De Hesiodia scuti Herculis descriptione Commentatio philologica

51쪽

Hae autem transpositio quam ob causam laeta sit, faeile intellegitur. Seeuntur enim eodem Ioeo tres illi versus των κα ηνυχα με χειν δυνous Γειδος εισω

quos certissimis argumentis demonstrari licet ab omnibus quae praecesserint alienos esse. Nam quis non mirabitur quod in imaginis descriptione lector ab eius cogitatione avocetur ad sortem eorum considerandam qui cum Hercule pugnaturi sint ' Quod ipsum si voluit poeta, dicendum ei erat eos ab Hercule interfectum iri quod quasi iam protulisset, statim de satis eorum quae post mortem passuri sint exposuit. Hae deinde scribendi genere molestissimo et insulsissimo, cuiusmodi in tota descriptione nihil praeterea invenitur praeter χλτος descriptionem, proseruntur; ubi verba χθοναδυνουσ' λῖδος εἰσω insolenter eoniunguntur, verba Σειριου ζα- λεοι prorsus construi nequeunt. Quibus cum denique accedat similitudo verborum τῶν καi νυχα sia eorumque quae de dentibus dicantur των καὶ ὀδοντων μεν, summo eum iure diei mus versus Ibi I 53 eorum loco quae de dentibus dicta essent substituta esse a rhapsodo quodam ineptissimo haec autem postea eum Oniungerentur priora illa paucis ante versibus inserta esse, ut utrumque haberet quo pertineret. - Iam multo similiores inter se ab initio fuisse videmus draconis et serpentum imagines tantum in priore paulo amplius exposita quae de dentibus duobns versibus proseruntur 161. 65. in serpentum imagine. Hinc re novae oriuntur difficultates versibus enim illis Id HS siqiridem recte eos supra explicavimus, non solum de dentibus draeonis exponitur, sed nova et imago pugnae ab Mide concitatae adicitur; quae tam obscure prioribus additur et tam breviser deseribitur ut vix eredas eum qui draconis imaginem composuerit ho ita instituisse. Ipsa adeo verba quibus hae adduntur in δε βλοσυοοιο μετώπου non106 Videtur ille nonnuIIo locos omericos similis argumenti ante oeulos habuisse, cf. l. I. 3. πολλα δ ἰφθίμους ψυχας - ποοίαψεν ορώων, αυιους δὲ Πωυια νευχε κύνεσσιν οἰωνοἰσί τε πασιν Hymn. Ap. 36B. ἀλλα σέ γ αυεου υσε γαῖα μΩαινα και λέκεω ' εοίων Il. XI. 3ss. Od. I. 16 l. XII. I. - Ceterum iam pridem metus de his versibus dubitaverat, deinde censor libelli SchnchlegrolIiani' quos elinm Iehratus ineptissimos iudicaviti

52쪽

apte de dracone dieuutur, evius frons nunquam ut eius maxime horrenda pars eoinmemorata est yy. Hae igitur brevis pugnae imago non e primi poetae consilio videtur draconis imagini addita osse, sed eum aliis quibusdam verbis antea coniuncta fuisse de qua re eritus iudieare poterimus , si iam revertimur ad initium illud obsessae urbis inaginis , cuius ausa ad primam imaginem considerandam transieramus p. 41 Luculentius enim consulto faetae imitationis exemplum vix inveniri poterit quam hae praebent

14 επὶ δε βλοσυροῖο μετωπουδειακλχοις πεποτνr κορυσσουσα κλονον ἀνδρων uas ἐπὶ δὲ δεινοῖσι καρῆνοις Γοργειοι ἐδονεῖτο ιιέγας φοβος - δ' περ αυτέωνανδρες ἐμαονύσθην πολεμηγῖα τευχε εχοντες. Nam in utroque lues videmus horrendi alicuius monstri aptiis eoinmeinorationi adiungi pugnae descriptionem eisdem verbis eodem

versus loco ἐπὶ δέ); quod in utraque ita instituitur ut praemittatur numen aliquod bellum generaliter significans ερις - φόβος)simili motionis vocabulo adhibito πεποτητο - ἐδονεῖτο , tum vero ipsum bellum sequatur κλονο ανδρῶν - ανδρες ἐμαρνάσθην). quamobrem sicut priora illa non cum draconis imagine coniuncta esse poterant ita haec posteriora quoque ab initio cum eis non erant coniuncta quae praecedunt ea his enim id agitur ut Persei imagini arcte adiungantur illa, quae tamen consilio prorsus diverso eomposita sunt. Quaerendum est igitur de horrenda illa faeie quae

illis praemissa fuerit; quod quidem mihi et coniectura haud dissi-eile inveniri et ipsis verborum vestigiis indicari videtur. Huiusmodi enim facies vix potest e veterrima mythologia alia eogitari quam Gorgonis ad quam e fidentius due nos patimur, quia totiens

antiquissima aetate Gorgonis aput, maxime in scuti imaginibus, ab artificibus repraesentatum esse seimus Gorgonis autem aciem quam pugnarum imagines ei reumdarent, Omerus iam lipeis insculptam finxerat Il. V. 3 de Pallade dicens iampi δ' re ρ' 3 οισιν βάλετ' αἰγιδα θυσσανοεσσαν δεινὴν mi περ μεν αντη φοβος ἐστεφανωται. ὁ δεις, ἐν δ αλκῆ, ἐν ε κρυοεσσα ἐωκὴ,

107 Ηο sensu lucι librari nonnulli seripserunt ροσωπου pro μετώπου et Iinis ad h. l. quod ipsum draconi non bene convenit.

53쪽

ε δε τε Γοργειν κεφαλὴ δεινοιο πελωρον, δεινή τε σμερδνη τε, ιος τερας αἰγιποιο eandemque in Agamemnonis elipeo inesse voluerat, i. 36. τῆ δ' ni μὲν Γοογω βλοσυρωπις στεφανωτο δεινον δερκομενη περ δε δεῖ μος τε φοβος τε φη. quam descriptionem vel imitatum esse nostrum ex argumenti similitudine et convenientibus vocibus βλοσυρωπι - βλοσυοοιο μετωπου colligeres. Revera autem Gorgonem hisce de quibus disputamus loeis ante pugnam commemoratam suisse, primum e voee Γοογειδυ - 237 perspicitur; nain quemadmodum versus 236 237. nunc leguntur, mutati sunt sitie dubio propter praemissam Gorgonum mentionem, eum ipsi antea sic legerentur επὶ ὁ βλοσυροῖο μετωπου Γοργειον δονεῖτο μεγα φοβος

deinde id ipsum, quod haec ut Persei imagini adderentur, adhibita

est Gorgonum commemorat in , videri potest ad aliquam similitudinem eorum quae hoc Ioco antea invenirentur institutum esse. Haec sane pro certo restituere quis audeat adhibitis tamen simi- Iibus illis Homeri locis non mulium a veritate aberraverimus, Si hanc sere suisse prioris descriptionis genuinam formam coniciamus εν δ' ἐν Γοργε n κεφαλη, δεινοιο πελωoου,

quam ad Agamemnonis clipei descriptionis illius II XI, 36 imitationem consectam esse tanquam in oculos incurrit. AEuam illud quoque eum Homericis illis descriptionibus commune habere existimo , quod praeter eam nihil in scuto conspici voluerit poeta; ipsa enim non est una imago, sed e duabus composita, quarum prior medium in cui locum tenet quamobrem eum nulIa alia quae praeterea descripta sit imagine coniuncta potest cogitari. Quippe ambitu quoque et genere descriptionis a ceteris omnibus differt. mae igitur descriptio si revera ad nostrum Herculis scutum ab initio pertinuit, non potest aliter iudieari nisi eam solam

108 l e hisce et similibus nonnullis descriptionibus Homericis non recte iudicasse mihi videtur ulteriis p. sis; nam cur hic ab ipsa vulgari vocabulorum significatione recedatur, equidem iussam causam desidero. 09 Haec verba δεινον δερκομεν videri possunt erunt esse in

54쪽

a poeta prolatam fuisse, imaginem autem praeterea nullam qua sententia quod brevissimam ab initio fuisse statu seuti deseruptionem , pluribus argumentis mirifice me adiuvari mihi videor. Νam ut primum de poetica ratione dicam, illud iam eynius istolim perspexerat, eum hanc deseriptionem eum Homerica Virgilianaque eompararet, prorsus deesse in armine nostro tam opiose describendi lipei idoneam ausam. Apud Homerum enim nova perficienda sunt arma eorum Ioeo qua Patrocli morte amissa erant,

quamobrem aptissime fieri diem quod splendide deseribantur apud

Hesiodum autem ereules, qui iam dudum est armatus, ad Ceycem Trachinis regem prosecturus hane eum Cyen pugnam ex inopinato suscipit in itinere. Deinde iam antea vidimus Homerum scitissime deseriptionem ita instituisse ut narratio non esset inte missa eum apud Hesiodum prorsus obliviscamur ipsius narrationisi describendo clipeo id quod in breviore descriptione minus molestum est. Porro si tempus consideramus quo carmen nostrum ompositum est, quo scimus Graecorum artem eos iam habuisse progressus ut facile cognoseere posset aliquis quae perfici possent, quae non possent, vix nobis persuademus deseriptionem casemini insertam esse artifiei quod a nullo homine perfici posset. Postremo ne illud quidem mihi prorsus neglegendum esse videtur, quod in eis vaseulorum imaginibus, quibus Herculis et cycni pugna repraesentatur quorum pictores st ne dubio carmen Hesiodium cognitum habuerunt, nusquam videmus ereulis scutum i gigniter exornatum. - Ad huius igitur imaginis imitationem om- postia altera his versibus ut ut eomprehensa eratis r ην Γοργε- κεφαλη, δεινοῖο πελαγρον, δεινον δερκομενη ' πὶ δε βλοσυροῖο μετωπου Γοργειον δονεῖτο μεγα φοβος οἱ δ' περ αυτῆς ανδρες ἐμαρνυσθην πολεμ in τευχε εχοντες ubi iam remotas accipimus dissicultates illas quas supra p. 41 his versibus eam ob causam inesse cognovimus quod haud perspicue eis introduceretur duarum urbium deseriptio. Scilicet diversissimum erat consilium imitandi brevem illam Gorgonis imaginem ab

55쪽

e. quo duarum urbium deseriptio consseeretur ne ne rediderim hae limini poetam ita Oomposuisse; sed postquam revioris illius et prioris deseriptionis lueo he altera substituta esset, ni ab alio quodam duarum urbium deseriptionem additam esse, qui Gmum versibus 23s 240. Mevlto significaret de urbe obsidenda pugmaeri ' deinde cerera adnecteret usque ad versum 2M quibus tota seuli descriptio emisiaretur. De Nilus autem deseriptionis eum Persei imagine coiiiunetione videor mihi non inlla haud inutiliter addere posse. Additam enim eam cisse primum inaginum illarum seriei quae quattuor versibus Omprehelisae fuerunt igitur versu 222, quo genuitiam persei descriptionem reminatam fuisseeognovimus, uolentum mihi vestigiuna praebere videtur versus

ille graπαν δε με- ρον εἶχε κέ μιν o naMeos quo ipso de Gorgone exponitur huc sane bis ineptissime , cum Gorgovis eaput in pera reconditum sit. Videtur igitur is, qui nasPersei imagines illo versu coniungeret, eo commotus o fecisse quod hoc ipso loco autea Gorgonis eommemorationem legisset. une vero cum in alterius Persei deseriptionis fine addenda ei vide --iu Gurgonis et urbium descriptim eo modo hoe iustis quo nune legimus, Milicet ut ex ipsa Gorgone, quam post s. 22 Tepetere non posset, Gorgones officeret Peraeum persequentes Ab eodem autem homine vr nn descriptionibus additae videntur istae Rerum curruumque certaminis deseriptiones, id quod mihi e similibus initiorum sormulis, τα δε- τ' ἄ-μris, αἱ δὲ ριετ' αλους 248, παρδ' αυτοῖς am colligi videtur Praeterea omnium pustremam oceani imaginem 314- 17 hue reserendam puto. quam quidem statim intelliges Homero deberi, apud quem in ipsa scuti scriptione XVIII smiseeanus marginem et remndare dicitur, ε δ' τιθε ποτωμον κέγων - ' εανοιο

αντυγα παο πυριάτην σάκεος πυκα ποιητοῖο.

Quod quamvis intellegeret Lehrsius tamen hanc imaginem inter eas onnumeravit quibus genuinam sevi descriptionem suam Isiei putavit, facile eam in communem usum abisse Mestratus. Vela artis per aliorumve poetarum descriptiones indicasset quibus hoc efficeretur apud Homerum erte huius imaginis propria quaedam

Ila Versibus ad omin similitudinem expressia ut Il. IX. 2s sq.

leguntur

56쪽

m vas nouis alia uiusvis generis transferenda' ' Videtur autem mihi quaestio niuis ginis cum superioribus coniunctio a describendi generis eonsideratione pendere quo ouidem ab omnibus quae in priore deseriptionis parte leguntur maxime distat. Afferuntur enim ui ea mihus artis et imaginis cogitati prorsus reIinquatur, ἀερσιποτω, μεγαι' επε - ais deinde primis verbis αμφι M pro ἐν δε se ab illis divaxsar praebet M'. suspicari posses, in eo exemplari ubi imaginum illa series auattuor versibus eump nsarum seripta fuisset, a 'fiteriore non hane esse additam ipsae enim quattuor versibus constat. Vervi sunt tamen, quibus similior esse appareat haec imago partes illas vola sit seare quibus duarum urbium descriptiovem primo auetam esse volui Κerum descriptiualem et curruum ertaminis. Cum his enim Oeeani Mago primum se, onvenit, quod ruros eanos dicuntur eontra

imaginis naturam ὐL-2d nos, deinde quod sermula quibus olures proseruntiae o. ἡ τ .ra n eis simillima es quas in illis habuinuis 22s. G. 30M. Itaque ab eodem omne et illa et

Oceani imaginem proscctam puto. imi Baeo autem omnia quam ancommode eum Perses imagine eo tun ruiesstem --ν-- νοπι- hae omnia supra surgonum eamta .reprae olata cogitaren nigeret cuius rei vestigia mihi ii eis superesse viden in imae versibus 230 md Gorgonibus exponii uri in bus plurima sunt quibus essen das illaque omnia ab uno povia erista esse neges. Primum sub Gorgonum incessu resonare o -- naturamin et minitum. Minde liniae isthahere serperiles dicuntur. quod primum. uirit ----- ubi in apribus quidem, in zonis ver nunquam serpentibus inctae sunt; deinde non poterat ab eo iaddi, qui iam a fornin Gor m ad incessum earum transierat smibus eum accedat murum 4nsulsa soni righifieatio 232 με--δ αγδέ, ωα και μυς, dedi e nimis spissa neque -- taxare diungeriens draconum descriptio 235. 23s. ex

57쪽

eodem 'versus Ioco repetita verba in dy231. 233. 236. Mitissime malit hie ognosci videtur triplex recensis. Atque prima horum sortua sine dubio hae fuit

mirum sane commentum illis addens, quod eo ineptius est, quiano tam solum resonare dicitur: hoe enim responderet eis quae s. 2i'. 30 etc. proferuntur quam ipsius cui materia. Huic autem 'imillisum est liud quod huius deseriptionis intuo vidimus proferri p. 25), ubi Perseus non dicitur in aere volitasse, sed ipsum scutum pedibus haud attigisse. Is igitur loci eum eo inter se on-vwiant quo in eis si simplieuer quod eontra naturam- sit pro- se atur, seri quo magis mira res appareat, ipsius Muti mentio simul iniciatur, vj utur in eodem homine eotiscripti esse. Ab alio rursus finem deseripum hune impositum fuisse puto i

Iam ad primam omnium imaginem redeundum erit In ama eum vider'mugosa versum Io de densibus expositum fuisse similibus eoruni erbis quibus illiscus 164. 165. του καὶ ὀδοντα- μεν - , ubi tamen quae de Eride dicerentur nune v. 147. 148. postea ad dita essent habenda vix aliter statui posse videtur quam hoc etiam

loco versus illos Isi antea scriptos fuisse του καὶ Ἀδοντων si εν καναγῆ πελεν, υτε δεοιτο 'Auφιτρυωνιάδης, τὰ δε αμο α uti ατα ἰ γα. quippe in eis quoque quae praecedunt prorsus eadem verba ab im talore repetita esse videmus. Sed rursus horum quoque versumn

proprja quaedam est onditio, quae velet quominus vexe genuinam

58쪽

huius imaginiis nee pilus antiquiorem quandam eius formam assecuti esse nobis videamur. In quibus illud primo obuit perspicotur, inepte eos scriptos esse in imaginis descriptione, eum ad a ditum pertineant quod non reet Lehrsium prae e teris adriserabile duxisse iam supra monui is enim quibus exemplis tuitur , ut

hoc efficiat, ea nullius sunt momenti, eum non ex imaginum deseriptionibus sumpta sint. Mittingius scholias iam secutus hoc significari putavit, dentes ita factos cogitari ut moti strepitum ederent thysanorum instar qualem strepitum recte monet ueh-sivs x inter ceteros pugnae Iamores haud admodum auditum esse. Sed quid multa sumpta enim sunt etiam haec verbolenus fere ab Homero, qui de Achille dieit t. XIX. 365 του καὶ ὀδόντων μὲν καναχη πέλεν, του ὁ ο οσσε ' .

λαμπέσθην δ ει τε πυρος σέλας, ἐν δέ οἱ τορ '

quae quidem in Barratione nihil habent offensionis; in imagine autem qui posvit eos is ostendit se imaginis euitationem haud te nere. Hos igitur versus, qui primum a praeeedentibus deseribendi genere dissierunt, deinde aliunde sumpta sunt, id quod de moribus

dicere non possumus, recte suspicamur ei imagini, Rae a carattiquior fuerit, postea ad litos esse. . , . iii mi am idemus draconis et serpentum imagines multo hi ivi in ab initio similiores fuisse quam nunc teguntur Obstant solum in draconis imagiue versus Io, in .serperitum e u i M. quominus levam habeamus aequabilitatem. Duo versus quos orstremo indicavi στιγματα δ' eo ἐπέφαντο ἰδεῖν δεινοῖσι δρακουσι

κυάνεοι κατα νωτα, ιελανθησαν δὲ γένεια

mihi et seribendi genere molesti et ipso argument inepti esse vitidentur miris ambagibus enim dietum est ἐπέφαντο δεῖν, στι ματα verbum veteriori poesi haud usitatum, postrem ipsi versus grauismatico ineulo haud uter se coniuncti. Ad argumentum quod at-

59쪽

apte significat cani ion in stis a des μ' eise ues immi quod in fine demui descriptknis fersentula stira destribitur, id quamn tibi olet initio li ri . arfrumentis addendnω nisi forte inde quoque aliquid sumendum esse radieris quod in strationis Iesagine nihil nod eis respondeat inve tato, cum eeinra rer tetim fere inter se conveniant De tem isto 145 u. ut dubitemus cum tam certa argumenia non adsint, fialis tamquidonea quibus caveamus sie eius gratia leamus d rq ροψ imaginaem posteriorem esse. a primum haud commode ea quae de sectendo colIo oculisque fulgentibus iraitatur non de ipso dracoite, sed deg otio eius praedicantur; et iide ipsa verba uomero deberi mani-1efiti Ssimum est, quaecum l. I. si XIII. et . tum in ipso loco illo unde versus 164. Ita petiti sunt similiter leguntur: τω δέ οἱ

uiseruisse. Duarum imitur ima hii sibi prorsus sere aequalium utra inserit illi utor, utra imitatione saeta, τα pro reto flaim potuerit. nul vero nonnulla quibus me rom mn veri fatear ut draconis imaginem antiqiliorem habeam primum quia simplicid est; solent enim imitatore angere et ex Drnare quae imitentur deinde i i Eu DB in pnTRmn quihu' i R. li S e 162 8 1 uti k -ti

expimitur, apparet priora illa Mi, ἐά

propria et olivetilentia, vita drat animum et sensum eximere pugnantibus dieitur eum de serpentibus paulo intertius seatur terruisse eas ἐπὶ χθονὶ νυλ ἐν Anob Accedit postremo quod in serpentum imagine causam invenire licet qua eam imitatione conlaetam esse gicamus duae eum Oniuncta inveniatii eum duabus istis imaginibus quas ad Iomerica nereulis baltei descriptioiit sinnavitudinem scriptas lasse supra biliovinatis j. d) milii videtur veri

IS Versum a nonniillis male intellectum recte a onno, qui eum imitatur Dionys. XXV. 405. si re di ni sit imi

60쪽

esse simillimum ab eodem poeta illam esse conlaetam eisque additam mediae inagivis loco, quam re leuae duae circumdarent duobus ireulis conveniunt adeo prima eius verba eum primis aprorumpi gnae verbis iis, ut eiusdem poetae manum hie saeile agnoseamus, εν δ' - κε - δεινῶν ἔσαν

Aiqi e hi quidem etiam de Lapitharum pugnae imagine, quam supra vidimus eum ceteraxum nulIa commode conciliari posse, paulo ceruus mihi videor iudieare posse Settieet pugnae illa descriptio quam unu legimus s. i5 sq. sine dubio antea post aprorum guam sequebatur, sicut apud Homerum etiam fieri videmus. Huius igitur inceriae pugnae loco ab alio quodam aut recitatoreavi librario substituebatur Lapitharum et centaurorum pugna certorum artis sperum nurui prosecta '. Et cum posterioresili tu eorum quae aquam ab aliquo in hae deseriptione positalius est interire debere conserent, breviorem quoque illam pugnae OGriptionem servarunt illi, qui istam hane farraginem coae varent, nisus draconis imaginem loco ineptissim intruserunt. tiu de dramuis imagine restatu iudicium seramus, et quaera aus quibuscum ceterarum imagini ob initio coniuncta fuerit. Est autem quae hic in disceptationem venire possit sola imaginum illa series quae aliis et Minervae imaginibus incipit, quattuor versibus ηοmprehensarum quibuscum si versum is genuinum habemus versuum ambitu eonvenire illam patet. Vellem etiam ceteris omnibus eodem modo eum illis ongrueret; ubi iamen multa sunt quutata offendamus. Primum enim describendi genere ab illis diversa est; nam eorum quae aliquo saltem modo ad imaginis artisque rationem pertineant, hic nihil reperitur sed breviter tantum descripto dracone ad terrorem transitur quem adspicientibus moturus sit. Hoc vero consilium ipsum milii eum ceteris illis non bene conciliari posse videtur. Is enim qui imaginem describere quam eonspicientes a pugnando deterrerentur hostes luit eris ut hanc praecipve immo hanc solam conspieerent illi, haud vero praeterea alias quibus oblectarentur. Postremo si de imaginibus illis in seuis distribuendis.quaerimus, videmus draeonis imaginem via bene eum eis coniungi posse. In quibus eum quat-

- - -

20 Similiter eam Persei liminis recissionem, quae Retus o risus responderet, Posteriorem esse statinimu p. M.