장음표시 사용
171쪽
estari, quae scribenda erant, nouis etiam Vocabulis appellanda elle visa sitnt : haec tamen obiter percurremus Mam de Iiteris subtilius disputare , alierius esset ficultatis& teporis,
ne de furtiuis literarum notis interpretandis praecepta tradens , grammaticam videar profiteri. De literis trabaturi: Literam compositae vocis partem minimam vocabimus ,
va A, B, C. Nec me aliquis incuset,s literi vocabulo interdum pro clemento abutar, cum illiud apud vetustissimos rei grammaticae scriptores usitatum uideam, & indifferenterpositum: Vnde dari mihi volo , ut literam di elementum, cum saepe in dicendo res sigi canda occurrat,vtroq; modo dicere liceat,ut itaque,unde digressiis simi riscam: Literae,
albus in scribendo utimur sunt una ct viginti. A B C D EFGHIL MNO PQ RSTV XZ. Sed H potius aspirationis nota est, quam litera. Reijcimus K a prioribus &nostris ianid idum relegatum, nam ut Diomedes ait, Vti superuacua utimur, & in scribendis tantum Kalendis vetusus limos latinos us comperio , eam Saulius magister primuς manis literis adiecit, ut in seno duarum therarum H &discretionem saceret,quod si nonnullorii sententis fides habenda est, nullus apd nos usis esse debct, cum in latinessdictionibus omnino careamus, quod si eam graecorum Ver boru usiis interdu admittit,eam satius est yccis literis annotari . nonnulli eximunt numero literarum, erub de camsa utendum censent, quod sequens V ostendat, ante aliam
vocale in eadem syllaba positam. Graecum quoq; Υ e n stris expungimus cum satis sit notarijs eius senu expleri per I: senus enim viriq; characteti communis est. X & Z ideo ponimus,quod apud latinos illud ,hoc apud vulgares fietquetioris usiis esse selet nos quia de utroq; sermone verba facimus , corum duximus meminisse debere. Sed his, caeteris-.que grammaticorum controuersijs, si quae sunt reicetis,quia
videntur ad suscepti operis propositu parumPertinere, ad
172쪽
explicandam nostrarum literarum partitioncm veniamus. Literarum itaq, numeru primum in consonaiatcs & vocales
diuidimus: Vocales quinq; sunt, A, E, I, O, V, quae sic ducuntur,quod plenam , absistulamque vocem habeant, reliqua: Vero omnes consonantes ita dictae,quod cum vocalibus sonent,ac per se nequeant Voce S proferre. Has rursus omnes
excepta Z in semivocales & mutas diuidemus: Semivoc Ies sunt septem FLMNRS X, hae omnes a vocali incipiunt , & in se terminantur, sed ut plerisq; latinorum pia cuit, F muta potius,quam semivocalis cit: id nostra parum reserre iudico. Mutae autem, quae a se incipientes in vocales terminantur, sunt septem BCD GP T, & dicuntur mutae , quod exiguam vocem habeant, & mutorum sonum videantur imitari. E semivocalibus liquidae sent quatuor L M N R . sed de his hactenus. Nunc autem ad rem redeamus: Consenatum aliquae geminantur,aliquae simplices ponuntur , quae in syllabarum nexu sibi sit odere possunt, haesitiit, BCDFGLMNPRST &Z, sed ultima in vuti ari sermone geminatur. Q uae sibi non succedunt H EX sunt. Rursus consenantium aliquae in finibus, aliquς vero in init ijs & medijs. Finales hae BCDLMNI ST X este cum vocalibus,reliquς reliquis loe is colli tui possunt. Aliam
praeterea con nantum diuisionem assignando, in duas partes diuidemus , Videlicet in frequentes & raras, harum tamen aliquae magis & minus frequentes, sic magis & minus narae sunt. Frequentes nominamus, quod frequentius, raras
vero quod parcius in striptis seleant euenire. Frequentes fiunt C PM N , fitquentiores L R S T, rarae D G H P , rarissimae B Q X Z. Sed ne me aliquis dictis carpat, quod
rarissimas eas vocaverim, quae crebrius aliquo in stripto in terueniunt,vel ex aduer . Literas frequentiores di rariores. esse di tam , vel sui natura , vel aliunde. Ex siti natura cum . plerunq; , vel raro in stripto lateant occurrere. Extrinsecus
173쪽
vero cum aliquis continetur sermo in cpistola, utpote de
& ijs si initia repeti oportet, ctenim si id euenit, non m hoc F & H frequentissimas esse colligetur, serino enim in epistola contentus aliquando frequentissimas rarissimas, & rarissimas frequentissimas faciet. D rara elle solet ,& interdum tape in scripto repetitur, ut in Diues Druse dabis domibus donaria diuum . t quemadmodum T in vulgatis versibus . . , O Tite', tute tali tibi tanta tiranne tulisti . . Et tuba terribili tonitru taratantara trusit. Sed quoniam satis elementorum tractationi sertasse tribuimus, nunc reliqua, quae ad commode interpretandum spectant prosequamur.
Simplex commutatae figurae modus iis i ii H quomodo deprehendatur.
Dv p x v x occultandi scripti genus esse proximo volutamine indicauimus , alterum quod adhibita diligentia,& certa ratione potest interpretari, alterum quod Apolline solum aenigmatu au tore,ne dicam Deo opt. maX. interprete videntur indigere.inuare hac parte intermissa,illam prosequamur. Rationem autem, quae in transponendis chanti teribus consistit, non esset inoportunum praetermittere, tum quia ijs , qui se ex alicuius operis praeceptionibus in ali)s scripturae inuolucris exercuerint, facilior videtur, quam ut demonstratione opus sit, tum etiam quia in Iibera hominum transponendi scripti voluntate minime certa ratio tradi posset. Verum ne rem omnino intactam relinquamus , id solum admonuisse satis erit, ut primum experiatur, lan eo dolo charta contecta sit: Characterum itaq; contextus
174쪽
per omnem ordinem requiratur, modo in tertijs, modo in quartis quibusq; literis,uel alio ordine,modo I dextro in sinistrum,modo a sinistro in dextrum,modo in secunda linea, modo in tertia & quarta,vel aliter,modo in versuum initio, modo in fine quemadmodum alio volumine suo loco significatum est) donec unius tantum verbi notitia eruatur,quod zubi feliciter tentatum videbitur , pari ratione & ordine seruato, si eiusnodi solus sit,in caeterum procedi poterit. Ha 'cad cam fraudem detegendam talis occulti sciipti satis esse videntur, proximum est ut de agnoscenda simplici permutati
characteris occultatione modos praebeatnus: Notarum itaq; numerus,series,seuco textus,scripti partes discretae,& charaeteres in fine collocati iudicia preM bunt. Characteres itaq; diuersi primum distincte numerabuntur , eos non plures Viginti uno, vel ut summum duobus & viginti esse oportet, nam si plures sint dolus crit obscurior,& adiectitios & ocio-ses csse cognoscemus,minor numerus diuiniri non potest,siquide notarius obscuritatis causa ficile in scripto potest paucioribus uti literis.Ijs prs termissis,quas rariores & minus crebras esse diximus; tum literarum contextum obseruabimus, quae pauciores characterum sorins quinarium no cxccdctes, crebrius interueniant,ita ut nulla sit dictio,in qua unus ex illis character non incidat: Scripti praeterea discretio huius generis cssc poterit admoncre,dum stripti partes disijungutur, ubi recte ne,an perpera illῖ disti eis sint finalium literaru numerus indicabit, quas proximo capite recensuimus, nam si eiusnodi literae scriptum terminantes plures crunt,quam dictum est, argumentum alterius immixis fraudis habebimus. Vcrum quia characteres pauciores esse posse diximus,opcrae pretium est videre,si numerus diminutus sit, quaenam literaradepis sint,ratio itaq; hsc est Si liters una, & viginti sint ut a maiori numero fat detraelio) Y fuisse siublata agnoscemus,
si viginti X, si undeviginti Z, si duodeuiginti , si de in
175쪽
&septem Β, si sexdecim G, sic & de reliquis seruato lite,
rarum ordine , quas vel minus, vel magis raras appellauismus,ut altera alteri saccedat .Vcrum ne quis interdu frustrare tentata me in hoc ipse sertasto vanu appellet, hoc quemlibet admonitum volo , me de re tam implicata , praesertim autorena, qui neminem habuerim , quem sequi potuerim, praeceptiones eas tradidisse, quae & plerunq; sic soleanteuenire , & sic natura esse demonstrentur: unde res ex conteruiris ducenda fuit, alioquin non inficior fieri , ut interdum res aliter, quam cae praeceptiones admonent possit
euenire, verum in nihilo vanum deprehendi , diuini potius, quam humani esset ingenij. Hoc nolui praetermissum , rem de caetero plerunq; sic se habere benignus lector intelligat. Consenantes quot modis in simplici permutati characteris scripto a vocalibus dignos antur .
QV ε M A o M o D v M igitur pueris, ut legere distant cle, menta primum dignosci oportet, mox sy llabas connecti, deinde verba colligi: pari ordinis ratione interpretem procedere necesse est, quare oportunum erit 1 praemissis, hoc est a consbnantium,& vocalium inuestigatione ad earum potestitem indagandam pertransire,ut ubi nam eas inquiri oporteat ostendam, atquia contexta & par utriusque in uestigandi ratio est, altero enim cognito , si tim alterum in notescit, ideo carum interse discrimen primum visum est hoc capite compraehendere. Accurata itaq;
debemus diligentia circa haec insistere,ut recte scrutari & secernere discamus,omne cnim de hac re prsceptione super his costituimus ,tota a, nostra hic innititur cognitio,ut si in his initio hallucinamtir illatim in ipso limine cogamur deficere, tu postmodu errore excresccte,ut de implicata interptadirone
176쪽
omnino desperandum, vel in ea namime claborandum sit, error enim, qui initio fit,deterior,quam qui in progressu cs se let, diligentius ergo interpres rem initio pcrpendat. Sed earum distinguendi rationes plures sunt. Nemini itaq;
dubium cst literaruin ex notis vocalium & consenantium constare, sicque consenantes vocalibus inniti, ut literarum nexus aliter cilici non possit, nam sicut membra absq; nemuis nequcunt adsistere, pari modo sine vocalibus consonantes constarc no possunt,vocales enim spiritus vim obtinent,& consonantibus senum impcrtiunt,cum ergo ita sectentur, si alteras nouerimus, alteras etiam statim cognosti oportebit. Prima igitur ratio est, ut toto orationis ambitu, literae, quae frequentissimae occurrant videantur, quae si numero quinq; sint obseritemus, & sic frequentes erunti ut nulla di-etio sit in qua magis,uci minus crebro pro literarum numero reponantur, ciusmodi notas vocalas esse cognoscemus .
Caeterum positionis ordo erit , ut vel syllabam pretecedant, vel primam literam sequantur, vel secundae silccedant, vel
tertis,etarissime & fere nunquam quas tς,Vt fit in E R IC H Y o- Nivs & AssTRus vis, quod si ferino vulgaris,& Italicus erit, nouissimos dictionum characteres, praesertim in siluta oratione, Vocales esse admonebimur. Possumus & alia rationc cas literas venari: nempe si ea quaesiverimus clementa, quae rarissime in scripto reponuntur, quas vix tertio, vel quarto quoq; versia repetitas offendemus, cas consenantes
has Q X Z csse cognoscemus, ear enim quoties obuiauerint,vocalium sequelam nunciabunt:Hoc etiam plerunq; Hpraestabit,quo fici, ut ex harum ductu,illarum sequelam nanciscamur, vel cconuerse. Tcrtius modus erit, ut disiunctos& singulares characteres observemus, qui dictionein constituant, eos enim vocales has A EIO este necesse est, quae quatuor erunt,ut fit in latino sermone in K lovgopsti Ner
177쪽
de characterii fornis dictiones vel inchoent,vel terminet,eas enim proculdubio vocales esse dicemusriatinst enim sit,ut dictio a geminis ijsdeco natibus inchoetur ,vel in casde gemi
& goo, & huiusnodi alijs. Q uod vero in dictione v v L-τ v s utramq, V V vocalem appellamus, velim lector intelligat ut sepius dictum est) a nobis huius disciplinae causiorthographiam contemni,neq; enim, quamuis alio ea litera
fungatur munere, curamuS propterea nomen permutare.
Sed hinc germaniciant idioma,& barbara alia excludi cense mus in quibus fit interdum ,ut caedem consenantes dictionis initium iaciant & finem. Ad haec quinta ratio accedit, ut si in media dictione geminatas literas coniungi videbimus,inde praecedentem,& subsequentem characterem vocales esse colligamus,quod sere nunquam decipiet, ut fit in Acc o MODO & occvnsto: Infirmatur aliquando regula sequente H, L, & R, ut fit in E A c c ii vis ,.&iA G G L v T I N o Idc ATTRivus, sed hoc raro euenit. Poterunt tamen geminati & simul positi characteres vocales cile, quod ex prae cedentibus, vel sebsequentibus non erit dissicile deprehendi,ut fit in c o N it c I O & i, Ε Ε s s a , & sic literas utrinq; positas consenantes esse deprehendemus. Hoc tamen nouissime praestabit inter duas similes characterum formas dis- similem una inspicere,fit etenim plerunq;,ut similes utrinq; positae,vocales sint,ut in Misa Rxas, licet interdum etiam icharacter dissimilis interpositus vocalis sit,ut i v I M v s. Frustratur tamen etiamnum regula , fitque vi ucs characteres consenantes snt, ut in 1 Ni TE, hoc tamen narius euenit. lVnde regula minime contemnenda est, tamet si incidat, ut aliquando locum non habeat, nul Iae enim fere de re aliqua preceptiones asserti possunt, quae interdum non frustrentur,
neque generalia per particularia debent infirmari, sufficiet
178쪽
nanque Virmulto fiequentius praestent, quam decipianti quod etiam de caetero sentiendum cst. iinuot modis distinctis consenantium po-
CoΝsri rvro duplici literarum discrimine,& vocalibus a consenantibus discretis, sequitur ut distinctas carum potestates aucupemur, sed id ipsimi primum
In consenantibus quaeremus, tum quia consisnans plerunque vocali praeponi solet, quod quasi natura videtur praece dere, tum quia ex una consenante alterius & consenantis& vocalis notitiam ut plurimum, citis natura edocente, in cupamur, quod ex vocalibus consequi non possumus, quemadmodum enim aliquam consenantem certa vocalis necessario sequitur, & posito consenantium numero poterit unaquaeque diffiniri, obseruatus enim earum literarum o ido in syllaba, non parum adiuvabit, non fici pari modo, ut, Vocalis certa,consonantum,quae praecedunt, vel subsequuntur nobis possit notitiam distinguere, ut igitur ad institutum accedamus,plures ad hanc rem poterunt praecepti ncs adiuuare. Primum itaque chaiacterum figuras obseruari conueniet, quae se uentiores, quaeque minus frequentes in scripto apponantur non ignorare, singularum repetitam positionem numero indicante, tum admisse literarum ordine, quemadmodum magis vel minus crebro solent pi
ruraque ex sui natura scripto interuenire , singulae figurae distinguentur, de quibus licet superius facta sit mentio, non
grauabor tamen eas literas iuxta seriem rursus apponere .
ordo igitur se habet huiusta odi. STRI MN CFΡGH D B Q Z X, quarum unaquaeque quanto praecedit, tanto stequentior cst . . Non inficior tamen secus posse euenire,
179쪽
eaque de causa plures rationes afferuntur, ut si una regulatastretur , aliae non decipiant, & aliae alias sPubstentent,quare omnes , si ei it necelle tentari conueniet: huius rei fidem ficiunt typographi, qiii singuloruin clementorum typos pro cuiusque usu gradu atim magis & minus ficquenti, plures& pauciores habent, quod corum clementorum usus magis & minus crebro sbleat interuenire. Huiushiodi praeceptiones remotiores sunt, quam ut certo literarum cognitio haberi possit, nunc ad magis propinquiores proximum est accedere. Succedit itaque ex consbnantium numero tum iii init ijs, & finibus verborum, tum in ijs medijs, quae unaquaeq; sit cognoscendi modus. Sed ut hoc in init ijs primum exigatur, haec erit obseruatio . Dictionis principio, ut summum quatuor consenantes cohaerebunt, ut accidit in s u-THISI, PHTHONGO, SpuRAGai DE & similibus, minor numerus non perscribitur, nam tres, duae , & Vna tantum potest vocalem praecedere. Si quatuor itaque vocalem antecedant, plerumque fit, ut duplicem , idest secundum di quartum locum index aspirationis sertiatur, nam & illa interdum posita semel, alibi collocatur, ut fit in spRRA-Gnina, ea enim interueniente , literarum numerus augetur , cum scripturae nihil praeter senum, quasi sertim praebcat . Sed crebrius dictionum principijs tres conse-nantes selent cohaerere, quarum ut cuiusque potestatemonemur, hic modus obseruabitur: Earum primam ex his unam esse necesse est C P S, T , harum cnim consenantium natura duas alias subsequi permittit, quarum altera si crit aspiratio, vel prius, vel posterius ap
aspirationem statim subsequi, ut in s P ii AE R A , quod in eo numero nulla fuerit aspiratio, tum primam S esse necesse cst, haec enim semivocalis patitur mutam primum
180쪽
deinde liquidam subsequi,cx mutis vero unana ex his eueniare necessc est, BC G, ut sc Lopus &.s TRAGEs, ve . rum de B & G latinum exemplum non habetur cx praeci . puis duobus liquidis,ut L vel R, Vt sc RiBO, s TRABO& id genus reliqua,e consenantibus vero hae selae C P T Rstatim recipiunt asi rirationem, ratio cst, quod caeterarum nauira asperitatem non ferat,quod si duas consonantcs Vert, . rum initia admiserit,ex his singulas primas esib oportet B CD F G P R S T , secundas vero I. H R , sed carum nexus talis erit. B potest I. & R admittere, ut a LA si v si&
E v s. R tantum H cxcipiet , ut Ru Esus. TH & Raccipiet,Vt fri A i s, & T R A s o. S vero soli aliae plerunq, consonantes supponuntur, ut T C F & P, Vt s T A T v A, SCIPIO, s PHINx. De F latinum exemplum afferri nul 'lum potest, sed eo sic vernaculi utuntur. Solent illae interdum & aliter connecti, ut B cum D quemadmodum est BDELLIvM, &C cum T vi cT E s r A s, M cum N, ut MNESTE vs, G cum Nut os Allus, C cuin N ut
C N E v s, sed huiusmodi verborum nexus & si qui sunt id genus ali; rarius indicunt . De simplici consenante conuenit dicere omnes posse vocalem stitim praecedere. G latinus sermo V, quae praeit vocali non patitur subsequi, quare
Ri Nus, & Gu ALTER ius dicitur, quod in patrio se mone non seruatur. G apud latinos aspirationem non recipit, sedapud vulgares non excludit. D aspirationem nunquam patitur subsequi. De consenantibus dictiones inchoantibus satis, nunc de alijs, quae in medijs solent occurrere . In media dictione possunt quatuor simul esse consenantes , quod