장음표시 사용
161쪽
0uum, vel a pueris, romanorum scriptorum nitori assuescamus, qui Augusteo praesertim saeculo provenerunt, in iis plerique conquiescimus, qui nunquam latini sermonis incunabula, aut deteriorem illius aetatem persequamur. Hinc autem sit, ut complura nos deficiant litterarum praesidia ad romanam antiquitatem penitus cognoscendam. Si enim parumper animo cogitemus, quam arcta cognatione populorum mores et litterae devinciantur,
iam illud est perspicuum, nunquam fore ut nobis de romanae gentis humanitate verissime liceat iudicare, quin ad litterarum latinarum originem primo 'assurgamus; tum vero, notata earum progressione atque amplitudine, senescentes quoque et ad nihilum serme venturas, per varias rerum mutationeS
162쪽
16 contemplemur. duapropter adolescentibus, latinae eloquentiae studiosis, in brevi veluti tabella, litterarum latinarum vices spectandus exhibere constitui; ratus me optimum lacturum, si meam commontationem in quatuor potissimum partes digererem. Et primo quidem historiam criticam breviter perstringerem latinae linguae et latinorum scriptorum ab antiquissimis temporibus ad Sillae dictatoris obitum; deinde auream illam aetatem expenderem, quae inter Sillae et Augusti mortem intercessit; tum sequioris aevi constionem spectarem, quod ab Augusti excessu ad Hadrianum pertinet; postremo in illud spatium inquirerem, quod inter Hadrianum et 0doacrem emuxit; qua nimirum tempestate Romanorum litterae ad occasum vergere
163쪽
AB ANTIQUISSIMIS TEMPORIBVS AD SYLLAE OBITUM, QUI FUIT ANNO POSΤ URBEM CONDITAM DCLXXVI.
DE ORIGINE LINGUAE LATINAE...'e. primordiis latini Serm0nis dicturo ea primum pedidissicilis quaestio occurrit, quae iamdiu ductos h0mines torquet, de primis Italiae inc0lis. Namque in linguarum originem frustra inquiras, nisi prius p0pul0rum migrationes et sata iam animo fueris assecutus. Quum autem complures hac de re, eaedemque discrepantes sententiae fuerint prolatae ), illorum opinio n0bis maxime probatur, qui contendunt, PelaSg0S. Tyrrhenos. Iberos aliqsque ex Asia in Graeciam pariter atque in Italiam fuisse pr0sectos 2).
sententiarum discrepantiam Vide apud DIONYs. ΗΑ-I et I - I. N. FLΝcci 3I. De origine et Marburgi Cattorum 1 35 in-4',
164쪽
Huiusmolli sententia, qua docemur. Graeciae atque Italiae populos e0dem genere suisse prognatoS , acerrimum vindieona habuit Theod0rum nychium l , virum
olim apud Bula vos maximae existimationis, quem complurps ex recentioribus 2) secuti sunt. II inc autem neces Sario conscitur. linguam graecam et latinam uno eodemque sonte fluxiSse, et sororio inter se vinculo
Iam illud quo que verisimillimum videtur, latinam
linguam, perinde ac graecam, dialectiS divers0rum pollulorum fuisse conflatam 33, qui in unam gentem c0auerunt. Quemadmodum vero dialecti citius fuerunt expolitae in graeca regione . ingeniis expr0mendis aptissima; ita apud Italos diutius incultae atque h0rridae permanserunt inter vitae pastoralis Simplicitatem, inter agrestes incolarum mores s), qui a finitimis bello continentor vexati, innumeris rerum conversionibus iactarentur. Ex his autem dialectis ea polissimum Praevaluit, quae intractu regi0nis erat, quam Tiberis sinit, cuique postea
Latio nomen fuit. Per aliqu0t saecula. tum graeca tum latina lingua si eviguit, ut neutra quidpiam a sorore mutuaretur, et suis unaquaeque viribus tantummodo cresceret. At dum graecB. elegantissimis iam scriptoribus florens, Suis ipsa vestigiis insisteret, latina , cuius perpauca exstarent monu-
latinae. pag. 45T. - ΛNDR. BORRICHII. De fatis et aetatib. Variis ling. lat. , pag 2, 3. - I. G. WhLcUI, Hist. crit. lat. ling. Lipsiae 1 6l, in 8'. cap. I. 2 4, pag. 28 et seq. - CHR. WRIZ. De religione romanorum antiquissi ina, partie. I. Tubingae 1845. - G LVANI, OP. Qit., yag. 32 e Seg., 229 e Seg. 270. I V. THEODORI RYcgii Dissertatio de primis Italiae colonis et Aeneae adventu. Lugduni Batavorum 1684. in-lol. 2ὶ LANai. Saqqi di linqua et rusea e di altre antiche d Italia ecc. Roma 1789, 3 VOl. in 8'. - Deoli Etruschi. Disserta-zione dein abula G. B. ZANNONI , Firen Ze 18I0, in-8'. - A. E. EGGER. Latini sermonis vetustioris reliquiae Selectae etc. Ρarisiis 1843. in-8' ίν. Praelat . pag. XI et seq.ὶ aliique PaSSim. sM GALYANI. Op. cit. . pag. 48 e Seg., 98. M Ille rudis. ille pastorius populus vereque terrester. FLOR. .
165쪽
menta, mai0ribus mutati0nibus obnoxia, a pristina illa sorina sic desciit 1), ut qua tempestate Pyrrhus in Italiam cum copiis venit, R0mani atque Epirotae diverso penitus serm0ne iam uti viderentur. Sed p0stquam immani0re cultu expoliti in litterarum originem Romani c00perunt inquirere , tunc enimver0 ex utriusque linguae c0llatione ipsarum assinitas patuit; tunc demum c0gnitum est, latinam linguam ad aeolicam praesertim rationem accedere 2), atque 0pinionem
illam de Orientalibus in Italiam traiectis , iam populi
Serm0ne et poetarum sigmentis late. celebratam , inter aniles sabulas n0n esse vi mandandam. Caeterum c0mmunem hanc graeci et latini sermonis originem quatuor praeSerlim argumenta c0nfirmant; qu0rum primum eruitur ex ipsis litterarum larmis, quibus utraque gens uteretur 3); alterum ex elym0logia ;tertium ex multis v0cibus, Graecorum et Latinorum communibus atque idem plane signis cantibus ; quarium denique ex grammatica rati0nu, quam συντ α ιν Graeci V0cant. Qua quidem p 0sita linguarum c0gnali 0ne, hoc praesρrtim intelligi volo, laustra niti latinarum litterarum studiosos ut aliquam d0 trinae praestantiam consequantur. Si graecas ne leviter quidem alligerint.
Et formae, ait. litteris latinis, quae veterrimis Graecorum. Haud aliter PLIN. II. N. , vi I. I: Veteres litterasὶ graecas luisse eaSdem Paene, quae nunc sunt latinae, indicio erit delphi ea tabula antiqui aeris, quae ealliod te in palatio. dono Prineipum Minervae dicata in bibliotheca cum inseriptione tali r Nα σικα ς Τισαμδεου 'ΑΘηναοῖς
166쪽
Si in an liquissimam latini sermonis aetatem inquiramus, omnia tenebris circumfusa nobis obversantur quamdiu regnum Athanum stetit. Nulla enim Supersunt monumenta, ex quibus vagientis illius latinae linguae conditio n0bis innotescat. Quare hoc tantum licet assequi coniectura, priscam videlicet italicorum populorum linguam agrestibus ipsorum moribus apprime respondiSSe. Post R0mam vero conditam, usque ad annum urbis ducentesimum quartum et quadragesimum, quo regeSsuerunt exacti, perpauca etiam exstant monumenta, quae latini sermonis vultum atque indolem nobis exhibeant. In his Mrro enumerantur carmina, quae pertinebant ad ritus relligios0s atque ad invocationes deorum immortalium. Quum enim, uti habet Plato in Phaedono i), nihil
sit tam cognatum montibus nostris quam Bumeri, quorum summa vis carminibus est aptior et cantibus; ita apud Romanos haud aliter atque apud Graecos, in Sacris mature uSurpari coepti sunt lirmni, quibus deorum la des celebrarent. Huc accedunt carmina , quae vel assa voce 2 vel ad sides et tibiam canerentur in epulis aut in funeribus 3), ad clarorum virorum virtutes praedicandas; tum vero ballistea et saltatiunculae, quas milites et tunicata plebs in duces triumphantes iocii lariter iacta-
s3ὶ TLLL. , DB leg. II, 24; 43 V. LIV., IV, 20. 53; V, 49.. VII, I0, 38; X, 30; XXlV. 29. - Versus Iudjcri in Romanorum Caesares priores Olim compositi. Ed. G. II. BERNsTEi N. IIalis Saxon. 1810. in 8'. - Ηuiusmodi suit vulgatissimum illud carmen. quod Iul. Caesaris
167쪽
LIB. I. - CAP. II. 210mnium quidem vetustissimum latinae linguae m0numentum , ex c0mmuni eruditorum sententia , est Carmen Fratrum Arvalium, qu0d nonnulli ad R0muli, plerique vero ad Numae aetatem reserunt. Hoc Sane, ad
linguam qu0d attinet, adeo distat a reliquis vetustioris aevi m0numentis, ut hactenus praestantissimi philologi vix probabilem inde sensum exsculperent l . Ad Numae aetatem pertinent etiam Hymni Saliares 23,
milites in gallico triumpho, eius currum prosecuti canerent SVET. , Iul. , XL lxὶ :Gallias Caesar subegit, Nicomedes Caesarem: Ecce Caesar nune triumphat 0ui subegit Gallias: Nicomedes nunc triumphat, Qui subegit Caesarem. Huius etiam modi fuere cantilenae in divum Aurelianum compositae, quibus, uti ait Fl. Vopiscus, pueri, bellicam Imperatoris virtutem celebrantes, diebus festis utilitaritur salti tabant: Mille, mille, mille, mille. Mille. mille decollavimus. Unus homo mille, mille, Mille, mille decollaVimus, Mille, mille, mille ViVat, 0ui mille, mille occidit. Tantum vini habet nemo, Quantum fudit sanguinis. 1ὶ V. Acta Fratrum Arvalium sub Imp. M. Aur. Antonino Εlagabalo, ex marmoribus modo in urbe repertis deseripta. Bomae II 8, in-fol. - C. MARINI, Gli alti e monumenti dei Fratelli Arpali scolpiti Oia in tavole di marmo, ea ora ra cotti, dici strati e commentati. Roma 1 95, vol. 2 in-4' LANZI, Sastolo di lingua elrusca. I, 8. I, tom. I, Pag. l4I et
168쪽
qui mense marito a Saliis, Martis sacerdulibus 1 , canerentur. II i quidem cantus, quos paSSim veteres Scriptores commemorant 2), temporis iniuria interciderunt, si brevissima tantum fragmenta excipias , et Singularia Iaedam v0cabula, quae apud grammatic0s occurrunt 33. ua tamen in re est animadvertendum, n0his non eSSO exploratum, uirum huiusmodi reliquiae ad vetustiorem aetatem pertineant, an suerint temporis lapsu interpolatae. Hoc unum cors'iit inter omneS, tum cantuS Fratrum Arvalium et Saliorum, tum reliqua carmina , de quibus Supra commemoravi, h0rrido illo Saturnio numero suiSSe conscripta, cuius formam nobis olim tradidit Terentianus' Maurus 4) nuperrime vero Ioannes Galvanius s5), cuius ingenio et doctrina, maxima italicis originibus lux fuit ad mola.
Op. cit. pag. 78. - Inter hymnos Saliares sunt etiam recensenda axamenta seu assamenta. hoe est priva poss-mata in Ianum, Iunonem et Minervam conscripta, de quibus disserit Sc LiGER in Coniectan. ad Varr. L. L. Vi. IJ V. apud POLENΓΗ Supplem, antiq. rom. TOB. GUTBER-LETH. De Saliis, Martis sacerdotibus apud Romanos lib. sing
Manuos, Pescia, Sallas virgine S. - PAUL. DIAc., Epit. Festi ad V. a X a m e n t a. - MACROB. , Saturn . . I, II.
Romani, pag. 3 e sest.. - Studio 12, Dei verso Saturnis. a 454 e seq.) llii gravissimis argumentis confirmat vir eruditissimus . tu vetustioribus illis Romanorum carminibus, rhyt
169쪽
Haec breviter de vetustioribus monumentis, qude num meris essent adstricta ; gradum facturus ad ea, quae soluta oratione suerunt exarata, et primo quidem ad
regiarum legum fragmenta ), quae antea dissusae et diSsipatae, postea vero a Caio quodam Papirio 2) in
unum c0aciae, iuris civilis Papiriunt nomine fuerunt
Ad regiarum legum aetatem pertinent etiam Annales m imi, qui memoriae publicae retinendae cauSa a p0ntificibus maximis perscribebantur 3), quique post urbem a Gallis captam, anno sermo trecentesimo, Sexto et Sexagesimo, incendio fuerunt absumpti 4). Hactenus de latinae linguae monumentis, quamdiu Romani regibus paruerunt 5 . Exactis autem regibus , translatoque ad cousules imperi0, Romani bella bellis serendo adversus Sabinos, Latinos, Hernico. , Volsc atque Aequos, rei militari potiusquam litteris intenti, per aliquod tempus humaniorem cultum neglexerunt.
mum potius quaru metrum esse spectandum; ita ut ad aurium tantummodo mensuram exacta, similiter decurrentibus spatiis continerentur. Ex illis autem carminibus contendit, nati casPOeseo, primordia esse repetenda. 0uum enim uali recentiores rhythmicis versibus voces in une addidissent similiter desinentes, illud italici carmio is genus Ortum est, eui nomen fecimus rerso rimat . IJ Be iae leges passim commemorantur a TLLLIO in oratione Pro Rabirio, V; in lib. de republ. . II, 14; V, 2 - ab A. GELLIO IX, 3 - a SERVIO ad Aeneid. , VI, .860; XII, 836 - a FESTO ad Voc. y e 1l l e e s - ab Au REL. VIcTORE in Numa - ab ALGUSTINO . Civ. Pei, II, 16. Cl. BAcΗ, Hi St. iuris prud. rom-, Ι,1. - Sc ΗΕΙ-BNER, Excurs. ad Tacit. , Ann. . III, 26, Sive de legibus rom. regiis. Erlard. 1824, in-8'.
2) Fuit Caius hic Papirius aequalis Tarquinii Superbi. V. POMPON., me orig. iuris, Dig. I, 2).
3ὶ TULL. . De orat. , II, 12. 4ὶ LIV., ΗiSt. rom. , VI. 1. - Huc accedunt Libri pontis cum vel ponti licii, Libri augurales TULL., De Dal. Deor. , I, 30; de rep., II, 31ὶ, Libri magistratuum LIV. IV. ; Ix, 18l, Libri lintei LIV. IV, 8, 18, 20 et 23; X, 38; PLIN. . II. N. , xIII, 21ὶ, ad quos adierunt Vetustiores historici romani. O TuLL. , Du orat. , I. s.
170쪽
24 HISTORIAE CRITICAE Quare ab initio consularis imperii usque ad annum ur- his trecentesimum Secundum , qu03 decemviri suerunt creati . nullum exstat litterarum romanarum monumentum. Post creatos decemviros, primo sese nobis osserunt Dagmenta legum xII Tabularum, uuas amplissimis lau
dibus esseri Tullius in libris do 0ratore ). Nimirum
quum gravissima certamina inter Patres et plebei 0s perpetuo eXardescerent, nec regiae leges ad quaslibet litos dirimendas. atque ad rem publicam rite administrandamium satis esse viderentur, R0mani de novis legibus so- rondis tandem cogitarunt, quae ad aequandam civium libertatem pertinerent. Itaque ex senatusconSulto tres consulares 2 in Graeciam miserunt, qui Solonis leges descriherent, et graecarum civitatum inuituta , mores iuraque noscerent. Quum p0st triennium legati cum atticis legibus Romam rediissent, placuit creari decemviros, quibus cura novi iuris condendi mandaretur. Hi,
adhibito in consilium Hermod0ro quodam Ephesio 3), philosopho tunc sorte in Italia exsulante, ius omne publicum privatumque in xii Tabulas digesserunt 4).sIὶ TULL. . De orat. . I. 43 et 44. 2ὶ Missi legati Athenas Sp. Postumius Albus, L. Manlius ,
P. Sulpitius Camerinus. 3ὶ LIV., III, 3I et seqq. - PLIN. . II. N. , XXXIV, 5, testatur. Hermodoro huic Ephesio statuam in comitio publice positam fuisse, propterea quod decemviris leges Solonis esset inte pretatus. Huic sententiae suffragatur GRATAM Oratio de Hermodoro Ephesio, vero x II Tab. auctore . An n. acad. Groning ann. I816-18i , Groning. 1818, in-4'. - Ct. HAECA ERUANN, Vindiciae antiqq. rom. , lasc. Ι, De legislationis decemvirali. Gryphias 1843, in-8'. 4ὶ Livianae huic narrationi de legatis romanis in Graeciam missis sidem retrahere conati sunt Vicus. NIEBuΗRUS, LELIqvRE, Commentat, de leg. XII Tab. Lovanii 1827. - Εx adverso huiusee veritatem tuentur ZiMMERN, ΗΠGus, SEB. CIAMPIUS, NO-vum examen loci liviani de legatis rom. Athenas miSS. etc. Viinae I 821. - Cosv N. Disput. hist. iurid. de origine et lontibus leg. XIΙ Τab. Amstelod 1829, in-8' - GRAVERT , De XII Tabul. sontibus atque argumento, Lingen 1836, in '. - R9ULEZ. Sur ι enuoi d'um d putation en Griae tors de la leoislationaea xi I Tables. Belge l8al.