장음표시 사용
11쪽
t Solutionis proni: sito in auro nunquid eripsit margento, ct quomodo. nu. 3.ρ Liberus quomodo formetur, quando una
peι uina est in obligatisne, o alia infacu
rates uendi. io Solutionumeri in eadem materia, eodem pondere. eadem ast: matione, utili est in contract.bus app=nere.
Pecunia rna quando pro alia solui positi, si
D Pecunsam reprobam vel inusitatam no cogitur quis recipere. ra Solutionis promisso Pando censeaturI cta de pecunia minuta. 13 Nemo cogitur in minima pecunia magna summam accipere.
In debito antiqui imo qualiter solutio jenda.
In dubio de minimis solatio siet.
υ Consuetudo loci cotractus insolutione nunquid attendenda. Is Solutionis promissio nunquid intelligatur de pecuneta magu usitata. Ir Consiuetudo qualis in solutione attende D. ιι aureos vocat ius solidos.
Sξcundo praemittendum est,quae pecunia si in obligatione& facultate soluendi,&an una pecunia pro alia solui possit: In quo passu habena uiatin siderare tria, primo ius commune, secundo consuetudinem, tertio conuentionem seu
hominis prouisionem & declarationem. 3 Circa primum, scilicet ius commune, debemus aduertere, quod 1 quidam sunt contractus , in quibus creditor remanet Dominus pecunis creditae, ut in deposito, re tunc illa pecunia deposita, & non alia est in obligatione & solutione, nisi data esset facultas depositario illa vienti, l. t. q. si pecunia. D. is depos. Panorm . in c. luanto. inci . coni. U. dc iureiur .sa r. in I. Paulus. in fibis. de sol. & tunc idem est, quod in si1 proxime in mutuo dicetur. Aliqui autem sunt cotractus, in quibias non illam & pecunia & in indiuiduo, sed similis,& quae in genere suo eandem recipiat functionem in obligatione etiam si liud dictum non sit, ut in mutuo, l. 2. g. l. 3cibi no . pleire,& in I. cum quid. s. si cer. pet.& per Doct. in l. lecta. superglo. in verbo. proba. ubi Paul. de Call. ff. si cert. peta. ut si mutuo tibi ducatos Mediolani, vel scuta regis, & eo casu pecunia similis materiae,& eius de bonitatis est in facu ltate soluendi: licet sit diuersae sormae, ut si quis vellet
dare ducatos Venetos pro Mediolanensibus,vel secunddin Arig.&glo. ini. Paulus praealtest. si debitor unius monetae argenteae, puta Io. librarum Bonon. vellet solus re in alia moneta argentea eiusdem bonitatis, nisi creditor ex hoc esset damnu passurus, ut in l. Paulus cum ibi, not. s. de sol. infra, proxime latius dicetur, in tantum,. ut secundum Salice. in I. si quis argentum, in prin. C.de dona. non possit dicere debitor, quod sufficiat dare materiam conuem tibile in indebitam, puta pecuniam argenteam aere contaminatam pro pura argentea, vel aurum de florenis Alamaniae pro, auro puro,saciunt not. in d. l. 2.f. s.
Aliqui t verbsunt contractiis, inqui b. natura contra etias non demostrat,quae pecunia sit in obligatione: sed ipsa expressio partis, ut si vendas mihi equum pro as . scutis solis, vel is. Ianuinis, seu ducatis Ianue. nam praetextu talis contractus 21. Ianuini vel scuta solis sunt in obligatione, ut per Sal.& Panorm . in locis prae alleg. 3edicam ini. declaratione:& semper intilligitur de ducatis vel scutis probis, t. boni auri & iusti ponderis,& idem de alia in neta, ut per Doct. in d. l. Iecta post gloss. in verbo, proba. s. sicer. pet. nihilominus tamen ex dispositione, i. Paulus, cum glo. &ibi no. licebit dare de alijs ducatis eiusdeboni tatis, ligae de valoris, qua do creditor non esset damnum passurus. Et fisco dari
poterit de pecunia aere contaminata pro auro, ut dicam infra, eo . ver.circa secundude simile quando pecunia deberetur, ut
12쪽
certa species vel certum corpus, quia noliceret de alia soluere,ut not. Bar. 3 Doct. in l. talis scriptura, in prin. ffide l. i. Posset autem contingere damnum, si
lauro in Galliam debitor scutor nna solis vellet dare ducatos, cum in Gallia ducati
pro minore valore expediantur, & no sit tantum in interesse, si scuta solis deserantur, vel si debitor ducatorum Venetorum aut lanuensium mercatori ituro ad partes Orientales,ubi tales ducati magis cognoscuntur, & sor in sunt maioris pret ij, vel- Iet dare scuta,aut aliud genus ducatorum, prout declarant Ang. de imo t. in . . l. Paulus. & Ioan . de Ana. in c. fin. vlti .charta de male, Martin.de Laud. in l. cian quid .i si
certum peta.& in tract.de monet. Item secundum Ang. Imol. de Ioan . de Ana. in i
cis prae alleg. t potest esse damnum, si promisi item sub poena alicui dare ducatos Venetoci, nam potero te cogere, ut des mi hi de Venetis, si sis meus debitor ducat. Uenetorum, ne incidam in poenam. Potest etiam secundum Angel. 8c Ioan. de Ana esse damnum in commoditate d serendi: quia facilius, ct in minore cumulo & pondere defertur una pecunia, quam alia & attenta dispositione iuris communis debitor pecuniae argenteae non posset inuito creditore soluere de pecuma aere
r. is. si certum peta. nec quod plus est debitor in pecunia argentea pollet soluere in
N Imol. in d .l. Paulus, not. per aliquos ind. l. 2.f. i.& tradit Pet..tu Anchar. in Clem. si benficiorum. vlt. q. de deci . non obstantequhd aurum sit preciosius, licet secudum Imol in d. l.Paulus. debitor in pecunia aere colaminata possit soluere in argentea seu melioris argenti equi a censentur comi palati uc de eadem materia, cum comparativum praesupponat positiuum,l. ubi autem non apparet. in pri nc. s. de verb. ob l.
'cuius contrarium dicit Salic. in d. I. si quis argentum,& melius in puncto iuris, licet
vin. Imol. sit aequior. Nam pecunia aere contam inata no recipit eandem in genere suo sunctionem cum argentea, & ecdira, ita vitam vere, qua iuris fictione dicatur aliud solui, secundum glo. Bar.& communiter Doct. in d. l. Paulus. arg. illius, i. 5 l. si quis argentum, in prin. C.de donat .cum ibi not. At l. Titiae. s. de aur.& arg. te. quod
est intelligendum . nisi forma pecuniae soluendae esset reprobata per ea, quae dixi. dedicam infra in 1.dees aratione. Ratio aut C, quare non dicatur aliud iuris fictione solui, quando est diuersitas in sola forma, dein materia pecuniae est, quia forma nihil dat in valore, saltem plus in una pecunia, quam in alia: cum de iure pecunia d beatere talis, ut tantam pecuniam afferat informa, sicut in massa saltem deductis expeta sis, ut lupra,eod.c ictum fuit prςcedenti praei nisso.
Et praedictas de mero iure procedunt communi: quid autem de cosuetudine sit, aut si contraria ad sit conuentio infra, dicetur ubi praedicta limitabuntur. Et ibi dicetur quid si talis mutuo habuit libras
centum, vel centum flore nos Sab. vel Mediolani. An autem pro argento promisso
in massia possit de quacunq; pecunia eiusdem ponderis solui, glo.& Doct. in I. 2. . .is. si cert. peta. Et quid econtra Bart. in l. diuortio. f. obdonationes. F. sol. mair. texta
in I. quoties. C. de susc. dc Archa. lib. to. Circa secundum, scit icet consuetudine
dicendum est, quδd ubi viget talis consuetudo, qudd una pecunia possit pro alia solui illa sit soluenda taliter, quod possit moneta argentea etiam aere contaminata solui pro aurea, vel aere contaminata pro more argentea, ut nO .glo. Bal.& communiter
scribentes in l. si quis argentum. in princ. C. se dona. Bart. & imo t. communiter scribentes in l. Paulus. C. de sol. Bart. in l. climaurum. SI clarius in d. l. t. i deaur. SI arg. leg. S: Bald in l. libera. C. de sciat.& interi. m. iud. Doct. in l. r.f. t. F. si cer.pet. 'bi dicunt post gl.cessante coiisuetudine no posse solui de moneta unius vel deterioris metalli pro alia. Pan. in c. quant in s.com me. de iureiu. ubi But. & imo. dc Dar. in l. si
stipulatus sim .io. in melle, col. 2. ver. Pon C.
13쪽
361 DE MON ET AUGMENT. ET DIMINUT
F. de sol. 5 in l. diuortio. g. Ob donationes.s sol .mat. Marti . de Laud. in d. l. clim quid.& in loci. suo de mone.& Fran. de Are. in cons. i. col. i. es secundum plures ex Doctoribus allegatis. & Bald. in d. l. libera. r. col C. de senten. S interloc. Onan. iud. illa consuetudo est uniuersalis, no. Io. de Pla. in l. i. C. de arg. pretio. lib. io . ubi dicit speciale in fi sco, ut cogatur capere & argentum pro auro, no. Roma in d. l. diuerti O. g.
ob donationes. F. tu .mat r. quod dictum de fisco secundum Roman. ubi supra, post
Ba r. in I. i. C. de collatione aeris, li. io limibs tatur dupliciter: Primb ni sit fiscus esset
damnum pasturus ex hoc, per textum ind. l. Paulus .ffide sol u. quam limitationem non habeo pro tuta, per d. l. i. C. de arge. precio.&d. l. quoties. C.de succe.& Arch. lib. io . Secundo limitatur secundum Rom.
ubi supra, nisi fiscus publics utilitatis causa vellet in certa pecunia sibi solui, ut ibi
Et praedicta, qu bd stante consuetudine possit una pecunia pro alia solui, puto limitanda secundia quod limitat. r ius commune, videlicet ut no procedant, quando ex hoc creditor laederetur, iuxta d. l. Paul'. cum ibi nota. Nam consuetudo est in te pretanda secundia ius commune, dcvtin-tel ligatu r sine laesione & damno partis, c. cum dilectus, de colu et v. cum ibi late traditi s not. in proposito Bal. in cons a99 in-ci p. punctiis qus Ilionis. in si. 2. vol. r. secundum penultima impressionem,& D. Erancis Curi. in traei. de moneta, quem inscr-vit in l. cum quid . in s. l. is. si cert. peta.quae Iimitatio non procederet, ubi contrarium probaretur: videlicet consuetudinem esse, ut non ob stante damno creditoris possit una pecunia diuersae materiae pro alia solui, iuxta text. in d. c. cum di Iectus circas. item limitatur . nis contraria adsit conuentio, ut infra dicetur in tribus seq. memhris. Et hoc autem quod una pecunia ut in obligatione, re alia ex consuetudine sit in solutione: insertur secundum Bar. in l. quq extrinsecus. s. de vel b obli. quod soli pu. Ire decem scuta auri, & tu promittas min tam argentea eiusde valoria valet suprelatio: de quo per Bald. in l. singularia. F. sicer. Ret.& Mar. de Laud. in d. l. cu b. eo. ti. Circa tertium 1 scilicet circa pecuniam c. solui in certa forma conuentam: est aduertenduin ad modum & conceptionem Verborum. Nam aliquado quis promittit mihi Ioluere 1 t. lcuta solis vel rs ducatos largos simpliciter, vel quia dicat Mediol
nense, siueVenetos, siue Ianuenses:& tunc
de iure ducati, vel scuta in obligatione, et solutione: licet in alia forma solui pol sit, ut dixi in primo membro: sed de consuetudine possit solui moneta pro auro, ut dixi in praecedenti quaestione, & not. Mart.de Laudan tradi. de moneta, taliter quod ista verba non cocludunt fuisse de mente partium , quod praecise soluerentur ducati,
vel scuta consuetudine non obstante, notia D. Francisc. Curi. in d. l. cum quid, in 9. ωio.q. quasi illa qualitas sit demonstrativa,
Aliquando vero quis promittit 2s.scuta solis, vel 1s. ducatos largos boni auri de
iusti ponderis, & tunc secundum aliquos illa verba boni auri & iusti poderis,n ihil
operantur, ut dicunt Bart.& communiter scribentes in I. lecta. superglos s. in verbo, proba. F. si cert. petat. ssed dictum & mens Doch. est,ut no operentur, quantu ad hoc, ut de bona moneta aurea,& non vitiosa i npondere vel puritate auri sensum intelligantur. An t autem ista verba operentur, quod non liceat soluere in moneta argentea, Doct. ibi hoc no dicunt, & secundum ius comune essent superflua: quia debitu
contractu in moneta aurea,et de iure comin uni est aurea soluendum, d. l Paul. cum ibi plene nota .etiam absq; expressione talium verborum. Unde quia cosuetudo maxime in partib istis, i n quibus viget: qua, ut dixi. plures Doct. dicunt uniuersalem. Admittit, ut in debito ducato: u auri, siue alia plica cotracto liceat soluere moneta
argententeam pro aurea, dicendum puto,
ne illa verba boni auii,& talii ponderis sint superflua, quod partes voluerunt se astringere ad solutione faciendam in duca. tis auri vel scia tisi de no aliter i ea,qus ini
14쪽
finiti dixit par. in I. si stipulatus sum io. in melle. i. col. fide soluti. ubi dixit, quod si promitto tibi dare centu in pecunia minuta, ex quo omnino promissio de minuta intelligebatur,t. numis, istae leg. s. illa vemba de pecunia minuta intelligentur, quod non possint in grossa fieri solutio, non o stante quod de consuetudine liceat unam pecuniam pro alia soluere,& credo quod illa sit veritas. & ita tenuit Marti . in tract.
ibi iiiiii ponderis, & text. cum gloss. in c.
quanto , de iureiur. sed non respondet ad conluctu dinem prout respondet Bart. in I. si stipulatus sm io. in melle, & dicit, D. Franc. Cur . ubi supra, quod plures Dd.Mediolani.& sere omnes Papie n. Doct. ita cosiluerunt in consi. incip. Antonius Oti nus.& praedicta vera, secundum Do t. pr dictos, nisi ubi contrarium obseruaretur,
ut in collegio Mediolani, quod obseruat, ut esto quod quis promiserit etiam dotis nomine fore nos mille auri boni iusti ponderis intelligatur deflorenis ad rationem solidorum 3r. pro singulo fio reno, non autem de florenis seu ducatis au reis, pro quibus aliqualiter facit quod de solidis dixit Bart. in l. quoties, C.de success.&
Aliquando verb l quis promittit ducatos vel scuta auri de in auro :& tunc secundum omnes indubitanter solutio fieri non poterit in moneta , est enim sensus quod primo promitto ducatos auri, & pquia flante simpliciter hae promissione, possum soluere in moneta, promitto se l. uere in 'auro per ea quae dixi in membro praecedenti, & secundum Mart. de Lais. &d. Franc. Curi. in locis supra, proxime al-leg. ita obseruat collegium Mediolanens. quando quis prona isisset fore nos auri, &in auro, ut intelligatur de ducatis, seu forenis aureis: & quod dixi in ducatis de scutis procedit in.moneta, siue secu ndum primum membrum quis constituisset sedebitorem decentum libris in grossonis , ne possit solui in alia moneta, siue secundum sequentia membra quis promisisset cervam lammam: puta Icuta decem soluenda
in grossonis, ut non obstante consuetudine teneatur soluere in grossonis, ut per d. Bart. in d. l. si ita stipulatus sm io. in melle supra,supra relatum cum concord .pr alleg.& infra proxime allegandiso Aliquando vero Sc quarto, quis dat MIicui centum libras in tot florenisaurr seu ducatis auri vel scutis & ita sonat in lirumentum quod Titius dedit centum libras Sempronio in depositum, vel dotis nomine,aut mutuo in tot ducatis, & tunc secundum Barto. in l. Paulus,vltim.quaesti . ff. de solui. SI Panorm .inc. quanto, de iureiuria in fin .commen. cum concord.alleg. in 8. limitatione, in princi . ubi latius t hoc exa- , minabo inentum librae sunt in obligatione& non videntur voluisse se partes astringere, ut fiat solutio in moneta aurea. prout fuit ta, scilicet illam monetam aestim re:& in eo casu poterit secundum Panor solui in alia monetae stante max inae cor
suetudine praealleg.de ista est veritas, quae procedit, nisi dictum sit hoc acto quod restituam in forenis seu ducatis aureis, Ut infra,proxime dicetur, vel nisi in diue
sani monetam soluendo esset creditor danum passurus, ut praedixi: & dica in versi 6. poli Angel. in l. fin. C.de vete. num. pol lib. H. Quomodo autem quando una moneta est in obligatione, & alia est in faculi te soluendi formentur libellus de sentet
tia;& sic procedendum . not. per In n. IOan. And. Panorm. R Can .in c. olim, de censi.
Bart.& Doct. ini. si stipulatus sim decem in melle. 1 desolui. Paulus de Castr. ini sed addes,s.s dominus, fi locat. cum concordant.
Aliquando vero S quinto exprimitur, quod debeat i fieri solutio in certa spe i, cie pecuniae, vel in pecunia eiusdem bonitatis 3 qua latati saeuius est mutuata vel in dotem data:& tunc pactum est serualuiti, ut est ex preisum in c.quanto, de iurei uia ubi glom Doct. hinc dicit Imol. in dicta l. Paulus, in ultimis verbis, post Ioan . Anur. in d. c. quanto. utile esse in coutractibus apponere, quod solutio fiat in eadem materia, eodem pondere, eadem aestimatic ne hoc maximc procedit ubi inter u B, 3 nasset
15쪽
Hisset iuramentum, secundum gloss. in c. quanto. 5 dicam in g. limitatrone,& in χε. declaratione. His autem casibus quibus dixi vel de iure communi, vel de consuetudine posse unam pecuniam pro alia solui, limitatur,
ut dixi supra, eo in vers. t. t. col. nisi creditor foret damnum passurus. Item nisi quis vellet dare pecuniam reprobam vel tonsam, ut in l. i. C.devet. nu. pol. lib. D. cii ibi not.& l .eleganter. g. lui reprobos,sfide pigno. act.& not. per Bar. in d. l. Paulus. Item
nisi quis vellet dare pecuniam, quae non est in usu: saltem in loco solutionis, ut dixi supra, in t.& i. declaratione. Aliquandis verb& sex tb non promittitur certa species pecuniae, sed promittitur pecunia sub certo nomine uniuersali, vel collectivo. quod in certa specii pecuniae non consistit, & quod applicatur ad uamuis speciem pecuniae, ut dicimus in ore no Mediolant,qui valet 3 i. solidos lediolani vel in libra,quae valet ro. solidos, vel in floreno Sabundiae qui valet grossos D.Papae, seu sab.tam depreciosa moneta,& preciosior ib. solidis,quam de debiliore& debilioribus:& tunc si lquaeramus,que moneta fit in obligatio e vel facultate soluendi,dicendum est secundum Angel. indicta l. fin. C. de vet. num .pot. libr. G. quod
possit de qualibet moneta bona, cumium habente solui, ita quod erit in electione debitoris soluere, de qua pecunia velit, nisi secundum Ang. creditor esset damnum passurus capiendo de una pecunia magis, quam de alia, arg.d. l. Paulus. Circa uod puto animaduertendum, quod aut ebitor librorum vel fore noru Sab est debitor occasione pecuniae per eum habitae,put mutui vel dotis, & certum est quq pecunia sit ex bursata: & tunc tenendum est, uod de tali sit sacteda solutio,vel de aliai uersae materiae secundum consuetudine ita tamen quod creditor damnum non patiatur,ut praedixi per d. l. Paulus. Aut vero sumus in casu, in quo no constat qualis pecunia fuerit exburiata: vel sumus in debito causato absque datione, alicuius pecuniae per creditorem: ut quia vendidi tibi mulam pro centum florenis Sab. vel pro centum libris, S possit dicere Ang. verum: quod est in electione debitoris temperando eius dictum, prout infra, nec tunc procedit limitatio Ang. quod sie inspiciendum: an sit creditor damnum passurus, quia l. Paulus loquitur, nisi ubi certum est, quae pecunia esset in obligatione, ista tamen eleel. secundum Paul. de Castriin d. l. Paulus , non debet esse effrenata: quia si non vult dare de moneta in grossarsaltem debet dare de mediocre: nec posset me cogere ad capiendum de aere contaminata, puta de quartis grossi Sab. vel de sexi nis, argum. l. legat. generaliter s. de lega. r. facit i. qui lancem, is de auro & argen .leg. sed in contrarium tacit, i. semper in stipulationibus,cum ibi not. per Barto. ff.der gul. iur.5 in I. numis, cum ibi notat. s. dele. 3. ubi traditur: quod i in dubio cessenduest,quod contrahentes senserint de minima pecunia, propter quod ex mente Bamtol. ibi post gloss. in d. l. semper dicendum
videtur, quod sit consideranda qualitas rei,& personarum,& mos regionis, ac id, quod est verisimile fuisse ex aliis maximὰ coniecturis de mente contrahentium: prout in simili dicetur in sequenti membro, nam si quis mihi vendat pro magsa summa, non est verisimile, quod fuerit eius mentis ut vellet sibi tradi magnam summam sex inorum, vel alterius pecuniae aere contaminatae: S maxime hoc non est verisimile in mercatorevel campsere cum isti soleant quaerere bonam monetam auream
vel argenti preciosi : & quis emeret pro
modica sumina, aut venderet aliquid istis,qui vendunt minutatim sit per plateis:& colligunt ex suo exercitio multum de pecunia minuta: credo quod ex modicit
te Pretij, vel ex qualitate personi debit meis coniectari posset, ut de m intina etiam pecunia censeretur facta promissio , de quo infra dicetur. Est tamen aduertendum , t quod ex
men .dicendum videtur, quod promissor librarum vel forenorum Mediolani intel
ligatur in dubio promisisse soluere in solidis,
16쪽
valet ro. solidos, &sic quod promissor librarum imperialium, videtur imperiales
promisisse, taliter quod de his casibus solidi& imperiales viderentur esse in obligatione & facu ita te soluendi: pariterque videtur dicendum in promissione florenorum Sab. ut videatur promisisse soluere in pecunia, per quam ipsi florem lstimantur. videlicet in grossis Sab. vel Papae, si de illis reperiatur, aut in quartis paruis, Per
quos tales grossi aesti inantur , cum valeat quartos quatuor paruos.
Et sorte in puncto iuris haec opinio esset verior, sed quia consuetudo aliter ob seruat, videlicet ut promissor talis intelli:
gatur promisisse, & sol uere possit de qua-uis moneta:&generaliter, non autem respective ad monetam secundum quam tatis florenus vel libra aestimetur talem consuetudinein seruabimus. Et ubi non vigeret, tenendum puto, quod illa pecunia minuta qua mediante talis florenus vel libra agi malu r, esset in obligatione, ut praedixi post Bart.in d. l. Paulus, in princ. commen. Sed iuxta hoc occurrit dubitatio, si debitum sit ita antiquum, ut non constet qualis esset moneta promissa puta de annis octo centum vel mille, & loquatur obligatio in ducatis vel forenis auri, ut videmus
in aliquibus vasallis, qui in antiquis umorempore tenetur singulis annis ad certam summam forenorum, cum nesciri possit bene,an tunc vigerent forent legales,quorum 72. faciebant libram , iuxta l. quotio, C.de susce.de Archa. lib. io. vel sit debitum in solidis Mediolani a tanto tempore, ut nesciamus eorum ligam & qualitatem: quid iuris tunc erit,istam quaestionem ta-git Sal icet. in l. fin. C. si cert. puta. ubi dicit florenos auri seu ducatos antiquos, licet t. facerent libram auri, esse nihilo minus sub incerto, cum librarum quantitas & unciarum numerus sit varius: quia alibi ma- ior est Itbra & unciae quantitas, quam alibi: ut ibi per eum: quam q. succincte determinabo in i declarat.conclusionis fiendsedi ini. fallen. seu limitatione.
M Aliquando vero & t ultimo in siluo
loco contra inis concurrent duae vel plu-rra monetae eiusdem nominis, ut Mediol ni & Papiae: ubi habent ducatos in mon ta,& ducatos auri, quorum alter altero
praeualet:& flore nos auri, & fore nos in moneta Papiae, libram Papiensem solidorum io.& libram Imperialium soli. io. &Florentiae, ubi loquuntur de florenis antiquis & de nouis, & de solidis, & libris
grossis& paruis, ut videmus bomae,& comuniter alibi, ubi sunt ducati Papales de largi de ducati de Camera,seu ducati stricti:& videmus in partibus Fraciae, ubi scuta sunt solis. Item scuta Regis quoru sun zaliqua antiqua, aliqua no, inter ea est dinferentia in pondere & valore, ac etiam in Iiga illuc potest dubitari de qua pecunia senserint in dubio cotrahentes, non exprimentes de quibus ducatis fio renis vel scatis aut libris senserint, ita ut quae pecunia sit in obligatione vel solutione dubitari
possit. Et Bart.ut dixi in p.aeced. membr.tagit hanc q. in .s. l. Paulus,& Hoiti. in tit. decens. s. ex quibus in prin. Arguit ad partes an de meliore, an de mediocri, an de minima sit facienda solutio vel ceseatur cotr ista obligatio,& breuibus ex mente Dd. si debitum est causatum ex pxaecedeti ex bursatione, ut in dote mutuo & similib. vi cmstat sub quo nomine pecuniae fuit facta exburiatio, seu quaequata pecunia si ex bum sata secundum illa intel ligatur facta pro
missio, ut dixi in praeced. mein br. no. Paul. de Call. in d. l. cu quid. S: in d. l. Paulus. Alias autem ex cosuetudine locor ia, ubi contrahitur obligatio ex coniecti ris ac verisimili, iudicabimus hoc,& ex qualitate rei. facit i. Imperatores, isde contrah. mp. Scl. apud Iulianum. g.scio. s. de leg. i.
Nam i s vendatur res magni preti j per i fio renos & intelligendo de forenis monetae contingeret quod pro modica vendita reperiretur, intelligemus de foronis au
Lart. post gl. in l. semper in istipulationi b.
ff. de regu l. iur. de his cessantibus in dubio
17쪽
366 DE MONET. AUGMEN. ET DIMIN.& notant Bart. et Paul. de Castr. & Alexa. in d. l. Paulus, & Specu lat. in tit. de solui. s. nunc aliqua, in fin. Ideo Bart.& Doct. in I. stipulationum quaedam,ss de Verb. obli. dicunt quod promissio aureorum non est incerta. licet reperiantur aurei diuersae speciei& valoris,quia intelligitur secundum regionem & eius consuetudinem,&ad pondus regionis: & varia sit consuetudo de in inoribus .d. l. numis,& facit fortius obseritantia sacri collegi j Mediolani: de qua supra,e. quod etiam si quis promittat flore nos centum auri boni de iusti ponderis, intelligitur de minoribus florenis ad rationem 31. solidorii pro floreno pro- is misisse. Et si sit diuersa i consuetudo inter
locum contractus, & locum des linatae s Iutionis vel locum, ubi est,uel vendita,attendi debet consuetudo loci contractus, ut per Bart. in .s. l. sena per,& Bald. in I. qui non militabat, f. Lucio, ff. de haeredi. insti.& Ioan . Andr. qui fuit fur. Old r. in addit.
Spec .de concess. praeben. in Rubr. vltim. colum. SI Old r. in cons i68. in princ. & late Alexand. cons. Σ i. inci p. visis his, . volum.& latius do. Bari.Socin .consa r. inci p. circa primum, licet in contrarium facit i. vinum. in fin. F. si cert. petat. sed loquitur in moroso, & hoc procedit generaliter secundum Bald. in d. g.Lucio. ut quando est diuersitas inter locum contractus, & alium quemlibet locum sit attendendus locus contractus & moneta quae ibi frequen
is Et quod i quando una moneta est magis usitata, quam alia, intelligitur de in gis usitata facta promissio, de quod in dubio praesumantur partes sensiste de pecunia usuali, seu quς communiterest in'usu:
necnon de magis usitata, probat text.cum gloss. in c. r. de maledic. & in Clement.r. dedecim .vbi gloss. alleg.& concord. v Iunt Hollie n. Goffre.& Panorm .inc. 2. de male dic. dona. Philip . Cornae. in consit.
lum. ubi hoc limitat,& bene, nisi noua S usualis moneta esset mutata vel deteriorata in bonitate intrinseca,quia esset facienda solutio de antiqua moneta vel de noua ad aestimationem seu rationem & val
rem antiquae, per c.olim causam,& c.cum
canonicis,de censi.de quo dicam infra, late in prima declaratione vel nisi debitum
causaretur ratione alicuius legis vel statuti:quo casu attenditur tempus solutionis, seu moneta usualis de currens illo tempore,quamuis aere sit contaminata, vel a tempore legis conditae, vel statuti in bonitate
intrinseca deteriorata, de quo dicaminfra,eodem in i a. declaratione cum qua sententia etiam transit ipse Cornaeus consit. I8 i. inci p. nonnullis. 1ν colum. versi. restat
3. volum. ubi dicit illa iura, videlicet dict.
Clem. r. cum glo.& d.c.2.de maledic. posse intelligi, ut loquantur de moneta usualide tempore contractus currente: quod nopulo verum, prout dicetur infra in ii. d claratione Se cones usionis faciendae.
Et quod intelligatur facta promissio
de pecunia magis usitata, voluerunt etiaam Cardinat. in dicta Clement. 1. de deci. in in .quaestione.& Pet. de Anchar. ibidem in penulti m.quaestio.& Ioan.de Imol. ibidem, &Hostiens. post Goisred. in titui. decens.f. ex quibus, in princ. t ulterius dicit,quod primo attenditur consuetudo loci:& ea cessante,consuetudo parochiae, Psi ambae pecuniae essent pari formiter usitatae,tunc secundum Panorm . post Hosti en.& Goffred. in d. c. r. de maledic.de minori censeretur facta promissio, nota maxim δper A lex ancin d. l. stipulationum qu sdam,& patet ex praedictis. Alias autem de m neta noua potius,quam de antiqua,secundum Bald. in d .f. Lucio, quod est declarandum,prout infra, in i . declaratione,cum seque n.& secundum praedicta est intelligenda doctrina Ange. in l. medios. C.de susce.
lib. io. dum dicit, quod ille t qui promisit
dare mille aureos tenetur dare ad pondus statutum per commune ciuitatis,& si certum pondus non est in communi, sed sunt diuersa, recurrimus ad consuetudinem regionis,de quasi non appareat vel sint diuersae consuetudines, sequimur quod minimum est,nec obstat ad haec deci sio Bald.
in l. quicunque,vltim. colum. C. de se r. suis
gi.dum dixit,quod ubi est moneta diffini
18쪽
ta seu taxata per lege in , de illa el; statuendum vel intelligetidum, non de ultrali, seu vulgari Se currente: quoniam Ie- spodebitur infra, in ii. declarati e , quia raedicta procedunt quoad intellectum ominis, id est,de qua pecunia homo vel contrahens senserit, deciso Bald. loquitur de sensu legis vellitatutis dei quo late
Et insuperquado dubitatur de qua pecunia fit facia pronailsio vel fuerit sensum , attendi debent statuta loci contractus cum contrahentes intelligantur co- traxisse secundum lia tuta loci contraei iis, prout in sinisti supra, si pra fuit dictu inde consuetudine loci,& ita coniu-luit Francis de Areti Aonsi. a. inci p. pro- tacendium 3.col cum l eq.& Alex. d. conii l. it. r. volu . ubi traditur per eos, an tale
statum in liget forensem ignorantem ipsum statutuin, & si adsint ipsa ambo statutum & conluetudo attendentur, consi etudo si sit praescripta, alias non secundu Do t. praeall. maxime Aret. in .l .consit. .& vult Bal. in l. si quis argentum, in prin. C. de donat. de qua consuetudine dicetur infra, in conclus. s.& . fallen. Et si constaret de assuetudine & modo soluendi ipsorum contrahentium Vel ipsarum particularium periis narum respOdi multoties in facto de tali pecunia pi aesumi sensum fuisse per contrahentes &quod talis praesumatur sit: ise promisso qualis apparet subsecuta solutio per nota. per Bald.& Angel. in l. si certis annis, C. de pactis, vult Bal. consit. 13. inci p. est dicendum in sin. .vol. peti. impressione,
volui id .l'hili p. Cornaeus cons .isi. incipi. visis nonnullis ast. col. 2. vol. 5 socin. i ind. consi. 7. inci p. circa primum, facit L si seruus plurium. s. fi is de l. s.& d. l. numis,ff. d. l. s. cum concor.circa quod videri pollunt quae dixit Alex. con l. ii .inci p. viso& considerato. penuit.& vlti .colu . s. vol.& Felin. in c. cum Berto idus circa i 2. col. versi. perceptio penso is , de re iud.& illa pallicularis consuetudo soluendi praeualebit ali sconice iris, de quibus supra ac geliciali consuetudini ac ista tu-
to per praedicta,& secun .Pal. in d. consit. 3. t attenderetur pecunia a partibus soluta etiam semel tantum vel pro parte solutionis. Caeterum quia ius ducatos aureos seu dole nos aureos solidos appellat ut in l. quoties. C. de susce.& Arch. lib. io.& nos appellamus solidos, quorum 2o .factu ut libram. Llt aduertendum secvn. Bald. in l. quoties, quod promissio solidorum intelligeretur secundum quod communiter utimur, hoc est, te solido minuto, seu monetae minutae. Et quia, ut dictum fuit supra,
in l. praemisso circa r. col. r. forent aurei secundum ii racbstituunt libra in auri,&hodie plii res requiruntur inconstituendo libram auri, prout etiam dicit Bari in l. quoties, S in Rub. C. de vet. nu .po. I i. in
Lit aduertendum, quod promissio solidorum aureorum vel ducatorii , seu aure rum deberet intelligi secundum mode num usu in vsunn cuiuslibet regionis, ut colligitur ex iro. per Ang. in l. modio S. C. de susce. & Arch. lib. io . cum concord . in praecedentibus proximis co . allegatis,
facit quod dixit Bal. in t .s duob. col.C. conanui. de l. iunctis his, quae dicam in o. decidation C. Tertio est videndum secundum cuius temporis aestimationem S valore sit facienda solutio vel aestimatio pecuniae comensuranda. Ans secundurn tempus D matae & factae dispositionis vel co tractae obligationis. Ait vero secundum tempus sutu rum ac solii ionis aut morae. Et haec est materia hic principaliter tractanda.
1 Pecuniae rator ac qualiter consideranda
sunt seiundum tempus istositionis o ob
a Consensius inoicitur in contractibin secundum temptu contractus.
3 Solutio quando furi debeat de pecunia tepore contractus vll. 7. θρ.
Census antiqui de qua pecunia soluendi. . Dotis solutio de qua pei uni a facienda.
Moncla mutata in materia no dicitur e
19쪽
dem inresere o bemtate. 4 1 Aurei materes reducendi ad intellectum
ι Debitor pecunia ingenere de qua pecvnia seluere debeat. ι Pecunia bonitas secundum Uum ccn ideratur magis quam ratione materiae. Obligatio cῖuentionatu intelligitur de moneta currente tempore obligationis.
Prima Particula siue Conclusio quae ampliationes seu declarationes habet IL
His sic praemissis, facio conclusione
in hae materia augmenti & dimi
' Quod valor t& qualitas pecuniae sint
attendenda ac consideranda secundate
pus dispositiois vel obligationis, seu quo obligatio vel dispositio contrahitur cisor matur, non aute secundum tempus futurum, vel solutionis, quando. s. dispositio vel obligatio formatur uno ic pore,&solutio fieri debet, vel differtur in aliud tempus,& ii; tete a valor & qualitas pecuniae variantur, seu alterantur. Et ista est commvn. Do et opinio quam tenuit Pilaus, quem referre e sequitur Ioan . And in addi. Spe. in tit. de sol. I. nunc aliqua , er- s. ubi etiam Bald. in addi. inci p. nota hic. quam opinionem etiam tenuit Iac. But. in .sua inci p. quaestio talis proponitur: Quiam Colonus. &Old. in consit. yi inc: P. thema quidam, &e. in q. post AZo in suis brocardis,& ipse old r. consit. 168. in p. ad pii mana, ver sic. ad tertium, Alb. de Ros. post Guillel. de Aug. in l. Vinum, Vlto coI. Leod. Bart. in l. resin dotem. fi de m-re Do. Ant de But. Imol. Pan Or. Can. in c. quantas eiure tu. Card. Zaba. Pe. de Anch.& Imol. in Cle. s. per illum textiae deci . de Bal. in L si duo b. in prin versitem quaero C. communia de te. ubi dicit hoc verua in contractibus eo quia1 in eis inspiciturco sensus secundiu tempus contractus, facitd. l. cum qu is, iunct iis vinu .s d. l. resia dotem.& c. olini, c. eum L anonicis
decensi. Et praedictam etiam opinionem
tenuit Bal. in I. acceptam, i a q. C.de Usuri& Ro. in cons. 127. inci p. circa primum dabium.& Ioan . de Ana. in c.r. vir. charta de males Marti . de Lau. in tracta suo de moneta in d. l cum quid.& Calca. in cons. i l .col. cum pluribus cocor. quae infra per discursum suo loco adducentur. Et praedicta opinio tanquam communis eli tenet da, quamuis Bario. in I. cum certum' de auro&arg. leg R in I. Paulus, in s n. isdesol.& Bart. in d. l. cum quid.&confit .i37. inci p. super eod. i. vol. secundum penultimam impressionem ZI . . inci p. quia cOrientiones. r. volum.& Francisc. de Areta in d. consit. ii. inci p. procedendum I. c la. aliter videantur tenere distinguendo inter variationem quae fit de bonitate i trinseca et quo casu Atentur attendi tempus contractus: & eam quae fit de bonit te extrinseca, Quo casu dicunt communem opi nion .esse, ut attendatur valor teporis solutionis, quod etiam tenuit Barti in d. l. eum quid, & in d. l. res in dotem .ca concor. allegat. per Aret. ind. cons D. Sed intelligendo hanc sane concIusionein Meorum dicta non discrepant ab hac conclusione, ut late dicetur. inf. in s. de 6.decla iunctis his, quae dicentur in s. Fi secun d. Panor. in . . c. olim de eensio praedicta conclusio procedit ex quacumque causa sit soluendum debitum siue ex contractu, siue ex testamento , siue ex iudicis taxatione, quod latius examinabo. in in decla. R ampliationibu s. Et praedista etiam procedunt, ubi pecunia non est in obligatione vel solutione, sed in solenitate, puta, quod non valeat contractu . qui excedactantam summa , nisi interueniat talis solennitas: quia illa summa est consideranda secundu tempus dispositionis secun . Bal. in I. illud circa ilia . comen. C. de sacrosan. Ecel.& dicam infin ra.d cla .vbr tradet, quid in daspositione l. vel statuti. Procedit etiam praedicta coclusio siue aestin ar io causetur a taxatione, i. vel statuti, Gie a consuetudine, ut per Bal. in I. si qu ri argentum, in primet. C.dedon. α patebit ex in f dicendis in ii. lectar.& in
20쪽
LIIen. siue aliter sat aestimatio, de qua aestimatione quomodo fieri debeat & pos-st dictum fuit hac conclusione in i . praemi is Praedicta concluso t declaratur ut indubitanter procedat quando variatur bonitas intrinseca pecuniae: ut quia fiat de meliore & preciosiore liga, ct plus valos aut de minore & viliore,& minus valens licet sub eodem pondere Sr etiam sub eadem forma : nam solutio fieri debet aut post secundum antiquam pecuniam: hoc est,de pecunia antiqua si reperiatur, vel de noua squi ualentia,seu ad aestimatione
antiquae,c. Olim.& c. cum canonicis decessi ubi antiqui census solui debent de antiqua moneta, vel de noua vilioris metalli ad aestimationem antiquae. Et si noua sit melior antiqua, debet de noua tanto minus dari, secund glo. in d. c.cum canoni- eis, quia qui diminutam recipere nollet, meliorem exigere non debet, argu . l. Pen. C de solii.& l. qu i bona. f. quamquam,ff. dedam. in c. no. Ioa. And. in add. Spec. inti tu .de solii. I. nunc aliqua in addi. inci p.
q. inci p. quaest io talis proponitur, quida Colonus, quam dixi supra esse Iaco. But.& pulchre old. consil. reo .incipi. factum tale est
Et cum hac sententia, quae est commv. nis S iure probata, transeunt Do t. in iuribus praealle g.& Canon. in c.quanto, de iureiur. maxime Bu. Imo.& Pan per t. creditor . in prin .i de sol. Bart. Ange. Cum a. Imo. SI Doc. id l. l'aul. l. i. s. eod. tit. de sol.
Alb. de Ros .in d. l. cum quid is si cert. Pet. ubi etiam Bar. Ang.& Paul. de Castr. post Dyn.& Iac.de Are. ubi loquuntur principaliter in mutuo,& generaliter in debito ex alia causa,ac Guil. de Sura. in q. suis 7.char.& Pil. q. 39 inci . Lucius Tibius M uio tandum locauit.& in q.3o. inci p. quidam creditor Bononie n. &Spec. in d. f. nunc aliqua in fine in tit .de sol. Bal. in cost. ly .inci p. super eod i. Vol.&339. inci p. punctus quaestionis. t. vol. secun d. penuit. impressionem, late Zaba. in Cic. si beneficiorum. it. q. de deci . ubi Pet. de Anch. de
Ioa. de Imol. Franci . de Aret. in I.quod te, is si certum petat. ubi tam de debito ex causa mutui,quam ex alia causa,& d. Cornaeus late inconsit. 3ii. inci p. de pluribus
Vlt. col. i. vol. ubi dicit hanc esse communem opin.& in con s. i Si. inci p. vi sis nonnullis 27. col. vers. restat. 1. vo I.& Soci .int .cum quid . per d. l. creditor. Hinc secundum Barto. in I. resin dote.
ff.de tu re dot. l si dos sit constituta&d 'ta dudum,& sic in antiqua moneta, quae sit variata in materii to petatur restitui, debet fieri solutio I restitutio secudum
antiquam monetam,vel secundum cum,
in d. l. cum quid . de noua ad aestimatione antiqiis ,& secundum Bald. in d. l. cum quid, ita obseruatur de consuetudine, ratio est secundum Bart. ac Doct. ibi, ac in locis supra, alleg. quia moneta mutata in materia non dicitur eadem in genere &bonitate, sed alia. Et praedicta procedunt secundum Alberi. de Ro. post Dy.& D cio. supra alleg. non tantum s mutata fuerit moneta in materiaieu in liga, seu preciositate& bonitate intrinseca,verum tiam in pondere, seu ubi variatum esset pondus, pro quo facit d. I. t. C.de ve. nu. po. libr. M. ubi Io. de Pla.& idem Ioan .de Pla post Dy. in l. 1. eod. tit. SI Pau.de Casmin l. i. in princi .C. communia deleg. vult
in c. conquerente, in verbo, solidos, deos s. ord. quae loquitur de solidis debitis procat hedratico vel sy nodatico, ita quod si debitum sit secundu tempora, solidi quibus r. seu ducati faciebant libram auri,
sit nunc facienda solutio ad aliam ς stimationem quamuis de illis solidis, seu florenis aureis no reperiatur, sed de nouis,quorum 96. faciunt libram secundum Paul.&Anto. S de But. ibidem post alios & hoesiae maior pecunia sit in usu, siue non sit in usu, sed minor tantum,ut pergi. ibi 'nto. But. SI scribentes. R proprerea Bal in l. si duobus i. col. ver. item quaero. C. communia de leg.dixit, nubd t si aurei hodie stant maiores vel minores,qua olim reduci debent ad intellectu id valoris veteris