장음표시 사용
181쪽
i eloquatione dicta sint. Nue,quoniam omnia conformandae, expoliedae orationis praecepta exposita tapientu sunt,ordine,ut instituimus,ad memoria traseamus.
De memoria. Cap. Lll. MEmoru arte primsi omniu instituisse ferunt cle. .e o , Chium Simonide. Cum enim celebri oeste' Pr, ela, quenti conuiuio inter fet,de triclinis egressus est: vino h d.
eo egressio triclinium supra conuiuas corruit,atque Clitus me
ita contudit; ut, cum eos humare vellent Iur,no ρη iem msu-sent obtritos internoscere ullo modo . Tunc Simoin uix
nides dicitur, ex eo, quod meminisset, quo eoru lo' uEmori. coqui lue cubuisset, demonstrator uniuscuiusns iminor si peliendi fuisse . Faboc Simonidis facto notatum L. a iζK videtur, iuuari memoriam signatis animo sedibus. quod suo quisique eritii experimento credcre potest.. Nam cum in loca aliqua pes r us reuersi sumus, o ipsa agnoscitans tantum sed etia quae in iis fecerimus reminiscimur, personaeq; sibeunt,ηonum lia tacita quoque cogitationes ιn animis reuertuntur. An memoria sit eloquentiae pars. Cap. LIII. I ' Tiam si memoria, eloquentiae cu ali s artibres: 1it communis, tame artificiosa memoria orato ς' η δ 3m artis merito pars existimatur,nesciretur enim, r-8 'quanisi vis eius esset, quata diuinitas; nisi in hoc lumen orandi νim extulisset. no enim rerumodo sed etiam verborum ordinem praestat:nec ea pauca co- texit, scd prope in infinitum; ita , vi in longissimis actio,iibus prius audiendi patientia, quam meπο- ,ria fides dcficiat. non immerito iritur thesaurus
182쪽
hie eloquentiae dicitur,cu ea emplaru egu Japimilae thesau ter dictorum, beneque D ctorum velut quascam es pio,quibus abudare,quasq; in proptu semper habere debet orauor, incredibilis eius vis repraesentet. De artificio memoriae. Cap. LIV. I A. ai Λ Mi Vm igitur memoria, a νeteribas tr ,. ditum, locis constat ima inibus. Itaque
Atii fidium N φ φ . 0 t puri m ea rami , loca multati, emoliae prius animo capienda sunt spatiosa,multa varieta et a signata,ilustria, explieata modicis inter uallis. sinibus. 6 Iere magnarum, alterius aedificis. Cuiusmo - tac animo diligeutfrsunt Uixenda,ut sine cuncta
debea ai. . . ' mora partes eius omnes cogitatιo possis orditie percurrere .plus enim quam firma debet esse memoria, qua aliam memoriam adiuuet. tum ea,quae fuerint scripta vel cogitatione comprehen
fa, ordine his locis sunt commendanda, signis, quae
memorram eorum excitent,norata. ita ret, Ni res
ordine teneantur. Exempligratia; s si de nauigatione,re militari, O agricultura dicendum, nauia gationis ancliora,rii militaris gladius vetviculu, agriculi araspica, vel mile aliquia imago lepotes. hae imagines supradictis locis ordine sunt i ta mittendae. di inde,cum repetenda fuerit memoria, incipies ab initio loca recensere, ct quod cuique cycdideris, reposcis. imago enim chiusque admonebit , ut quamlibet multa simi, quorum mera, inisse oporteat, sint singula connexa quodam choro . sic
o dinε rea enim si, H orainem rerum locorum ordo conssem
183쪽
- est autem imaginibus aliquid agentibus , acribus, insignitis, quae occurrere celeriterq; percutere ani- Cuiusmo anium pos tu. Loca quae assumstseris, regie commoditerq; notare oportebit, H perpetuo haerere polin aeti sint. Nam imagines pro rerum varietate subinde sunt mutanda, at loca perpetuo remanere debent. Quid conserat hoc memoriae artifici u. C. LV.
dum, ut si rerum nomina multa per ordrnem audita reddenda Iluti, vel res diuersa ordine com . .erborum plectendae: sic in discendis orationis perpetua ver bis nihil fere prosunt. singulorum enim verborum mzdare Irmagines memoriae mandare, ct inutile esset, ianua. infinitum si longior complectenda memoria oratio fuerit,proderit per partes ediscere. non en autem inutile, quo facilius haereant, aliquas apponere no tas, quarum recordatio commoneat, ct quasi exci tet memoriam,isiud neminem non iuvabit, Vmm, quibus scripserit chartis , edisicere. Si tamen quis tYEselia'νnam maximamq; artem memoria quaerat , exem. citatio est, ct labor. multa ediscere, molia cogita' motiq. m.
re , ct, si fieri potest quotidie, potcntgymum est.
Quantum autem natura studioq; valeat memoria, vel Themistocles tectis ea , quem νnum intra am Themist,. num optime locutum esse Persice constat ruel Mithridates, cui dura ct viginti lingvas, quot vatis' sit Cyi Mnibus imperabat, traditur notas fuisset,et crassusi te diues, qui eum Asiae praeesset, quinque Gra- plurini una cisermonis digerentias sic tenuit, ut qua quisque 'i' μη apud eum litaua poes et, eadem si i ius redditura
184쪽
tum ferret:vel Cyrus, quem omnium militum te nuisse creditu es nomina r quin semel auditos qua- . libet multos versus protinus'reddidisse dicitur. Theodectes. Explicatis memoria praceptis,restat, ut de pronuntiatione dicamus. De pronunciatione,& eius utilitate. Cap. LVI.
I si . '' D Ronunciatio a plerisque actio dicituristdprius
L nomen a voce, sequens a gestu videtur acceprsepio nunes, se, haec arac pars est,quae in dic&o una dominatur. Moni la M. fine hac summus orator esse in numero nullo potes mediocris hac instructus summos saepe superare. Nam ct infantes actionis dignitate eloquentiae sam. pc fructum tulerunt, diserti d Ormitate agendi multi infantes putati sint.vt ia hosne caussa huic primas dedisse Demosthenes dicatur, cum rogar AA;. Est tur quid in dicendo esset primum, huic secundas,
qua si cor' huic tertias. est enim actio quasi corporis quadamdam Ho. eloqufntia. Clim sit aute in duas diuisa partes πληψς' i/- rem gestumque; qhorum alter oculos, altera aures
Inis διὰ movet,per qlios duos sensus omnis ad animum pei sui paries. xctrat asscctus; pricis de voce einde de gestu, qai,oci etiam accommodatur, dicendum est. De voce. Cap. L VII. ' u Cis., AI Ocis morationes totidesunt, quot animor M, E ' i' s qui maxἰm e voce mouetur. ItaqBe,perfectus Ah is. Orator Vtcumque se assectam videri animum,. xime voce audientis mcueri volet, ita certam vocis admou
'TI bit sonum. aliud enim vocis genus iracundia posluxui vocis lat,etclitum incitatum crebro incidens:aliud mis
185쪽
rario ac maeror, lexibile,plenum, interruptum, i xibili vocer aliud metus demissum, o haesitans, o abiectum: aliud νιs, contentum, vehemens imminens, quada incitatione gravitatis: aliud voluptas, effusium lene, tenstrum, bilaratu, ac remissum:aliud molestia, sime commiseratione, graue quiddam, Oνno pressu, ac sono obductum. Ac νocis quidem bonitas optanda est non est enim in nobis sed tractatio in nobis. ergo bonus orator variabit O mutabit, omnesq; sonoru tum intendens , tu remeties persequetur gradus.nec modo in diuersis rebus,sed,
etiam in ii sidem partibus, iisdemq; affectibus, quas i
dam non ita magno vocis mutationes adhibebit. nam varietas cum gratiam praebet. ac rcnsuat au.
res,tum dicentem ima laboris mutatione reficit. , Degestu. Cap. LVIII.
iracundia . miseratio, met', vis & volup Ias.
Bonus ora toro nnes, sonorii turn ledes tu remitassiva
Vscems sequi debetgenus, ct animo simul Mue
cum ea parere.genu sic νtedum en, ut nilal l . c. in eosuperst. Status erit erectus oecelsus, rarus Quae uni incessus, nec ita longus, ea cursio moderata, eaque ' ζ' rara, nulla mollicia ceruicum, nullae argutiae digi. torum, non ad numerum articulus cadens, trAmco magis toto se orator moderabitur, ct virili la
terum flexione; brachi, proiectione in contentioni bus , contractione in remissis ; pedis supplosione is
contentionibus, aut incipiendis,aut finiendis. Sed in ore Iuni omnia. in eo autem ipso dominatus en IR 0yς oculorum.a imi enim est omnis amo; imago am oeulis cst mi vultus est, indices oculi. haec est νna pars corpo
ris, qua quot animi motus sunt ot significationes,
186쪽
iuiti m. ct commutationes possit efficere . num oris non est xvi 0ς nimium mutanda species ; ne aut ad ineptio, aut ad prauitatem aliquam deferam r. Oculorum igitur tum intentione, tum remisone, tum coniectu, tum hilaritate motus animorse sigraficabimus apte
hei ' bl cum genere ipso orationis . es trum actio quasi scr- Pori st ' Ino corporis, quo magis meti congruens esse debet. OVoniam in his tribus libris breuiter, ut vi res nostra tulerunt, quid esset Rhetorica, quod eius officium, qua materia, atque sinis, dictum es ; ct de singulis eius partibus, earumque Ni, σpraceptis en disputatu: illud solum nunc supcrest;
ut omnes ad eloquentiam,qua nihil aliud est, quam copiost loquens sapientia, cohortemur . ea qua illi profecto maximos et νberrimos fructus percipiet, qui eam ad Dei Opt. Max. cultum, ac Nenerationem diligentissime contulerint. Cui enim potius eloquentiae sudia consecrentur, quam illi qui νι hominis decus ingenium, sic ingeni, lumen esse νο- ιrit eloquentianis Hoc igitur agamus, hoc curemus in hoc conatus, cogitat ione1q; nonrae semper eni- silent: ut tum eloquentiae, tum ceterarum artium studia parenti vita nostra deserviant. Citi omnia honoris,omnia virtutis, omnita ingeni, sine ulla e ceptione debentur ornamenta.
187쪽
eorum omnium, quae his tribus libris contInentur.
Β v s I O, Grae.Catachresis, quid: cuexempli S. pag. 8q. Abusio quomodo distinguatura meaetaphora. ibi. Actionis seu pronunciationis laus & utilitas. I OActionis primas partes in dicendo dedit L emosthe
da eloquentia. I IAdiuncta quid sint. Is Adiutta latissime patet. ibid. Adiunctio lit tribus modis:&quid sit. 9s Adnittio proto1eugma & hypOZeugma coprehediti ibi. Aduersa quid sint. IAAegritudo quid sit. 8Aenigma est obscurior allegoria. 86 Affectuum tractatio qua habeat utilitatem 23Rstectus in exordio & peroratione sunt frequentissimi in narratione & confirmatione breuiores. 69 Affectibus mouendis quomodo quis erit potetissimus quoque modo maxime moueantur. 7QAfficiatur necesse est orator priusquam afficere conetur. ibid.
Alexadri Macedonis laus. 94 Allegoria quid. 8s
AllegoriaCic. permutatione, alij in uersione vocat. ibi. Allegoria mista in oratione frequens est. ibid. Allegoria recipit oratio, sed
Allegoria genus orationis speciosissimum quomodo fiat. 8s in Allegoria quid custodiendum. 86 Allegoria in quotidiano sermone est frequetissima.ibi. Allegoria obscurior sit qnigma. 86 Ambitus magnitudo quae esse debeat. I 29 Ambitus modiocris quatuor fere membris constat. 129
Amplificatio quid sit. 23 Amplificatio quomodo conficiatur. ibid. Amplificatio a definitionibus conglobatis. 23 Amplificatio a consequentium frequentatione. 2 Amplificatio a cotrariarum irorum conflictione. ibid.
188쪽
conflictione. Ampl. a cauisis conglobatis. 26
Ampli. a similitudine & exemplo. 27 Ampl. a fictis personis & mua
- - tis rebus magnam vim ha bet. 28. 29
Amplificatio numerosam &concinnam recipit orationem. III
aq Antipater Sidonius soldustest versus ex tempore 1 uno derc. ' IIIAntitheton,Lati. Contra positum vel Contentio,quoν
Antonomasia,Lati Pronominatio. 81
Antonomasia quomodo ab Epitheto disserat. ibid. Amplificado adhibenda sunt Aposiopesis, Lat. Reticentia quae magna habetur. 29 Ad ampl. tria sui genera usu
Amplificatione quomodo,&quam varie utendum . g
Anadiplosis, Latine coduplicatio,quid. 92Anadiplosis multis modis c5ficitur. 9: Anaphora,Latine Repetitio quid. 91 Anapaestus geminatus optimus in fine. I 2sAnimi laus vera est, ceterarum rerum leuior. 32 vel interruptio quid: αquos ostendat astectus. ior
Apostrophe , Lat. Auersio, quid. it 6 Appositum, Graec.Epitheton quid. 8a
Appositorum usus sit in ora. tione moderatus. 83 Apte dicere quanti sit momenti. 133 Apte&coposite sine sentcntijs dicere insania est: nt εtiose vero sine verboru ordine δ: modo infantia. I 34 Argumentum quid fit. 8a Animus naturale quamdam Argumentatio quid sit. 9continet in se vocum om- Argumctatione pressius dia
Dium mensionem. II 8 Animus maxime voce mouetur. I OAn nominatio,Gre .Paronoamasia quid. 97 An nominatio multis & varijs fit rationibus. ibid. Antecedetia quae dicatur. I 6 lectici quam oratores vicistur. ibid. Argum etatio oratoria quid,& quomodo coficiatur. 38 Argumentatio quot habeat
partes. s9 Arzumentationes orator te quomodo tractandae. 6
Antecedentia quomodo ab Argumetatio quo uberior&
adiustis distinsuantur. suauior eo credibilior P
189쪽
sa Argumentando varietas Argum. a paribus. zo si adhibenda. 'ibid. Argum.a remotis. ibid. Ainu.quo modo debeant col Argia. a romotis arte tractan. uocari. s 7 tui & testimonij nomine Argum elis vitiosis nusquam comprehenduntur. 2ς locus esse debet. ibid. Argum. remota quae sint. λιArgu. vel insita sunt, vel as- Argumen. modu, qualis. 2A. i 'iumpta. 9 Argumenta sunt seligeda. 2A Argumen. insita & remota Aristotelis laus. II 8quae. ibid. Aristoteles versu in oratione Argu. insitoru loci sunt sexis vetat esse,numeru iubet.ibid. decini. ibid. Arist. aureu fundit orationis Argum. assumpta sunt sex. io numen. Argu. a delinitione.ibid.& ii Ars quid lit ,&eius materia, Argum. a partium diilribu- I. 2. N Itione. ibid. Artium ceterarum materia a Arg. a notatione,&a coniu- Rhetoricae materia quo' gatis. a 2 modo difflarat. 3Argumen. a genere. Is Ars naturae iungi debet. 6Argumentum a forma, ibid. Ars certior dux qua natura. Argum.a similitudine. Is Ars studiose colenda. ibid Argu. a diisimilitudine. Ars ubicumque ostentatur. Argumcn.ab aduersis, i veritas abesse videtur, Ioc
Argum. a priuantibus. ibid. Asyndeton. Lat. Dissolutio, Argu. a relatis,vel ab ijs,quae quid. 9 Inter se conferuntur is Assumptio quid. syArgum. a negantibus. ibid, Assumptionis approbatio. Arg.ab adi unitis, ibi, ibid. Argutia. ab antecedentibus. i6 Athenienses omnium doctri-
Arsu.a consequentibus.ibid. narum inuentores. 82Argu.a repugnantibus. I 6 Auditor quo modo afficien- Argum. a fine. I dus in pxordio. 46Argu.a cauisa effieienti. Ir Auditor quomodo reddatur Argum. a forma, I benevolus. ibid. Argum .a materia. ibid. Auditor quomodo sat doctis Argumen .abestectu. 18 lis. 48 Argum. a maioribus ad mi- Auditor quomodo fiat attennora. iv tus. ibid. Argumen. a minoribus ad Auditor leniter alliciendus malo a. I9 in cΣordio. 69
190쪽
Bene dicere certis terminis non tenetur. ibid. Beneuolentia auditoris quomodo concilietur, o Bona animi quae . 33Bonarum artium studia ad quem locum pertineant. 3 3Bonis. alijs corporis serma excellit. 3 vvonus orator variabit omisno sonorum gradus. I 4 I
quid:cum exemplis. 8a Catachresis a metapnoraquomodo distinguatur. ibid. Caussa vel cotrouersia, Grae.
hypotem,quid. 3 Caussarum tria genera. . S 4 Caussa quid sit, I 6 Caussaru genera quatuor. II Caussa es sciens quid. II Causi, efficientis vis qualis. ibid. Caussarum genera magnam suppeditant in scribendo copiam. II Causiarum iteru genera quinque. 4 Certa quae dicantur , Squae pro certis habeantur. sa Cicero optime quatuor squa
Circumscriptio quῖd sit. Iro Circumscripte dicendu quando sit. ι3Q
Clausulae maxime eoncinniis talem desiderant. 123 Clausulae versuum non conueniunt clausulis orationis. I2s
Clausulae cur sint variandae. ibid. Clausulis qui pedes aptioren
Collocatio verborum quid sit & qualis esse debeat. liqComunicatio figura quid .ios C5municatio,Grae. MelathCσsis quid. 99 Compar,Grς.Isocolon quid,& quomodo fiat. 99
Comparatio tripliciter tra. statur. I9Comparatio pr stantium virorum ini laudatione prae in clara est. 3s.&36 Compi exto figura quid. 92 Complexio alia Ciceroni est dilema vulgo syllogismus Cornutus. 66 Complexio salsa duobus modis diluitur. ibid. Concessio quid sit. Io9 Concio capit omnem vim orationis. qqConduplica tio,Grae. Anadi plosis quid. 92 Conduplicatio varijs modis conficitur. 9:-93 Confirmatione quomodo V. tendum . IConfirmatio continet in isto tam spem vincendi. 33 Confutatio dupliciter accipi ur,& quid sit. 6