Litteræ annuæ Societatis Iesu anni 1601

101쪽

PRovINCIA MEDIOLANENfrs. 99 t salute viveret planὸ deposita. eum B. natio

commodauit: nec ita multo pὁst planὰ conualuit. modὁ parens votum cereum cogitat. Qiu-dam sacerdos perditorum morum ad ossici uni

traductus. Alter item fuit Ponti soridum est non procul a Castro Delphino j qui cum Parochum meret, suis perniciosis exemplis faciem ad

omnem nequitiam ac vitiorum luxpitudinem praetendebat . a nobis tertio ac sedulo commonefactus resipuit, atque, ut salubri poena culpas superioris aetatis emendaret, peregrinationem sua

sponte vovit ad D. Iacobi Compostellani. hic, dum se ad iter comparat instituta prius salutari confessione,suos interea inuisens domesticos, est ab ipsis crudeliter intersectus magno haereticorudolore; quod ita dictitarent plus ad Caluinianam disciplinam disseminandam pessima eius sacerdotis exempla quam suorum Ministrorum commenta valuisse. Draconerium opidum est in valle maxima nobilissimu ac primum Salucensi diti ne. hic & nostra desudauit industria: nec frustra. haeresim abiecerunt multi, & quidem ξ prima n biliote, libri praeposterae doctrinae adempti non pauci. Mulier, quae nouem integros dies abstinebat cibo , neque in animum inducere poterat, ut Ecclesiae Sacramenta admitteret ; hortatu nostro cibis usa est, & peccatis expiata cum testificatione Catholicae fidei. Praeterea se multi haeretici nobis in disciplinam tradere decreuerunt,nisi

alio moderatorum iussa vocassent. .

Q ΣΑ urbs est Duci subiecta Sabaudiat in ora maritima & Italiae finibus, non procul a Varo, quod Auinea Galliam discriminat. Ea scuti inter

102쪽

Ioo P Rovi NCIA MEDIOL ANENsIs. Gallos dc Italos sta est, ita mores hinc inde traxit ab utrisque. utitur iure,ac pene lingua Narbonensis prouinciae, a qua & religiosus clerus pendet totus ; contra in publicis actionibus atque conciliis adhibet sermonem Hetruscum. Ratio Reip. in democratia serme consistiti quadrifariam enim ciuitas uniuersa distinguitur , in nobiles,

mercatores, artifices & operas. Susagia in conuentibus paria , magistratus etiam communes.

Ager non admodum late patet ; sed ob collium identidem assurgentium amoenitatem, ubertatem soli, ac denique caeli clementiam, qua nullum in Europa dicitur esse salubrius, omnino visendus. Arcem habet situ manuque munitissima in summo colle ita positam, ut urbi pelagoque impendeat atque dominetur ι nulla tamen ratione peti, ac ne propemodum oculis aspici queat. quocirca eam partem quae vergit ad mare similitudine ventris reserre voluerunt,siue ad hostium ludibrium, siue ad ostentationem sui; quasi uterum arx opponat,in quem qui velint,si modo possint, tela contorqueant. Locus opportunus esse potuit mercatoribus ad emporium celeberrimum, nisi careret portu; nihilominus urbis commoditas, & vltro citroque commeantium frequentia maxima parit mercaturae compendia. D. Pontius Seua vir non

magis pecuniosus ac diues, quam plus,pro sua &erga Deum religione , & erga patriam charitate, R.P. Generalem exorauit auos sacerdotes, quii in hac Niciensi vinea vigilias collocaret, vel Miusionis gratia, vel etiam ad iacienda Collegii sundamenta. Veneriit huc primδ anno xj97.XVI. Kal. Nouemb. quo tempore in Gallos &Sabaudos exitiosissimi belli flagrabat incendium .i ac initio quidem multum nobis negoth secessitum est ab hominibus vostrarum rerum imperitis , qui ad

caetera

103쪽

PRovi NCIA MEDIOL AN ENSis. Io textera illud molestius adiunxeriit, ut Episcopum

societatis ignarum conarentur impellers, nostris vi conciones & publicas adhortationes interdiceret; sin miniis, vellet discessionem imperare.

ruare priuatim in circulis , ac publice in conciliis

e Societatis fama detrahere, commemorare nos

eiectos Gallia,nonnullorum vitam carpere qui a Societate defecerant, ea demum essicere quae nostris rei domesticae angustias asserrent, atq; aded iam ad alienae salutis procurationem praecluderet. Compescuit nihilominus obtrectatores Episcopus auctoritate sua,quin etiam re bene cognita penitusque perspecta iam de Collegio cogitabat sedulo, nisi eum Deus, ut piὰ credimus,in caelitum collegium cooptasset. Illius mors nostram caussam grauiter assiixit, aduersariis in sententia

atque pervicacia persistentibus. nec defuerut qui populum sollicitarent, ac palam famosos libellos

exponerent, donec nostris necessitatem imposuere, ut scriptis veritatem contra calumniam defen-

derent. Caeterum intestinis odiis magis in dies gliscentibus visum est R. P. Generali cedere tantisper tempori, nostrosq; reuocare. iam ad disces sum erant omnia comparata, c)m amici subito dolore perculsi palam conqueri, virgines ac matronae nulla sexus ae conditionis linita ratione cateruatim in publicum prodire curri lachrymis . atque iam emis; viri magnae auctoritatis ostiatiui domos obire, ut cos in album singillatim reserret, quibusSocietas in urbe placeret. N ostri cum tom .perare lacho mis non possent suis , alioru tamen lachrymas prae obedientia contemnebant prima- xij ciues contra resistere, aedes seruare ne pedem

ςΠerrent, rogare etiam atque etiam, & obsecrare

per amoreiri iiiij Dei ne se desererent, nec Apente in ipso gerendarum rerum articulo, quos ad pie GG tatori

104쪽

ro 2 PROVINCIA MEDIOLANENSI s.

ratem erudire coeperat, eorum animos derelictos esse paterentur. Vno verbo, tamdiu sermones seruerut,donec missis nuncio nauigium iussum esse siluere relatum est. His de rebus certior per litteras factus R. P. Generalis, morem gessit pietati bonorum, nostrosque di titilis Niciensibus coacessit. Itaque res paulo meliori conditione fuere , nec obstructum iter est ad salutem proximoru. Conciones variis oratoriis habitae ,&exhortationes

sextis quibusque furiis ad scholas publicas. Officia

conscientiae declarata,institutus Sacramentorum sus, cum prius consessionis & communionis in Paschate dumtaxat mysteria celebrarentur. Adolescentes ad religiosam vitam permoti . puellae a

nuptiis abstinere persuast, nouo in his locis exemplo ; ut, nisi monas erij copia deelset, uti breui non defuturam speramus, haud exiguus Christo numerus in religiosa familia nomen daret. Parconiugum una consensione continentiam vovit.

initae paces,& consessiones generales quam plurimae. Doctrinam Christianam ab uno e nostris, ante annos Ia. qui per Quadragesimam conciones habuerat, rite fundatam, negligentia, ut a s Iet,iam penὸ dissoluerat. ea nunc postliminio re-hocata est,&piscatoribus atque agricolis bis intra hebdomadam in publico foro explicata non sine maxima utilitate ue fremente licet atque furente diabolo, qui neque paucas, neque leues molestias exhibuit,hominesque induxit, qui contra nos a- fere quaererent iudicio. Magna vis librorum vel aereticis vel magicis superstitionibus deprauatorum combusta. Haeretici & apostata unus, qui desciverat ad Turcas, Ecclesiae reconciliati. Quidam cum fluctibus atrocis ii me iactaretur in salo

timuit ne tempestatem, quos secum aduexerat

libroruni impietas excitasset. ita dolore plenus

105쪽

PROVINCIA MEDIOLANENsIs. Ioy,& metu libros extemplo abiicit in male , cum subito remittentibus ventis pelagus ad tranquillitatem rediit. Octo mulieres peccandi licentiam reliquerunt. Christiana virgo Hebraeorum seruitio subtracta. vi.Non.Octobris I 6oo. Narbonenses Galli per noctem magnis viribus urbem adorti sunt,eamque exiugnare conati. ciues omnes atque adeo Ecclesialtici, feminis ac virginibus in 'rutum receptis,pro moenibus excubabant vlhq-stem repellerent. hoc etiam ipso tempore nostri suam industriam charitatemque probarunt; diu noctuque urbem ac muros obiere, singulos ad Christianam fidem semper tuendam, ad aeternae vitae cogitationem,ad crimina detestanda collo

lati sunt. Ex quibus omnibus illud assecuti sumus, ut modo maximam partem mente mutata

veniant ad nostros tum confessionis, tum confiij caussa: neque beneuolentiam tantum, sed etiam beneficentia magis augeant in dies ac magis. Excursum item in vicina opida, & omnia praestita, quae praestari solent a nostris hominibus, vel ponsunt. . Inter CCtera ostinentiam non satis mirari

poterant opidani ; quid esset caussae quamobrem pro tot tantisque laboribus ne teruncium quidem vellemus admittere. Tantum potest ad ianctitatis opinionem, & proximorum utilitatem earum rerum quas suspicςre mortales solent despicientia. Quod sequitur prius fortasse dicendum fuerat, sed ultimo loco positum magis horrebit in mente. Dux Sabaudiae su in illam p lixam erga nos beneuolentiam atque liberalitatem nouis quotidie patefacit argumentis. Illectim de Niciensium contra nos tumultu rescissex, misit. qqicos de Societatis instituto doceret, ac suam erga nos significaret voluntatem. Ille a R. P. Generali Collegium non ma Opςre Postum

106쪽

eto 4 PRO VrNCIA MEDIOLANENSI s. Iauit solum, sed etiam impetrauit. ille iniquiores Niciensium conditiones perfregit, eosq; P. Prouincialis arbitrio stare iussit; ille denique oportunum locum habitationi , atque extruendo Colle- i . gio nobis oon petentibus liberaliter dono dedit. i

Ticinensis.

TiniNvM est urbs Iuris hodie prudentiae studiis,

olim etiam Gallorum clade nobilis. a flumine Ticino alluente moenia nomen accepit, vulgo Papiam nominant , ciuium frequentia & nobili, late in primis clarissima. Venerunt huc nostri priamum Is. Nouemb. accersitu Illustrissimi D.D. B stonij Episcopi,& enixe iuuante Praeposito S. Donati. Missus est: initio P. Carolus Regius cum socio; deinde etiam duo sacerdotes cum Coadiuto- .ritam ex piorum liberalitate tolerant,& maximam partem sumptus suppeditat Episcopus &Praepositus. Habitant interim ad D. Theodori templo satis incommodo, quod a ciuium longius frequentia distet,sed speramus melius aliquando domicilium. hic interea habitae conciones pome- iridianae non sine ciuium concursu. Concionatus . est unus e nostris in templo maximo feriis Aduentus usque ad octauum diem Natalitioruiti

Christi incredibili voluptate civium. & constitit egregie tructus ; plurimi ad rectam vivendi no

mani conuersi; consessionum autem tanta vis ex- '

titit, ut duo sacerdotes a primo diluculo ad multi tam usque diem additis etiam vespertinis horis,

tamen omnibus sacere non potuerint satis:eorum , autem qui generalem consessionem totius anteactae vitae instituerunt prae multitudine numerus

iniri non potuit. Conciliati nonnulli eiusmodi inter se otas dissidentes, ut aliis alij per operas ac sicarios

107쪽

sicarios machinarentur necem. Famosae mulieres

a peccandi consuetudine abditistae. Illud autem ad memoriam & exemplum insigne fuit: damnauerat pro concione comoedias sacerdos noster: cuius verbis commoti ciues plurimi, qui circulatoribus illis & histrionibus coronam augebant,ab incoepto destiterunt. eoque res adducta, ut ludiones quaestus gratia non imminuti modo, verum etiam pene detracti ad nostros adierint expostulandi causib, cum pro comoediis acerrime idque ingenti clamore dis p atarent, ac dicerent sibi unde viverent surripi, ideoque de discessione cogitandum . Mantuam igitur secundo fluuio clim nauigarent,nauicula qua vellebantur in scopulit aded ehementer impegit, ut immani hiatu fatiscente carina aquam admiserici Illi aute rebus magnam parte amissis de vita periclitabantur, nisi aliquot nauigia diuino beneficio praesto fui illant. Inuisuntur nostri a primariis ciuibus tam fecularibus, quam Ecclesiasticis: vocantur ad aegrotos. Doctrinae Christianae iacta iam optima fundamenta in nostro templo , ut quanquam longinquitas sequetiae debere videatur oblistere, laetos tameta ac uberes speremus diuinae gloriae pr'uentus.

INTIMELives urbs est Genuensi Reip. subiecta ad Rutubam flumen in cxtremis finibus Liguria:

Huius urbis Episcopus cum sese nostrorum cupidissimum praebui iter, unum sacerdotem cum socio impetrauit, ut sacris teinporibus Aduentus conciones haberet, ac caetera obiret societatis munera. Excepti sunt ambo non ab Episcopo so- Plum, sed a primariis etiam ciuibus summa cum immanitate atq; significatione laetitiae. adeo pro- GG s batus

108쪽

batus est concionator, t ter singulis hebdomadis habendae fuerint conciones , toties vespertinis horis familiariter diuinis de rebus verba facienda conuenientibus diebus Dominicis atque festis in summum templum Sodalibus,quos vocant discuplinantium. Praeterea pomeridiano tempore data est opera Christianae doctrinae rudimentis, & secundum vespertinas horas alteri concioni: quibys laboribus suus respondit fructus tum in consessionibus, tum extra confessiones. ex quibus illud non videtur omittendit, depositas esse simultates inter Episcopum & urbis Praesectum. Cum de alio viro ex primoribus cum eodem Episcopo conci liando ageretur, Episcopum ipsum Deus ex hac

vita mortali vocavit ut speram usi in caelum. Conuenerunt ad ianus ex omnibus circumcirca locis

Parochi, caeterique sacerdotes ac religiosi viri quam plurimi. Sacerdoti nostro demandatum est, ut haberet orationem funebrem in demortui laudem. Expletis seriis sacri Aduentus excursum in alia opida finitima, non sine magno incolarum bono: qui non sacerdotem dumtaxat, quoad licuit, apud se habere voluerunt , sed & verbis &promissis liberalibus cupiditatem Collegh, cuiu

ut rentur opera, prae se tulerunt.

109쪽

A n vi T hoc anno piovincia Veneta socios omnino 376. Ven tiis in Professorum D omo 39. P

tauq in Collegio 36. In Nouitia-

& in Foro I iiiij quaterni deni. in Residetia Foro- corneliensi, Vicentina, Cretens quaterni. Migrarunt e vita sex. allecti in Societatem 19. Calcar ad persectionem ex vocationis nostrae instituto addidit non exiguum visitatio prouinciae iussu P. N. Generalis facta hoc anno a P. Ioan. Francisco

Vipera.

omus Profesta Veneta.

A NNAonus hinc digna multa. Frequentatur templum, consessiones crebrae, incumbunt nostri diligenter. Itum ad multa sacrarum virgis num monasteria, auditae patienter & magno cum fructu. Animarum facta commutatio in permultis eiusmodi, ut, cum antea Iesultarum nomen ferre vix possent, nunc sibi ex iis consessarium bene crebro deposcant. Caelibatum aliquot amplex puellae propriis in aedibus castitatis propositu iri Urgent magno animo & exemplo.A complurium annorum concubinatu nonnulli ad lesitimas nuptias traducti. Quidam annos amplius quinque concubinam domi clim haberet, binosque ex ea liberos; toto illo tempore sacerdote nostro iden iidem monente, hortante, obsecrant ut eam aut missam

110쪽

io 8 PRovi NCIA VENETA. missam faceret, aut uxorem duceret; tarulem bene '

monenti paruit, & illicitos amplexus cum matrimonio commutauit. vix Deum respicere homo coepit, ciuit illum respexit Deus, & in caelestem 'patriam euocauit. Honestus adolescens cum im-' probis quibusdam & consceleratis hominibus consuetudinem habere, & paulatim furta facere, latrocinia agitare, caedes etiam audere coeperat Id ubi est rescitum, unius e nostris litteris ab illo improborum consortio ad meliorem frugem reuocatus frequenti peccatorum consessione & Eucharistia contra daemonis insidias sese muniens, laudabiliter ac pie vivendi rationem avide est: amplexus . Alij permulti ex libidinis, alioruinque vitiorum coeno feliciter extracti. Meretrices aliquot cum in eo urbis loco domicilia collocassent, qua non sine dolore ac pudore transire honesti viri ad nostrum itantes templum poterant; nostrorum opera inde expulsae, ac longius sum- motae. Patricius quidam ducta in matrimonium

puella non ignobili illa quidem, sed tamen pau-

pere, parentem suum, contra cuius id fecerat voluntatem, veritus, cum illa profugerat. is ubi consumpta paulatim, quam domo secum extulerat, . pecunia, premi inopia coepit, venenum temperare & sibi statuit & vxori; quδd sibi persuaserat

honori & existimationi suae consulere se hac ma- xii Dc ratione posse, & huius delicti paratam a Deo veniam fore. Incidit in sacerdote ex nostris, con silium suum aperit,docetur diligenter cum de co- 'gitati sceleris grauitate,tum de certo ut corpo is, tum etiam animae exitio. Saluberrima ph patris oratio tantum apud miserum, Q mori iam cer-

tum valuit, ut mutata mente atque abiecto vene-

no multis cum lachrymis gratias homini getret, ' vitamque se illi atque animae salutem debere te- staretur.