장음표시 사용
71쪽
ν R I M V s. Ii, xlmξ est necessarium ad medicamenta imperanda,ut administrentur. Praeterea in humoribus mixtis, ca- Ior, colorque membri lassi Medicum non parum de. cipiet, nam exempli gratia, si bilis cum pituita per misietur, non alienum a ratione erit, ut bilis ipsa ad membri male affecti circunferentiam,& superficiem Propellatur, cuius causa, rubedinem,& colorem citrinum ostendat,caloremque mordacem prsbeatn ta- men in interiori parte pituita residendo, non leuem dolorem efficiat , ex quibus potius exterioribus si gnis, bilem doloris esse causam falso opinaretur, ma-ἰς teria enim, in profunditate membri existens, est illa quae dolorem efficit, & pra dominium habet, ct calo ris, & coloris membri lasi superficiem pro aliquo temporis spatim Maon mutat. Quare a caloren co Iore, vel frigiditate membri nul lum certum inditium elici potest veluti quandoque bilis commixta pituia l. tae erit iIIa, quae praecipue cruciando insestabit , m ; tamen praue affecta membra , in corum supcificie , Pallidaialbaque videantur, tepidiora et frigida p i. tius ad tactum appareant, & hoc non ratione humo.: ris biliosi iam duxi, praedominantis, qui intimiores occupat partes, sed aeris nos ambientis frigiditate i. vel alterius externae rei causa. C um igitur talia si gna lapissitne Medicos decipere soleant, idcirco nos .. iure optimo ad rationem victus iam praecellam d bemus confugere, ad totius corporis temperiem di- i. gnCstendam, ad aetatem, temporum consis tutioncmi. Pra tentem,& iam cursami ad urinae qualitatem δε ad , reliqua alia ad id attinentia omni sedulitate perpen- i. dcnda, urine presertim exuberantem.&prsdominand . P tem
72쪽
42 .rL Vr B E R item humorem patefacere facilIime positati: verbiat quoniam inspitiuntur interdum albp, ac tenues valde perspicus,in quibus quῖdam albp,atomost innatantes materis commiscentur, & ita albς specta
tur,quoniam aut a iuncturis proueniunt,aut a mate
ria frigida pituitosa, in ijs ressoluuntur, rotundς YGro, & atomorum figuram prpseserunt, quonia exepli gratia sicuti minerale aurum, quod in quibusdam siti. uioru arenialis inspicitur, per continua reuolution εin paruis rotundatur granulis, ita res olutiones ills atomost, atque rotundς propter ipsarum indessensu continuam reuolutionem ad formam rotundam ato4mis similem facillime reducuntur, quod si bilis, aue sanguis Zierint, prςdidis ills atomolt resio Iritiones ιrubes,aut sub rubes,su cruents,aut subflaup apparebunt . At si caliditas talis, tantaque fuerit,ut hum res colliquescant, materis ille rotundς innatantes,&ςommiueis vrinis, pr terquam quod rubes , di ad usts spectabuntur,vrios quoque rubes, crasis,& coliquatiua inspicienturi tandem, Si turbatri aut liuid; fuerint uring, inferiores iuncturas, & articulos laborare argumentum est, quoniam humores, qui tales atactus progigniunt,per spinalem medulam, ad inseri res articulos defluentes, per urinas etiam aliqua ex parte clieuntiquamobrem ita turbate,& liiij de fiunt
73쪽
ab aegrotantium relationibus gessumpta . I
XpLORAT v M autem omnibus esse debet iquod signa ex urinis deprompta, per se sola non sunt valida, atque idonea ad essentiam, & naturam podagre, & csterorum articularium morborum demonstrandam, signa namque superius proposita maxime necessaria sunt.
di quq ab inrotantium relationibus elici postunt Ipropterea, & de his sermonem instituere debemus ique in duplici sunt differentia, quidam circa partes illas versantur, quidam vero circa membra illa, a quibus humores originem trahunt, & ad affectas partes defluunt'. Signa porro qua a locis affectis eliciuntur, ipsi languentes suis quaerimonijs plane manifestabunt, quia diim dicent sibi manus dolere, erit signum chiragrae, dum vero genua erit signum gonagrae, pedum autem podagrae absque dubio erit nota in tandem crura, brachia, dorsum,&alia membrasmul sibi dolere dixerint arthritidis indicium erit, talia namque sola signa scire non sat est, sed viterius a nobis est inquirendum, an videlicet humores in cauitatibus articulorum redundent . vel in ligamentis, aut sub eorum membranis; nulli reuocatur in dubium, quod si tumor internus suerit, & non
ita de facili perceptibilis , quod humores , vel in
cauitatibus . vel in articulorum membranis erunt fluentes a Si tumor fuerit externus , perceptibilis , & euidens, absque dissicultate humores in ligamentis redundabunt . Prieterea si aegrotantes dixe-F a rint.
74쪽
- ' LVI n T 'R ridi, se dolorem in superficie percipere, signum erit humores in ligamentis consistere Si vero fateantur dolorem intimiorem , ac in profundo persentire istunc erit certum signum humores in articulorum cauitatibus,& membranis permeare. Pr terea si affr- mauerint, quod dolor partem a Tectam comprimen-dO,exacerbatur, tunc erit indicium humores in superficie reperiri, si vero comprimendo non augentur, signum est , quod humores per intimiores parte Seuunt ; Si tandem assirmauerint, grotantes se cum dissicultate,& labore membra.& luxata, & praue affecta mouere, signum nobis pribent humores in articulorum cauitatibus dilabari,& ossum ligamenta labefactata,& laxiora reddita. Ic madcfacta esse,que. admodum Galenus 6.aphorismoi um ultimo manifestare videtur.
Signa, a quibus partibus nostri corporis humores
originem ducunt, demonstrantia a .
I ci N A Vero,qui nobis postremo loco de- monstrant, a quibus nam partibus nostri corporis, veluti a fontibus humores eis rumpere solent,& ad partes lisas fluere . magna ex parte ab ggrotantium responsionibus in uestigantur: Quamobrem, si ipsi retulerint,se prius a febre fuisse cruciatos. &postea in dolores pedum, manuum,& coxarum incidisse, hoc erit indubitabile
svum, huiusnodi doloris initium habuisse abii
75쪽
P R I M rvrs. smoribus per uniuersum corpus diffusis. Si de capitis grauitate,dolore,& somno profundo, &alijs consimilibus antea conquesti fuerint , quam in ijs doloribus incurrerent,quis negare poterit, humores aliunde, quam a capite prouenire: quod si alij affirmabunt;se assuetos per hε moraidas copiose expurgari,& sceminet per sanguinem menstruum, & post illas assuetas purgationes interceptas, in ijs affectibus incidisse, hoc erit signum humores ab intercsptis lis. moroidarum.vel mensium purgationibus prouenire, di hoc idem decetteris alijs consuetis purgationibus supressis intelligere debemus; pretermitto enumerare, qus de doloribus collicis, & renum antegressis, dici possent. Et hic satis dicta sint circa signa poda-sr , chiragri,& aliorum Articularium atactuum declarantia.
Corpora ad articulares morbos parata manifesta tur. Cap. XXII.
O R p o a a ad Articulares morbos magis propensa, & parata inuestiganda sunt squia maximum momentum ad procreandos morbos habet corporis aptitudo, &dispositio,dicebat Galenusavi autem in hoc negotio peragendo,ordinem aliquem seruare valeam,omnia quq sunt accurate consideranda in medium ataram, pro cuius rei certiore intelligentia inquirenda est Temperatura Habitudo,Aetas,SeXus, StatuS,Tempus,& Regio. Quantum ad temperaturam attineri
76쪽
4ς .i L I B R et corpora calidi.& humidi temperaturi,vel naturalis, vel adsititiae ad hos affectus magis videntur esse pa. rata,quoniam ad repletionem faciendam, & ad cruditates gignendas videntur esse magis prona;deinde corpora frigida, & humida succedunt, quatenus ad
prauorum excrementorum multitudinem congerendam maxime valent. Verum quoniam temperatu
rar, habitudo annectitur, idcirco pinguia corpora, &obesa,& dilatatos meatus habentia, a genitoribus,&Auis podagricis originem trahentia, ad has aegritudines sunt valde inclinata. Circa Aerates , senilis procliuior est, quam aliae aetates, namque in ea calor naturalis cum valde imbecillis sit, illius causa crudi-
tates, pernitiosaque alia quam plurima excrementa multiplicantur,quae cum probe administrari minime possint,nc cessarium est,ut a facultatibus omnibus, &praecipue concoctrice,& retcntrice relinquantur,&relaxentur,& ex consequenti distillationes,& fluxiones prauorum humorum ad imbecilliora membra fiant. Huic iuuenilis aetas succedit,quae cum in omnibus vitae ordinibus, peculiariterque in coitu erret, quid mirum si in tales affectus incaute, facileque incurrendo, valde propensa est Θ Et inter Maris,& Foeminae sexus, Virorum corpora huic morbo magis obnoxia sunt, quia violentiores efiiciunt motus, & varias, insignesque subsistinet labores. Mulieres enima tali non corripiuntur morbo, nisi menses prius desecerint, menstruorum vero expurgationum naturali auxilio, a tali affectu immunes vivunt. Viri autem, licet,& ratione magis qua Foeminae valeant, quia li
bidinose suos omnus sensus expledo, sibi ipsis tamen
77쪽
hune ni orbum accersunt Sexui status a tactatur, propterea corpora ex diuturna, & cronica agritudine infirma,& male curata & prepostero ordine custo dita, ad has aegritudines procreandas maximc para ta sunt, in ijs enim sere omnia viscera a suo naturali statu recedunt, ventriculi facultas conco trix cit cli- minuta. hs par calidior, quam nature leges postulant, cerebrum humiditate,& frigiditate excedente,laborat, & sic de citeris alijs principalioribus membris, quae, cum a naturali suo esse longe recedant, necessa i rium est, ut continuo praui succi multiplicent ur, quit tandem articulares, & podagricas aegritudines pa- . . riant. Tempus autem opportunum ad has affectio-i nes in nostris corporibus introducendas est Veris,&. Autumni ex sententia Hyppocratis 6.aphorismorum i 3 3. Vere enim facile humores sunduntur, qui peri Hiemem coaceruati fuerant,di vis resistramur, qu b'. a nobilioribus, ad imbecilliora detruduntur. Aui tumno quoniam humores frigore accedente, ct con- . sipante multiplicantur & qui istatis calore facillim E. transpirare assueti erant, a luperueniente frigore A utumni exprimuntur.& ad imbecilliores partes, velu- , , ad Articulos pelluntur: Quamobrem sicuti humo ,. Tes,qui per hiemem coaceruati fuerant, sui copia, &i. aliena qualitate infestantes , Vere funduntur,& po- , dagrici dolores pariunt, ita haud secus vitiosi succi, . quis stivo tempore, quo fructus maturantur, conge iasi runtur, eosdem dolores concitant ; propterea istat, duo tempora, ad suxiones paratissima sunt, & prscias. Pue ad articulOS laΣOS,humores commouere, facilio-
, m . Regione. dcuique ad Articularca affectus pro
78쪽
4r . LIBER: ducendos iptiores consequuntur, a Diuino Hyppocrate libro de aere,aquis,& locis satis superque enarrats,inter quas,una in quadam Europae parte reperitur,quam Sytharum ac Nomadum gentes incolunt, iuncturas, neruosque humiditate refertos, & ineficaces habentes, quorum musculi lati, laxique sunt.
propterea quod gentes illi in infantia fascijs non colligantur,& quando ad ultiores fiunt, in perpetua de sidia degunt, di hoc ob aeris continuam humiditatem,& frigiditatem euenit,aer namque humidus toὼ tum fere diem terram occupat,& hiems ipsis est quasi perpetua quia nix, glaciesque sempcr viget,& ven. ti continuo humidi. ac frigidi spirant; ssias illis pati . .cissimis diebus perdurat, corpora namque omni tem4pore aerem aquosum,& condensatum attrahunt, b buntque aquam a glacie,& niue resolutam pars enim
illa in planicies eminentiores, O nudas sub ipsis Vt sis acclives sita est, nec ullis montibus circumsepta propterea gentes ilig inertes, ita sunt musculis, ne uis,& iuncturis disposit , ut articularibus morbis faucillime corripiantur . ex ijs etiam alij ex nimia equitatione a diuturnis doloribus vertebratum. maximE& pedum corripiuntur. Adsunt,&alis regiones ab eodem Hyppocrate propositet in nonnullis alijs. Europe partibus postis ubi terrascrassa est,&mollis, &.
aquosa,& qiis sunt valde sublimes, & qui aestate calidae sunt de hieme frigidae, homines carnosos producentcs, quibus articuli mali ime sunt apparentes, humidi, te laboris intollerantes. Et Caelius Aurelianus librol S. cap. t o. fatetur huiusmodi morbos in Alexandria, & Caria frequenter vigere: miror tamen cur
79쪽
Vir tanta doctrina clarus, nullam rationem afferat, quoniam , an Alexandria possit tales aegritudines parere, in dubium vertitur; in terminis enim Regionis Africae,& Aegypti posita est, interiacet inter Aegyptum Mare;&,ut Strabo libro I7.suorum Geograficorum attestatur, duo maria undique aluunt,alterum a Septemtrione,quod Aegiptum dicitur,alterum a meridie,quod Mariae lacus,& Mareotis appellatur, & propterea aeris potius temperies accedit, neque ab ullo maligno vapore opprimitur; nam coenum, quod in labris lacuum quandoque concreatur, ex Nili excrescentia abluitur, & cum Nilus augetur, augentur etiam lacus praeterea aestate Etesiae etiam a Borealibus partibus,& pelago fiant, unde ob id ratione aeris, Alexandrini optime vitam degunt, pro- i Pterea non sat habeo , quo nam pacto aeris tempe- ries Alexandriae aptior sit ad articulares,& podagricos morbos producendos, nisi fortasse hoc vitium, illi sit potius ob malam victus rationem. praecipue attributum, quam Galenus pluribus in locis deteribit,& praesertim a. aphor. a. & libro de arte curativa ad Glauconem cap. Io. inquit enim, quod Alexandrgi farinam elixa tam comedunt, & lentem, & cocleas in poros,& plura salita cibaria, & carnes asininas,&alia, quaecratas humores generant,& quonia optimi vini serax est,& vinum aulierum superbibunt. a quibus mala generantur eXcrementa, & cruditates, quae postea tractu temporis podagram,& chiragra introducere valent. Praeterea Caria quae prouincia est minoris Asiae ad Meandrum, versus Occidentem
80쪽
q. LIBER Regione Cabalcnsi,apud Hierapolim,terra qua damressoluta, putris,& salsugine plena reperitur, & quae facile igni corrumpitur ,& propterea Msander flexuosus est,& a lucus multas recipit mutationes , &multum limum deducit, qui modo huic, modo illi ripae adlis rei in illis locis c lidae aquae scaturiunt, quae facillime in tophos durantur, ex quibus necessaria est fateri ,rcgiotum illam adco esse calidam, ut ob illius aeris acrimoniam,& aquae calidi ratem, humores eorum qui in illis locis vitam ducunt, facile funduntur,mcmbraque principaliora alterantur .& musculi dilatantur , unde, ne dum ad cutem currunt, Verum etiam ad omnes scre iuncturas prscipitant,&articulares dolores pariunt. Sed quid porro de Romano aere mihi dicendum remanent ' nili quod crassus . est,humidus valde,australis, ins qualis, & ad cerebrufragidiori, humidiorique intemperie assiciendum admodum aptus, & ad dissiliationes concitandas, & ex consequenti, ut Galenus dicebat, ad neruos, membranas,ac tendones laxos faciendum, quibus & vini generosi varietates,& omnium rerum ubertas, & luxus ad consequentes affectus progigniendos concurrunt ; ne autem huic proposito prolixiore sermone utar, quamplurima aliae Italis loca recensere prς- termittam, tanquam omnibus vulgata, qus ijsdem.