De furtiuis literarum notis, vulgò De ziferis libri 4. Ioan. Baptista Porta Neapolitano autore

201쪽

Quomodo reliquis occultandi dolis huiusmodi scripti sit occurrendum .

CAP v T. XIIII.

V et diximus selent magnatum scribae compendiosiunscriptum sic accommodare, ut perpaucae toto scripto videantur, & verba quemadmodum in una signita tibiae , sic in alijs c em figurae diuersis potestatibus funeis sibi pariter respondeant, huiusnodi dolis sic erit o currendum . Si pauci videbuntur uniuerse scripto charaeteres,eis frequentissimarum consonantium & vocalium potestates ascribantur , quibustre in scribendo minus carere

possiimus. Praeterea si ambiguus erit sensus, literae quae hanc ambiguitatem parere possunt sitiat I & E, A &U, B , P F, D C, & huius inodi reliquae, luaspi runque rarius & crebrius QIere syllabis & dictionibus interuenire , superius memorauimus , harum enim altera alterius vice fungi potcii, ut inii a patebit exemplum, Sriptum sit tale.

Nos si sit,stitutis characteribus priorum potestas assignabutur , dicet ετ in v ERIM vs VERMEs, at si Λ Us, En, Ine, Gx I c, potestas assignetur, dicet is v rNECvπ vi NCrΥ, & multum diuersa prodibit oratio, sicci multae poterunt eisdem characteribus accommodari sententiae. Poterit autem vera cognosci, ubi nullus literarum incongruus ordo, vel inordinata verborum compositio conspicietur. Multi sunt quoq; doli, ut superius recensuimus, quos omittimus, cum facillius quam scr ibi possit ab huius disciplinae parum exercitatis possint interi retari. Nunc ad alia transeamus.

202쪽

De orbiculari simplici scripto, & rati nes quibus deprchendi possit.

Exposimis rationibus quibus permutatus character cum reliquis fraudibus, quae inde possent emanare, quasi cum tota familia tolleretur, proximum est, ut eorum, quae in secundo volumine tractata sunt, seriem prosequamur, idem in scripto, quod orbiculare dicitur, quia ad Rotam componitur praestare: quapropter quemadmodum stiperioris generis sunt formae primum de simplici, unde & reliqua emanant, dicendum vidctur. Sed stripti primum quomodo deprehendantur ratione; & coniecturae, Oportunum crit iudicare. Primam itaque coniceuiram dabit plurium similium characterum se inuicem sequentiunt concursus, tum principio, tum in fine, tum in medus diactionibus, quod orthographia non patitur, nam neque a geminatis cons antibus inchoari,nec in casdem geminataveadere ; nec plures duabus medias habere verbum aliquod contingit, porro trium vocalium initium in verbo tantularv v v L A reperitur. Caeterum inchoari, mediari, & finiri etiam a duabus tantum clienit, alioquin plurium concursiam ex rotae reuolutione, & ex inde potestate permutata

prouenire consentaneum est existimare . Huius rei pariter argumentum dabit plurima modo in uno versu figurarum repetitio, modo earundem rarissimus occursus, ut vix interdum ad tertium, vel ad quartum versum semel repetantur. Solet enim ad conicetiiram accedere finalium characteium numerus si plures sint, quam ratio permittat, quae om

nia nusquam in alio scripti genere solent euenire o

203쪽

Quomodo hoc scripti genus interpretetur .

Hv iv s M o vi coniecturis scripti genus assecuti, sequitur characterum potestatem aucupemur. Porro hoc

scribendi genus, quia multo dissicilius, quis sup

rius videtur, multo etiam cautiorem, & sagaciorem inte pretem cxposcit, nihil enim hic, ex his, qine ibi obseruati cxpediebat poterit adiuuare: sed longe aliae quaeruntur rationes , & multum diuersa est via interpretandi. Non enim hic prius vocales & consenantes ex repetitionc proderit discernere, non ex consenantium geminatione comitantium vocalium notitiam confirmare, vel liquidarum sequelam deprchendere, non ex initijs & finibus, & verborum interpositionibus consenantes & vocales digno re, non ex frequentia S raritate, non denique ex alio argumento, quod in stiperiori scripti genere poterat adiuuare, singularem licebit hic charaeterum notitiam venari, sed alias coniecturas,aliaque argumenta ad id quaeri conueniet, nam licet quod non fit characterum potestatem semel hoc modo acquiri possci,nec dum tamen res stiis esset adiumento in tam crebra muneris permutatione,ut vix vel in longa epistola cadem alias potestas restituatur.Primum ergo diuerserum characterum, qui in epistola sitnt, haberi numerum oportet, ut inde quantitatis nostrarum literarum notitia eruatur, nam licet haec coniectura posset frustrari , uia tamen raro aliter prouenit,nullo modo est negligenda:quemadmodum enim character unus plures potestates repraesentat, fit pariter ut totidem charitaeteres, non plures,quam unius literae potestatem obsoluant, coque modo plurium functionum cxces sus, quae modo uni characteri tribuuntur, mox. pluriun characterum diuersitate, uno tantum fungente mune-

ς pensa r, nec repugnat quod significalites interdum

204쪽

notae significatarunt literarum nulla erum excedant , vel ex aduerso,utpote sit una figura tritina literarum g mitio sunt, potestatem habeat, quemadmodum fieret in D E F i C i O ,& mox earum quaelibet D E F unius,vel duorum tantum characterum figuris signaretur, & aliter ut si unus character duas habeat potestates, ut osset in primis literis verbi i, xv v o, quarum quaelibet tribus charactetibus notaretur,siquidem in alterutris numerus diminutus,alias in alijs characic-ribus adimpletur. Vnde est colligere, sic fine semper euenire, ut mutua pensitione nostrarum literarum numerus cli

radierum quantitati respondeat. Ad hoc itia i scripti genus, 'nus primum modus afferri potest , cuius tamen nixu , tota interpretandi ratio substentatur. Initio igitur partes quaeri,&seligi oportet, quas peculiari aliqua re magis conueniat notari, ut pote si vel 1 Iures ibi characteres una similes tum

initio vel fine verborum,tum in ipsis mediis concurrant,vel terminent praecedentia,& inchoent proxima, vel certe te tio, aut quarto loco, aut aliter, modo non nimium distent,

aut in alias dictioncs rranseant repetantur, nam sic dii scialior cisci verbi coniectura,silper quo tota interpretandi moles ianitc tur,'nde si initio peccatur in toto etiam progressa cit orcni sequi necesse est, ut vix ullo paeto ab eo inde liceae

extricari,quare verbum ad hoc facilitate aptum quaerendum est,in quo inueniendo tanto cautioi cm, & sagaciorein osteconuenit, quanto si in co peccatur naaior inde Iabor potest prouenire. Eiusinodi erit, si iuxta alphabeti seriem tot si tim proximae literae succedant,simile seruabitur inspacijs,ut si similes distabunt, mediarum literanim numerus conta retur,& Verbum quaeratur, in quo literae sint, quae pari ordia ius interuallo in ali habeto disponantur: ac similas in scripto procedunt,& tot ibi med numerentur,quot hic dissimilas videbuntur,ca,quo pluribus constabunt Iiteris,eo malo rem utilitatem importabunt: nam prima fionite plurium

inde

205쪽

inde similium poterit haberi notitia. Veritis eiusmodi si plura fiterint, poterit ex consequentibus indicari, quod ex illis potissimum scriptum sit, hoc characterum ordo & numerus praestabunt. Sed ut res clarior fiat, de singulis subijciam exempla. Primum itaq; plurium similium initio occursus

erit,ut fiet in tribus literis verborum DEFICIO, & s Tv-DIV M, nam utrobiq, literae vixta alphabeti ordinem se si tim Muuntur, verum ne interutrumq; ambiguitas sit , nu-naerus& ordo similium controuersiam dirimet, intra ipsas vero dictiones ut o Moν Anius, & ras et v s, in fine Vt DAMNO, &ν Asru, distabunt vero sinities ut fieret

in dictione Lxso, & in verbo A v i D v s, ibi enim pri mum L tantum distat ab N, &rursiis N ab O ordinis elementorum ratione, quantum similes inter se distarent, hic tantum interest inter A & D, quantum inter similes in dictione is No, una E media collocatur ,& rursus indictione A v i D v s, duae literae V & I, inter easdem comispicientur. De similibus,quae verba praecedentia terminent.& proxima inchoent figuris, cxempIum crit in verbis a Raπ v A, Vbi quod quatuor literae,quae primam' A sequuntur, alphabeti ordine sibi mutuo succedunt, in tali scripto si libus illae characteribus notabuntur. Haec sunt, quae pro to tris interpretationis fundamento primum constitui oportet et superco tota interpretandi moles construatur . Initio' itaq; , siue quae assimilantur figuriae simul concurrant,siue in . termissis spaciis distent, cognito ex his, quae dicta sunt, uno, aut altero verbo sua singulis characteribus literarum pol stas sepemorabitur, & quoties mox illi characteres rursiis obuiauerint,obseruabitur,tum seperiorum notitia alphab ti series, quasi ducto filo ex ea litem sempto initio , cousq; protrahetur , quousq; alia sinulis reperta sit quaeq; litera in illam cadet, eius illi potestas assignabitur, eo tamen usq; a

phabeti processus progredietur , donec ad nouissimum et

206쪽

mentum peruentum sit, tum in numerando rvrsiis a primo

initium fiet,& idem postinodum ordo seruabitur,sed si diminutus usitatium literarum numerus fuerit, carum potior habebitur ratio,quas credibilius erit potuisse prstermitti,& madueris ut pote quibus vel magis vel minus carere possimus: quaeq; stequentiores & rariores esse seleant. In hoc tamen scrip tonos X, magis quam Z duximus relinqvcdum,idem mox per totum scriptum seruabitur, eadem etiam cura & diligentia in cognitis alijs eiusdem dictionum figuris erit procedendum:& sita singulis similibus potestas in hunc modum assignabitur, quod si a tergo aliae figurae similes relictie sint,

cum ad cius ordinis postremam vcntiim erit,discista ibi lite. rarum filogo redditus fiet,unde antea secuis cli progressiis,& exinde ficto rursus initio ab ea litera couerso tramite pro detur, donec ad nouissimam similem veniatur, clusinodi totum scriptum erit videre, ut praeter prima verba, quorum possit integra haberi notitia alioquin uno, aut altero char eiere incognito,quod cx casuum inflexione prouenirct,ali rem nonnulli tantum characteres seperposita potestate signentur,illo in hunc modum parato,eodem pene ordine procedetur, ut a faciliori interpretandi ratione denuo progressis siet.Verbum itaq; eligetur,in quo plures characteres consplaui festi sint, & ex cognita notatum potestate, & syllabarum nexu, reliquis selerti iudicij cxistimatione sta munera

tribuentur, ut verbum stet,quod esse verisimilius sit, quam quodvis aliud.Hoc effecto eadem cura in reliquo erit procedendum,nempe ut ad similes semper eodem nostrarum literarum tramite d*ctus fiat, idq; peragendum, donec totum, quod erit clausem reseretur. Ad haec alia ratio accedit,quia raro euenit in scripto, prs senim paulo dissiasori,ut no idem verbum repetatur, obtinuetur an aliquod huiusinodi coonitum sit, vel integrum, vel ex parte,hoc autem primum sciri

poterit ex similium coniecta a, utpote si totidem in illa

207쪽

.dictione similes, & idem interuallum, mox recto Verborum etnexu confirmari. Vc iam praetermi suim nolo,harer, quae dicta sunt no ad aliam, quam ad simplicem Rotae compositionem pertinere. Circa haec in tali genere scripti erit interpreti diligenter attendendum,& no parum accurate claborandum, . nam si aut initio aut in progressu calculum deuiauerit, ne-ccssc est crrore sequi, perinde ac si labirinthum ingressus, fili ductum, quo regredi posset, unde nimis est aditus amiserit, ita ut quo alterius procedet, eo perplexioribus vijs implucetur, Vr desperare proprius sit, quam tot circumflexos aliquo modo posse nodos explicare . De simplici orbiculari scripto inter-

Sη o Vt clarius,quae de hoc genere scripti dim sunt,agno

scantur,ac simul ut ordinem hactenus seruatum prosequa. mur, exemplum subisciam . Illud igitur tale sit .

208쪽

. Primum itaq; , vr quae in obseruationibus dicta sent,suo es. dine experiamur, viginti diuersos in epistola characteres

ιagnoscimus,unde conijcimus e numero nostrarum literarum

- aut X, aut Z fuisse sublatu.Initio igitur quia tertium verbu. caeteris insignius occurrit, in quo tres primum similes statim sequuntur figurae ,&mox quarta duobus interiectis spaciis illud videtur eligendum. Si per coniceriiras verbum qua rendum cli,quod ad hos characteres,seruata trium literarum analogia. quae sese statim initio sequuntur, & mox alterius, quae tertio ab ultima earum loco ponitur accommodari possit, non aliud illis notatum videbitur,quam D E F I C i v N T,

Vci s T v D E B A N T , literrarum numero characteribus non

repugnante, ex quibus alterutrum verum deprehensuri ,eκ consequentibus primum verbum scriptum agnoscimus,in altero enim non sequitur literarum nexus, quod ut palam fiat

con grauabor indicare: nam si aquarta illus litera D, re- trqgradus literarum ordo ad aliam similem producatur,qi et est infine verbi Z ,-vel X, potestas in illam cadet,sed ex prima clarius patet error, quam ut demonstrari opus sit, siquidem nulla dictio est,quae ea litora terminetur,de altera vero dici potest, etiamnum in calculis erratum esse, nam Verba, quae in cam literam cadant,rarissima stini,& ea proinde parcissimi usis, unde credibilius est alterum verbum esse,quani

illud , cuius indicio ducti in rem rarissimam incidimus. Superest in eo verbo tertius character ab ultimo, V ne sit, an A potestitem habeat videre, quod ex figura sicci innost re,siquidem ductus ad similes proximas, quae initio sextς diactionis stat ilegitimum literarum nexum,ut L, M, N, Gbi statim siccedant, ut verbum sequi non posset. Idem dic dum ea litera , de qua ambigitur E futura sit, ut DEPIci ENτ verbum sit. Siquidem P R sese statim uuntur, quod stllabarum ne us non ratitur: ex his essio

209쪽

coniectutis licet citra controuersiam concludere, non aliud - ibi verbum notari,quam o v v I c i v v et . Cognitis in hunc modum pluribus characterum semis, restabit quasi iactis Ibndamentis omnem interpretandi aedificationem stipe inruere; hic igitur modus seruabitur. Initio quia primis fi- guris huiusmodi per totum striptum aliae duae similes occur runt, quarum altera secunda primae dictionis est, altera prima pcnultiniae , unde.diuerse tramitead cas procedendum est,ad unain ipsius perduci primum, deinde ad alteram progredi oportet, ut ante ad dextram, mox ad sinistram tamicripti,quani literarum ordinem flectamus,ab ea itaq; figura, quae quarta est ab ultima cogniti verbi, literarum alphabeti.ordo ad similem ducatur , quae estin penultima, ab ea literadumpto initioclus seerit assignata, M potestas in eam cadet, quare illa supernotabitur, hoc cognoto charactere eodem

ficto redditus, Unde ante δ: gressio ficta est, &ilinum se

initio ab assignata litem po te quia ad alteram conuen sis alphabeti ordo perductus, illam O habere potestatera indicat ea sipernotabitur. Succedit his proxunechanaela cui I potestas tradita est, ad primam sibi similem, quae dictionem, quae praecedit proximam terminat , ducto filo auphabeti ordine retrogrado, cuius E potestatem indicabit,& pari ratione struata, mox alia huic similis quae nouissime primae dictionis adhaeret , V .sibi potestatem vendicabit. Eundem ordinini sequiiti, quintum characterumdietionis, quae decima collocatur,quod illi assimilatur,cui C potestas assignatur R,1 & mox quartum penultimae I csse deprehendimus. Eadem ratione tresfiguras, quae sextae dictionis inutio posuitur Hiii, & quq nono loco ultimae sunt os, &qus tertio ultimo totidem R & Τ, & quae demum penultumi ordinis nouissima est, E fungi munere videbimus.inuae iura quia superius , & multarum proinde literarum noti. tiam parit, eam Recundam ex merito nuncupamus in eum

210쪽

. mediam per penultimam eius verbi figuram , similium,qine sequuntur potorii ossicium agnosci , re primam quintae di- ctionis a postrema T, mox aliam quartae E vim habere co gnoscemus,vltima quia nullius nobis notitiam detegit,quod .illi limitis nulla sit, a nobis sterilis appellatur. Explorata in

hunc modum multarum literariam potetate aliarum dicti num cogniti aliquot characteres conspicientur, aliorum v iro non . Post haec. mu priorem ordinem aemulabinuir , utaeam dictionem cligamus, cui plurcs nobis figurae conjicuae sint, ut i nde faciliorem verbi coniecturam alloquamuri eiusmodi verbum erit, quod sexto loco ponitur, cuius trium, qui initio sent characterum notitia habetur, si cor iecturam sequimur nullum aliud verbum ad eius literas,.quam unum , cuius ethymon ab hilaritate prouenit, scru Iiterarum numero accommodari possc conspicientur. Vertim caseum inflexio circa penultimam literam ambiguristatem faciet, quae ex quinque vocalibus potissimum debet conseri, quod ex consequentibus licebit deprehendi. Pri- o δε non esse arguimus, quod in duas, quae quartam ibi

dictioncm ab Inunt, L M potestas caderet,quod est a surdum. Idem de E & Ο dicitur, siquidem inde ea dem P in , veli B C esse sequeretur. Ex his supere

sit tantum de V, & I dubitare, quia sitis non videtur constarer Siquidem quod utrinque proueniret, stare potest, vel verbum esse Mi, vel τυ, Sed hoc nihil obstabit, quo minus ad reliqua transitus fiat, nam eius figurae raritas, quae ambiquitatem parit, minus in reliquum im pediet. Initium ergo progressus a nona figura, quae terge- utinam sequitur,& A retinet potestatem, siet, ex ea primum colligo seperiori ratione seruata, illi similem, quae initio statim sequentis verbi colIocatur E vim habere ἀm alias duas proximae dictionisiI &-&deinde m

diam ultimae N . adem praestabu& alia figura , cui R. ωμ