatis seu ligae D. denariorum: Et si ex una libra talis argenti ad ima
dimidiam argenti, S: eius loco pona dimidiam uncia aeris,dicetur esse in liga & preciositate v. denar.cum dimidio,& s subrogem unam unciam aeris Ioco unius unciae argeti dicetur esse preciositatis & ligae it. denar. I si adimam a. uncias argenti ex l bra,& submitta 1 aeris, dicetur esse a o. denar. in liga,Se sic successue. Vnde quando e li io. denar. sexta pars talis argenti aes, &quando est y.den . quarta pars est: ita quod in argento 'Aenar. in una libra inueniant
solii 9. unciae argenti,& se de singulis: de hoc modo considerato quantum fris sit in una libra talis argenti, de qua n tu puri argenti facile quis cognoscet quot & quantum talis pecuniae valeat forenus arvi, videlicet capiendo tantia de illa pecunia, in quo reperiatur una uncia cu dimidia puri de preciosi argenti dempta impensa, Scconsulendo magiitros monetarum vel aurifabros, facile intelliget quis quot denariorum, vel cuius preciositatis si aliqua
13 Ideo aute t dixi plus impens s exigi in
pecunia recolaminata, cum plures numinumero fiant,quato magis pecunia fre co-
taminata. dc vidi,quod quandoq; pro marcho argenti capiuntur 9. solidi pro impen sa, ut Mediola .ex quib. Vnus dabatur principi pro pecunia excedente duos solidos pro fingu la peti a. S groilus unus si fiebat
pecunia magis minuta de minoris valoris,
relictuum retinebant magistri & operatij
pro impensa, di quandoq; vidi capi plus,
hoc est,i3. solidos, vel io. marcho. & h dic est causa, propter qua aurei ut plurimum seu ducati, ac grolsoni & pecunia groita,
ac ea, qui no est aere contaminata, cresciit in Valore. Et quomodo procedat id,quod dicunt Bar. Sc Dd. in I. Pau. .pe. col. de sol de in l. in numis. is. de in ii. iv. cum concor. P pecunia grossa per minuta illi metur, patet ex praedictis,de ulterius patet verus CL se quod reciproca ac cor rei podens. sit pecuniae giolis N ni inuis aestimatio, hoc est. quod tamen minuta, in qua sit tantii prociosi assienti, quantu in grossasqui ualeat grossae deducta impensa,& econtra. Et si- inite iudiciu fit in auro, in quo aes vela gentu auru in q, simul adimicetur: quia admiscendo solum argentu iuru redditur nimis albu, de admiscedo aes, au ru nimis rubescit. Ideo aliet ad in licent duaβ pardes a gati, S Vna fris, ut color auri min alterct. Dillinguunt enim aurum ina . gradus preciositatis, quos 1 caractei es, seu cara- δε et os appellamus, ita quod auru preciosus dicatur in preciositate dc ligaesie a .car dierum, prout sunt comuniter for ni, seu ducati aurei: & si ex M. unciis auri quis adimat unam,& subroget uncia in aeris Vel argenti', erit in liga 13. caracterum, de si ad at duas uncias auri, & subroget duas uncias argenti vel aeris, erit 1 r. caraetcru,
de sic successive . de illa fiunt in scutis, & si
quarta pars auri adimatur,& su mittatur quarta pars aris vel argenti, crit a tuu i S. caracterum, prout florent Alamaniae. de in illis adempt onitus taberent multum aduertere principes, quia postulat fieri muliqfraudes: adeo, ut tuti is sit quoad Deum et conscientia in ,ac quoad honorem ips rum principum ac patr: ae vitalitatem fac irre cudi pecuniam ex puro auio,vel ex a gento taltem, in pecunia excedente valorem duorum solidorum, seu unius Paruigrossi. S haec utilitas nunc excogitata fuit
tempore sanctis lini D. Papae Iulia secundi, dum ita obse tua uit ad suasionem reuerendissimi Domini mei D. Henrici Brunt Archiepiscopi i arentini 5e Appilo licet
Et ut praedicta iacilius intelligantur,
8쪽
placuit hic inserere quandam ordinationem factam nuper in hac ciuitate Hallens, quae habet authoritatem monetae cudendae ad rationem marchi Mediolani, qui est unciarum octo. Constitutiones t pro cudenda mon ta in ciuitatibus Mediolani, de Ast. ad pondus marchi Mediola. sequuntur: prout inna. valente ducato solidos ys. Mediolani ex paruis. Grossoni, siue testoni solidorum xx.&denariorum 9. pro singulo grossono, fiunt numero petiarum 2 . pro singulo marcho,& sunt in liga denariorum ii. & granorum i 3.cum dimidio, & tenent defino, seu preciosiore argento uncias r. de denarios i . pro singu lo marcho. Et habent de remedio in pondere denarium unum,&in liga granum unum pro quarta parte cuiuslibet unciae. Groiloni solidorum 6. fiunt numero petiarum eo. pro singulo marcho. & sunt inliga denar. .& gran. i3. cum dimidio, &tenent de fine uncias φ.&denari l.pro im-gulo marcho, & habet de remed io in pondere dena. a. pro marcho, & in liga gran. r. pro quarta parte unciae. Grossi solidorum trium fiunt numero petiarum s s. & tertiorum t. pro singulo marcho,& sunt denariorum sex in liga,&tenent de fine uncias . pro marcho,& habent de remedio in pondere dena. r. pro marcho, & in liga gran. i. pro quarta parte unciae.
Solidini fiunt numero petiarum et cf. pro singilso marcho, & sunt denariorum
. & grani sex in liga, & tenent de sino
vncias duas, & denar. 1o. habent der medio in pondere denarios tres, pro mamcho: & in liga granum unum, pro quarta parte unciae. Tertinae, quarum quatuor valent se Iidum, fiunt petiarum αro. pro marcho e &sunt dena. i. S tenent de fino lena. i5. pro
marcho,& habent de remedio in pondere denar. 6. pro marcho, & liga gran. i. pro
Quoad fabrica ducatorum auri largo rum ex precioso a 'vidi ordinatione alicuius in hac Astensi ciuitate facta hoc
modo videlicet. Quod conductor fabricae monetae teneatur soluere in emptione aurifini, seu pretiosoris pro quolibet marcho deTrois
ducat.6ς. Item quod teneatur facere duca. in liga de caraei. 24.& pro marcho, nu. 7o
& si reperietur in liga de carast. 2I.S quartas tribus cum dimidio alterius caracti:& in pondere nil m. i. cum dimidio, quod habeantur pro bonis, ita quod conductor habeat de remedio in liga octauam par
tem unius caracti:& in numero medium ducatum, qui marchus de Trois est unci rum nouem , de tertia pars alterius via crae ex nostris, hoc est, unciae nouem, se dena. 8. qui faciunt tertiam partem unius ex nostris unc ijs. . denari j faciant unciam, Sca . grana unum denarium, &isti denam jconsiderantur dupliciter: uno modo, pr ut supra,altero modo, quoad distinguendum gradus preciositatis argenti, cum pruciosius argentum sit ii .denariorum,ut di- et ii m fuit supra. Item vidi prouisum pariter super arg&to,quod deberet emi pro tanto pro singula uncia vel pro marcho,&quod marchus, ad que monetae delibrarentur per gradia et, seu per deputationes, esset fragilior ina
cho secundum quem argentum emeretur,.
de granis decem di octo, & quod pro camibio auri posset praesectus moiactis caperia: tridi nam una lucri pro qualibet petia au
ri, quod principi praestaretur pro signo
ragio & singulo marcho auri tertia pars v nius ducat i ulterius satisfieret pro pensio ine domus & fabrice pro sngulo marcho argenti. prout su pra dictum suiu, designa-do quid & quantum esset praestandum operari s doma tore& miore moneta. Iuxta praedicta habemus aduertere, Pl in moneta, ut sit proba, tria principali -
ter considerantur,s. materia, forma,& aestimatio, seu valor,iuxta l. i.coniuncta, l. sin. cum ibi no. C. ve .ma. po. lib. M.& no. maiaximὰ per Bal. in c. quanto, de iure tu. Debet enim primis materia esse proba,d .l. i.& l.Σ
no liceret de alchy mia cudere mon Ct amis,
9쪽
ns DE AUGME'N. ET DIMINVT. MONET quod test intelligendum de sophistica,
non de ea, quae reperiretur esse Verum aurum vel argentum, quod esse potest iuxtano. per Io. And. in add. Spec. in rub. de cri. sal. qui resert tacito aut hore verba Old.
cuius solet esse fur. in cons L 1 . inci p. analchyni ista, & per Pan. & latita Io. Andr.
esse veram sciet iam & permissam, de quo aliquid per Alber. de Ros in dictionario, in verbo, alchymia. Et dicit Ioan . And. v bisu pr qu bd suo tempore fuit magister Arnaldus de villa noua summus Medicus, & Theologus, &magnus alchymista, qui per illam artem
faciebat virgulas aureas, quas consenti
bat omni approbationi submitti. Et fecit in illa scientia librum unum, quod mille
homines depauperauit, aut quia non ve-Tuna, aut quia non intelligitur , &cum haberet quendam socium in legibus multum insudantem in illa arte: volui videre unum mirabile experimentum ad effectu, ut plura scire. Nam habuimus nobiscum unum antiquum alchymistam pauperrimum tame, & me praesente meus collega reduci fecit unciam Vnam argenti preciosissimi ad instar auri in podere,fusione S maleatione saluo colore: quia non erat
croceus, sed mutatus ad instar quasi plumbei eo loris: & ille collega meus habebat modum dandi colorem & croceum, & iuilla materia patiebatur&subtinebat aliqua experimenta, sed non extremum experimentum & admixta cum tantunde auri preciosi videbatur aurum 2 o. characteru,
α plus & minus secti dum quod illa materia erat melius disposita , et quidam
magnus praelatus ac multi antiqui alchymillae mirati fuerunt de illo experimeto, α unus antiquus alchymista putans sediuitem, putabat reducere illam materia ad veram speciem auri, & non potuit, putauitque tunc ipsam arte illusoria maxime, ex quo tot viri in o. &so. annis no viderant ta mirabile experimen tu, quod nihilo minus erat sophillic u. ut aliud experi mentu videre noluerim. Nec liceret inconsulto principe materia aerea immiscere in auro vel argento cudendo, P l. quicunq; in
Forma autem est i impressio publici i3 characteris seu principis aut horitate publica imposita & non priuata, d. l. i. ff. de
Tertibi valor&aestimatio,quae dantur 1. praefectis monetae cudendae, vel ab habentibus potestatem cudendi, vel a communi habita ratione ad pondus di ad materiam, ut dictum fuit supra eo. r. col. & sisnt duae monetae diuersi ponderis aut diuersae aestimationis, & dubitetur, de qua sensum fuerit quid iuris,dicetur infra eo. in seq. seu t. praemisso. Alibi autem dixit Bal. videlicet in d. l.
sn. C. de sal.mo.quod in moneta cudenda duae requiruntur, scilicet veritas & aut horitas,& alia in proposito traduntur per d. l. Fabi . in tracta. suo de empl.& vend. in s. par. pri n. t.& t. charta.& per d. Calva.cos. I . circa i . col. & aliqua dicentur inna, de moneta reproba in i . declar. Et ex praeductis elicitur, qu bd in pecu - xt nia duplex bonitas consideratur. intrinseca videlicet,&extrinseca, prout not. in I.
Paulus. s. de sol.& in I. cum quid. ir. si cert. pei. Z in dae. quanto.& in infinitis locis in iure. Intrinseca est penes materiam 2 eius preciositatem, quae aest ima i in variat ur, ut supra late dictum fuit. Et ideo benedixit Bald. in c.quanto praealleg. versic. quaero nunquid. qu daestimatio pecuniae non est idem cum ipsa pecunia, Nec adeo conia Xa, ut censeantur unum & idem, de quia bus omnibus dici contingit infra eo. .dmclar. in fin. Quod autem praeualeat & magis a tendatur, an bonitas intrinseca seu mat ria& podus, an aestimatio vel communis valor vltra praedicta, videlicet, supra eod. 2.&3. colum . dicet ut etiam t. declari post medium. Et an materia magis, quam sorma consideretur, si contingeret pecu
10쪽
niam ratione fornas esse reprobam seu reprobari dicetur, infra in secunda deci ratione. De astimatione Monetarum Vltimo circa aestimationem monetarum est aduertendum, quod aliquando tpartes disponentes aut contrahente, prouident qudd pecunia fieri debeat ad ce tam aestimationem ab eis praefixam, &de ista materia late dicetur in i 6.& i . declarat.& in 8. limitat. infra. Aliquando prouidet constitutio principis statutum vel consuetudo, ut in con clusione fienda, in n.eius declaratione,&in i . & in 3. limitatione ipsius conclusonis,& in 6. limit .ac I'.
Aliquando prouisum dicitur ex praescriptione, puta quia longo tempore solutio sit facta ad certum valorem, seu secundum valorem temporis solutionum, ut dicetur in ipsa conclusione iaci eda, in . sallentia. Aliquando no reperitur nec ab homine, nec a constitutione principis statuto, vel co suetudine circa qstimationem prouisum, & hoc opus. hic labor est. & hic sunt multi casus co siderandi. Na aliquando variatur bonitas intrinseca pecuniae pronaisae, vel de qua in dispositione, ut quia pecunia fiat de meliore re preciosiore liga,quam esset tempore dispositionis, vel ecotra de deteriore, & de hoc dicetur in coclusione facienda, in t .declaratione. Aliquando mutatur in pondere,& non in liga,& dicitur in d. i. lecta ratione.
Aliquando moneta currens tempore
dispositionis,& promissa non mutatur in tali bonitate sed reprobatur,& dicetur indicta conclusione facienda secunda de
A liquando manente eadem liga & pr clostate& podere, mutatur solum valor
monetaeprom isae r. vi quia in utatur valor
fio ren i aurei vel grossoni, qui sint eiusdebonitatis: & tunc dicetur mutari bonitas extrinseca, & de hoc dicetur in tertia d claratione conclusionis i. iaciendae. Aliquando facta mutatione, prout supra non reperitur de pecunia promissa, et uid iuris sit : tunc dicetur conclusio, A.
Aliquandb facta mutatione, prout supra reperitur de pecunia promista, & debitor vult soluere de alia,& tunc quid iuris sit dicetur infra , in conclusione facienda: in s. eius declaratione, & pridieta procedunt, ubi eerta species pecuniae est promissa. Aliquando est promissa pecunia ing nere. non in certa specie, vel dispositio loqu itur de pecunia in genere, puta de libris, & de hoc dicetur in ipsa conclusi
ne, declaratione. Sunt etiam ali 3 casus considerandi: ut quia dispositio habeat tractum in futurum, ut in obligatione annua an debeat attendi valor annuus, & da hoc dicetur in 7. declaratione conclusi
nis dictae, & si dispositio sit conditionalis
vel in diem, dicetur in p. declaratione. &an sit differentia in pecunia debita ex tostamento, vel ultima voluntate, sentetia, rescripto, gratia, vel praecepto Principis, lege vel statuto,dicetur in 9. declaratione cum tribus sequentibus.sVM MARIA.ι Pecunia in contractibus qua veniat num
a aureoru appellatione in contractibus quid
der nuntiui possit pro argento promisso
tur, alias regulariter non potest.
Consiuetudo secundum ius commune interpretanda ne creditor damnum patiaIur.