Caii Plinii Secundi Historiae naturalis libri 37 cum selectis commentariis J. Harduini ac recentiorum interpretum novisque adnotationibus ... Volumen primum decimum et ultimum 7.2 Pars quarta continens rem herbariam curante L. Desfontaines ... pars p

발행: 1830년

분량: 531페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

211쪽

hie niger, illic viridis, aliubi cyanous , aliubi Croceus, ab , que aliis coloribus. Ex liis candidus' hydropicos sanat succo radicis decoctae. Bibitur drachma in passo. Pellit ' et

interaneorum animalia acetabuli mensura succi ejusdem, in Vino austero, cum origani scopis . Fucit ad difficultatem urinae . Hic Nuccus ' occidit et canes, suesque, ira polenta. Addita nqua '' et oleo contrahit in he mures ac

necat, nisi protinus aquam sorbeant. Radicem ejus aliqui concisam servari iubent suniculis pendentem, decoquuntque in cibo contra fluxiones, quas Graeci rheumatismos a vocant. Ex nigris aliqui marem dixere, cui nos purpureus

esset: et seminam, cui violaceus. Uno nascuntur' caulo

cubitali, crassitudine digitali. Badicibus '' earum lichenes

curantur, Cum sulphure et bitumine una coctis : commau- ducatis vero dentcs mobiles, aut in aceto decoctis. Succo scabiem etiam quadrupedum sanant. Et ricinos canum

necant : juvencos '' quoque anginae uiodo. Quare a qui-

8. Ea his eandidus. Diosc. III. Io, et Galen. de Fac. simpl. med. Vm. D. 24 I. H RD. s. Pelial. Hoc est, lumbri πλατεῖα, inquit, Diosc. l. C. et Theophr. Hi t. IX. I 3; Galenus quoque l. C. H BD. IO. Orioni acvis. Scopas m diei vulgo manipulos vocant: lasciculos videlicet manuales herbarum, hoc est, qui teneri manu possunt. II.r i. Ad dissipetitiatem urinae. Dio p. l. c. Καὶ τὸ ἀρε, ηαα

quutus Theophr. I t. IX..i3. u. 23. Addita aqua , etc. Dio . l.

Vox haec fluxionem sonat, perinde atque ista κατάρρους. De hujus morbi generibus, causisque ac remediis. vide. Theod. Prisc. II, p. 2, C. 7. H.

IS. Uno nascuntur caule. HOC est,

simili ac pari. Tamen in MSS . Et

una nascuntur, is hoC est, si ul. H.

i 6. Raditatus. Diosc. III, II. 1.2. Commanducalis. Diosc. l. c. H. 18. Mireneos. Ita MSS. Iuvencorum sauces, inq it, auginae modo. angit ae strangulat. Quamobrem υλο suo, appellatur, quasi ἀλ- vel ολοου γλοου φέρου. perniciosam , vel omnem mortem asserens. Ita Ni .cand. iii xlex. p. 148. ubi Schol. P. fia r Oυλο ρυουδε τὰ ι λαοάπτω, τι ὀλοv ρου-τικου. Tamen Pliniani eodices HSS. tum hoc loco, tum in indice ουλο etdv. quae VOR exi tiosam herbam indicat, eodem

212쪽

. LIBER XXII. ao3bus lym ulophonori vocatur et CynOZolon Propter gravitatem odoris. Ferunt et haec viscum liulceribus utilis

simum. Omnium autem generum eorum radices Scorpionibus adversantur.

XXII. xix.) Coronopus' oblonga herba est cum sis- asuris. Seritur interim, quoniam radix coeliacis praeclaro iacit in cinere toSta.

XXIII. xx. Et anchusae radix' in usu est, digitali et crassitudine. Finditur' papyri inodo; manus see' inficit

sanguineo colore: praeparat lanas pretiosis coloribus. Sanath ulcera in cerato, praecipue senum: item adusta . Liquari

XXII. I. Grenuus. Diose. ΙΙ ,158. totidem verbis:

de Fac. simpl. med. VII, p. 19S :

sunt qui colicis ex . inetae solius exemplari vitiato pro Mellaeia hie

vat nomen : Corono us Ruellu IAtradrn. silieul. gen. 255o Pers. sub Smebiam. Crucifer. Iuss. . Habitat in ruderatis, ad vias. ED. XXIII. r. Et anchiasin radia. Au cliusam hodie Gallia oreamitam vocat, mulieribus non ignotam , quae colorem iaciei nativum suco

menti uiatur : quaeque vernaculum genarum Pallorem, maculasque vul tus hoc infectu occulunt: certe main Ias eleganti commendat purpuri m.

Et sui aevi hunc morem fuisse Suidas innuit: Arχουσα. inquit, τανης, ερυθρα, ε ἐρυθραι-

Arχουσα prima Dioscoriis IV, 23,

213쪽

noli potest in aqua : oleo dissolvitur: idque sincerae expcrimentum est. Datur' et ad renum dolores drachma

ejus potui in vino : aut si febris sit, in decocto' halatii. Item in iocinerum vitiis, Et lienis', et hile sus sis. Lepris et lentigini' illinitur ex aceto. Folia trita cum melle et farina, luxatis imponuntur: et pota' ' drachmis duabus in

mulso alvum sistunt. Pulices necare radix in aqua decocta traditur.

1 XXIV. Est et alia similis, pseudanchusa' ob id appellata, a quibusdam vero echis', aut doris, et multis aliis imminibus : lanugitiosior , et minus pinguis, tenuioribus soliis et languidioribus. Radix' in oleo non landit ruben

tem succum : et hoc ab anchusa discernitur. Contra sorpentes' effficacissi ina potu soliorum, vel seminis. Folia icti hus. imponuntur. Virus serpentium sugat. Bibi

Echios altera PIinii est, de qua

XXV, 58. H. - Ectium rubrum Pentand. -- gen. 363 Per . Borragis. I s. . Habitat in Pannoniae. Λustriae pratis, e C. ED. 3. Radiae. Hane esse subnigram Dioscorid. ait. Ita restituimus humo locum , tum ex NSS. Reg. Coth. Et Ch. tum ita postulante sententia equum Ρrius Perperam leg retur r. Radix oleum non fundit, sed

rubentem fit CCum . . Nam neque Oleum anchusa landit : nec si ruis hentem succiam dat Pseudanchusa, ah anchusa di cernitur. HAED.4. Contra serPentes, etc. DicisCor. loc. cit. Η Η D. 5. Folia letibus , etc. Dioscorid. loco citato. HARI . 6. Virus sev/entium. Ita libri vulgati, cum Reg. 3 e . At Coth. 3.

forte sincerius, a virus semen tensugat: ut vox ea, virus , non VE-

aenum serpentium , sed gravem 6. μῆν. Diosc. loc. cit. Η BD. . In dee to balanι. Hoe est, ex aqua in qua deeoeta myrobalanus fuerit. De myrobalano diximus XII, 46. Diosc. loc. e. ex aqua mulsa praeberi tum jubet. HA D. 8. Et Lenia. Diosc. l. c. et Aetius de ne med. I, p. 6. Η RD.

9. Luris et lent ini. Et vitiligini

ex MSS. Reg. x et edit. PrinciPe,

Pseudoane sa. ED. 2. .4 quibusdam vero echis, etc.

214쪽

LIBER XXII. α 5 tur' ot propter spinam. Folium ejus sinistra decerpi jubent Magi, et cujus causa sumatur dici, tertianisque febri husndalligari'. XXV. xxi.) Est ct alia herba' proprio nomine Ono- ichiles, quam aliqui anchusam vocant, alii arcebion, alii

onocli elim, aliqui rhoxiam, multi anchusam', parvo frutico', store purpureo, asperis soliis et ramis, radice me Albus sanguinea, caetero nigra, in sabulosis nascens, em Cax contra serpentes, maxit neque viperas, et radice et

soliis, aeque cibo ac potu. Vires habet messibus. Folia trita odorem cucumeris reddunt. Datur in cyathis tribus vulva procidente. Pellit et tineas ' cum hyssopo. Et in udolore renum aut jocineris ex aqua mulsa, si febris sit: sin aliter, ex vino bibitur. Lentigini y ac lepris radix illinitur. Habentes eam', a serpentibus feriri negantur. Est

Pseudanctiusae odorem significet. qui serpentes fuget. Sic idem alibi: . Cuius radix evulsa virus hirei

rei olet. . PIA D.

. Bibitur. Ad spinae dolores, et

meanellam vocant. Pingitur a Lo-

hellio in Adv. pag. 148. Vidimus

in horto Regio. H. - Auchusa seeunda Dioscorid. nobis .dnehusa tinetoria, Ianis inficiendis utilior quam medicinis. ΕD. I. Multi anehusam. In indice,

3. Pareo frutice, flore Pur ureo , mperis foliis. Iisdem Plane vρο his, notisque a Dioscoride descri-hitur, IV, 24. Η ABD.

5. Esse . Diosc. loc. eit. Cum Nieandro in Ther. pag. 6o, cujus Scholiasten vide pag. 38. Sic cum

Diosc. totidem verbis Galen. loe.cit. ΗAn D. 6. Peuit et lineas, etc. HOC vetri Diosc. IV. a S. de anchusa altera prodidit, quam Plinius mox deseri t. Galenus quoque, l . Cat. Pag. rso. II RD. 7. Lenticini. Galen. loe. cit. vitiligini , leprisque dixit: κα

215쪽

et alia' huic similis flore rubro, minor, et ipsa ad eosdem

usus; traduntque' ' commanducata ea, si inspuatur, inori

serpentem.

, XXVI. Anthemis ' magnis laudibus celebratur ab Asclepiadec aliqui leucanthemida vocant, alii leti canthemum , alii eranthemon, quoniam vere floreat: alii chamaemolon , quoniam odorem mali habeat. Nonnulli' melanthemo vocant. Genera ejus tria flore tantum distant Τ, palmum non excedentia, parvisque noribus, ut rutae, candidis, aut illelinis, aut purpureis. In macro solo, aut juxta semitas colligitur vere: et in coronamenta reponitur. Eodem tempore et medici folia lusa in pastillos digerunt : item

, florem et radicem. Dantur omnia mixta drachmar unius. Pondere, contra Serpentium omnium ictus. Pellit mortuos pallus : item menstrua in potu , et urinam, calculosquE.

9 . Est et alia, ete. De qua Diosc. IV, 2 S. Nomino hane carere Galenus ait, i. c. H. - Lithos herem frutiomum s Pentand. mons. gen. 35 et Pers. Borram Iuss.); hah. in Europa australi. ED. xo. TradNntque. Hoc Dioseorid. de soliis alteriug anchusae, et desomine tertiae tradit. Eo XXVI. I. Anthemis Tot nominiis bus. quot hic repraesentantur, ab Orthasio appellatur, i, XI, L I9 , post Dioscorid. λευκαυθεμοv, iamiράυθε v, δια το λοεD-εαρος ,

dieitur, notior quam ut debeat aliis depingi notis. HLRD.

a. Nonnulli melanthemon. Vel . ut MSS. melanthion. II BD. 3. Genera ejus tria flore tantu distant. Dioscor. loc. Cit. ε δοθευμ v γ ξυσιζο,τα, ἀγθη- ξωθεου περi-

ἡ πορφυρῆ, etc. Quibus intelliguritur Anthemides Cota, et monta a , et Chrysanthemum mons eliense. Cf. super. lib. cap. 34. ED. 4. Colligitur vere. Diosc. lo . it. Apul. Cap. xx III : - Legi eam mense a poli. ω Η RD. 5. Et in coronamenta. Non a lluxum modo. sed etiam ad usum

medicinae r ad depellendum scilicet eapitis dolorem. nti ex Archigene et Galeno discimus, κατατο τους, II, 2, p. 381. Η Rri.

216쪽

Inflationes', jocinerum vitia, bilem sui susam, aegilopia

commanducata, hulcerum eruptiones manantus sanat. Ex

omnibus' his generibus ad calculos ossicacissima est, quae florem purpureum habet : cujus et soliorum , et fruticis amplitudo majuscula est. Hanc' proprio quidam ' era

themon vocant.

XXVII. Loton qui arborem putant tantum esse, Vel iHomero auctor E coargui . possunt. Is enim intor' herbas sithnascentes deorum voluptati loton primam nominavit Folia nus' cum in elle, oculorum CicatriceS, argema. nu- .heeulas discutiunt. XXVIII. Est et loto metra', quae sit ex .loto Sata, ex r

euius semine simili ' milio fiunt panes in Egypto a pasto

XXVIII. r. Lotometra. Sie Th. Λωτόν. aτρα, τού λωτου σπαρευτος rivaτο i. Non e soto fili idem Proxime explieata, quae ubique nascitur, sed ex congenere, hoC efit, Ptia,quae αυτομάτως sponte na citur et agrestis est, culturaque melior efficitur, grandiorque, unde si I tometrae nomen. Sic Ortygometram, eoturnicem maiorem; echi Ometras, majores echinos vocunt. H. A-Lotus smiranae mono gen. I 258Pers. Hydrochar. IusA.ὶ de lotometra, seu Ioto regVptiam cons. Herod. Theophr. et Excura.

s pl. med. VII. p. dios. In ΜM. Rug. Coib. Chim. legitur . semine simillimo porri, α quod eodem

. Inflationes. Diosc. loc. citat. totidem verbis. II A D. 8. Eae Omautis. Diosc. similiter.

I. Folia eius. Loti nimirum heris hae, quam Diosc. IV. III, Rativam

appellat; herbam Pliii. XIII, 5α ,

ubi eadem de viri ins illius assere. H.-Λωυς πλερος , οἰ-τρί δελ- , Diosc. loe . cit. Meluotus o scinalis Diad. decarid. geu. 1749 Pers. Lextimis. I A. , vel ut quidam malunt , Lotus eornietilatus Lino. gen. 3753 Pers. ; cujus Plures num rantur varietates. In pratis. ED.

217쪽

ribus, maxime aqua vel lacte subacto. Negatur quidquam illo pane salubrius esse , aut levius, dum caleat: refrigeratus difficili iis concoquitur, fitque ponderosus. Constat eos qui illo vivant, nec dysenteria, nec tenesmo, neque aliis morbis ventris infestari. Itaque inter remedia corum

habetur.

. XXIX. Heliotropii miraculum saepius diximus', cum

sole se Circumagentis, etiam nubilo die : tantus sideris amor est: noctu velut desiderio contrahi caeruleum flo- , rem . Genera ejus duo : tricoccum, et helioscopium. HOC altius ' quanquam utrumque semipedalem altitudinem nori

recidit. HARD. - Et sic Brot. exedit . principe. FD. XXIX. x. S itis diximus. Ut lih. XVIII, cap. 67, etc. H.-

ctia... contrahi coemisiam florem Movit liaee caerulei floris nota, inter . heris

harios, aliosque, lites ingentes, litquae Planta demum heliotropii nomine censenda esset, Pro Ae qui que statueret. Cichorii florem existimavit esse Dale inpius e risit hoc commentum Salmasius, inronsutat. Cermetii, p. x 4r. Hau luet natum e se Plinium vir summu

putavit, in Mastigoph. 3 . P. 8 r. qui caeruleuin heliotropio florem affinxerit: apud Diosc. IV, I93,

legi oportere; atque id recentici rum calculo firmat: quibus adjungi Orthasius potuit, XI, P. 198. Nam ἐν stiue Dum reddidit: nisi id

interpretis aut codicum graecorum, quod verius reor, vitium fuit. Nam Purpureum, cui amnis colos caeruleus est, heliotropio florem Apuleius tribuit, cap. 49: . Cum flore, inquit, in summitate tenui, et veluti PurPureo, atque uncato, in similiis tudinem scorpionum ... Eius herbae divinae ad solis cursum sciscelli AQveri utit : et quum sol occidit, no- res se claudunt. etc. ω Similem

violae tacit Ovid. Metamorph. I . v. 268, ubi de Clytie in heliotropium florem mutata : a Membra serviat haesisse solo, Partemque coloris Luridus exsangues Pallor convertit in heri,as. Est in parto rubor , violaeque simillimus Ora Flos legit : illa suum, quam is radice tenetur, Vertitur ad solem .

Ovidianus flos Spr gelio est II. Ueris matronalis i Tetrad. SHq. geli. rs I Pers. Crucifer. Iuss. ; V. b. hortensis, flores lirahet plenos, albos, oratissimos : vulgo istienne. Habitai in Gallia , Helvetia, etc. F, . a. me atiitis. Helioscopium vi delinet, seu heliotropium majus, cujus leonem apud Clusium vido Histor. Rar. pl. IV. P. 46. Η. 0λiοτροπιου τὸ μετα Diosc. IV, I93 :

218쪽

LIBER X xl l .

excedit) ab lina radice ramosum. Semen in solliculo ines sitius colligitur. Nascitur nonnisi in pingui solo, cultoque inaxitiae : tricocchi in ubique. Si decoquatur, invenio cibis placere: et in lacte jucundius alvum in olliri: et si decocti succus ' bibatur, efficacissime exinaniri. Majoris succus

excipitur aestate, hora sexta : miscetur cum vino, sic firmior. Capitis dolores sedat, rosa eo admixto. Verrucas cum sale tollit succus e solio : unde nostri verrucariam

lierbam appellavere, aliis cognominari essectibus digni rom: namque et serpentibus , et scorpionibus resistit; ex avino aut aqua mulsa, ut Apollophanes et Apollodorus tradunt. Folia' infantium destillationibus, quod si riasin 'vocant, illita medentur. Item contractionibus, etiam si id comitialiter accidat. Decocto quoque foveri os' saluberrimum est. Potum id pellit tineas', et renum arenas. Si cuminum adiiciatur, calculos frangit. Decoqui cum radico oportet, quae cum soliis et hircino sevo podagris illinitur. Alterum genus, quod tricoccum appellavimus '', et alio 4

4. Verrueas. Ad verbum ista lare. Eu P. cap. XIX, Pag. 232, et Ose. loe. Eit. Hann. 5. et sementibus. Apul. cap. 49, 3: . Ad serpentium morsus, et Morpionum ictus : heristia sol ago major, etc. . Hinc est, qui,d σκορπionet vov, ab essectu viis

delicei , appellatum idem Apuleius

ait. Ut ille solagineui, sie herbam soliarem Celsus vocat V. 27, tit. α Adversus ictum scorpionis : Bi- here Oi,ortet herbae solaris, quam

κώοτροπιο, Graeci vocant, Remen, vel certe solia ex vino. . HARM.f. Folia infanlium, etc. Dio Cor. loc. citat. Is ABD.

7. Σειρὶ tet, ardor capitis. adustio, ustulatio, est ceris iet membranarum ejus inflammatio τὸ καύμαὶ cum oculorum et synciis pitia cavitate, totius corporis artis ditate. febre ardente, Pallore, a pinpetontia dejecta et nonnunquam

diarrhoea. D. L. 8. G. Gron. et Al. eos. ED.

9. Potum id missit tineas. Hoc est, latos ventris teretesque lumbricos. Minori heliotropio hane vim adscri-hunt Diosc. IV. 194, et APul. Cap.

VII.

219쪽

a Io

Domine scorpiuron ' vocatur, foliis non solum minoribus, sed etiam in terram vergentibus. Semen ei est efiigie scorpionis caudae : quare ei nomen. Vis ad omnia ' venenata et phalangia, sed contra scorpiones praecipue illita. Non feriuntur habentes. Et si terram surculo heliotropii circumscribat aliquis, negant Scorpionem egredi. Imposita vero herba, aut uda omnino respersum, protinus mori Seminis grana quatuor pota quartanis prodesse dicuntur, tria vero tertianis: vel si herba ipsa ter circumlata subji-5 ciatur capiti. Semen et Venerem stimulat. Cum melle panos discutit. Et verrucas' ' hoc utique heliotropium radicitus extrahit, et excrescentia in sedibus. Spinae quoque ac lumborum sanguinem corruptum trahit illitum semen

et potum, in ero gallinacei decoctum, aut cum beta et lento. ortex ' vero liventibus colorem reddit. Magi heliotropium quartanis quater, in tertianis ter alligari jubent

ab ipso aegro , precarique cum , soluturum se nodos liberatum , ot ita sacere non exempta herba. i XXX. Aliud ad tanto miraculum': aestate viret, bruma

taiatem ; quo in morbo Prodest rara nas meiere turbidas, maentia simi iales, et tanquam injecta permixta

que fuligine nigras. Alibi sanguinem invitilem vocat. DAL. 3 6. Corto vero. Bro . ex Reg. mel edit. Princ. Graea seminis. M. A. i. Alitia adianto miracutam.

Aliud Plinio, aliud Dioxeoridi Di του est. Dioscoridis quidem id est, quod capillum Veneris

vocant ossicinae, evillaire. Plinianum . non aliud quam Dioscoridis trichomanes est, pictum n

bellio in obis. pag. 47 . H. Aliud Plinio . aliud Di seoridi

ἀδι τοv esse salso Uarduinus ariis simat. Verius dixisset Nostrum duo genera, Post graecum austo

Cois f. Clusius, II, 47, qui sere primus veram Dioscoridis plantam delineavit. ED. ra. Morylaron. Σκορπιουρον, afloris vel seminis innexione. IIA D.

- Effigie scorpionis. Est igiem illam

habot ulis, cui semen insidet. Ba. ia. Vis ad omnia venenata. Nicand. in Ther. p. 48. HARI .i3. Seminis Vana quatuor mea. De semine heliotropii majoris id Diosc. IV. 139. DA a 4. Et verrucas, etc. De minore pariter id Diosc. IV, i 94. ΗΛ D. S. Spinae quoque, etc. Qualem morbum significet obscurum est, nisi sorte sanguinem imPurum, saeculeii tum, Crassum intelligat. --nibus impactum. et dolores exci-

220쪽

l. IBER XXII. a II

I Oi marcescit: aquas respuit, perfusum mersumve sicco

simile est : tanta dissociatio deprehenditur : unde et nomen' a Graecis: alioqui frutici topiario ' Quidam ealli trichon ' vocant, alii polytrichon, utrumque ab essectu. Tingit enim capillum; et ad hoc decoquitur in vino cum semine apii, adjecto oleo copiose, ut Cri Spum densumque faciat: defluere autem prohibest Duo eius genera ': can- , didius, et nigrum breviusque. Id quod mi us est, poly- trichon : aliqui trichoinanes' vocant. Utrique ramuli nigrorem, distinxisse; sed praelata unita Madianti nempe, ut vocant, etymo logia; disertam alterius, sive tria chomaliis, descriptionem ab Dioscoride mutuari satis habuisse :jure an injuria, nihil interest, quod saltem ad medicinas pertinet. Hic enim Plinius Omnes adianti vires

Reeentioribus duci illa genera dicuntur eodem nomine, antiam GHIIus, et inplemum Trichomanes t utrumque ex Fuisum ordine. ED. a. Grati et nomen. 1nαυτ , quod ου διαίvεται : quod in aqua non madescat, sive ut ait Nicander,

quod imbres ac pluviarum stillicidia soliis ejus non insideant : in Ther. p. 6or 1χραις τ' ἀδι τι, , 3

capillum, Cui non insideant effusinuhibus imbres. . Tradit autem haec etiam Theophr. Histor. VII

ex antecedentibus, simile est. H. - Nompe quod usti uti naturae quordam artificio muros vestit, e quibus prorumpit. DLL.

4. Quidam Ollitrishon. Apul. c. 47 r . Graeci callitrichon, iidein adianion, iidem polytrichon, iidem

trichomanes... Latini capillum Veneris, iidem herbam capillarem, etc. . Sic etiam Marc. Emp. cap. vi, P. 4 S, et Galenus κατα τοπους, P. a , P. 38 I. HARD. 5. Tisgit. APul. cap. 47,tit. 2:. Ad capillos tingendos r Herba Ilitrielio in oleo trita capilli unis eii inficiuntur. . HARD. 6. Desuere autem yrohilet. Galen. de Fac. simpl. med. VI . 7, etiam ex alopecia glabrum caput capilliseonvestire ait, ἀλωπεκιας δασυvat. Theophr. Histor. VII, I 3 e Xρήσιμα δε αμντtρα προς ἔκρυσι, κερα. UI: ἐλα ω τρις με,α. Diosc. quoque IV, 136, et Marc. Emp. CaP. VI, p. 45. HAho. 7. Duo ejus genera. Haec sunt

apud Theophrast. Histor. VII. 13. Majus a Lobelio pingitur. ut dixi

mus e minus teneriusque a Bauis

hino t. m, lib. XXXVII, p. 755.

8. Alia ui trishomanes. Ita MSS. Reg. Coth. Chiulet. non ut editi.

aliis trie manes. Est enim ea ma-

SEARCH

MENU NAVIGATION