장음표시 사용
101쪽
di trepidationem intra moenia intellexisse: Capuam ta- me rediisse,sive deus aliquis ut alias, sic ics teporis auerterit,siue urbi s virtutem fortunamque pertimuerit,sive quod amicis ad eam oppugnandam hortantibus dicere solebat debellare noluerit, metues ne fi nito bello a Carthaginiensibus imperio priuaretur. Nam quod ad Claudianum exercitum attinet,non erat ullo modo cum Annibalis copiis conferendus. Claudius reuertentem Annibalem vestigiis sequens , satis agere se putabat si &eum pabulatione prohiberet,& sibi nequid per insidias danimi deret caueret . Sed Annibal nocte illuni explorato loco quo Claudius exercitu traduxerat, nullum quidem ipse murum extruxit, sed fossa ducta interuallisque aliquot pro portis relictis, denique aggere, qui nasui vice siset,opposito,sese continuit,atquein imminente tumulum natura munitum missis equitibus,mandat ut quieti Joco se non mouerent, quoad Romani locum vacuum ali occupauissent. Adhaec Indos conscensiselephantis in Claudiana castra irrumpere,quo que modo peri terualla aggeresque possent,iubet.isos exiguo interuauio subseqiii iussi tubicines ac buccinatores aliquot,edi i6sctuque ut ingressi quam maximum strepitum ederent, quo plures esse vid rentur. Vna immisit nonnulli Latinae linguae gnarj, qui Claudii imperatoris verbis iuberet desertis castris in proximum collem euadere.Atque hae Annibalis fraudes ab initio satis ex sententia succede- Jhant.Nam elephanti protritis stationibus irruperant. de tubicines eos secuti quum strepitus ad aures surgentium electo Romanoru obscura nocte ex insperato aecidisset plurimum terroris praebuerant. Praeterea audito Latinis verbis de occupando proXimo tumuloimperio,iam sese ad fugam accingebant. Verum Claudius,cui omnia Annibalis cosilia ceu insidiis dolisque plena suspecta erant, tunc vel suapte prudelia vel diuino motus
102쪽
impulsu, vel ab aliquo captiuo rei veritatem edoctiis, celeriter Tribunos militu per vias in tumulum ferentes disponit,qui eo ruentes arcerent, docerentque hoc edictum non iussit Romani imperatoris sed Annibalis fraude proclamatum. Deinde ipsemet vallo impositis stationibu validis ad repelledos,siqui fierent, impetus,per castra discurrebat, clamitans nihil esse periculi, paucos cum elephantis irrupisse.quorum ladem saccensis eius
dem iussu facibus, ignibusque sublatis quum paucitat
apparuisset, verso in iram metu Romani eos omnes despectos acile ut pote leuiter armatos ceciderut.Elephati,quia receptui spatium deerat,per tabernacula & pr sepia impliciti agitabatur, & nullis telis propter angustias Io ei corporiiq; vastitate irritis,passim sauciabatur t4s donec dolore tande accensi,excussis& proculcatis sessoribus nam in hostes irruendi nulla erat facultas) cumbra horrendisque barritibus e castris erupere. Hoc pacto Claudius Flaccus magna constantia & solertia improuisis occurrendo insidiis, & Annibalem superauit, & eius artes perhorrescentem exercitum seruauit. Annibal i rito incepto in Lucaniam traductis copiis listernabat, virque ferus,nullis assuetus deliciis, luxui amorique operam dabat. Qua ex re sensim nec multo post magnam induxit rebus suis omnibus mutationem .Claudius Capuam ad collega redierat,& iam ambo in urbis oppugnationem acriter incumbebat,eamque quiescente Annibale hγeme expugnare conabantur. Campani, rerum
omnium penuria quia nihil aliunde aduehebaturin asili-m,sese Romanis imperatoribus dediderut.Dedidere se&Carthaginiensis praesidii praesecti Anno & Bostar cum suis militib'.Romani, imposito urbi praesidio,traffugis,
quotquot inuenti sunt,manus amputarunt. Aphrorum
nobiles Romam transmis: reliqui venundati. Inde in ipsos Campanos conuersi, auctores desectionis exue
103쪽
mo supplicio,caeteros agro modo mulctarui.Est autem Campanus ager,quia campestris,hugu ferax, Capua Romanis restituta magnum ad res in Italia gerendas momentum Carthaginiesibus ablatuerat. In Brutiis parsest Itali vir ex Tisia ciuitate venari &de praeda semper alis
quid afferre ad praefectum praesidii Punici quod in urbe
erat, litus,ita ad eius amicitia adrepserat ut prope imperii cosors esset. Hic iniurias militu in patriam iniquo animo ferens,pactus cum Romano imperatore, data Mae & accepta,non ullos in dies veluti captiuos in arcem intromittebat,armaque eoru ceu spoliainferebat. Quos numero auctos ubi vinculis laxasset,atque armasset, Puta
nico praesidio oppresso Romanum induxit. Sed breui Post tempore, praetereunte illac Annibale, territi praesidiarii Rhegium confugerunt, Tisiatae Annibali se tradis derunt, qui defectionis principibus crematis, aliud praesidium urbi imposuit.Salatiae in Apulia quae tum sub Punico imperio erat) duo fuere genere quidem, diuitiis &potentia facile principes, sed inter se admodum discordes: Dasius Punicam, Blatius rem Romanam fouebat. Quandiu ergo Annibali res secundae erant,Blatius quieuit: at postquam recuperato maiori ex parte imperio Romana potentia reuixit, Blatius inimicum hortari est ausus ut pro salute patriae tantum secum consentiret,ne, si Romani eam vi expugnarent, eadem insanabili malo implicaretur. Dasius simulasse assentiri,rem peritA nis ali. Disceptator ac iudex erat Annibal,Dasius accusator . Blatius reus hoc unu ut se desederet dicere, sibi propter priuatas inimicitias falsa crimina imponi.Et certequu praevidisset accusatorihosti propter simultate fide nulla fore,liberius cum eo hac de re sermone cotulerat. Annibal rem non contenenda,nee hosti nimiu fidendaratus, utruque iussit secedere,tanqua per se cogniturus.
Quum Vero perangustus exitus soret, Blatius Dasium
104쪽
remotis arbitris se eopellauit, No tu vir bone patriam seruabis i Dasus exclamas e vestigio Annibali indicat. Tum Blatius quiritas, Nuc nuc inquit nemo no credet me a b hoste astuto insidiis peti omni dubia suspicione, set ua ante fuit, hie me dolus liberabit. Quis obsecro,nisi mentis inops, haec voluiss er inimico credere Sed -- tuit primo fortasse decipi . At quis in iudicium addu-.3s ctus S causam d icens,factumque pernegas,pro tribunali,muliis audientibus, praesente accusatore,qui rem possit prodere,deintegro eadem communicare cum eo sustinuis et quem perfidum indicem esset expertust Iam ve rb ut fides is amicus mihi fuisset, quid opis tamen mecum in patriae salutem eo erre potuisset Eccur ego eius auxilium implorassem qui nullius auxilii copiam habeti Hare Blatius longe ante ut arbitror exitu prospiciens, data opera in aurem Dasii insusurrarat,tum ut eius fide in posterum auctoritatemque minueret, tum ut exinde Annibal animum induceret non credere unum sibi verum crimen obiectum. Nee vero dimissus Blatius destitit aduersarium obtundere,quem veluti in omnibus rebus fide detracta non formidandum eo temnebat. Itaque Dasius iterum simulauit se eius oratione moueri, atque ex eo pervelle totam desciscedi viam intelligere. Ille nihil eunctatus,Ego, inquit, in castra Romana ostendebat autem illi remotissima transcurram:indisque acceptas a Praetore,qui mihi est amicissimus, copias adduca. Tu hieme operieris,&in urbe custodiae causa manebis.Sic locutus extemplo clam Dasio urbe exeessit, rectaque Romam non in illa castra contendit . unde mox dato filio obside, acceptisque a Senatu mille equistibus,citato gradu rediit,iam euentum animo praecipiaens.Dasius sequentibus diebus aduersarium non conspicatus, statim coierit eum iam sibi fidem habetem ad
opus Persicaedum abusie.Sed dum arbita r in illa Ioa
105쪽
ginquissima profectum castra, lente ae seeurὸ ad Annibalem accessit, non dubitans quin redeundo facile alteri anteuerteret. Atque Annibalem affatus, Iam tibi, inquit, dum in urbem hoctiles turmas inducit, in ipso facto oppressum Blacium tradam.Deinde re exposita, ac ceptisque aliquot ab Annibale militibus, in patriam ad- .uolat, nondum ut ipse deputabat appropinquante Blatio. At ille iamdiu caeso Punico praesidio, quod exiguum erat,vrbem occuparat, diligeterque cauet at nequis op- , spido egrederetur. Et reliquis portis obstructis, solas quae reuerteti Dasio occurrebat patere Voluerat.Murus etia ea parte omni suspicione vacabat, sed interiora sossisse dirupta & intercepta erant ut irrupedi nulla esset facultas.Aduenies Dasius ut apertas portasVidit,laetus, ct hoste: nteuenisse ratus,in urbem ovans est ingressus. Sed eum omnesque qui una irruperant, inclusos, quum in angustiis colliderentur, & propter fossas nullus esset receptus,Blatius sicile cecidit,paucis exceptis,qui mi ro delapsi evaserunt. Sic Blatius Dasium ter insidiis eircunuentum ad extremum superauit.Careerum dum Fuluius cos. Romanus Herdoneam obsidet, Annibal iuxta eum nescientem vespere castra admouet, extinctis, ve . melius lateret, ignib', silentioque totis castris indicto. Sub lucem orta etiam debula,equitatum praemittitadiae essendos Romanos. Illi quidem cum trepidatione sue
qui e lectissurgeret sed fiducia pleni quδd paucos hine
illine credebat aduenisse hostem repellebant. Verum Annibal altera ex parte urbem circueundo, tum ut eam contemplaretur, tum oppidanos spe repleret, tadem ita Romanos, sue quia visus erat,sive casu, incidit, eosque inclusit. Tum utrinque petiti effuse ruebant. Caesa octo millia cum Cos. Fuluio:reliqui in vallum quodda quod ante castra erat celeriter euaserui,sortiterque dimican-
106쪽
runt. Posthaec ut Romani Apulos, quia defeeerant, depopulabatur, sic Annibal Campanos,quod omnes ad Romanos redii si ent, praeter solos Attellanos: quos ne Brumtiorum & Lucanorum &Apulorum bello vexarentur Thuriu traduxit. Et Romani Nuceriae exules Attellam. migrare iusserunt,atque socios Annibalis infesto exercitu aggressi Antoniam ceperui,& Brutiorum agrum in , o cursionibus vastarunt. Eodem tempore terra marique Tarentum obsidebant, quod sub Carthalone praefecto, praesidio Punico tenebatur, assumptis quia pauci erant Poeni in societatem Brutiis: quorum praesidii praefectus muliercula amabat,cuius fiater in castris Romanis militabat. Hic per sorore perpulitpraefectu ad proditionem eius partis muri cuius custodiae praepositus erat. Sic Romani Tarentu receperut,oppidu terram arique opportunissimum.Annibal ad Tarentu festinabat: sed in itinere certior factus captum esse,grauiter dolens, Thurium se recepit, inde Venusiam . quo in loco Claudius Marcelius, qui Siciliam deuicerat, tum quintum Cos& Τ. Crispinus castra habebat,sed praelio tame abstinebant. For. te sortuna autem Marcellus Numidas praedam agentes conspicatus, ratusque paucos esse, cum trecentis equitibus secure in eos impetum secit, virque ingenio ferox.& in pericula maeceps praeibat. Sed quum undique exciti Aphri in eum inueherentur, qui in extremo agmine. erant Romani primi fugam arripuerunt:Marcellus, qui eos sequi crederet,egregie pugnabat,donec iaculo tras fixus cecidit. Eius cadauere potitus Annibal postquam aduersa vulnera vidit,ut militem, laudauit,sed ut imperatorem,cauillatus est. Detracto annulo corpus magnifice cremauit,ossaque ad filium remisit in castra. Porro Priusquam mortis huius fama latius manasset, Salatinis vehementer insensus,cum literis annulo Marcelli ossignatis Romanum trafiugam Salatiam mittit, qui signia
107쪽
fiearet Marcelli exercitum ad uetare: iubere ut sibi por- ita pateant.Ciues,paulo ante Crispini literis acceptis misi rat enim circa proximas ciuitates nu tios Marcelli annulo Annibalem potiri nuntium, ne remanens sua con Isrsilia rescisceret, polliciti se madata facturos, remiserui. Interea armis sumptis per moenia dispositi, insidias expectabat: venientique Annibali cum Numidis arma Romana habentibus,cataracta in altu subducta, porta aperiunt laeti & gratulabudi veluti Marcellia excipientes. Quumque tot admisissent quot se facileposse opprimere confidebat, cataracta deiecta intra urbe inclusos omnes interfecerui. Alios e muro missilibus absterrebat aevulnerabat. Annibal ad Salatia secudo sua spe frustratus,abscessit. Dum haec fiunt, Annibalis frater Asdiubal exercitum, quem in Celtiberia mercede conscripserat, in Italiam traduxit, benigneque excipientibus Gallis, duobus mensibus Alpes,ab Annibale prius patefactas de
sex mensium spatio vix superatas, emensus, Hetruriam irruit,adduces secum peditu x x x x v III M. equitum vili M. elephatos x v. Inde de aduetu suo literas ad se tre misit. Quas quu Romani intercepissent, & eius coriar quantae forent intellexissent,Coss. Salinator & N ro contractis in unu omnibus viribus ad Senam illi o currerunt.Ille qui nondum pugnare constituerat, sed quam primum fiatri se coniungere,noctu movit eiura, ac per loca palustria ripasque Huminis vado caretis cum errore obiens,no multum p r messit. Sub primam lucem
Romani palatos & vigiliis laborEque setas assecuit,plurimos cum Centurionibus acie instructa congressos dc ipsum una Aserubalem fuderunt,multosque vivos ce-Perunt : atque iis copiis deletis quas si Annibal suis adiunxisset, inuictus videbatur ingenti terrore Italiam liberarunt.Ac mihi quidem videtur deus Romanis hane
108쪽
rsilisque haec illi fuit, tum imperatorii interitu, tum exe eitus haud disparis strage. Accidit etia vi utrinque multos captiuos habuerint, alteraque alterorum castris direptis luculenta praeda potiti sint. Sic variate fortuna Romani modo prosperas modo aduersas res experi . bantur.Celtiberi,qui inter caedem effugerant,pars in Patriam, alii ad Annibalem se contulerunt. Qui fratris &tanti exercitus ignoratione viarum praepropera caeli clade non mediocriter perculsus, amissis omnibus quae t eos quatuordecim annos in Italia cum Romanis bellum gerens immensis laboribus pepererat,inBrutios ea gens sola in eius societate permanserat)secessit:ibique novas.
ine copi s qui et is expectabat. Miserant autem
inieses centum naucisu onerariis frumetum,&ientum M pecunias: qua a uum mille trirest es deducerent,ventusque in Sardiniam detulisset,Sardini Pretor longis nauibus adortus, viginti depressit, sexaginta cepit: reliquae Carthaginem repetiere. Maior hinc . in castris Annibalis omnium rerum penuria orta est,de'.
sperato presertim Carthaginiensi subsidio. Ad haec mala & illud accedere,quod Mago in Galliam Liguriamque .
ad conducendum mercede militem dimisius, auxilii nihil mittebat,sed otiolus euentum rei expectabat. Quam- . obrem certo praeuidens Annibal se illis iii locis diutius manere non posse,ipsos etiamBrutios, taqua mox alienos futuros contemnens frauibus tributis vexabar. oppidanai r munita,quatalefectione molirentur,in pia . niciem traducebat: multos,ut in horum fortunas inuaderet alsis criminibus circunuentos opprimebat.Interea
Romae consulatum ineunt Licinius Crassus & P.Scipio, domiris Hispaniis clarus. Crassius in Apuliam aduersus Annibale prosectus est.Scipio populum admonebat, Carthaginienses Annibalemque non prius Italia posse
depelli quam Romanus exercitus in Aphricam trans
109쪽
portaretur, & domestico ipsi terrerentur periculo. A t-que assidue instando, cunctantesque vrgedo, obtinuit ut sibi Aphrica prouincia decerneretur.Tum nulla mora interposita,traiectis in Siciliam copiis quum alia uantum temporis in colligendis atque exercendis militi bus insumpsisset, repente Locros Italiae ubi Punicii erat praesidium ab Annibale impositum aduectus est: oppressoque praesidio, de ad tuςndam urbem relicto Plemini ο1egato,in Aphricam transgressus. Verum enim uero Pleminius, nullo sceleris aut infandae columeliae aut crudelitatis genere in Locros non edito , ad extremum Pro serpinae etiam templum spolliauit. Quare hunc R nanicum eiusdem culpae assimi s amicis in carcere nec stur,
bona publicata Locissi tradiderunt in thesauris Desererponenda. sublatae autem sacrilegio pecuniae parte qua Ra, potuere conquisiverunt:quod restabat,ex aerario publico placuit suppleri. Sub idem te pus Crassus Consenti urbem magnam Brutiorum atque aliquot oppida Annibale abstraxit. Romae etiam quum horrenda pro digia animos hominu superstitione repleuisset, Uecem uiri libros Sibyllinos adire iussi retulerut paucis abhinc diebus in Pessinuntem urbem Phrygiae subi mater deorum colitur de caelo aliquid casurum quod Romam ad uehi referret. Nec multo post cecidisse nuntiatum est &Romam asportatum deae simulachrum. Et nunc quoque . diem illum quo in urbem illatum est,festum matri deorum celebrant. Fama Mnauem qua ferebatur, vado Tiberini fluminis haesisse , nec ullo modo aut Ulla vi potuisse moueri:& quum vates praedixissent secuturam si mulier ab omni alieno cocubitu pura & casta traheret. Claudiam Quintia suspecta sed non ream adulterii hanc vero opinionem de se excitarat nimio luxu prius deam
110쪽
famam clarissimo nomine mutauisse. sed ante hoc Claudiae facinus, Romani Sibyllinis libris admoniti ut per
optimum totius ciuitatis virum simulachrum ex Phrygia accerserent, iam eo miserat virum tunc temporis o- .ptimu iudicatum,Scipionem cognomento Nasicam, filiu Cn.Scipionis, cui in Hispania imperator occubuerat, ct patruelem Scipionis, qui adempto Poenis imperio primus Aphricani nomen retulit. Hoc modo dea Romam per viros &foeminas optimas adducta. Porro quum in Aphrica Carthaginieses crebris praeliis a Scipione vinceretur, id resciscetes Brutii certatim ab Annibale desciscebant:eorumque alii Punica praesidia obtruncabat,alii
extrudebant. Qui neutrum poterant,clam Romam missis legatis, saltem suam necessitatem & voluntatem de clarabant. Annibal Peteliam armato exercitu aduenitequam urbem Brutii eiectis ciuibus ab Annibale traditam tenebant. Cum iis autem expostulabat quod legatos Romam misissent. Quod quum sedulo negarent,finxit se credere . sed ut omnem suspicadi occasionem pret cideret, potentiores separatim asservandos Numidis tradidit. Arma populo adempta seruis praebuit quos urbis custodiae praeposuerat. Nec vero mitius in alias ciuitates quas adiit se gessit. nam & Thurinoru bona militis bus diripienda exhibuit, praeterquam trium millium ciuium, quos Carthaginiensium cupidissimos norat, & ex agresti turba quingetorum :quos omnes,relicta urbe in potestate militum praesidiariorum,Crotonem traduxit:
quod oppidum propter opportunitatem, & horreum &sedem belli sibi delegerat. Sed ubi a ciuibus misso ob id ipsum ut maturaret Asdrubale clasiis praefecto accer- insitus est ut periclitanti patriae quamprimum opem contra Scipionem serret, grauiter est de Carthaginiensium perfidis ingratisque in t uos imperatores ut qui diutius erat expertus animis co luestus:&, quia ipse primus a