De gutta podagrica, chiragrica, et arthritica libri duo Francisci Jndiae med. et philosophi Veron. In quibus natura earum, & curatio, miro ordine discutitur, & enucleatur. ..

81쪽

D prognostici tractationem Hyppocratico more me accingant; Sc quoniam Vetustiores Medici de prognostico nullam pene mentionem in morbis fecere, propterea non fuit mirum, si etiam ad pauca respicientes Methodici, hanc cognitionem alicuius momenti esse negabant, quare non immerito Hyppocrates, Gnidos acerrime reprshendere voluit, veluti illos , qui hanc medicinς nobili omin, & potiorem partem parui faciebant, prςdictiό enim quantum decoris , admirationis, de gloris Medico afferat, inde conspicitur, quoniam Hyppocrates in hoc Medicum Deo similem iudicauit,& hac ratione fit, vis geraudcat se Medico committere & confidens, & Obediens facilius sanitatem optaram consequatur: Verum ut Poeta Fabulo ius cecinit. Non eB m Medico, semper releuetur ut aeger.

Ob id , quia multς fgritudines , quandoquc manu Medici persanari non posIunt,ne .culpa in Medicum vertatur,prs dictio valde nece ria est, non solum ad ipsum cxculpandum, sed etiam ut suis prςdictioni-hus summis laudibus extollatur: Qua molarem ut ad nostrum propositum oratio conuertatur, dico quod non omnes podagrici,&articulares affectus, medica prouidentia sanari possiint. Et alij maxima cum difficultate, alij vero absque impedimento, dc summa cum Relicitate curantur,idcirco opportuna occasio-G a ne

82쪽

να LIBER in eductus, ut Gutta podagrica a spe curandi atrena, optimo consilio a Medico relinquatur, & quae sanari potest, licet cnm disticultate ampIectetur, ac illius recta curatio instituatur, pr notione maXime opus cli; Tria in affectuum articularium prinotione sunt maturo consilio perpendenda, an sciucet in salutis desperatione positi sint , vel potius curationem admittant,& si spes salutis ades'. an facilis, vel difficilis sit cura De praenotione Articularium aegritudinam ,

sua curam non a IIIunt.

Riuo igitur est inquirendum prognostiaco,qui nam sint, ex ijs affectibus, qui ab omni spe salutis alieni sunt,ad hoc ut intentata cura solo prognostico relinqua ne in quorum numero praecipue illi sunt reponendi, qua valdh confirmati sunt, & qui in senectute constitutis corporibus reperiuntur, malum enim, ac inueteratum habitum remouere impossibile est; aegritudines enim illae per se ipsi laboriose,& perdissiciles sunt, at in senibus Mc dicorum prudentiam negligunc, quia tunc in subiecto reperiuntur,in quo natura nihil boni operari potest; in senibus enim vires sunt imbecillasn calor admodum debilis.& coctiones non fiunt. ut dicebat Hyppocrates a. aphor. o. quare senes ad mortem committantur. Haereditariae quin etiam de

83쪽

p R I M V s. s statem insitam, infixamque i generationis principio

habent , quam immutari medicamentis prorsus a re.

tione distat . Et Nodos, seu Podagrae, seu Chiragri appellentur, nec maturari, nec rcssolui quibusvis prs sidijs materiς gipseae, & iam lapidose factae, habiles existunt; unde illa deducitur ex Ouidio vulgaris scia-tentia, Tostere nodosam nes it meaeicina Pcd grani.

Quicunque autem senes sunt,& cjrca articulos calostophaceos concretos habcnt, aut frumnose vivunt, aut siccam aluuin habent,ij omnes sani fiet i nequς ut humana arte. Nonnulli praeterea grauissimi scriptores, inter podagricos,& alios articulares affeci iis,qui curationem non admittunt, illos recenserc videntur, qui a vari)ss diuersis humoribus progignuntur, atque, ut C pinor,nulla alia ratione ducti,nisi,quia dum Vnum: humorem expurgare nituntur, alterum irritare faciunt , di sic moi bum difficiliorem , quin potius incurabilem reddunt, cui opinioni, non sat habeo an occulatissimi Medici adstipulari vel lint , propterea quod, licet plures,ac differcntes inter se fuerint humorcs, qui Podagram generant, dun modo cxii tales non sint, S a Medico cognoscantur, sanabilis erit morbus, quamuis aliqua cum difficultate; Qua propter Podagra illa, qua ex humorum varietate, di miscella producitur, inter illas qus curationem spernit, non eii intelligenda ., Quod si sorte fortuna casus euenerit, quod equidem raro fieri dicitur, ut melancolicus humor ad manuum,& pedum digitorum vinocula,vel ad quascunque membranas,& tendoues de-

suarμ Chiragram. vci Podagram , seu alios Artic lares

84쪽

lares affectus pariat, medicis prs sidiis nunquam curari poterit, ob prauum humoris vitium, qui naturqrebellis, a medicamentis non superatur , irritatur potius Et Podagra colerica ab Avicenna proposita medicorum auxilia spernere prorsus videtur, quia subito morte attrahit si translationibus vcrbor u Avicenns, ab Arabico in latinum,credendum est: Sed amabo de qua nam bile intelligit Avicennas Θ communis Medicorum consuetudo semper fuit, quotiescunque bilem, sine additione proferunt, bilem flauam intelligere, quare cum sic loquatur Avicennas, Podagram

a bile flava productam,cito mortem attrahere intendit,bilis enim flava temperamento est calidissima, celeris motus,acris, mordax, sapore amara qllscum sola putrescit, acutissimas, exitialesque sgritudines, &citiis me interficientes progignit, si ad ventriculum confluit, omnia eius munera euertit, si cerebrum petit, illius membranas mordicat, dolores acuti ismos capitis, vigilias, deliramenta , ct furores inducit ; si per vomitum expurgatur fauces,& palatum abradit, si per inferiorem aluum, intestina exulcerat: tandem per quascunque notiri corporis particulas irruit, vel cuicunque adhqrct , vexica selaa excepta ) pungit, abradit,ulcerat,& adurit. I uis, aes,ignorat bilis

uae facultatem acrem admodum esse, ac mordentem, secmuta abradentem , dicebat Galenus libro f. de usu partium corporis humani cap. q. vel quis unquams

cum huuc crasitorem deiecit, qui prius mordicationem in

85쪽

cendis , & 7. aphor. 3 a. bilis semper acutes morbcs Feratur. Quamobrem optimo iure Avicennas, cum bilis flaus naturam sigillatim considerasset, potuit dixisse Podagram colericam subito mortem attrahere , scilicet breuiori tempore, & citius quam alij articu Iares morbi,qui humana arte curari minime possunt, verum nonnulli expositores hanc Auice ς senten- i. tiam secus interpretati sunt, dicentes illum quidcin

Io qui de Arthritide biliosa, illudque libi velle, Arthritidem bilios ain attrahere mortem subito, hoc est cito extingui, seu de medio tolli, & suam opinionem Uyppocratis aut horitate confirmant, in quodam libro de affectionibus, ubi lige habet vel ba. Arthritis ex bile, se pituita bre is quidem est morbus es acutus, non autem laeta is subdens, quod autem hoc loco affirmat Hyppocrates. de Arthritide ex bile, & pituita commixtis dena multo magis Iocum habet in Arthritide tantum biliosa, hqc autem expositio quoniam de directo est sententis,& verbis Avicenns contraria, propterea non est admittenda ; Quod sit omnino con- raria, luce ipsa clarius pater, adeo ut nulla egeat probatione .. Verba Avicenn sunt ista. Podagra colerica attrahit mortem subito, & hic,ij ita interpretantur, hoc est cito extinguitur, seu de medio tollitur

Qu*ro ego, si Podagra colerica est illa, qtis mortem subito attrahit, quomodo qusso extinguitur, seu d medio tollitur aliud enim est agere, & aliud est pati,

si podagra colerica mortem attrahendo, agit, quomodo extinguitur,quomodo de medio tollitur Θ vel

potius, quomodo patitur ξ equidem non sat habeo,

quare hic verba ita interpretari possint, nisi fortasset

86쪽

dicamus, & admittamus, Podagram coIericam cito extingui ad extinctionem subiecti. Nec possum adhuc probe intueri quanti sit effcatis Hyppocratis aut horitas illa,ex libro de prompta,deastic ionibus mscripto, secundum Galenum potius PoIybi quam Η3 ppocratis pro confirmanda hac illorum opinio- e, x bi dicitur quod Arthritis ex bile.& pituita,licet

it morbus breuis,& acutus,non est tamcnt talis;dato autem quod hoc utique verum siti ideo non est dicendum quod idem magis vcrificetur de boliosa Arthriti de tantum, quoniam si Arthritis ex b. te cum pituita, non eli laetatis, id ratione pituitae her; dicitur. quae furorem quoquo modo, & acutiem bilis obtundit: imo si authoritas illa Hyppocratis ab istis relata, veritati esset consentanea sibi ipsi plane contradi. ceret, quoniam quam plurimis in locis, quando praecipue de ardentibus sic bribus sermonem facit. quae a satia bile tantum producuntur, manifeste pernitiosissimas,laetatesque e se ostendit, quamobrem tutius eia et dicere, quod licuti ardentes febres, quae a bile faua accenduntur,acutae,& laetates sunt,&cito mortem inducunt ita haud secus i r csteri morbi, qui ab eadem bile concitantur, ve luti articulares, &poda- acuti, & ista les sunt, δέ cito interimunt. Morbi nec non etiam articulares, qui a luxationibus pro uenare quandoq, vidimus curationem spernunt rex contumaci enim, de diuturno dolore quod in iis casibus, ut plurimum euenire solet ) membrum im-Decilliore reddunt, interdum eXperimur tabescere, quia cum moueri minime possit, materiae mucilaginosis ad parte illas in multa copia deduxae calo-

87쪽

rem naturalem hebetant, ut expurgari, & ressolui haud quaquam possit, unde. sicuti via,& transitus asisueti nutrimenti clauditur, ita & medicamenti. Dolores insuper, qui a podagrico. chiragricoque affectu producuntur, interdum adeo acuti, & vehementes fiunt, quales sunt ij, qui a materia mordaci, di calida concitantur,ut miseri sgrotantes,ab imporis tunis vigilijs, a syncope,ab animi desectu ita corrupiantur, ut Medici Empirici ad medicamenta stupefaciem ia administranda deuenire audeant, a quoruimportuno vla,certum imminet periculum,ne humores, qui iam acerrime infestant ad principaliora, &nobiliora membra deferantur, &seuissimam morte inducant, a quibus deducitur , quod in vehementipedum dolore, si vigiliae, delirium, cordis tremor,&palpitatio, & spirandi difficultas superuenerit, moristis proximae inditium est. U

De Prognostico Articularium asectuum , qui

curam, licet dociliorem, admissant.

Cap. XXV.

Oxar Articulares, ut plurimum,maxima cum dissicultate curantur, quoniam partes , quae conflictantur, sui natura durae, siccae, ac frigidς sunt, & ex consequenti materiam fluentem,&lsdentem nutriunt, & diuturno tempore continent, & ut dicebat Aetius segniter corrigunt,&consumunt. difficultas autem oritur a loco affecto, ab humoris peccantis natura, multitu-

88쪽

dolores, aegrius, dissiciliusque quam caeteri articulares dojores curantur, quoniam partes hae magis carne expoliatet sunt, & ob id reliquis nostri corpo i is locis, minus calidet, ac etiam ad expellendos, resoluendos,&quoquomodo euertendos humores fluentes,& infestantes,minus apis. Insuper si peccans humor pituitosus,crudus,tenax,& crassus fuerit, maloiari cum difficultate, & temporis iactura a naturali calore alterari poterit,& medicamenta non nisi ingenti cum difficultate,crassiciem, tenacitatem, & cruditatem corrigere, ac remouere poterunt, propterea

non immerito Hyppocrates d. aph. q9. statuit, quoapodagrici affectus, ut plurimum intra dies quadraginta terminantur,s Medicus in opere suo non aberarauerit, ut inquit Galenus, ct fger in omnibus illi obedierit. Idem etiam eueniet, si humores in multa copia creuerint Si denique materia irruens ex diuersis,& pluribus humoribus mixta suerit, quoniam Vt cognitu, ita etiam curatu erit dissicilior; valdhenim difficile est humorum diuersorum miscellam adunguem interstinguere,& ad multas, diuersasquci simul causas respiciens, curationem aggredi .

89쪽

qui facillime persanantur . p. XXVI.

RTI cvLAREs morbi, qui non dum con firmati fuerint,in corpore robusto,neque admodum in aetate prouecto, dummodo nullus in victu committatur error, facile

qui I persanari poterunt, & pr ipue ij, qui

cruciare solent, articulum in quo ossis scemoris initium cum coxendico osse connectitur, & alligatur, sedes enim, & origo doloris a licet in neruosis partibus coxς posita sit,&ad lumbos, & circa inguina, &coxa, sique ad poplitem,& per totum crux,usque ad calcaneum dilatetur, modo hanc, modo illam parte sui natura sensitivam,acutis doloribus,acriter mol stando,& quandoque urinam supprimendo, nihilominus quoniam,& a carnosis partibus undique, & a naturali calore propinquiore, & blande fouetur, ita ut efiicacioribus clis ieribus optimo consilio administratis, hoc morbi genus laciliori negotio quam Podagran Chiragra extirpatur. Prsterca, si etiam Inchiadici affectus, Podagrici, Chiragrici, & Articulares, a sanguinis exhuberantia producantur, inexplicabili cum facilitate venρ sectione diripiuntur. & de Ischiadico dolore loquendo , raro equidem fit ex anguinis multitudine,dicebat Galenus libro Io. de compositione medicamentorum secundum locos ca. Σ.& citissime curatur, venis circa poplitem, aut Talo*sectis,quod autem de lichiadica passione dicitur, de

90쪽

c. . L -I 2 E Rcsteri S etiam articularibus morbis a multitudine satiguinis genitis, idem intelligendum est, ut ex doctrina Hyppocratis aphor. 7 .unusquisque elicere potest , neque di filailem admodum curam admittunt Articulares sgritudines , a bilioso humore, cum pituitoso permixto; dc quamuis inter acutorum morborum scrie reponantur ab Hyppocrate ut quidam volunt non tamen inter is tales sed potius inter breues,& faciles notantur, S ratio est,quoniam mordacitas, & acrimonia bilis, a frigiditate, & lentore pituitς obtunditur, & moderatur; & nimia pituits frugiditas,s lentor,a bile remittitur, atque corrigitur, di sic naturalis calor, medicis praesidijs facile quidem,ac breui tempore, contra huiusmodi morbos vi. ctoriam obtinet.

Quadum notatu digna in articularibus morbis, lora proonostici loco a nonnullis existimabantur.

Cap. XXVII.

PONIAM Medicus omnes Articulares morbos sanare non valet, propterea ne

cessarium est,ut mente prs uideat,& optime prs cognoscat, qui nam ex ijs medeia Iam recipere possunt,aut non, ad hoc ut eorum tuta curationem Optime aggrediatur et iam superius de pNnotioribus abunde discussum est,quq ad futura diriguntur, reliquum est modo, ut qusdam animaduersione digna recenseam, quq prognostica nonnulli

existimabantiquarum prima haec citique omni sedu-α II litate,