Syntaxis ornata, seu De tribus latinae linguae virtutibus, puritate, elegantia, copia. In usum mediae & supremae grammaticae classis studiosorum

51쪽

vitro fragilior. Anguilla lubricus magis. Mella duleior.

Nive candidior. Oleo tranquillior. Buxo pallidior. Glacide frigidior. Pluma levior. Morte odiosior. Fonis te purior. Pumice aridior. Euripo volubilior. Oculis charior. stipite tardior. Muliere loquacior. Ger v vivacior. Lepore timidior. vulpa fraudulentior. Asello tardior. Hirco salacior. Λ Historia. Numa religiosor. Tarquinio superbior. Scipiono felicior. Pompejo maior. Gracehis seditiosior. Cato ne severior. Fabio lentior. Hanibale vafrior. Neron: atroeton Tiberio callidior. Traiano melior. Iro pauperior. Graeso ditior. Socrate sanctior. Chrysippo acuistior. Lynceo perspieacior. Aristide justior. Alcibiade nequior. Cleopatra mollior. Milone sortior.

quomodo variantur virtutum ac vitiorum nomina,

de quibassermo incidit toties R. Primum est, ut sub santivum adjectivo immutes, ae vicissim. ut probus probitas. Fortis fortitudo. I. Haee Adiectiva cum ver-ho sum varie esseruntur, nemps iu Genitiυo: singularis constantiae vir a vel Ablativo magna humanitate est, Vel, cui summa humanitas. g. Multum ad varietatem& elegantiam valent Aojectiva quaedam , quae tum Personae, de qua sermo,tum virtuti ipsi tribuuntur. v.L.

Excultus. Perseona. Perpolitus. ornatus. Instructus. Nobilis. Clarus. Praestans. Paucis conserεdus. Nemini inferior. Florens.

Illustris. Eximius. Insignis. Conspicuus.

Exornatus.

Conspiciendus.

Praeditus.

Spectabilis.

Facile Princeps. Inclytus. Gelebris. Eminens. Fulgens. AEuens. Abundans.

Notissimus.

Hirtutis.

52쪽

Virtutis.

somemorabilis. Rarus. Exquisitus.

singularis. Non vulgaris. Praecipuus. Excellens. Egregius. Summus. Divinus. Luculentus. Exploratur. Ineomparabilis. ΛdmirabiIis. Ingens. Illustris. Praestans. Eximius. Infinitus. Conspicuus. Eminens. Incredibilis. Rara modestiae juvenis . commemora bili pietate mater. Exquisit rudeotia senator. Singulari humanitate hospes. Non vulgaris religionis sacerdos. Praecipua solertiae famulus. Excestente beneficentia patronus. Egregia docilitatis adolescens. Stimisma morum gravitate senex. &e.

Divina quadam mansuetudine praditus princera. Ad omne decorum excultas. VLuculenta hum anitate perpolitus. Explorata constantia praditus. Incredibili sapientia in fructus. Incomparabili generositate elariusimus. Admirabili relarum integritate praestans.

Eximia moderatione eo licum. q. Majorem varietatem creabit aequIvalentia , si nempe per negantes formulas vitium oppositum , aut

v de vitio sermo est, virtutem removeas. Virtutum ac

vitiorum Indiculum vide in Appen. N. XXIII. p. 94. Negantes ejusmodi formulae sunt: Minime, nihil minus oeui nihil inest. In quo nihilreperias. Remo

rus a. Alienus. Abhorrens. Vacuus. De vitiis vero aversus. Inops. Destitutus. Ignarus. Immemor. Exinpera. Derelictus. Oblitus. v. g.

Liberalis. Μ inimἡ sordidus. Abstinens. Nihil cupidus. Fidelis. Nihil miaus quam perfidus. casus. Remotus ab omni luxuria. D a buce

53쪽

3γneerus. Abhorrens a malo dolo. Ingεnnus Ab omni rusticitate remotus. GraviL A levitate alienus. dce. De vitiis. crudelis. Omnis humanitatis oblitus. Ambitiosus. Ab omni modestia destitutus. Diulans. Moderationis immemor. Impudens. Pudoris inops. Incialitis. Ab omni lepora derelictus. ixe.

Quomodo variantur ea, qua ad bumanas afectiaones pertinenιὰ M. Assectiones hae,quibus nempe varie afficiuntur homines, etiam motiones vocantur &perturbationes, & vulgari nomine passi nes, quod iis graviter perturbentur, & angantur animi. De earum numero disputant Philosophi. Aliae vehementes se ni seu violentae, leniores alia. Inter vehementes sunt: amor & quae huc pertinent cupiditas seu cupiditates, libidines, avaritia, desiderium. Ira, odium, indignati O , inuidia, vindictae studium, furor, audacia, rambies. Dolor, tristitia, sollicitudo, anxietas, desperatio, timor. Lenioribus accensentur spes, miseratio, laetitia, &c.

Hae perturbationes gradus suos habent &naturalem progressionem. Primo, enim arcere a me iram v. o studeo. a. Tum causa aliqua moveor ad iram; itaque 3. Concipis iram; subinde q. Augetur ira, s. Stim, versor in ira, 6. Alias minuitur, & 7. tandem a me deponitur. Singuli gradus varietatem admittunt laetissimam, quae non affectionibus tantum supra memora-

54쪽

tis sed & magnam partem virtutibus vitiisque eum delectu attribui potest & applicari, excepto gradu quinto sum, versor in ira; quae enim ad id variandum infra subsicientur verba, Violentis affectibus maxime conveniunt. l.Quismmodu variatur, Arcere a se affectione Θα

Declinaro Repellere vitare

Excludere iDefendere I

I ter obsepire viam praestruere

i, amorem

obstare

occurrere

obluctari opponere se c

repugnare iresistero

Viam praeli ruere . abstinera 4 se ab amois

Bditum praecludere lamori eontinere 3 rg. Reniti f imune esse ab l

Praevertere I pugnare 4 in amorε. prohibere Iase amore.

gr. Declina quantum potes. longe a te repelle, eaute devita, exelude a te eupiditates effraenatas. Obis sta principiis, 'iam praeclude, occurre, praeverte libidinum fomentis .imunem te serva,contine te ab ira &c. II. siti; varia r illud: moveri. incitari ad affectionem aliquam antitare Irritare Pellieera Illicere Allicere Nover

ineendere irretire aliquem ad illaquearer vel in iram eonstringerei assare

' illigare'. constringere

aliquem a.

55쪽

Pertrahere Impellere Adducere Conjicere Pertrahere Trahere Sollicitara Agere Redigero

Clere creare afferre cisterr aliquem ad infigere vel tu iram' injicere conflare obtrudere ingerer inserer eonflara

gr. Dictis obscaenis Deile ad inhonesta, amores, libidines trahuntur, pelliciuntur incitantur&c. adcit in scentes improvidi. Levi saepe momento inflamamur, incendimur exardescimus, irretimur inanium reru deos derio. Unicum verbulum ei magnum dolorem inoiecit, amavit, consiluit, obtulit &c. III. Ut variatur : Conei pere seu admittere affectio. nem aliquam

3 Haurire ai degustare Il concipere dolorem. γse dolori susei pero Addicere

Deder Tradere commitere Permittera Pate sacere Viam pandereia Aditu praeberes Locum dare

Ceder . .

succumbere Concedere Naseitur

Oritur l

ν dolori

dolor delibare admittera ingredi incidere Prolabi delabi agi invad exardescere sapi

γ in dolorem.

56쪽

immigrat in me dolor. . . g. Victus tandem cessit, se dedidit, permisit. patefecit aditum dedit voluptati. Cupiditata tactus .ca Plus est. Amor in eum immigravit. Ex aspectu uno ingens in ejus animo ortus, enatus ardor. Incidit, deis lapsus est in amores. Hausit totis pectoribus, suscepit, admisit amorem &e. IV. Augere affectionem. Reuero. corroborare Exacuere auger. Riere fover. Pascere adolestit Nutrire . inolescit amplifieare ' in 'xςm invalescit Exaggerare ingravescit Firmare incrementia capit Intende re crescit

Confirmare I xlistii J

somentum dare laceessione lacero jΕ. . Eius rei memoria mirum in modu intendit,aeuit..xaggeravit, corroboravit hominis tristitiam. Ex ea commemorati ne erevit admodum invaluit, adolevit doIoris acerbitas,&e.

Perculsu esse 4 Amore percitum i eupidita

aestuare tibus ira exaestuare dolore inis agitari vidia via.

Implicari depravari corripi abripi irretiri manciparto Am racupiditatibus ira

Subigi

57쪽

subigi

angi

exerceri ardere caecari obcaecari calere

accendi capi , servero flagra1.

duei inflammari

assisti

assilctari

furere Iangueraligarietanstringi impelli impleri repleri opprimi dissolvi

attineri offusearlurgeri Perire concitati mergi

interimi discerpi Exedierodi

3 Insanire stimulari efferri efferari vinci absorberi

obstringi

torpere tumere

turbari Perturbariamei confundi elidi Permisceri

Commoveri Amor

eupidita. tibus ira dolore ininvidia, via. dictas studio, tristi. tia solliciis tudina

obnubilari depasci indulgere

obsequi tservire more gerere Amore

cupidita. tibus ira dolore invidia, viris dictae studio, tristitia sollictis tudine.

Amori Parere 3 eupidita- obtemperare tibus&e.

morigerar satisfacer

dedere satradere is sauciari

consanetari vulnerari torreri

distrahic nvelli Amor cupiditaistibus &e. confie

58쪽

eonfici tabescera differri Amora torqueri Amore configi cupidita. Vexari cupidita- frangi tibus ira devorari libus ira Ianiari dolore in. uri dolore in discruciari vidia .vin- eonsedi vidia, vin excruciari dictae stu- exulcerari dictas stoia raptari dio, tristi- jugulari dici, trissi- morderi tia sollici. excarnificari ita sollici. dilaniari tu diae. lacerari tudine.

sterni divelli

cruentari . .Homo metu perculsus, percitus,sui impotens Huismo ardens ira, aestuans, taeeus, occaecatus, servens, flagrans, inflammatus iracundiae saeibus, &c. invidiae sti. mulis consessus, laniatus, cruentatus, convulsus, commotius, &c. Torquent hominem, devorant, urunt, iugulant cupiditates effraenatae. Indulget malesanus libidinibus suis. morem gerit, &e. VI. Affectionem minuere. Domar.

Temperaro 'hebetar: refraenare cohibere amendare frangere

comprimere placare

oppugnare sinfirmare

iracu Premere levare

di amasanare sedare corrigere eastigare

moderaristaenare refrigerar. delini ro

inhiberedemitigare mollireplacare

eri per dissipare

supprimere

s eicere

59쪽

migrat .

remitti E.g. Amicoru monita domuere utε unque;hebetarunt. placarunt homininis impotentiam. Exemere homini furorem. Ex eo nuncio remist, subsidit, lenitus est paulum dolor. Philosophia hominis ardentem indoialem correxit, suppressit, emollivit, temperavit,castiga. vit, stogit. &c. VII. Affectionem deponere.

Explieare se a

disjungero expedire depurgareeliberaro exsolvare absolvero abstrahora evolvere eripere averterae vellera exuer segregare .X pungaro eradere submovergexeluder .seeludere exturbara abiger exigere

se a dolore

ex animo dolorsimo Abdicar egerere ejicer rejicere ei urar ablegare relegare proscribere amoliri amitteremissu sacere

exonerare

depellere

Ponere repudiare abrumpere extinguere restinguer extirpare eradicare axterminare eliminarat rugre

ex anim dolorem.

profligare

60쪽

profligare

fugare vincere deserere renunciare irae migrat exarescit

exolescit desinit cmoritur luctum

amor extrudere excutere

transiugit decedi eremittit in tergit extinguitur conquiescit

luctum dolor.

Eg. Totus a se alius est .amores omnes ex animo e je- eit, et movit .erast. abegit suo, ut jam non eundem homInem crederes. Restinctus, oppressus tandem est illa tibi dinum saevities. Segregavit a se, disiunxit amores, se ab amoribus segregavit. Conquievit, remisit, decessit, excu mus, eliminatus, zXteris minatus est furor. &c.