Cypriani Soarii Societatis Iesu De arte rhetorica libri tres. Ex Aristotele, Cicerone, & Quinctiliano praecipue deprompti. Nunc ab eodem recogniti, & multis in locis locupletati

발행: 1585년

분량: 218페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

161쪽

RHET. LIB. III. HI

matio est: ne compositio minutast atque concisa: et ex diuerso, longorum, crunt enim tareditatem. vel horum

Illa quoque vitia funisi cadentia similiter, simi αό ό i

liter desnelia,ct eodem modo declinata multa co- lada est ea iunganthr. lec νerba quidem VerbM , aut nomima NEE Verba nominibus Limiliaque his continuari debent.cu vir verbis, um tutes etiam ipse taedium parιant,vis gratia Nara in imbus cfitatis adiuta. Illud postremo addamus; hanc orati nis quasi structurum, qua ordine, tuinuraque comsat, maximam quidem desiderare diligentiam: ea lege tamen,ne fiat operose. nam esse cum infinitus tu puerilis labor.Ilitur enim exercitat M oecit μ' cicia otia, cilem hanc viam componendi . nam, ut in ligendo ocul sic animus in dicedo, prosticiet, quid sequatur;ne inconditis verbis, ct male coam ηιβtis UA. ic tuai fendatur aures, quaru es iudicium superbi um. eium est

perbissim

De modo & forma verborum .

Cap. XXXIV.

Non est ex multis res una, qua magis orato- Ariclib. 3. rem ab imperito dicedi ignaroque distingliat OV .c , quam quod ille rudis incondite fundit, quant&m po Quinct. i. test, ct id, quod dicit,spiritu non arte determinat: ' --ῖ' 'orator autem sic illigat sententiam verbis, ut nihil inane,nihil inconditum, nitit curtum, nihil claudi icans, nihil in oratiorie sit redundans. hoc oratorio sit numero, qui aptam, ct concinnam, O suavem numeri vaescit orationem. Breuiter igitur origo, d inde cavsh - .sa,post natura, tum ad extremum usu ipse expliscetur orationis apta, ac namcrose.

162쪽

- De origine orationis numerois. Cap. XXXV. Atis. i. the. Rinceps iuueniendi aptam verborum, nume 'tiis . . . t rosam conclusiooemfuit ThraJmachus: cuius amin. li., omnia nimis etiam frant scripta numerose. Isocra-YL:6-ά tes autem ita scienter, modcrateq; rem totam tem hus nume perauit, Ni multi existimarint illum huius concimhutha bi natis auctorem, O principem extitisse. Ubi vero Dii,qu po hac formanda orationis ratio cognita, ct inuenta hi Ei eti= omnibua placμit oratoribus:ut Aristoteles, zm quo nemo nec doctior, nec acutior, nec in rebus vel .At IV. .u inueniendis, νel iudicandis acrior unqua fuit, ver-z n: sum in oratione vetet iubeat. Eius numerum auditor Theodectes in primis, ut Aristoteles saepe

,- - significa politus scriptor,atque artifex, hoc idem ct sentit O praecipit Theophrastus vero iisdem de' cIeeronis rebus etiam accuratius. Romani Ciceronis fere te- 'hou. uui pore agnoAcrunt, cum Iam anni prope quadringen- Romani ti essent,apud Graecos cum hoc probaretur. Vsquein.:um..ti ad O anem hanc orationis conformandae rationem ni quadrin ipse Cicero probauit. t non solu eius hoc modo Ddiά .est' ciendae ct ornandae,summus ipse artifex fuerit sed diligentissime etiam de tota ea re praeceperit .

Cur numerosa oratio inuenta sit. Cap. XXXVI. In o G H. Vmium igitur habemus aptae orationis eos principes auctoreque, quos diximus eri-

go inuenta esticaussa quaeratur,quae scilis, ct aperari; ris in ta est. Aures enim,νel animus potiu ,aurium nun- urala qua cio, naturalem quandam inse continet vocum om-

163쪽

RHET LIB. III. Iis iudicat; ct perfecta, ac moderata semper ex*ectuti mutila,ntit quaeda, ct quasi decurta 'a; quibus, tamquam debito Dudetur, ndit r;yro Atiora alia, o quasi immoderatius excurre. ia, qua magi s etiam asternantur aμres. Cum igitur formiato ope, ut fit,aliquid concluse apteque initio,dic retur;animos hominum, aures qxe pellebat, ut intes

ligi posset id,quod casus effudiset, cecidisse iucumde:tunc notatu genus est.notatio aute, o animaduersio peperit arte Itaque, Ni poetica, ct versus sio. pepexis inuentus est terminatione auriu, obseruatione pru- udemiumst in oratione animadversum V multo ii inuoni lud quidem serius ue sed eadem natura admonente, esse quosda certos cursus, coclusionesque verboru.ιtaque cu ea, quae apte, concluseque dicerentur,ma gnopere auditores tenerent ; ob eam caussam apte numeroseque dicendi praecepta quoque sunt inuet a. de quorA natura ut disserere possimus necesse est, vi de inrisis, membris, ct periodo prius dicamus. inelsa cru

De incisis, membris,& periodis. Cap. XXXuII. memb--

Ncisum est sensus non expleto numero conclu- v c nx. Ius: plerisque, 'ars membri. Tale est quo Cicero utitur, Domus tibi deerat ρ at habebas: Pecm de Orat.

nia superabat ' at egebas: ubi incisi sunt qam Σ '. '

tuor. Fiunt singulis verbis incisa, ut, Dixi mus, testes dare volumus. Incisum est, diaimus: 'Membrum autem ensensus numeris conclusius,sed a toto coryore abruptus, ct per se nihil esciens, H, O callidos homines: O rem excogitatamro inge inq*yη ma metuenda: quem quaso nostrum fefellit, id vos exisM

164쪽

ata essefacturos. O callidosbomines:perfectum est, at remotum a ceteris vim non habet,νt per se manus, ct pes, ct caput: ct o rem excogitatam:o ingenia metuenda. Quando ergo incipit corpus sista cavenit extrema conclusio: Quem quaesio nostrum fefellit,id vos ita esse H rosj Periodum Cicero tu

periodum ambitum, rum circuitum, tum comprehensioncm, WV V RQ aut continuationem, aut circumscriptionem dicit. ,ellat. Cic. Cum temperetur autim membris omnis paullo lo-

gior circuitiin: tamen aliud est caesim ct membra- Atis. 3.ihe. tim,aliud circuscripte dicere. circumsi riptio enim P est, cum ab initio ad finem usque quasi in orbem inclusa fertur oratio, donec consistat in singulis per- . fectis,absolutisquessententi's. Cicero pro leg. Man. Muamquam mihi semper frequens co ectus vester multo iucundissmus; hic autem locus ad agendum amplismus, ad dicendum ornatissimus est visus, Quirites :tamen hoc adita laudis, qui optimo cuiq;

semper maxime patuit,non mea me voluntas , sed meae vitae rationes ab ineuntestate susceptae prohibuerunt. Membratim vero dicimus, cum in singuinam lis membris liberior insistit oratio. Cicero pro Milo φςςxς- ne. Itaque quando illius postea sica illa,quam a Catilina acceperat conquievit 3 Haec intentata nobis' est: huic ego vos obiici pro me non sum passus: hac insidiata Pompeio es : haec istam Appiam viam,

Ouid si n movi mentum Di nominis,ηecePapirii cruentauit. cium dies Incisim vero dicimus, cum in singulis incisis insi-C u cii stit oratio. Cicero in Catilinam. Tenentur litteraeso 4.Otax. gna, manus, denique uniuscuiusque confessso. cuomodo autem cu in incisis, mebris, tum in circui' tu

165쪽

RHET. LIB. III. Itu ηumerus sit adhibendus paullo post dicetur. Sed, y 22, 2

quia nullus,extra poeticos,numerus esse potest:pe ma & ora ris,quibus oe poema fit, oratio numerosa teperatur,ponamus.mox enim intelligeturisinter Nersu tantur. O oratione numerosam permagnu esse discrimen.

De pedibus. Cap. XXXVIII. Ρ ε ei, qui duas babent syllabas numero sunt Quinct. II.

quatuor, Spondeus, Pyrrhichius, choreus, ct δ' 401- Iambus . Spondeus est e longis duabus, Ut dicunt, labaris p mores:isii contrarius es Tyrrhichius,ut,nouus,tu β R 'μ lit. Choreus est e longa ct breui,H scribit,semper. . Huic Iambus es contrarius, i lcgunt,rcos. Tri m et iuri pylis vero syllabarum pedes sunt octo. Molossus ex tri- labatu pe-bus lori=s,νt dicendi,conservant,Trochaeus,quem et inR ' Tribrachym alii appellant,e tribus breuibus, ut Dcimus:Dactylus ex toga ct duabus breuibus, ut li-: tora. Anapaestus ex duabus brevius ct longa, ut pietas peragunt. Bacchius ex breui ct duabus lamgis,Vt amores. Antibacchius ex duabus longis oe breui, vi audisset. Creticus, quem alii Amphim crum Nocant, ex longa, breui, ct lotaa, ut,possudent. Amphibrachys ex breui,longa, ct breuia ut, petebat. cicero ex aliis pedibus tres tantum ponit, In orat. nec tamen ipse dissimulat, quibusda numeros vide- Quidquidri, non pedes: nec immerito quidquid enim sura cyltibi ἡ. tres ollabas habet, id ex pluribus est pedibuη h; m.

Paeonas duos, ct Docbimam, quibus O nos cri- albui mra contenti. Est igitur Paeon primus ex longa oerribus breuibus, ut alicite Paeon vltimus ex tribus breuibus ct longa, ut facilitas. Dochimus νe . ro ex Bacchio constat, Iabo,V pcrborre seret. .

166쪽

. 22 DE ARTE

De numero oratorio. Cap. XXXIX.

editat spa- tio temporum constat:pedes etiam ordine. in Rhy- uti, M. iri umo/aubii refert,dactylus ne si ean anapasur, etia ordine cum foue t mporum spatio Herque constet, in ver

beatur. alius atque alius numirus es adbibe suta ut nul In Orati lus sit, qui no aliquo loco adhibiri possit. Ea his H- celest in iii N. o ιηt tigere, q*am multAm inter orationem iri ' 20 nomi rosum, O poema intersit. versus certis legimerosam . bus adfrictus G, Vt nihil sat extra praeseriptum: at iri oratione nihil es certum , nisi ut apte verbis comprehendatur βηtentia. itaque omnis,nec clau dicans. nec quas fuctuans, ct aqualiter, connam terque ingredi ns, numero a habetur oratio. atque id in diccndo numerosum putatur:non quod constat totu e numeras, sed quod ad nhmeros proxime a

D: s. i ., cedit - etiam discilius est oratione uti, quam est oratioe versibus;quod in illis certa quaeda, ct di finita lex' qui k i , quom sequi si necessi: in dicendo utilem nihilsu. en propositum, η aut ne immoderata, aut angu v. n. ἡ βρ,-t dissolμtsi,aμς fluens sit oratio. in quo illud oratioue si in Hl moimAm,quod versus in oratioues escin

167쪽

RHET. LIB. III. ii 3tur coniunctione verborum,vitium quidem graue,ac longa animi prouisione fugiendum, O t Men eam coniunctionem, sicuti Nersum, numerose cadere, ct quadrare, ct perficere Nolumus. quod quomodo faciendtim sit, deinceps explicemus. In qua parte ambitus debeat inesse numerus. Cap. XL. Est igitur intelligendum,in toto Nerborum ambitu numeros tenendos esse fastutur enim qui in oraticensent, cadere tantum vnmGose oportere, te inarique sententiam. si enim id maxime decet, quoniam aures semper ea tremum exspectant in emque acquiescunt: ad hunc exitum tamen a principio ferri debet verborum illa comprehelisio; tota a Tota p, locupite ita fuere,ut ad extremum venitns ipsa conystat. Cum aure omnes in oratione sint qua permi I bEi ''si, ct cosus pedes nee enim effugere posset orator animaduersiones semper e te uteretur: qui numeri ct ad principium, ct ad mediu, ct ad eatremuperiodi sint magis accommoduli,explicantim est.

De initio periodi. Cap. X LI. CLausulas diligentiusquam cetera omniaser- t C: 'vandas esse inter omnes conuenit; quod in his Quinct. l . maxime perfectio, atque absolutio iudicatur . pro- ' Tuti si xima autem claustulis diligentiam initia pona- maxime co. lant. nam ct ad haec intentus es auditor . optime ''na hac nascuntur a proceris numeri ac liberis,maxi

168쪽

P., cic ro morissimum quidem numιrum, eundemst

ciee.in or. amplissimum essesistetur, sed Creticum anteponit. napanus etiam Di dactylo tot Jatio par, ordine contrarius,recte orationem incipit, cicero pro lege Munilia: Quamquam mihi semper frequens con Pectus vester: Exorsus est a Jondso,arapsso, σcretico:Et in eade Oratione:Testis ut Italia: a cretico: ct ita tantu bellum:ab anapaesto θondeo: , Qui Sicilia adjtra paeone priore. Initia versuuLiuius he- miths orationis non conueniunt, o si Titus Liuius,o I. Eo. hexametri exordio coepit: Famirus ne operae prepiti tiu μ. Dochimus quouis loco aptus est, dum semel sim. νιε. ponatur:itcratus,aut continuatus namtru apertit, us quouis et nimis insigi efacit. Cicero de lege Agraria: est ili*-ψ 'P μ amplissimum, quod paullo ante commemora: i,

Quirites.Vbi astondeo,ct dochimo ducitur initia. De fine periodi. Cap. XLII.

Qui pedes π Vextremo autem circuitu duo,aut tres suntβ- . t.' ' 1 reseruandi, notandi pedes equos aut choreos

sim serua- aut spondeos, aut alternos esse oportebit. Asage μ' ' . minatum choreum, qui dichoreus Nocatur,maxime

secuta est. cadit autem ille praeclare : sed in Oratio- p q. nis numero nihil est tum vitiosim, quam si semper . iii .cim' est idem. Spondeus esi in claustilis firmus ct stabi- est in ora- lis,quo plurimu est usus Demosthenes. Paeona alte m. os,qui rum orationi cadenti aptismu putat Aristoteles, s sempςx quem Cicero non reiicit sed aptiorcm eo loco iudi- rist b. cat Orcticum . quς siue geminetur , messondehmoa viii md praecedat,multum decoris habet in clausulis. Cic ς ς ς ς -- ro pro λω. Pristiuo more dicendi, creticus est I

169쪽

REHT. L IB. III. I 2 sminatus, spondeus. D conseruata,ac restitutam II φ βputo:spondeus ct duo cretici. Et, Nec πlla unqua elausulis. aetas de tuis laudibus coticescet; duo cretici oe dichoreus. N ihil habet ne fortuna tua maius, quam 'ut possis: nec natura tua mellius, quam Ni νelis conseruare quam plurimos. Duo item cretici. optime

etiam estsibi iunctus anapaestus. Nam ubi libido iadominatur, innocentia leue praesidium est, nam θ- 2 juis naloephe Dcit, vivit a syllaba pro unasonet. Es

est dochimus Liabilis in clausulis, ct seuerus. Ci' Doehimuxcero in Antonium; Te miror Antoni, quorum δε-cta imitere, eorum exitus non perborrescere. Sed & seuerus tuas Cn. Pompei, te enim iam appello ea voce,Nime audire posis tuas inquam suspiciones perhorrescimus. Quia postrema syllaba brevis an longa sitne in veσι quidem refert. Multae sunt aliae clausem ια, quae numerose ct iucunde cadunt, quas diligentibime ostendit Quinctilianus. Etiam intestigem Lib. M in dum est clausulas versuum non conuenire clausulis orationis quod Bruto excidit: Quamquam sciunt Cliusulae placuisse Catoni: di vitandum esse, ne plurium syllabarum verbis utamur e in sine: quod etiam in Hausulis o carminibus en permolle. Nou desunt enim qyi Ciceronem vituperent in his: Familiaris coeperat esse balneatori. Et pro Coelio. Non minus dura archipirata . Nec illud quidem praetereundum est classulas maxime apparere, ct intelligi ; quod aures coutinuam vocem secutae , ductaque V lat prono decurrentis orationis flumine, tum m is e. Elausi iudicent, cum ille impetus flectit, in intuendi tem' is sint v Di dedit. Varianda sunt, igitur ne aut animorum --β

170쪽

In orato

r et g DE ARTE

iudicio repudiutur, aut auria satietate. Hoc vicissis tudines numeroru escient, qui praestabui,ut neque

ιν satietur, qui audiet fissidio similitudinis; nec orator d quod faciet, opera dedita facere videatur.

De media periodo. Cap. XLIII. Qilina. u. Vm Nerboru coprchensio a principio ferri δεῖ ζῆ bear, o tota a capite ita fluere, vi ad extro cap. 8. mum veniens ipsa constat; dicendum es nunc, qui

rest, I motae cadant in orationem apta numeri. ct Arietione segre stoteles quidem spondeum numertim grandiorem iudicat, quam desideret soluta oratio;iambum autem et Arist. nimis e vulgari esseIermone. ita neque humilem, ier abietiam orationem: nec nimis altam, exag- :geratam probat; pleηam tamen eam Nuit degra- .uitatis;νt eos, qui audient,ad maiorem admirationem post traducere . Trochum autem, quem alii tribracb3m appellant,ab oratione segregat,quia co irractio, ct breuitas dignitatem non habent ita Cie.sentit paeona probat, quem orationi νel orienti, vel me-vmnς diae,vel cadenti aptismum iudicat. Cicero autem 2pi sentit omncs in oratione esse permissos, ct quas co .sψ- RV ς fusos pedes. nec enim effugere posset animaduersio inem orator;βsemper Udem νteretur. Cum igitur, visura etiam dictum est, permιsta, ct tempera. ta nnmeris,nec dissoluta, nec tota numerosa oratio. esse debeat: paeone maxime, quoniam optimus auctor ita censet sed etiam reliquis numeris, quos il-ale praeterit,temperada est. In his, qua demisso, at-ique hamili sermone dicentur, iambus erit frequem.

rillimus,paon in amplioribus,in Hroque dactilus. ita

SEARCH

MENU NAVIGATION