장음표시 사용
41쪽
,, mitteret Omnes, vel occideret, o sapienister, ut senior, suaserat. Hic armis exutos mittere sub iugum maluit; ut nec ami-
ei forent beneficio , & post flagitium ho-
Samnitas stes magis. Itaque & Consules statim viνεμ tum magnifice voluntaria deditione turpitudinem foederis dirimunt, & ultionem sagitans miles, Papirio duee horribile dictu strictis ensibus per ipsam viam ante pugnam furit: & is incongressu arsisse omnium oculos, o hostis auctor fuit. Nec prius finis caedibus datus, quam iugum &hostiabus & duei capto reposuerunt. Be Ivm Et- . XVII. Hactenus populo Romano bel- di tum eum singulis gentium , moX acerua ιω,. tim, tamen sic quoque par omnibus fuit.
Etruseorum duodecim populi, Vmbri in id tempus intacti, antiquissimus Italiae populus, Samnitium reliqui in excidium Romani nominis repente coniurant. Erat terror ingens, tot simul tantorumque populorum. Late per Etruriam infesta quatuor agminum signa volitabant. Ciminius interim saltus in medio, ante inuius, plane quasi calidonius, vel Hercynius , adeo tunc terrori erat, ut senatus consuli dein nunciaret, ne tantum periculi ingredi au-
42쪽
deret. Sed nihil horum terruit ducem. Quin fratre praemisso explorat accessus. ille per noctem pastorio habitu speculatus omnia, refert tutum iter. Sic Fabius Maximus perieulosissimum bellum sine periculo explicauit. Nam subito inconditos atque palantes adgressus est, eaptisque suis perioribus iugis, in subiectos suo iure detonuit. Ea namque species fuit illius belli,
quasi in terrigenas e coelo ac nubibus tela mitterentur. Nec incruenta tamen illa victoria. Nam oppressus in. sinu vallis alis ter Consulum Decius, more patrio deuo tum diis Manibus obtulit caput: Aolem nemque familiae suae consecrationem invictoriae pretium redegit. XVIII. Sequitur bellum Tarentinum, musm Tais 'unum quidem titulo & nomine, sed victo it --
ria multiplex. Hoc enim Campanos, Apu- rho Rogo. los, atque Lucanos, &, caput belli, Ta AE V. . Inrentinos, id est, totam Italiam, & eum istis omnibus Pyrrhum, clarissimum Grametae regem, una vel uti ruina pariter inuolisuit: ut eodem tempore & Italiam consumis maret, & transmarinos triumphos auspicaretur. Tarentus, Lacedaemoniorum opus, Tarent
Calabriae quondam, & Apuliae, totiusque μιωι'
43쪽
Lucaniae caput, eum magnitudine & muta ris portuque nobilis, tum mirabilis situ. Quippe in ipsis Adriatici maris saucibus posita, in omnes terras, Istriam Illyrieum, Epirum, Achaiam, Africam, Siciliam , vela dimittit. Imminet portui affprospectum maris positum maius theatrum et quod quidem caussa miserae eivitati fuit
B Iuravis omnium calamitatum. Ludos sorte eel f - brabant, quum adremigantem litori Romanam elatam inde vidente atque hostem rati, emicant, sine discrimina insultant. o Qui enim, aut unde Romani 2 is Nec satis. Aderat sine mora querelam ferens legatio. Hanc quoque laede per obscoenam turpemque dictu contumeliam violant. νυν Pνν- En hine bellum. Sed adparatus horribilis, μι isis, quum tot simul populi pro Tarentinis e-
mera uia surgerent, Omnibusque vehementior Pyr- .
rhus: qui Semigraecam ex Lacedaemoniis eonditoribus ciuitatem vindicaturus , cum totius viribus Epiri, Τhessaliae, Maced niae , incognitisque in id tempus elephantis , mari, terra , equis , armis , addito γγι a insuper ferarum terrore, veniebat. Apud F S Heracleam , & Campaniae fluuium Lirim. a.C. n.arΚ. Laevino consule, prima pugna: quae tam
44쪽
Rtrox fuit, ut Frentanae turmae praesec tus obsidius, inuectus in regem , turbauerit, coegeritque, proiectis insignibus, proelio excedere. Actum erat, nisi ele- iphanti conuersi in spectaculum belli procurrissent et quorum cum magnitudine, tum deformitate, & nouo odore simul ac stridore consternati equi, quum incognitas sibi belluas amplius quam erant, suspie rentur, fugam stragemque late dederunt. In Apulia deinde apud Asculum melius dia Aue micatum est, Curio, Fabricioque eonsulti
bus. Iam quippe belluarum terror EXOle- .C. m. amouerat, & Caius Minueius quartae legionis hastatus, unius proboscide abscissa, mori posse belluas ostenderat. Itaque & in ipsas pila congesta sunt, & in turres vibratae laces, tota hostium agmina ardentibus ruinis operuere: nec ante eladi finis fuit, quam nox dirimeret: postremusque fugie tium ipse rex a satellitibus humero saueius in armis suis referretur. Lucaniae supre- Tertia '-ma pugna sub Arusinis , quos voeant, ' eampis, dueibus iisdem qui superius: seda.&ω. ars. tunc ad totam victoriam exitum, quem datura virtus fuit, casus dedit. Nam pro
ductis in primam aciem rursus elephant
45쪽
unum ex his pullum adaeti in caput telgrauis ictus auertit: qui quum per stra gem suorum percurrens stridore querere tur, mater agnouit, & quasi vindicaret, exsiluit: tum omnia circa quasi hostilla graui timore permiscuit. Ac sic eaedem serae, quae primam victoriam abstulerant, secundam parem secerant, tertiam sine
controuersia tradidere. Nec vero tantum
armis, & in campis, sed consiliis quoquo& domi intra Vrbem cum rege Pyrrho diis micatum est. Quippe post primam victoriam rex callidus, intellecta virtute R mana, statim desperauit armis: seque ad dolos contulit. Nam interemtos cremauit reaptiuosque indulgenter habuit, & sine pretio restituit. Missisque deinde legatis in Urbem omni modo annisus est, ut facto foedere in amicitiam reciperetur. Sed bello & pace, laris & domi, omnem in partem Romana virtus tum se adprobauit: nec alia magis, quam Tarentina victoria,
ostendit populi Romani sortitudinem , seis natus sapientiam, ducum magnanimitatem. Quinam illi fuerunt viri, quos ab elephantis primo proelio obtritos acceptismus omnium vulnera in pectore; quidam
46쪽
I. hostibus suis immortui: omnium in manibus enses, & relictae in vultibus minae,& in ipsa morte ira vivebat. Quod adeo Pyrrhus miratus est, ut diceret: iso quam saeile erat orbis imperium occupare, aut mihi Romanis militibus, aut me rege Romanisl ,, Quae autem eorum, qui superfuerunt, in reparando exercitu festinatio gquum Pyrrhus, Video me, inquit, plane Herculis sidere procreatum, cui, quasi ab angue Lernaeo, tot caesa hostium capita de sanguine suo renascuntur. is Qui autem ille senatus fuit y quum, perorante Appio caeco, pulsi cum muneribus suis ab Urbe legati, interroganti regi suo. quid do hostium sede sentirent: is Vrbem templum sibi visam , senatum regum consensum esse is confiterentur. Qui porro ipsi cum bduces, vel in castrisy quum medicum vetam'si
nate regis Pyrrhi caput offerentem Curius , nitas. remisit: Fabricius oblatam sibi a rege imperii partem repudiauit. Vel in pace gquum Curius fictilia sua Samnitico praeserret auro: Fabricius decem pondo argenti eirca Rufinum consularem virum quasi luxuriam censoria grauitate damnaret.
47쪽
Romais Quis ergo miretur his moribus, virtutem δ' militum , victorem populum Romanum
i. fuisse Τ unoque bello Tarentino intra quadriennium maximam partem Italiae, foristissimas gentes, opulentissimas urbes, uber rimasque regiones in ditionem redegisse ΤAut quid adeo fidem superet, quam fi
principia belli eum exitu eonserantur δVictor primo proelio Pyrrhus , tota tre mente Italia Campaniam, Lirim, Fregellasque populatus , prope captam Vrbem a Praenestina arce prospexit: & a vicesimo Iapide oeulos trepidae ciuitatis fumo ac puluere impleuit. Eodem postea bis exuisto castris, bis saucio, & in Graeciam suam trans mare ac terras fugato, pax &quies & tanta de opulentissimis tot gentibus spolia, ut victoriam suam Roma non
Maelissus caperet. Nec enim temere ullus pulchrior σε Histri- in Urbem , aut speciosior triumphus intrauit. Ante hunc diem nihil nisi pecora Volscorum , greges Sabinorum, carpenta. Gallorum, fracta Samnitum arma vidisses: tum si captiuos adspiceres, Molossi, Theia sali, Macedones, Bruttius, Apulus, a
que Lucanus: si pompas, aurum, purpur
48쪽
signa, tabulae, Tarentinaeque deliciae. Sed nihil libentius populus Romauus ad spexit, quam illas, quas timuerat, cum turribus suis belluas: quae non sine tensa captiuitatis, submissis ceruicibus, victores equos sequebantur. XIX. Omnis mox Italia pacem habuit. BOIrum ρι- Qui enim post Tarentum auderent 7 nisi m. quod ultro persequi socios hostium placuit. Domiti ergo Picentes, & caput gentis ADeulum, Sempronio duce: qui, tremente anter proelium eampo , Tellurem deam, promissa aede, placauit. X X. Sallentini Picentibus additi, Ca- Η Πιι Satis putque regionis Brundusium Incluto portu, Nareo Attillo duce. Et in hoc certamine, a. . n. a . victoriae pretium templum sibi pastoria Pales vltro poposcit. XXI. Postremi Italieorum in fide manis BelI-- fere Volsini, opulentissimi Etruseorum 'ό.
implorantes opem aduersus seruos quon- a. n. adis.
dam suos: qui libertatem a dominis datam, in ipsos erexerant, translataque in se rempublica dominabantur. Sed hi quoque, duee Fabio Gurgite, poenas dederunt. XXII. Haec est secunda aetas populi De Seritio-
Romani, & quasi adolescentia: qua
49쪽
xime viruit, & quodam flore virtutis exarsit ac ferbuit. Ita huae inerat quaedam adhuc ex pastoribus feritas, quiddam spirabat indomitum. Inde est, quod exercitus Posthumium imperatorem, inficiantem, q uas promiserat, praedas, facta in castris sedutione, lapidavit: quod sub Appio Claudio noluit vincere hostem, quum posset: quod, duee Volerone, detrectantibus plerisque militiam, Dacti consulis fasces: inde, quod
clarissimos principes, quum aduersarentur voluntati suae, exsulatione multauit: ut Coriolanum colere agros iubentem et nee minus ille ferociter iniuriam armis vindi
easset, nisi quod iam inserentem signa filium mater Veturia lacrimis suis exarmauit: ut ipsum camillum, quod inique in ter plebem & exercitum diuisisse Veientem praedam videretur. Sed hic melior, in capta Vrbe consenuit: & mox suppliees de hoste Gallo vindicauit. Cum Senatu
quoque vehementius aequo bonoque certatum est; adeo, ut, relictis sedibus, litudinem & interitum patriae suae minaret .
50쪽
X XIII. Prima discordia ob impoten- Pν ma Iritiam foeneratorum e quibus in terga quo ' φε
que seruiliter saeuientibus, in Sacrum monis Fum impotem plebs armata secessit: aegreque, nee,
nisi Tribunos impetrasset, Mene Dii Agrippae saeundi & sapientis viri Auctoritate,
reuocata est. Exstat orationis antiquas satis emoax ad concordiam sabula, is qua dissedisse inter se quondam humanos dixit artus, quod, omni uus opere fungentibus, solus venter immunis ageret: deinde moribundos a seiunctione rediisse in gratiam, quando sensissent, quod eius opera redactis in sanguinem cibis irrigarentur. MXXIV. Seeundam in Urbe media de- altera δε-cemuiratus libido conflauit. Adlatas a WV 'βαε
Graecia leges decem principes lecti, Iu- νω- ιμ--bente populo, conscripserant: ordinataque 'erat in duodecim tabulis tota iustitia: quum tamen traditos fasces regio quodam furore retinebant. Ante ceteros Appius eo insolentiae elatus est, ut ingenuam virginem stupro destinaret, oblitus est Lucretiae,& regum, & iuris, quod ipse composuerat. Itaque quum oppressam iudieio filiam trahi in seruitutem videret Virginius pater, nihil eunctatus, In medio soro manu sua Da