Litteræ annuæ Societatis Iesu anni 1601

641쪽

c o PROVINCIA AVsTRIAE. formam imitata in Natalitiis Christi Domini,

ter suas actiunculas immutauit, tanto cuiusque

modi hominum accursu, ut templum hostrunx satis alioqui capax qmnes nequaquam admitteret. Celebritatem Corporis Christi tanta multit

dine epigrammatum, emblematum, orationum

studiosi adornarunt, ut locus ad hoc destinatus angustus nimium videretur: ad aenigmata dis Nuenda, & orationes praelongas perlegendas, spoctatores prouocati. Clim Dux Mercurius grauis simo post primam expeditionem a Rictaretur morbo,& iam medicorum industria non inueniret quid praescriberet amplius, & prςcum etiam publicὰ pro salute eius fusarum vis nondum appareret; tandem ad B. P. N. Ignath asylum consa-git, sacram eius nimirum subscriptionem. adsuit continuo diuina virtus , qua breui pristinae restitutus est sanitati: dam adhuc nonnihil ex aegritudine langueret, ipse cum summa grati animi significatione nominatam subscriptionem ad CouIegium nostrum referre voluit, quo die &conses sione animum expiauit,& sacra communionervicit. Sub idem tempus litterae ex Galliis perlatae sororem eius Reginam Henrici Regis desun-

istam , denuntiabant. Nemo aulicorum litteras Principi monst rare audebat: communi omnium

consensu post dies quatuordecim litterae nostro sacerdoti Ducis confessario traduntur, ut eas ipsi offerat. quod ille ita praestitit, ut prius sermone sat longo de rerum humanarum instabilitate viam sid id sibi muniret. immortales egit Dux gratias Patri, qudd tanto consilio suae vitae periculum nouum amovisset. Si enim ex improuiso de sororis unice dile star obitu certior factus fuisset, seipsum ex nimio dolore in vivis non diu superstitem aiebat permansurum.Ad castra etiam Vn- -

642쪽

rica non prius se contulit, quam a nostris studiosis periucundo carmine salutaretur, dc apud nos pranderet. Vbi ex bello Alba regali recuperata, triumphans rediit, nihil prius habuit, quam uxtemplum Collegiumque nostrum inuiseret. Ita Princeps humanissimus nostros amplectitur, ut maiori gaudio & recreatione exhilarari nequeat, nisi ipsis assidud adhaereat. Non absimile patroci-hium mercator quispiam solus propemodum iolanta frequentia Catholicus, B. P. Ignatij perseu-

siti conclamarant iam tres praecipui medici de s nitate, de vita. Accedit noster sacerdos sub noctem hominem, suadet ut subscriptionem B. P. N. Ignath admittat: paret consilio, statimque m liuscule habet. Postridie reuertuntur medici, mirantur tantam valetudinis emendationem. Non

ita multδ pdst, sine aliis medicinis mercator int gras vires recepit, magnifice B. P. Ignath virtutem commendando. Eadem inscriptione maiori

Ediserimine liberata fuit una aliqua mulier, Haec partui vicina dies sex & auditu & visu ,& vero Hiam loquela destituta iacuit. Appensa est ei B. v.N.Ignath subscriptio, & ecce continuis peperit feliciter, recepitque sanitatem amissam. Duo sacerdotes nostri pro solatio 3c auxilio spirituali iaCellensi peregrinatione a Baronibus nonnullis

impetrati fuerant: dum verbin summa essent a tentione concionis de poenitentia, ecce tibi stre'

Iitus in recens erecta pergula ob frequentiam

ominum excitatur. mox suga fit e templo tanta, ut plurimi in porta conculcaretur. accurrunt no iamiam quatuor eorum qui vitam expiraturi erant confessiones subitaneas excipiunt, non citra magnam sacerdotum reliquorum admirationem. Duae a flagitiosa ad honestam vitam traductae. Aliquot etiam foeda contubernia in legis

643쪽

tima matrimonia commutata. Pax inter disco des nostrorum suasu coalisit. Ab esu carnium die sabbati nonnulli abducti. Virgines duae nostrorum usae cosilio Religioni sese consecrant Adu nit ex liberalitate cuiusdam vinea Collegio, non quidem adeo ampla , commodo tamen sita loco. Tandem post toties am pliaram caussam, hoc anno domus illius possessionem accepimus, quaes la ex insula nostra, nescio quanam emptione a

alienata eIata

TZ N v s e Collegio nostro cum Socio alterius' Collegh fuit in castris Ungaricis ad Albam

Regalem Serenissiino Archiduci Matthiae a concionibus. Priusquam Vienna abiret Archidux, supplicationem ad princeps D. Stephani templum instituit, in qua & sacerdos noster concionem pro tempore habuit, commendans & Serenissimum Archi lucem,&totum exercitum piis auditorum precibus. Diuinis ossiciis finitis, statim eadem hora, alacres omnes & hilares contra

hostem descenderunt. Animaduersum postea illa ipsa hora qua Viennae Deo supplicabatur, Albam Regalem quam impie per quinquagintaocto a nos possederant, per Illustrissimum Ducem Mesecurium Turcis ereptam fuisse. Iaurini Archi dux praeuia de more consessione, sacra sese Eucharistia contra omnem vim hostilem muniuit, antequam castra ingrederetur. Et certe adfuit diuina virtus pio Principimam paucis post diebus, tanta hostium multitudine circumuallatus cum esset,

ut euadendi spes nulla affulgeret ; Illustrissimo Duci Mercurio dat negotium, ut pugrs e copiam hosti omnino offerati instructa acies, collata

644쪽

collata signa, cum tam numeroso Turcorum exercitu , ut nostri primo congressu pedibus hostium proterendi viderentur. Verum cum pietas ad omnia sit utilis, tum certe in illo ad triduum continuato conflictu vel utilissima apparuit, tum Principum, tum aliorum qui Dei sese gloriae deuouerant. Conesonator noster magnos addiderat animos militibus Christianis , minoris ducendam praesentem vitam, quam gloriam Vnius Dei. Tandem hostis magnam passus suorum cla dein decedere coactus fuit. Nostri interea aegrotorum sauciorumque confessiones audierunt: iis sacram Eucharistiam quoties occasio fuit praebuerunt. Haereticis militibus, eorumque Praedicantibus cociones nostri sacerdotis magis quam Turcorum tela terrori fuerunt.In Alba Regali per nostrum Patrem templum expiatum, diligenterque cautum & prospectum per Archi ducem , ne qua accessio ad eam urbem haereticorum colluuiei pateat. Aliquorum Christianorum corpora

terrae mandata fuerunt, eleemosynis nostrorum

in hunc finem collectis. Ex quo loco Archi dux ad bellum profectus erat, impetrato auxilio diuino, ad eundem, nimirum diui Stephani templum,

Viennam cum triumpho repetens, priusquam ad aulam reuertit, solemniter pro tanta victoria Deo

egit immortali gratias & debitas dc meritas. GRAviavs hoc anno Linch obiecta fuit peri, culis Societas nostra: nobilitas enim haeretica odio de inuidia inflammata, acerrime nomen eius

apud Caesaream Maiestatem detulerat, qudd nimirum sedem in ipsa Caesaris arce fixisset; quod inde velut ex edita specula Austriam Superiorem S S s ι

645쪽

gubernaret uniuersam, quod Praeses prouinciae, eiusque Vicarius penitus ex Iesultarum consiliis penderent, quod regimen introduceretur Ietuiticum, quo necesse esset perire totam regionem, nisi mature tantis malis occurreretur. Sed cum dudum laterem lauissent, remedium a vi & fraude petierunt, Praedicantes iniussit Imperatoris in urbem reuocarunt. hi continub populum vaciI-lantem confirmare, a nostrorum & congressu de concionibus deterrere. omnia susque deque vertissent, ni edicto iterum Caesareo exturbati sutia sint.Clam noctu per maenia dimissi multum apud suos fidei amiserunt, a quibus se, nisi morte diuellendos van8 iactauerant. Ea de caussa cateruatim rursus ad nostrorum conciones adire coepit omnis generis plebecula. Ex perfidiae tenebris ad fidei lumen transati hoc anno 1 o. Hos inter fuit homo rusticus, sed praedives, dux & concitator tumultus rustici annis superioribus. post

diuturnas concertationes victas nostris dedit manus. Vnde gratia ei facta ut mortuus capite. Prius amputato in quatuor secaretur partes, quod supplicium uiuo alias debebatur. Is vulgo Papa seditiosorum rusticorum Lutheranorum appeti. Iabatur. quare abiit in prouerbium,a Iesu itis Papam Lutheranorum rusticorum Catholicum e Lectum. Consessiones tempore Paschali auditae ro 8. In festo Pentecostes sub altera tantum specie ad sacram communionem adierunt centum.Multi libri haeretici nobis dono venerunt. Prospectum nostrorum opera puellis ciuitatis deCatholica vidua, magistia in arte legendi, scribendi, de acu pingendi. Supes est sensim ita eis Catholicae fidei rudimenta instillatum iri. Selenissimus Archidux Matthias Beneficium quoddam Sanctis- Trinitatis Societatistuibuit. est domus una α

646쪽

ac ecclesiola cum aliquantis redditibus. subditi qui eo spectant viginti dc unus, rustici iuramentum quod vocant ndelitatis Societati praestiteruta

Colligium Selliense.

O x I. LI.fuerunt Soch quinident, sacerdotes quinque,artium prose res totidem, par Co- adiutorum numerus At ex primis in debellandis Ecclesiae hostibus nostrorum domi sorisq; enituit industria. Argumento est qu5d a stipendiis haereseos, ad signa Christi centum quinquaginta

traducti sunt. Vnius eorum quoniam rara & per- illustris extitit conuerso, reddam pluribus seriem facti. Is erate Praedicantium lustro unus, qui temulento Lutheri spiritu instructus in diuersis locis ungariae decennio pro exedris pestem animis auditorum inhalabat. iamq; Iuctuosa animorum strase edita in vicinia nostri opidi, atque aded ii

similias colonorum nostrorum una cum auctore

tanti mali contagio sese insuderat: cum accidit aliquando ut nostera catechismo quem in pago habuerat, rediens, ille a concione quam in aula viri nobilis dixerat, diuertens, uterque sibi o curreret. quo occursu inita sunt notitiae primo dia, postmodum itum ad ipsum semel, iterum iα pagum,& concertatum. ibi admotis diuini verbi facibus nonnihil eius cordis liquata est durities, atque aded impressi conscientiae Praedicatis ser puli, quibus cem dies noctesque pungeretur, vutro in Collegium veniens manus dedit veritati: seque Romanam Ecclesiam velle ainplecti test tus est. At verd constantia animi ut esset in co uersione illustrior, placuit in sextum meo sem sacram exomologesim peccatorum, prosessionem-due fidei Catholicae proferre : interea temporis

647쪽

PROVINCIA AusTRIAE. Praedicans in suo pago de Lutheri spiritu remi te i , fidei Catholicae semina in vulgus iacere, a nostris etiam fidei myster ijs imbui , mox, ut fit,

suis suspectus esse, tum aedem nostram propalam adire, subinde etiam cum uxore & filiolo concionibus t haereticis licet frementibus j magno cum pietatis sensu intereste, minas Hai donum caedem

sibi minitantium flocci pendere Ita sollicitudine impiger, spiritu seruens, tandem feria quinta Paschatis, in templo nostro, in gremio Ecclesiae repositus eii, tanta ordinum utriusque sexus frequentia, ut multitudinem parietes templi continere nequiuerint: quibus ipse, omnium attentis auribus & animis, ita susceptae a se fidei rationem spatio unius hora: & mediae patrio sermone concionabundus reddi ὀit, ut cunctis & haereticis prae stupore attonitis suspiria & lacrymas extorserit, pollicitus ctiam rationes suae conuersionis pro tempore copiosius edendas. Itaque conuersionis

suae caustis ad populum explicatis, idiomate Vngarico, quo populus intelligeret clarissime, ardentillime atque adeo toto pectore professionem fidei Catholicae proclamauit, & denique a Reuerendissimo Domino D. Francisco Forgata Episcopo Nitriensi caelesti pane refectus est. Res noua& nobilibus haereticis, qui dolo bono a viris Catholicis tamquam comoediam spectaturi intemplum eo die acciti silerant, instar prodigij visa. musto plenos diceres e templo abluisse, sed musto diuini verbi Movit itaque doctoris facta discipulorum animos , suoque exemplo labefactauit pertinaciam plurimorum , euertit multorum. Ceterum huic toti actioni concio nator nostere cathedra in qua velut praeses assidebat, epilogum imposuit. Matutinam actionem pomeridiano tempore Ioseph triumphans e carcere in theatrum

648쪽

theatrum eductusςxcepit. Pannonico sane cultu. aulaeis belluatis, periuromate Turcico & more gentis versicolore pantherarum pelle, tubis tym

panisque bellicum sonantibus, sex propemodum horis incredibili omnium visendi studio: utpote

rem nouam celebratum drama , grataque omnium spectatorum admurmuratio studiosam iuuentutis actionem excepit. Id etiam prope temporis, una feminarum ad loquendum proiecta,ad resistendum ferrea, utpote quae biennium oppugnationem nostrorum instar durissim et cautis sustinuit,& cuius impulsu maritus i qui tam ea supremum diem catholice consectio fere orthodoxae fidei naufragium fecerat, haeresim detestata est, prioris facti profusis lacrymis crebro rigans duritiem, tantumque specimen pietatis exhibet, ut facem religionis aliis praeferre videatur. Fuit Maltera, quae materno ex utero haeresi scatens, fer rea itidem repugnandi libidine, ad omnes diuini erbi impetus rigebat: verum ut primum grauis simo infirmitatis verbere attrita fuit, cessit rigor cordis, flagellanti Deo. Votum igitur praepotenti Deo suscipiendae Catholicae fidei, si pristinae sanitati reddatur, nuncupat. Res mira,e vestigio aegritudine depulsa conualescit, illa nil morata totius vitae fuliginem haeresi eiurata detersit. Quidam etiam genere Christianus, sed professione Tu cus, impia Mahometi superstitione repudiata ad Gnam mentem rediit , riteque flagitiorum sordibus expurgatis, apud Patres se inuenisse salutem gauisus est. Lustrata hoc anno consessione sunt undecim millia capita. Horum qui totius vitae noxas Poenitentiae Sacramento eluerunt, suere sexagintaquatuor Catholici: sed numquam expiati extitere quadragintaseptem, no nnulli a pluribus annis non confessi. Femina cum lethalein

649쪽

animi tabem taciturnitatis velo celare obfirmas set, in abyssum desperationis corruens,duobus liberis per summum scelus guttur elidere saepius attentauit. Verum,quae Dei est misericordia, iα somnis per visum ad spem salutis erecta resipuit, vitaeque retro actae sceleribus, Magdalenae instar profuso lacrymaruin imbre dilutis, se ex mali daemonis faucibus ereptam agnouit, iamque vitam caelo dignam instituit. Nec reticεdus hic est qua-Tundam matronarum pius ardor & salutis stodium, quae summa cum lassitudine corporis, di rum aliquot itineru molestiis deuoratis, lustrandorum animorum caussa contenderunt ad nos: effectaeque Sacramentorum compotes , caelesti

gaudio, & quodammodo gloria perfusae ad patrios penates reuerterunt.Illud paene miraculum. accersitus sacerdos ad aegrum aegre loquentem, elinguem plane ac mutum reperit, rogitat in aΠ- rem inclamans, velat ne confiteri. annuit ille , ius-ss recedere astantibus, confitetur per signa cumque iam nihil dicendum quaerendumve superes set; ecce tibi lingua muti soluitur, & quae per signa, eadem viva voce nec plura, nec pauciora, nec

aliter consessus est. Simile quid, haud scio an n maius, in alio Sacramento Poenitenti et patrauit. cum enim quidam lumine oculorum altero ab incunabulis captus esset, pur consessionem Scinentis pariter & oculi depulit caecitatem. Mouit uterque casus admirationem, de plerisque sparso rumore confessionis religionem incussit, atque ad illam obeundam accendit. Illud etiam commemorare lubet, ex quo piacularis aquae vis magis ac magis elucescat Cum enim unus e dome- uicis acerrimo identidem dolore capitis pungeretur, neque remissionem dolor , sed incrementum in horas singulas caperet , spei plenus, confestoque

650쪽

sultoque suppliciter Domino aqua lustrali signat

loca doloris. quo facto ita evidenti auxilio re-ereatus abscessit, ut dolor non ad tempus laxari, sed fugari de prosterni tam salutari remedio videretur. Pecuniae dolo malo acquistae ad suos dominos redierunt. restinctis odiorum incendiis Iax & amicitia inter nonnullos firmata. Porro in tableuandis egentium miseriis, nostrorum ut auito superiore extitit liberalitas, propemodum sex menses. pauperum vis tanta fuit, ut singulis serὸ

diebus centenorum capitum summam excederet: non quod usque adeδ fame in opido laboratum sit; sed quia ex finitimis pagis quicquid egentium fuit, a suis omni spe subleuandae penuriae destituti ad Collegium nostrum, tanquam ad

certissimum inopiae asylum confluebant: in quorum etiam usum quinquaginta modios frumen. ti Reuerendissimus Episcopus Nitriensis contulit. Neque verd egenorum modδ corpora cibariis, sed et m animi ciuium oportunis adiuti sunt subsidiis. Multa sancita in eos qui Dominicis Mfestiuis rei diuinae & concioni non interessent. Evnequis ciuium ex aede sacra se surtiuὰ subducat, valuis coemeterij bene obseratis, antὰ singulorum capita, quae in album relata sunt censentur, quam eis domu abeundi potestas sat . ibi si cuius igna' uia vel fraus deprehendatur,pauper quidem suam pellem, diues multam dependit. quae certe ratio compellendi ex voto hactenus cecidit. Ad finitimos etiam opidi pagos, Dominicis & festis excursum est : quam prouinciam scholarum magistri summa animorum alacritate obeunt. ita Opi dum concionibus, pagi catechismo personant: idque non sine maximo paganorum emolumento . Nam cum eorum in uno pago per summam li-ςentiam conuiciandi dc maledicendi barbara pas-