De gutta podagrica, chiragrica, et arthritica libri duo Francisci Jndiae med. et philosophi Veron. In quibus natura earum, & curatio, miro ordine discutitur, & enucleatur. ..

61쪽

sus dicta sunt 2 vi excrementorum copia adsit, &membra huiusmodi excrementa genera nita, ct repellentia,& alia membra, qus sui imbecillitate taliurecrementorum fluxum admittant .Hs sunt causs potiores ab omnibus enarrais, & si alip adsunt, omnia ad hic reducuntur , que sane omnibus patentissimqsunt ,& alis prster has minime recensentur ; Quamobrem cum prster ista, nulla alia causa reperiatur, di omnia sint clara, necessarium est fateri,huiusmodi affectus non posse ab occulta causa,vi inquit Pareus,

produci, Verum quoniam fortasse Fernelij sectatores pro Pareo ipso facile insurgere possent, dicentes quod causis occulis minime sunt spernendς in omnia hus,& prscipue in his affect ibus, inter quas post habito contactu & aer ipse, & venenata materia,sunt recensenda, cui opinioni sic mihi respondendum esse

existimo, quod quando pro certo habemus, aerem articularium morborum in causam esse, tunc illum minime inter occultas causas, quin potius inter manifestas esse habendum, unicuique patebit, quoniam tunc aer morborum causa est, quando vel in caliditate,humiditate,siccitate,& frigiditate nimis altera. tur, ut videre est apud Hyppocrat. 3. aphorismorum aphorismo et O. usque ad as. aeris enim alterationes vim habent contrahe ndi,& sundendi humores, educendi ad cutim,& ad membra debiliora. constipandi cutim,& putredinem generandi; Praeterea contaminatur aer, quando ab aliqua euidenti causa putrescit, verum de hac postrema alteratione non loquimur, quoniam non eli nostrum institui um de morbis com

tagiosis

62쪽

ix LIBER

tagiosis verba facere; quare quoquo modo aer alteratur , & est in causa alicuius affectus non est diccndum, causam illam ecte inconspicuam. Ad venenatam autem materiam accedens dico,quod si venenata materia est causa occulta, nescio qua ratione ita Venenata appclletur, demiror equidem Fernelium,& eius sectatorum opinionem cur ita nomen Veneni, quod manifestum est. , rei occultae attribuant, omni-hus enim inconfesso est,materiam virulentam,eruginosam, quae naturam veneni sapit,in nostris corporibus fieri ex atra,& flauabile,& crasso sanguine supra. modum assatis,& exustis. ex improbo victu, & ex pestilenti aere; propterea venenata materia , non inter

latentes, ut Pareus, & quidam alij opinati sunt, verum inter patentissimas caulas,est rc ponenda. Non video praeterea,quomodo huiusmodi maligni, venenatique humores praecipue, ac per se ipsi valeant as-fectus podagricos, ct articulares facere , ratio enim impromptu est, quoniam maligni,& fruginosi humores non producuntur, nisi ex ingenti affatione,& adusione,vel sanguinis, vel flauar,vel atrs bilis; supramo

dum autem assantur.& aduruntur propter febris magnitudinem, confirmatur enim hoc,authoritate Galeni in primo prorrhetici Hyppocratis,comento primo, supi a particula Io. & in o. de morbis vulgaribus comento Nimo, supra particula 6. & 7. aphorismorum supra aphorismo 6.& multis alijs in locis . necessarium itaq; est, antequam humores aeruginosi,& virulent ac venenati fiant,ut febris prius accendatur; ergo consimile. humores,neque primo,& per se, neqquc tanquam causae occulis articulares, & podagri-

63쪽

' P R I M V 8 eos affectus concitare possunt, ut Ambrosius ille Pa

reus a firmare nititurinec obstat, ut pro suae opinio. nis confirmatione, simulatam Avicennae authoritatem in medium afferat. quoniam Avicennas, nusquaoccultam causam arthritidis proponit , di praecipuE in loco ab illo relato:quantum autem huic proposito in fine capitis a Pareo,in Avicena adducto,omni sedulitate obseruando, intueri potui, huiusmodi sententiam reperi, quae sic se habet; Et podagra quidem

colerica attrahit monem subito, ex qua nullam profe- 'cto causam occulta inuenire possum: clarissimό enim podagram colericam, exitialem appellare videtur, quia testatur quod de repente mortem inducit, si naturam huiusmodi colerar perpendere volumus, ct illam in serie venenatorum excrementorum repone

re, statim causam esse manifesta, rationibus superius enarratis confiteri tenemur. Nec vim iaciunt verba Galeni, loco superitis citato, ubi dixit Theriacam omnibus arthriticis, & podagricis ex usu esse, quia materiam virulenta desiccat. Obtundit,& consumit, si namque per huiusmodi facultates necessarium est ut operetur,ad virulentum humorem debellandum. nulli euocatur in dubium, quod materia illa virulenta a Pareo proposita, non cit tanquam causa occulta consideranda, alioquin Theriacae facultates .

specificae ab illo propositae,frustra requirerentur, &essent superuacaneae.

64쪽

MpossI 2ILE est, morbos ignotos oportunis remedijs profligare,quamobrem, ut articularium morborum elaboratam, atque exquisitam curationem, quantum in

me est, tradere valeam opers pruium este duxi, prius uniuersalia signa horum a tactuum demonstrantia figillatim examinando, in medium proponere; postea vero ad particularia descendere, cuius,rei caula animaduertendum est quod ex ijs.

Quaeda

plici sine

materia,

quς erit, Veli calida Dato&no concesso, quod morbi

articulares ab intemperie producantur sine materia, membra male affecta colore non mutantur,

frigi- nullum pondus, aut ulla grauitaSG aderit,& nulla apparebit inflatio, secundum Avicenns sententiam, qui tamen per rλro huiusmodi a Cη fectus a sola intemperie proueni- humi. da sicca

re fatetur; ego vero cum Galeno,& Aetio huiusmodi signa praetermittam; quoniam cum a fluxione,

affectum hunc fieri constet,& fluxio absque materia fieri nequitis propterea signa intemperiei simplicis sine materia a me minime erunt consideranda. Quae-

65쪽

tuoso coarticulationib occluso, ner-ν 'Qui veluti unitatis solutionem pa-l riens ingentes dolores affere solet,& propterea iste vocabitur dolortensivus, propterea quia persaepe uos, & vin. flatus a materia producuntur , &cula, & mu' lsculos diste, dente

si aderint satus, membra laesa eruttensa,& ita permanebunt, dolorq; per ambulabit, atque eo magis id erit suspicandum,cum ratio victus, satus fuerit generatrix; Amplius sonitus in Hyppocondrijs aderit. qui a quidem manu comprimen do non difficile persentitur, quoniam autem, & a flatibus, & ab humoribus dolor simul prbduci polin, propterea tensivus simul Srauatiuus interstinguitur.

O. Ia

r purus

a materia quς multiplex esse potest, vel enim est san-

l guis, qui sanetvel est. cum bile permixtus dulcis

cum pitui- is ta que aut '

' est.

cruda

66쪽

LIBER

De ,signis particularibus, O primo signa a sangui

: ne puro des umpta examInanIur . Cap. XIIII. I articulares , vel podagrici affectus 1

sedguine puro , ac sincero originem traxerint, tunc dolar erit eγtensivus, cum pulsatione quadam; non quidem superficialis, sed Potius prus indus Falde : inane praesertim, quam hora alia infestans,qui frequenter,& continue exacerbatur, neque medicamenta admodum res gerantia, neque callefacientia, sufferre poterit, color membri male affecti circa cutim crit rubicundus valde,dummodo materia,in profundo non deli-iςscat, cum caliditate moderata, quς ad tactum facillime persentit ur: & plenitudo in eodem loco, & venarum tumor aeparebit, non sine grauedine,& ponderositate, & fger quandoque in fronte, & in facie sudorem emittet , atque interdum a somnolentia, &capititis grauitate turbabitur; in ore,lingua, atque palato quandam exiguam dulcedinem degustare ubdebitur . Et lisc omnia euenire solent in adolescentia,& ad multi sanguinis generationem idonea, usq; ad virilem statem, in temperata regione potius, vel in tempore veris, vel in consimili constitutione prs- cessa. Victus ratione anteact ad sanguinis ubertatem gignenda idonea,eius pulsus apparebit magnus, plenus, undosus, mediocrem inflammationem prcle- ferens ; Vrina rubea & moderate crassa apparebit cum subsidentia ad albedinem inclinans, & cum nu-he suspensi in medio eΣistente.

Signae

67쪽

SI autem a Bile, dolor manifestabitur lacerans,

acutus, pungitiuus, acris, & valde intensius, ad diseremiam doloris a sanguine producti, eΣacerbatur autem magis de tercio in tercium diem, iusta humoris biliosi naturam, cui, febris facillime. in statu accessionum introducitur,cum siti ingenti: prs-terea amaritudo in ore,lingua, atque palato ab fgrO- tante degustabitur ,& acuitas, acerbitasque doloris talis erit,ut vim habeat efficiendi vigilias, deliramenta,animi deliquium, & sincopem, qui si uissima accidentia sunt:huiusmodi namque dolores a bilioso humore procreati, trillam sensationem ulceris anne Xam habent, Color membri cruciati ad citrinitatem tendet in parte exteriori cutis, absque ullo sere, vel saltem paruo tumore. Calor tactui pungitiuus,ac mordax icntietur, haec autem caliditas, non quidem mediocris, sed intensa, atque acutissima,a calidis medicamentis saeuissime exarcebatur, & pIacidissime proculdubio a frigidis remittitur, & subleuatur. Et liscfiunt in corpore temperaturς biliosis, ut puta calidr , ct siccs, in state iuuenili, usque ad principium senectutis cuiPanimi,& corporis motus violenti prs cesserint,cum ratione victus bilem generante, in calida ,& sicca regione, & estiua tempore. Et pulsus veloxerit,non sine aliqua exigua duricie, Vrina erit colorata, & tenuis veruti ad auri limilitudinem, & quandoque fulua cum ρgestionibus biliosis.. Setrat

68쪽

Signa a Puaita talei elicitae Cap. XVI.

ITu Irosus autem si fuerit humor, de pituita si dulcis fuerit, tunc temporis dolor non erit ita acutus, & pungitiuus, sicuti de alijs calidioribus humoribus dictum fuit; motus tamen articulorum dissiciles fiunt, cum dolore potius remisso, & mediocri, cum quotidianis exacerbationibus; qui perplures horas perdurant , & nunquam dolor ipse remittitur integre, cum breui intercapedine, Color cutis loci affecti noerit admodum a statu naturali alienus,ad albedinem a Potius vergens, tumor aderit sdematosus; Et ut huic Iproposito iure inquit Fernelius, qui in multis alijsm, errauit, mollis ut cera cu pauca,remissa,& sere insensibili taliditate; os,lingua, atque palatum languentis

insipida erit,& ea, quae degustabit, insipida illi videbuntur.Et haec euenire solent in aetate ad senectutem in linante, in tempore frigido,& humido, in consimili aeris statu, atque in hyberno tempore,quibus vita otiosa , & absque ullo motu praecesserit; praecessere etiam usus ciborum crassς substantiq, frigidorum, di humidorum, pulsus molles, varijque ad tactum apparebunt , urins colore remisso, crasst substantit, & ut plurimum perturbate, cum excretionibus pituitosis, εἰ mucilaginosis.

69쪽

Signa a pituita salsa. Cap. XVII.

I autem salsa fuerit pituita, dolor paulo

erit acrior, quotidianus tamen, calor cutis aliquantulum intensior , tumorqueno erit admodum dissimilis ab illo,qui a pituita insipida progignitur , cum aliqua circa cutim pruriginosa mordacitate, luar ad scalpendum aegrum invitet;pulsus non ita molles, neque ita diuersi; Vrinae conturbatae quidem, paulo tamen Unuiores,cum subsidentia aliquando crassa,excrementa proculdubio pituitosa, verum tamen aliquam caliditatem prς- sese rentia,os,lingua,atque palatum saliedine praediti,& quae degustabit, salsa apparebunt .

Signa a melancolico succo . Cap. XVIV.

Axo aequidem morbi articulares, & podagrici amelancolico succo concitantur, A ratio est, quia talis humor clim maxima difficultate mouetur, & fluxibilitati est valde ina plus,& ad iuncturas impossibile est quin possit absque insigni labore,& conatu fluere,quando tamen euenit casus. ut affectus podagrici,& articulares,a tali prauo succo succedant, Dolor affecti membri paruus erit, absque ulla penitus inflatione, grauitas tamen atque stupiditas quaedam persentietur,&huiusmodi exacerbantur alterationes de quarto in quartum diem, cutis superficies quandoque liuida .

quandoque nigra apparebit , frigiditas ad tactum

70쪽

. LIBER manifestabitur , in ore lingua, atque palato acerbitas aderit, & quae manducabit, gustui acerba erunt: Et haec euenient ne dum in aetate virili, verum etiam ad extremum senium cadente, in frigida,& sicca temperatura, in fine autumni,atque.in hyeme frigido,&lacco, & in regione consimili; immodicis lassitudinibus anteactis, atque ardui ijs bilem atram generantibus, cum appetitu valde intenso,& veluti insatiabili: Pulsus duri, di tardi in suo motu erunt, urinae in principio erunt tenues,& ad aquae similitudinem,in progressu autem atriores,cum aliqua crassicie,cum sedimento fusco , a gestiones atrae supercoctae, atque

mucosae.

Signa misiel a humorum: Cap. XIX.

SI ORAE permixta tum in dolore, tum in exacerbationibus,coloribus,& caloribus spectantur; nosce porro operi pretium est . inquit Aetius, quod aliquando fluxus fluxui commiscetur, aut calidus frigido,aut vicissim frigidus calido, & secundum

viresque horum qualitatem, exacerbationes fiunt; S continget quandoque,aegrum bis in die exacerbationum accessionem sentire: quo quidem in casu, Medicus accuratissimus esse debet in veritate huius negotij indaganda, ne decipiatur, quoniam valde Obscurum, perdifficileque admodum Est, miscellam humorum interstinguere; sibillae enim opera indiget inuestigare, si varij adsunt humores; quis nam illorum superet,ac praedominium habeat,& hoc prisci re maxime