장음표시 사용
21쪽
3να DE MONET. AUGMEN. ET DIMINUT
perstitit in illa opinione,quado sumus in dispositione alicuius legis vel constitutionis de moneta loquentis, de quo iii finar. decla.dicetur. Et sic patet, quod praedicta procedunt non tantunia quando de an liqua moneta non reperitur, vel non est in viis. Verum etiam quando reperitur detraq;, videlicet tam de antiqua , quam de noua variata, prout supra volente debitore soluere de noua, quod maxime voluit Pet.de Anch. Hrd. Ele. si beneficioru pen. col. N e idemcte old. incoi. isoae iii cos .i3. de Ioa. And. inadd Spe. in alleg. tit. de sol.6. nunc aliquo in ii. in add. inc . Olim.&late d. Corn. in d. coni l. 32 i. inca P .de pluribus,' col 3. vol volens quod moneta usualis seu currens diueria in bonitate intrinseca lotui debeat ad rationem N aelii
mationc antiquae,& ibi respondet ad co-traria volentia solui posse de vivali pecunia ut intelligi debcant ad praedicia rationem & aestit nationemn alia eius res roso non placet, ut elicitur infra. de l.& idem voluit ipse ornatusconL i. incip- visis nonnullis i ..colum . versic restat, s. volum.
Item praedicta in ocedunt etiam l si sis
sit debitor pecuniae in genere, Puta, in libris , in florenis Mediolani vel Sab. pro qui b. fit solutio in omni pecunia cu nulla pet i a pecuniae inueniatur, vel fiat modo appelletur libra vel forenus Alcdiolani aut Sabundiae, ut late dicetur infra, in ε.decla. iunctis etiam hic, quae dicentur in D. in8. lim. in s. q Et si de valore& bonitate antiquae pecuniae, de qua in obligatione apparere no pollet, dico u aut costat de aliqua solutione facta circa obligatione , ut in censu aliquorum annorum vel parte solutionis, S tuc talis praesumitur
fuisse obligatio qualis su it sub lectita solutio per no. per Bal.& Ang. l. si certis annis, C. ae pac.& per Bal. in cons. αῖ. inci p. est dicendu , in fi .et .vol. secudu penultima, impressione& didiu fuit supra in a. praemisso prope fi . Alias aute habemus recursum ad moneta illius nominis usualem,
secun d. Salyc. l. s. in s. commen. C. si certapet. vel ad obseruatione urbis Romae, secundum eum cos derando prius obse tuitiain locorum vicino ru, ut est de mente O d. in confi68. inci p. ad primam vers ad tertium,& Io. And. in ad diripe. in Rub de conces praeben. prope sin. Et hic cessantibus de minore censeremus te cund. Saly. ubi supra, vel melius ex mente Bart. in .l. Paulus,ff. de soliatione precia. ex rei qualitate iudicaremus, ut dixi, &ad hoc videantur quae dicam in sequenti amplificatione, versi de ad id.
Ex praedictis insertur quod debitor solido i una paruorum . ladiolani longo tempore decurso,quorum Sc.& sc 4. librae faciebant ducatum, seu fore num auri, non pol sit loco antiquoru de nouis, qui sunt vilioris metalli vel minoris poderis, sed debet soluere de antiquis si reperiantur,
vel de nouis ad aestimationem antiqv rum, hoc modo: quia cum No. x antiquis facerent flore num auri seu ducat i ex ia uis snt necessari j 91. vel 9 . tenebituri cor o. ex anti litv dare 92. vel 9 . ex nouis.
Et idem econtra si e ilent meliores:
quia non teneretur debitor dare tot de nouis , sed tanto minus, putas. o. ex n
uis facerent somnum auri, & debitum
esset co tractum tempore, quo forenus auri valebat 9z. qui erant vilioris metalli vel minoris ponderis , nam debitor soluet Eo. ex nouis loco 9r. ex antiquis. Et
hoc verum est, si ex mandato principis moneta noua , licet vilior aut minoris ponderis successerit loco antiquae talia ter ,quod pro tanto expendatur, quantum valebat& valet antiqua melior. pertexicin leg Paliliis, sed attenta consuetudine soluendi in alia materia, secus esset secundum Albe. de Ro in d. l. cum quid, in s.commen & infra dicetur in a. limit. no. IO. And. in ad s.spe . in ii. se sol.*.nunc aliqua. in ii. in ad i. inci p. olim nam si progo. ex nouis vilior ib. potest haberi florenus auri, sic pro go .ex antiqv is melioribus haberi poterat , nullis adest interesse creditoris,& hoc etiam tenet Do . Soci. in
eadem l .cu quid, i. conci . ubi dicit, quod
22쪽
D. ALBERT BRVNI ASTEN potest solui de noua viliore,quando succe sit loco antiquae, si consuetudo ita se habeat,alias non .
Et hoc maxime procedit, squia boni.
tas pecunia: secuti dum usum consideratur, & magis est respectu usus, quam materiae .c.quis ignorat, cum gloss. I t. q. . retexi. in c. ei j ciens. 87. distinet. quem text. alleg. ad hoc Panormita. in d. c. quanto, in antepen .collim. versic. nec obst. not. O ld. in consit. s. inci p. ad primam,in 3.dub. facit c. r. maledic. dum dicis, soluendam v-sualem monetam. & Clement. fi n. de decim. dum ibi dicitur ad monetam communiter currentem. & facit i. Imperatores. F. de contrahen .em p. dum vult, in rorum precijs consueti id inem obseruari. faciti. Labeo & Sabinus. s. de verbor . signific .cum vulg.
Et secundum praedicta potest saluari opinio eorum, qui dicebant, poste solui
nouam pecuniam loco antiquae subrogatam: esto, quod de antiquo non reperiarur, prout fuerunt Petr. de Bella Per. Od.& Guillel .de Cu. quorum dicta refert Alber .de ito in I. vinum,ult.colum .is. si cer.
Petat.& d. l.cum quid. S ibi Bald. tacito aut hore postposita distinctione Isald. ibi, qui in suo confuso sermone videtur tenere, quod si reperitur de antiqua, sit de illa soluendum alias de noua, secundum suam aestimationem, & non ad aestimationem antiqui δε latius dicam in membrosequenti, ac in declar. q. Illud bene verum puto,qubd si ex tali solutione notiorum quis verisimiliter esset damnum passurus: quia est iturus ad partes, ubi isti noui viliores minus valet,
quana hic expendantur, possunt recusari, maxime quando certa species& bonitatis erat in obligatione, vel ex natura contractus,ut in mutuo. d. l. cum quid, & dote.d. l. resin dotem not. sali. in l. si quis argen . in princi p. C. de donat. Panormita. in c. quanto, in fi .de iure ii . vel ex conuentione . quia si iuxta consuetudinem velit dare de noua viliore ex Principis mandato aequi ualente, licite poterit recusari etiam secundum consuetudinem,quae per-
nitas intrinseca existente, forma ranae diu er sa. d. l. Paulus. F.de solui. quanto magis hoc non licebit, ubi est diuersitas in
Circa quod videri possunt,quae dicam
infra eodem, in z. limit. & in seq.amplia, versicul. caeterum . facit quod dixit loan. And. in addit.Spec. in tit .de solui.f. nunc aliqua, in fin. in addit. inci p. nota hic. ubi dicit, quod obligatio conuentionalis intelligitur de moneta currente tempore obligationis, iunctis his quae dicit ibidein addit . inci p. olim. 'Et ex his patet,quomodo possit fieri solutio debiti in antiqua moneta contradi i qua do noua est vilior aut melior, aut eiusdem cursus& valoris de consuetudiane, vel de mandato superioris, licet non sit eiusdem bonitatis, siue reperiatur de antiqua moneta, siue non. Nam si noua esset eiusdem bonitatis, ponderis,& cumsus,cuius antiqua, nullum esset dubium, esto quod sorma esset d: uersa, quo casu requirendum esset ad d. l. Paulus, ex his, quae in seque n.declarat. dicentur, postent
hic dicta ampliari. s r M M A R I A. t aestimatio temporis contracta obligati
num pecunia ivsticitur, etiamsi reproba-rafuerit tala moneta ct 1iu. s. Pecunia reprobata non liberat. a Ioannes Andrea est fur OUradi. 3 Pecunia qua tempore contractvi in vissu erat, nunquid solai debeat. si tempore solutionu abierit in desuetudis
Delitor morosis de qua pecunias uere t
Debitor non morsu nilaui liberetur L
23쪽
matio temporis contractae obligationis in pecunia inspiciatur, procedit, etiam si illa i moneta sit reprobata, & nosit in usu: quia praestabitur de noua aequi- ualente ad qstimationem antiquae,&s nore qui ualeret, supplendum erit in eade bonitate,& secundum antiquae valorem antequam reprobaretur secundum communem sententiam,quam firmat gl. in c.cum canon icis,de censi. But. Pan. SI communiter Canon. in c. quanto,de iure tu. Alb. de
Rosin d. l. cum quid. post lac. de Areta. S Dy. Se alios Dd. per eu alleg. quos in praecedenti declarat. retuli in princ. Et idem - Albe. in l. vin , vlt. col. post Guili .de Cug. Ang. in d .l. cum quid .s . si cer. pet.vbi Franei de Aret. volentes procedere, siue debitor fuerit in mora, siue non,quod etiam voluerunt lac. de Rauen.& Odo .in l. in minorem.C. in quib. caussin intem restit. non est neces . se tu itur Andr. de Iser n. in c. l. .volum. in tit.quae sint regat.& l' et r. de Anchar. in Clement. si beneficiorum, dedecim .cum concor . per Alexan. S scribentes alle g. in l. qui te. s. si cert. peta. ubi Dom. Praeceptor meus trast cum hac sententia: & Do m. Francisc. Curi. in d. l.cum
quid. a Et hoc facit, i quia postquam pecunia
est reprobata, non liberat, & non est expendibilis, nec nomen pecuniae habet. l. eleganter.f. qui reprobos. f. de pig. ach.&facit texe. elegans in I. i. C. de Uct. ni .POt. lib. ii. ubi pecus ani antiquam, alias pro bam, si fuerit reprobata ratione materiae
vel formae, possim licite & impune recusare, facit, quia bonitas pecuniae ex usu
consileratur. l. i. fide contrali empl. not.
Alber. in d. l. cum quid, 'en .col.& Pan. ScCan. in d .c.quanto. & dixi in praece. decl. circa fi . facit, quod dicit Bal in d .c. quanto, Versquaero nunquid, quod aestiniatio
pecuniae non est idem, qu bd ipsa pecunia nec aded connexa, ut censeatur idem, &unum,de quo infra dicam in .decl.circaso. Et ad id, quod dixi de moneta,quae no' eli in usu , facit quod pulchre consuluit Old r. inconci67. inci p. ad primam, rLad tertia, ubi dicit, quod si Papa mandanset solui . o. libras Turonesium in patria,
ubi non sunt in usu, nec habent cursum,co siderabitur cursus vicinae regionis, alias autem considerabitur quid valeat similis & aequi pollens moneta, per c. olim, de cens. no. Io. in Rub.de coceis. pr b. cim ca fin. ubi more suo refert verba Oldr. tacito aut hore,est glo. in terminis, in ver b. consuetum . quam ibi sequuntur Doct. in Clemen. si beneficiorum, de deci.& dixit
Panor. in c. cum canonicis,de censi. quod
licet i aliqua pecunia esset in.vi tempo- 3 re contracti debiti , esto quod esset promissa. Si tempore solutionis non sit in v-m,debet fieri solutio de ea, quae est in usu
ad aestimationem antiquae, qu itur Ioari. de Ana n. in c. r. in penu l. colum . de mal d di.¬. Ant .de Butr. in .s.c.cum Can
nicis, post gloss. ibi. Reliqua dixi in proposito in praeceden . ampliat. versi.& si de
Et praedictam opinionem puto tenendam tanquam communem & veriorem, limitando prout infra di eam,& quem vutra Legistas praedictos dixit Panor. in d. c. quanto. communiter teneri a Canon illis, equitur Bal. in l. fin. vers. sed pocle tur. C. de nonnum .pec. ubi loquitur in iurante soluere, licet plures Dd. in hoc articulo variaverint, ut declarant Albe. de Rosc&Bal. in d. l. cum quid. & late Alex.&scribentes in d. l.quod te. ubi Bar. tenet,qubdpossit solui de pecunia reprobata, eo quia materia magis quam sorma consideratur. l. quae situm. g. illud fortasse. fide te a. 3.&Ioquitur Bart. quado quis promisisset decem libras Perii sinorum, quae pecunia fuisset postmodum per statutu reprobata,& cum Bart. transit Pet de Anch. in regia. peccat .im . . Opi. de reg. iur. in 6. quod etiavoluit Cyn. post Petr. in l. minorum. C. in ' qui b. cau. in integ. restit. non est nece T. &Cy. in I. cum quid. Es cer .pet.
Quod procedit, quando debitor non fuit in mora, secundum Pet.& Cy in d. l.
24쪽
minorum. & Cy .ind. I.cum quid . ubi Ito. ε etiam ita tenet, dicens, t quod si debitor fuit in mora postquam moram suit pecunia debita reprobata, tenetur dare de laqua, seu de alia ad antiquam aestimatione reprobatae . alias potest dare de reprobata .cum qua opin. videmur transire Hosti. Io. And.& imo t. in d. c. quanto. SI Imol. in ratione s. diligenter. ff. ad leg. Falci.& in s. l. Paulus.& Alb. de Ros in i . part .llat ut ..ios.& Alex. in d l. quod te. 5 Zabar. Pet. e Anchar.& Inrol. in Clem. si beneficiorum, de decim. qui rei ponden t ad coni ariam.
Quin i md plus voluit Cyn. in . . l. cum uid qubd debitor sit liberatus tanqua inpecies se perempta, per t. si ex legat 1. F. de verb. oblig. quod non placet sequacib. Pet.& Cy. in d. l. in minorum, ut per A lex. in d. l. quod te.& per Alber.& Bal .d. l. ciam quid. quia licet ex reprobatione forma
censeatur extincta, tamen materia est in
rerum natura. Et adest alia pecunia e in Ddem ligae, aut illi sub togata, S squis vel Iet videre opin. in d. l. cum quid.& latius Zabar. in Clem si bene fietorum. i 3. quaei . de deci . ubi etiam late per Pet. de Ancha.& lo. de Imo. Illa aute opin.quod reprobata pecunia vel debitum, vel legatum pereat, reprobatur per Alla. de Ro. post antiquos, in d. l.cum quid.&in I. Vinu, vl. col. post Guil de Cia.& per Dodi. communiter in d. l. quod te.& per Albe . de Ito. in l. r. inpen .colum. C. de iur. emphy. & per Doct. communiter ind.c.quanto. & per Zabar. Pet. de Anch.& Imo. in Clem .s benefici rum,dedecim. Et si quis vellet tenere hanc secundam opin. a duci tere habet ad practica, quam tradit Imo. ind. c. quanto. sum dicit, solui de antiqua, licet reprobata, s haberi potest:& si haberi no potest, solui debere
de noua tantum, quantum ex illa noua emeretur quantitas antiquae, in quo posset esse utilinas quia antiqua venderetur tantuam aurum vel argentum in massa constens, sed Bal. in d. l cum quid. vult alis ter, videlicet 1 qtid solui debeat de antiqua, fit eperiatur, di s non reperiatur, de
nouas mili ad aestimationem nouae: vel prout valet antiqua si inueniretur, S noeil et reprobata, puta si grossoni Mediolani fuissent alicubi reprobati sorte Veneriis,& ibi ubi int,essent reprobati,no inuenirentur, fieret consideratio, quos marcellos, vel marchetos valeret smilis in ne ta non reprobata, puta grossoni Mantuae, qui aequi ualet grossonis Mediolani,& hoc velle videtur tex. in d. c.olim. S gl. in d. c. cnna Canonicis. Retenta autem Llia opin. quam puto tenendam, an debeat solui de nova moneta ad aestimationem antiquae, referendo ipsam aestimationem ad praesens tempus, quo fit solutio,an v ro ad tempus obligationis, patet veritas ex his, quae dicam in η. declarat. Caterii in aduertendum est, quia Imol. in d. l. Pau lus. ff. de sol nixus fuit conco dare opin. ponderando ex qua causa contigerit reprobatio. Dicit enim, quod si reprobatio fuit causata ex eo. quia post tempus contractus pecunia tanquam minoris ponderis aut nimis aerosa esset: tunc non
debet est e periculum creditoris, sed debitoris,tetiam si debitor non fuisset in m sra,& idem voluit Imo. in d. c. quanto. .& .col. per t. creditor, in prin. secundu vera lecturam,quae eo muniter tenetur, ubi diacit ipse Iino. s. te sol. Et ita intelligit gl.
in .s. c. eum canonicis. Alias autem si fuisset reprobata ratione formae, NI non materiae, periculum &damnum speetet ad
creditorem, ita qubd sufficit soluere ipsam pecuniam reprobata motus per H stie n.& Ioan . Andr. in s.c. quanto. quia ficut non licet creditori soluere in alia forma, quando debitor esset damnum passurus, arg. l. tui . C. de sol.& l. fin. s. pe acce.& l. s. C. Genuci. Sc lit. expen. & l. si cum d ies. s. arbiter. 1 de arbit. Et haec conco dia fuit sumpta ex verbis Hosti et .ind. e. quanto. quem latius refert Zaba. in d Cle. fin. in i 3. q. de decini
Cogitabam quia articuliis est disputabilis esu distinguenda singula membra, itae in hoc passu occurrere possunt, quanoq; enim pecunia debita non in totum. sed pro parte reprobatur: Quia diminuti
25쪽
DE MONET. AUGMENT. ET DEMINVT.
in valore propter defectum bonitatis in.
trinsecae, quae aderat temporec tractus,
puta quia pecunia aerosa , quae plus dcbito expendebatur, fuit reducta ad minorem,& est materia examinanda infra i. S. dec lar.& proced ii, quando erat aerosa tepore contractus vel debilis. Quandoque autem tempore cotractus
aliqua pecunia debita, putastros ni Mediolani erat boni argenti, puta de liga H. et enariorum cum dimidio, S post cotractum fuit facta debilior, puta de I'. dena rijs,Vel circa, ut quandoque vidimus, S ex hoc fuit diminuta in valore, & pro parte probata: & tunc eli materia,de qua dictum fuit in praeced.declar. Quandoque autem pecunia debita in totum reprobatur, Sc hoc potest esse dupliciter. Nam potest quis esse debitor certae speciei monetae sorte grosson orum Saba ud. quandoque certi gener is, puta centum forenorum sab. quillo reni valet tr.
grossos Papae vel Sab. Et potest poni exc- pluin, quod Mediolani vel Veneti s talis
Idem si Serenissimus Rex noster reprobasset post adeptum Ducatum Mediolani
omnem monetam per Principes, qui antea illum tenebant, fabricatam,& hoc casu videtur, qudd i s praecessit mora debitoris, damnum sit eius, per d. l. creditor,
in prin. 5: idem si prscessit mora creditoris, ut ibi a contrairo sensu, cum concor.
supra alleg. Non tamen per hoc dico, quod creditor cogatur recipere de tali pecunia reprobata, quae no est expendibilis,& maxime quando cursus eius est sub poena pro hibitus.d. l.eleganter. s. qui reprobos. cust prouisum per t. Paulus te i. ff. de solui.
quod possit solui de alia simili moneta, licet diuersae formae. & multo magis prouidet cosuetudo,quae admittit, qudd pos-st solui de alia moneta diuersae materiae de sormae proportionabiliter aequitia icti:& tunc ratio damni etiam, de quo in d. l. Paulus. imputabitur moroso hoc modo, qui acu ista reprobata minus valeat, quia habetur tanquam auriun vel argentum in mas a consistens damnum expensae, quod
contingit occasone fabricaturae alterius monetae imputabitur moroso: nam si creditor fuerit morosus, tanto minus dabitur, quantum constat expensa,&sidebitor
fuerit morosus ,dabit de simili moneta absq; eo, qu bd habeatur ratio talis expensae,ialiter, quod interesse talis ex pesae ipse debitor morosus sust inebit, si habuerit illam pecuniam reprobata penes se. Nam si de tali pecunia non haberet, nulla est uaestio interesse l. ni, sed lucri,quia ponet de illa emendo & dando creditori tantum lucrifacere, quantum ascenderet dicta expensa, de quo interesse lucri no h betur ratio etiam in morosis,ut dicam i Da in i . limit.
Si aut e nulla praecessisset hinc inde mora,t quia antequam euenisset dies solutionis pecunia fuisset reprobata: tunc dicit d. l. creditor. qu bd periculum &damnum est creditoris, si de illa habeat, ut dixi. Napost quam est dominus pecuniae quam debet,ad eum spectat periculum. l. id quod,
Item no per ij t sorma: quia ius prouidet, quod in alia forma possit fieri solutio. d.
l. Paulus.& magis prouidet consuetudo,
ut dixi: ita ut non sit disputandum, an de ipsa pecunia reprobata postat fieri solutio,& hoc modo no est distinguendii, an
sit reprobata : quia aere colaminata. Nam
dando de consimili, secundum l. Paulus.& secundum cosuetudinem de alia proportionabiliter ad illam nulla reperitur damnum, nisi expςnsa ouae sit in fabricando: puod spectat debitori, ut dixi nis creditor dedi siet causam reprobationi. d. l. quid te. Sc d. l.creditor, In prin. vel nisi ut eius iniuriam facti esset, ut ibi notatur. Scin Clem. si beneficiorum, dedeci. per Io. And.& Dd. in c.q uanto. ubi ide a dicunt, si fuisset consciux fraudis. Plus arbitror, . quod si esset pecunia totaliter aerea , quae esset reprobata taliter, qu in alia pecunia no reciperet functio irem, damnii spectaret ad debitorem, s. l. creditor, in prin. quam multu poderat RO. in d. l. quod te.
26쪽
D. ΛLIER T. licet plurium Doctorum sentcntia in d. l. quod te. sit, 'lii bd quando debitor no fuit in mora, possit solue do de pecunia repro' bata liberari, est enim linco uentos,quod debitor ex bene ficto dationis sibi a creditore cocessa sit a dano immunis, Se quo dcred: tor ex suo beneficio damnii sentiat. ut dixit Panormi. in d .c. quanto, pen. col.
Nam si debitor sine dilatione soluisset pecunia, quae postea fuisset reprobata creditor sorte illam expendisset,& non esset quaestio damni. In pecunia autem deposita, in qua depositario no est data facultas illa viendi ,res est magis clara, cum deponens remaneat dominus, taliterqii bd damnum ad eum spectare dc beat, nisi depostarius fuerit in mora. g. piaete .ca. Instit. uib. mod . recontrah. obj.l i. fr illud. ru l. in Asia .s s. iuncta l. quod nerva.cuin ibi not. ff.depos & infra dicam in y. limit. circa princi . Quid autem sit . ubi valor monetae reprobatae sciri non potest, dixi in praeceden. declarat.&supra eodcm versi.& ad id, quod nec propterea minus dicitur reprobata, qnhd dando illam camp-soribus, poterit alibi expendi per eos, ut per Alex. ind. s. qui reprobos.
17M MARIA.r Non curatur Laisas extrinseca, si ma dὸ c.nsiet de intrinseca in obligatione steriri. a Pecunia diminuta in estimatione reduci debes ad init rictum temporis contra
3 Vere non debet quis illud, cuius coIrarium cst petiturus. Item numerus in 'eciei obligario, ct non
quadam in materia solutionis reprobam
1 Solutionis tempus mirequid insuciendum
TERTIA PARTICULA sue conclusio. BRVNI AsTEs. 37sTLRx id praedicta conclusio deci
ratur, Ut procedat, quando non est mutata preciositas pecuniaet debita', nic podiis, nec ipsa pecunia reprob ra, sed tantum valor est mutatus seu bonitas extrinseca,&debitor certae speciei pecuniarum tenetur vel vult de illis solus re, puta si debitor ducatorum largorum vel grossonorum Mediolani teneatur, aut velit de illis soluere: quia attendimus ni metu promistum,&non curamus de augmento vel decremento, quod superuenit post contracti m. Cle. i. de deci . ubi Io deImo. post Zabar. S Pet. de Anch. Nam dicere potest, tibi debeo ves promisi io .ducato , vel . o. grossones Mediolani, ecce quod tibi tot numero do, ut declarat Bal. in i cuin quid, in vit. col. F. si cert. pet . ubi etiam Ang Sal .Fulg&Pau.de Cast.&hoc est, quod volunt Bar. de sequa. in d. l. cum uid.& idem Bart. in I. Paulus. pen. col. F. e sol. in l. res in dotem. dum dic ut, quod quando est eadem moneta in bonitate intrinseca, no est curandum de bonitate e trinseca. seu de pluri valore superueniente vel decremento valoris, nisi a tempore morae, ut declarat And.de Iser. in tit. quae sint regalia, in prin. s.col. versc.S sic videtur not. Bald. in l. fin . . col. C. Ommunia,de leg. per d.Clemen. 1.& per t. r. C.de Vet. num .pot. lib. r.& I. si quoties C. de susce. de Archa. lib. io .diccs, qudd 'mo: eradi minuta in aestimatione reduci debet ad intellectum temporis cotractus vel ebiugationis: quia cosensus partium secunduillud tempus co sideratur. l. cum quid. s. sicer. pet. 5 facit d. l. rex in dotem. Nam ista
reductio nihil aliud significat, nisi quod
ta n tu numero praesetur de pecunia. vult Bal. in l. illud. C. desac. san. Eccle in fi . notant gl.& Dd. maximc But.& Pan. in c.c querente, deo G.ord.& dixit sali in I. D. in fi .commen. C. si cur. per . qu bd Florentini in suis mercant ijs venditis au flore nos semiant, ut attendatur valor tempo: is c tractus,tanqu3m de noua aestianatione nosuerit cogitatum.
Vnde si quando promisi tibi centu Ducatos auri, valc ac libras qi a tuor,& ta .
27쪽
ns DE MONET. AUGMENT. ET DIMINVT.
solidos Mediolani,&demum redierit Ducatus ad valorem librarum 4.S: solidorula. si dare mihi velis centum Ducato S, nopotero dicere me velle oo. solidos vlira
centum Ducatos i. Ducatos centum,& q.
solidos.& solidos 3 i. Mediolani,considerato, quod tempore promissionis centum Ducati valebant oo. solidos Mediolani,
id est, . solidos pro singulo plus qua nunc
valeant, notat late Zaba. in Clem .sin.2s.q. dedecim.
Et idem econtra, si tempore promissionis Ducatus valebat solummodo libras .& rr. solidos, & tempore solutionis valebat libras 4.& solus. t 6. quia volete debitore soluere Ducatos centum auri, noPoterit debitor dicere, qu bd vult co siderari valorem temporis contractus ad sui utilitatem soluendi singulum Ducatum ad rationem librarum .& solidorum i z. ita quod pro singulo Ducato velit detrahere solidos . taliter quod velit dare ta-th minus de centum Ducatis, quantum capiunt solidi oo. videlicet quia velit dare
. Ducatos is.&solidos 6 . Mediolani: quiat non debet velle id, cuius cotrarium esset petiturus,rag. l. pen. C. se sol. not. Alb. de Rosind. l. cium quid. post antiquos. &Bal. in cons infra alleg. quia si non vellet debitor soluere maiorem ae ilimati nem, ut fuit dictum, sed numerum pecuniae,no debet petivi habetur ratio diminutionis. Et si dicatur, quod secuddni primum exemplum inspicimus valorem temporis contractus,quando auctus est valor pecu.
niae promissae post tempus obligationis- Et quod secundum aliud exemplum vid tur inspici tempus solutionis, quado minutus est valor,& cur hoc sit. Respondeo ut praemis, qu bd neutro casu valor inspieitur, sed tantummodo numerus pecu niqpromissae perpraedicta,& est de mente Panor. in d. c. anto. post Odos in d. Lin minorum. C. in qui b.cau. rest. in integ. no est
necess. Et sidebitor veIit sol uere attentagonsuet udine de a lia pecunia, vel si de pecunia promissa non reperiatur, dicam in duabus seque n. declarota verum, quod Pal. in IaccePtamia Issiuq. C. de vis. secit quandam distin monem,
quam tandat super aeqiritate, dices, lubdsi mutatio aestimationis suit repentina, vel prouideri non potuit,debitor non t neatur soluere , nisi secundum valorem temporis solutionis, audit dimi uutio va- loris successerit ex internatio : tunc quia debitor expendit fecundum valore temporis contra: us, debet secundum illum
soluere, ne locupleretur cum aliena iactura. Pariterno est retinenda distinetici Anton .de But. in c. c. quanto. quam ibi reprobat Imo. in .col .dum ipse But. distinguebat, an pecuniae valor esset variatus, vel minutus per statutum,& non cederet
damno debitoris: secus, si aliter, puta pervium expendendi
Nam ex praedictis patet, qubdhaee ιEstinctio non est tenenda, & maxime quia
secundum Inio. ubi supra, no apparet bona ratio diuersitatis. & si tauctus esset va lor, propter hoc creditor non vellet numerum minorem pecuniarum promisi rum. d. l. pen. C.de solui. Cum si fieret solutio secundum aestimatione auctam, m nor numerus praestaretur, ut supra decla
raui & exemplificaui-Vnde prima opinio est verior per fundamenta pro ea allegata,& tanquam communis est tenenda, quam ultra praedicta sequitur Bal. in cons t37. incip. super eo. . vo I. secundum penu l. impreis. Ar m cons.
379. inci p. in ciuitato Asculi. alias punctunuaestionis. r. vo I. eadem impres .lmol. in .c. quanto. . col. de iure tu. ubi Pan .in pe. col. post Odo D. in d. l. minor . Iinde Ana in cui pe .co in fi. de maled. Pet.de Anch. in Cle. fi . de deci . SI Fran .de Are. in l. quod. te. F. si cer. pet. bi dicit eam commune. Scin cons. l. inci p. procedendu est. t. col ubi etiam dicit hanc opi .coiminem.& in cosi lir. inci p. confideratis. post Bart. in d. l. res in dotem .cum qua sententia etia transeue
circa quartam, post princ. do. Bart. αin d. l cum quid. ex quo inserunt Petr. de Anch. R Ioan. de Ana. in locis praeallega.
28쪽
D. ALBERT BRVNI ASTEN s. 3 7ta in florenis aureis, & valor fio reni sit
variatus tempore solutionis,debeat ait Edi tempus solutionis respectu valoris florent, de quo etiam per Praniae Aret. ind. cons. it. & volunt ex hoc Docto. praedicti sufficere, ut restituantur in specie tot fio. renr aurei secundum valorem suum, &hoc modo, si erant centum florent aurei in dotem dati, restituentur& dabuntureotidem,quado fiet solutio, nec hoc ideberit: quia attendi debeat magis tempus
Glutionis,quam contractus, ut DP.Pro xima declar. Et ideo Aret. in d. consit. ii. in a. col. bene dixit in tuo confuso sermone, post Docto. per cum allega.& supra relatos, augmentum &diminutionem cedere ad commodum creditoris,& sufficere, quod res, id est, forenorum aut pccuniarum numerus in genere debi ta, eadem in genere restituatur, non considerato extrinseco valore. An autem ubi de alia fit pecunia solutio, attenta consuetuet ne Fran. de Areta
ibi dicat. dicam infra in s. declar. 5 praedicta procedunt, nis debitor esset in in ra, ut dicam in limitationibus in i. Iimit.& Gixa supra c. in princi P.S VM MARI g. ι Pecunia quae contractus erat, O tempore solutionis non reperitur, quomodo resumdenda. ct nu. I. a Contrahentes non censentur censisse D futura aestimatione. 3 Soluere iurans de certa pecunia', de qua tempore solutionis non reperiatuin spe
bimus non soluit de noua ad astimatione
. Solui in pecundis suscit in genere, nisi mo
x Bonitas in pecunia duplex est. Quarta Porticula', siue Declaratio.
OV ARTO praedicta conclusio decla
ratur,ut et etiam procedat, quando mutatus est solum valor pecuniarum, &de pecunia promissa non reperitur, taliter quod non possit de illa solui, ut quia promissio esset facta in Montent gliis quorum loco nunc filii Macelli Venetiis, cum enim fieri debeat solutio de illa moneta subrogata, vel alia eiusde qualitatis, ponderis& bonitatis,& ad aestimationem a liquae, & si non reperirentur petiae aequales, vel aequi ualentes, sed minotis ponderis, S minus valentes, supplendum esset de noua etsi dem bonitatis, usque ad cumrentem summam, puta duo Marcelli parui, vel duo Monte nighi parui loco unius cx antiquis, vel tres Carlini Papales loco unius grossoni Mediolani facto, iusto calculo, si aliqualis sit differetia, ut satis an pie colligitur ex his, quae supra dixi in r. declar. S sequent. post Bart.& Albe. in d. l.culn quid. ac Dun.& sequaces ibi per
eum relatos, eo casu habebitur consideratio aestimationis tempori s co tractus Mobligationis, no autem solutionis, ut sic variato valore, fiat co sideratio, quid se rogata vel aequi ualens tempore obligationis, seu quid eo tempore valeret illa qus non reperitur, non autem quid valeat mqui ualens vel subrogata,aut quid valere posset antiqua tempore solutionis, secundum tex. gl. in c. cum canonicis. &c.
lim, de cens. dum dicit, quod i si antiqua non reperitur,datur de noua ad aestimationem antiquae, cum qua opin. trans eunt Bartol.& Albe. in d. l.ctim quid. Dy.& Iacob. de Aret. ibi cum concord . supra alleg. in i .&2. declar. & declarat Andre. delfer n. in loco infra allega. 8 potest figurari exemplum, si Mon cenighi valebant n. solidos,& Marcelli subrogati valeant i . vel duo parui Mon cenighi valeant septem solidos pro singulo praesu posito , quod de magnis Moncenighis non reperiretur: nam fiet solutio ad rationem solidorum sex pro Moncent glio
Nec enim contrahentes senserunt defutura aestimatione,sed de ea,quae tempore contractus currebat, secundum Albe.
29쪽
nor. post Ant .de But. in d. c. quando, in antepen. Ol. ver aut non est totum. ac post
Odo D. in I. in minorum Ccin quib. cau. in integ. rest. no eli necessaria,quod pulchre declarat Andr de Iseria cin c. . in prin in s.col. ver sic. Sr sic videbitur, in tit . quae sint rega .er est de mente Bal. in cos. 13'. ines P. super eodem. i. vol. secundum penui .impresso ianua, imo ex quo antiqua non reperitur, vel non est in usu mutatio eius valoris: nunc sciri non potest nec cursus, nec cil nostrum illum taxare, unde merito sit conqderatio ad valorem & curium temporis contractus, declarando, visu p.
di dicere, quod si reperirentur, essent in eo cursu, in quo subrogati vel similes es-3 set dininare, t imo praesiimptio esset,
quod duraret valore quousqne appareret de mutatione l. cum hic istatus, in princi p. F. de don. inter vir & uxor. t fideicommissa. g. si rem. F. de leg.3. & cum hac sententia transit etiam Sali. in t .s n. in s.commen C. siceit.per.dicens, quod Florentini ita seruant in suis mercantiis,& quddsit differentia quando reperitur antiqua moneta, ut consideret mus tempus obligationis, declarat Andr de Iser in loc.prae- alleg. Et circa computationem, Ut supra ex-ε emplificatum, videat usqubdii, simili dicit Io. Aret in addit. Spec. in Rub.de concess. preb. circa fi .ium tis his, que dixi in t decla. Et circa praedicta est animaduertendum ad id,quod voluit Bal. in l. fi, versed
pone iuro. C. de nonum .pec. quod iurans soluere in termino certo in pecuniam, do; ua intermino no reperiatur,quia si peruperiorem c offlata est, periurus nisi toluat aestimationem eius, per c. quato, mibi not.de iureiu. & si sciri non potest aestiniat lo antiqua, quae non reperitur, di xxini. declar. quid iuris. Et praediciis non obstat decisio Bald. ind: cum quid,circa ii.commen dum vult,' tquod si non reperitur de pecunia temporis obligationis possit solui de noua referendo aestimationem nouae ad tempus P titionis seu solutionis, non autem ad tempus obligationis: quia illa sua decisio nopotest sustineri per pradiista, nec alleg. Bal. aliqua iura probantia. suam opinionem, licet o Corneus in cons. it. incip.de pluribus,viricol.3. vo. saluando Bal. con.
ciuem situ dicat, quia decisio Bal .debeat intelligi, quando valor monetae augetur vel minuitur ex mutatione bonitatis intrinsecae, ut quia patria sit exhausta auro vel si initi ex causa. quod replicat ipse rnaeus is i. inci p. visis nonnullis, in t 7 .col. vers. restar 2. vol.
Nec obstat l. vinu.&d. l. eum quid. s. sic eripe t.da ibi dicitur, qu hd nisi mora interueniat. sufficit aliquid reddi: idem in genere Sc bonitate non cos derato extrinseco valore, quia ut not. pergi. & Dd. in. d. l. cum quid. Se Barr. in l. Paulus.& Pan. ac Can. in d. c. quanto, de iureiur. in pecu-n ijs duplex est bonitas intrinseca quae est prec iolitas & pondus metalli,t de ista lo. quitur l. vinum. R extrinseca, quae est v lor, qui in alijs rebus ante moram non curatur, ut ibi, sed valor in pecuni js no tantum materia cosideratiir, ut not. per Bal.
in I. quod te.vbi etiam alij. T sicer. pet .no. Pan. post alios ind. c.quanto, de iureiuri
licet secundum eum ibi data versi. quaeronu quid aestimatio Sc. pecuniae aestimatio non sit idem quod ipsa pecuni a, nec ad ebconnexa, urcenseatur unum,& idem,pernot. per gi.& DLin da.cum quid. SVM MARIAE a Solutio ad te vi co tracti debiti qualiter
Quando extat fecies, vel adjstimationa
antiqua sumendapecuiuia est a Pecunia usu quando mi tendus. 3 Creditor inquid pati debeas interesse am
30쪽
D. ALBERT. BRVNI AsTEN s. ΠρIn testamento secundum tempus solationuseluere debet. 1 Bariolus a calumnia defensivi in Icum au
rum Τ de auro O arg legato.Q' inta Particula siue declaratio. OVinthi praedicta coneluso maxi
me procedit qua do mutatus es hiatum valor, & de pecunia proanissa reperitur, sed debitor vult soluere de alia pecunia. quam promissa, siue velit soluere de conii initi pondere,& materia &diuersa tantum in forma iuxta leg. Paulus, s de solui. t puta si debitor ducatoruMediolani velit soluerede Venetis , siue vel it soluere secundum consuetudinem,
quae hoc promittit de una materia pro alia, puta pecuniam argenteam pro aure & econi ra; fecuniam aere contaminatam pro non contaminata, nam debet attendi valor pecuniae promissae vel debitae secundum tempus contractus secun d. Bal. ind. l. cum quid, is si cer. pen. vlti . colum.
dum vult quod ubi pecunia promissa vel debita reperitur, sit de ea facienda solutio usque ad concurrentem numerum, ut
dixi in s. decla. non curando de augmento vel decremento, ut ibi dixi, si enim noeuratur valor , sed numerus in pecunia promissa. Idem est, si de alia detur ut non cureture reinentum vel decrementum promissae,
di quae loco ii missae detur quasi sit necesse
stare de alia quae tempore contractus p tuisset aequi ualere pecuniae promissae, Sehoc vult And de pii. clarius inc olim, inpe. notab. decensi cum concor. addi: ctis In i .dec. l. Et hoc clare exemplificato d. in consi. iscinci p. cum quomodo, ubi consuluit quod debitor Tu ronensium paruorum respective adgrosibs , qtit grossi va. Iebatis. vel is ex naruis sic otingat giosi sos tempore suo solutionis non valere, nisi i . ex paruis velit soluere grossis, poterit soluere ad rationem & aestimationem. t . vel io 8e se secundum tempus obligationis ,& sic erat debitor paruorum tot qui tempore obligationis valebat io. ex grossis, videlicet de Iso. dando. Io. ex glossis esset liberatus qui si daret ad aestimatione de i . secundum tempus solutionis necesse haberet dare si . de sic debitorgrossonorum Mediolani vel solidorum parvoru Mediolani respective ad grossb- nos tempore quo grossonus valebat 2I.soli. cum dimidio si soluat in grossonis tempore quo gro nussit reductus ad xx. solidos cum dimidio,debet soluere gross nos secundum tempus obligationis.
Idem si solitat in solidis: quia debet soluere tot lolidos numero, quot valebant
grossoni tempore ligationis,& secundum hoc erit utilitas soluere in moneta grossa, naplures petias pecuniae non praestabit, secus si soluat in minuta, & .p hac parte facit, quod dixit Pan. in c.quanto,pen. col. quod i clim bonitas pecuniae sit respecte usus debeat haberi respectus ad bonitate usus, ut probaui in t .decl. id est, ad aestimationem temporis obligatio is l. cum quid, ff. sicer. pet. Item iste creditorat ias ex suo beneficio damnum consequeretur: quod esset absurdum, facit clarius, qu ia ex quo consuetudo permittit de una materia pecuniarum, licet diuersa pro alia solui debitor certae speciei, puta ducatorum, reducitur ad terminos eius, qui est debitor pecuniae in genere, puta centum libraru, quo casu solutio fieri debet
secundum aes limationem temporis contractus,ut dica in seq.concl. & ita transit Maria. cos.6. volens quod valor ducatorure lictorum in testamento solui possit ad rationem tot Bagatinorum, puta. 2. quot valebant tempore relicti seu mortis te si a toris, licet tempore solutio is ducatus valeat plures Bagati nos. Contrarium videtur voluisse Bar. in I. cum certu,s de au. & arg. leg. 3cin l. Paulus in s. ff. de sol. ubi voluit attenta consuetudine, t quae permittit so Iu i de una pecunia pro alia, etiamsi se diuersae materiae, attendi debere aestimatione illius pecuniae pro qua alia soluitur seci indu tempus solutionis ut sic debitor cent. Itbr
rum monetae argenteae tempore quo cen