장음표시 사용
571쪽
EAquium, ac famam Demosthenis, aut Ciceronis Incipit optare, totis Quinquatribus optat II s cui uis adhuc uno partam colit asse Miservam, Quem sequitur. custos angustae vernula canae . Eloquio sed uterque peris oratore utrumque . Largus exundans leto dedit ingenii fons.
Ingenio manus es, oe cervix caesa: nec umquam Iaci
Sanguine caussirici maduerunt resera m illi . o sert atam natam me Consule Romam Antonι gladios potuit. contemnere , si soOmnia dixisset. ridenda poemata malo, Quam te, conspimae divina Philippica famae , ras Volveris a prima quae proxima. Saevus illum Exitus eripuit quem mirabantur Athenae mentem, oe pleni moderamem frena theatri . Diis sile a erss. genitus, fatoque smsero, siuem pater ardentis mclsae fuligine lippus i3o A carbone, m forcipibus, gladiosque parante Incude , oe luteo Vulcano ad rhetora misi.
Quum poeta noster adhuc ostenderit, , diis Vitias δc honores, quae tantopere ab homi nibus
572쪽
A I. A. VULPIO ET PLICATA.nibus expetantur, multis exitio fuisse; nunc eo transit ut ostendat, eloquentiam ipsam, facultatem in rebuspublicis permagno aestumari solitam, saepius obesse quam. prodesse viris eloquentibus i idque Demosthenis &Ciceronis exemplis praeclarissimorum scit cet oratorum, confirmat: qui ambo non aliam ob caussam perierunt quam ob dicem
di copiam & excellentiam. Hoc igitur paullo ante descriptis versibus sibi vult Iuvenalis. o Pueri fere omnes qui heri aut nudiuster- tius occoeperunt ire in ludum litterarium , si & apud magistellum quempiam, rhet rem puta vel grammaticum ignobiliorem,
se cui assem Linum, tenuem videlicet mero,, cedulam quot mensibus persolvunt, . in ,, primis rhetoricae vel grammaticae rudi.,, mentis exercentur, ea ratione Μinervam colentes , Deam ingeniorum & littera- ,, rum praesidem: pueri, inquam, quos ad ,, praeceptorem euntes comitatur servulusis verna, nimirum domi ex ancilla natus,
,, cum aliquot libellorum capsula, quae ipsa is portanda & custodienda committitur: hu-- jusmodi pueri, spes hominum verius quam
is homines, eo Votorum suorum audaciam propellunt, ut Demosthenis vel Cicer is nis
573쪽
se nis eloquentiam , & partam eloquentia is gloriam ac famam, sibi optare incipiant , is proque illa obtinenda Μinemae supplicentis ac Vota faciant, praecipue quum ejus diesse sesti advenerunt , quos a numero & a-- triis Romani appellant Quinquatrus. rum Demosthenes & Cicero, quorum prae--. stantiam consequendam sibi proponunt ,, pueri nostri, uterque facundiam suam pereundi caussam habuit: utrumque miseri rabili mortis genere sustulit fons ille herrimus ingenii, qui nullis prope finio bus contineri & coerceri posse videbatur. - Νam, ut de Cicerone primum dicam r,, ob eloquium tantummodo & ingenium . ,, ejus caput & manus, jussu Μ. Antonii se Triumviri, adversus quem summus Ora- ,, tor quatuordecim Philippicas recitaverat. ,, a Popilio Laenate abscissa est , & assiva
pro rostris: quae rostra numquam cruen-
,, lata suerunt sanguine caussidici mediocris , is cujus nulla paene ratio haberetur. Et Ci- , , cero quidem haud contentus gloria quam se ex dicendi arte, caussisque orandis colle- gerat , VersuS nonnumquam factitabat . ,, Quum vero de Consulatu suo libros camse mine scripsisset . facinus egrmium suum is lauἀ
574쪽
,, laudare t Volens, nempe conjurationem Ca se idinae a se Consule detectam atque Op- pressam , hune inter ceteros Versum esse fudit, . O fortunatam natam me Consule Romam l .se ob quem versum male sonantem, &, ut ,, quibusdam videbatur, absurdum, ab adj,, versariis & obtrectatoribus . irrisus fuit . . ,, Erat enim Cicero, , si verum fateri vu- , , tumus, Orator quidem Vehemens, & co- piosus: poeta Vero excςllens non item .se Nihilominus . extra periculum. fuisset Μ. Tullius, potuissetque satellites .& scariosis Antonii non timere, si scripta ipsius o. mnia mediocritatem, vel infantiam etiam se praetulissent, qualem Versus ille praesert o,, Ego Vero, ut capiti meo bene consulam , Optaverim potius malorum & ridendorum is poematum auctor esse, quam divinae ib
is lius Philippicae quae statim post primam
se legentibus occurrit, nimirum secundae ris tametsi ea per ora hominum volitet, fa-- mamque ingentem ubique locorum, pro-- pter vim dicendi: admira bilem ,. consecuinis ta sit. Atque hunc vivendi exitum ha- is buit Cicero, tantus Orator. I Quid . Dein se mosthenes 8 Hic etiam, non vir eloquenS,
575쪽
3, at eloquentia ipsar quem verborum fi ,, mine exundantem, atque in theatris, s ,,-ris, basilicis, aliisque publicis locis, fre- quentissimo conventu, civium animos eo pacto regentem quo magistri solent seros equos frenare, populus Atheniensis admi- ,,' rabatur ἱ hic quoque, inquam, crudelem se vitae finem sortitus est . omnino igitur , dicere oportet , Demosthenem Diis iratis D in lucem editum, atque magna fatorum acerbitate quem pater ejus, cultellorum D faber, cui lippiebant oculi fumo & λ-- ligine massis ferreae positae in camino a ι, ' denti; ab instrumento fabrili, nimirum a carbone , sorcipibus , incude , super ,, quam fabri ferrarii gladios malleo duisse eunt, misit ad rhetoricae magistrum ; ne is amplius 'egregiae indolis puer sordidis at-s, que abjectis Vulcani sacris, at Minervaris nitidis & illustribus operaretur. ,, Sententiam horum versuum exposuimus e nunc verba, locutiones, eruditionem persequamur. . COMMENTARIUS.' V. I3. TOTIS cuinquatribus optat J Quinto die ab Idibus Martii, Romae sessa Μῖ.
576쪽
nervae celebrari incipiebant, quae totos quinque dies perdurabant. Unde appellata viis dentur Quinquatrus. De his diebus sestis, ritibusque ac caeremoniis quae in iisdem ser vari solerent, ita Ovidius lib. 3. Fast. v. 8ος. - dies media. es I sunt sacra μου - . Nominaque a junctis quinque diebus habent.
- Sanguine prima vacate nec fas concurrere sero.
Caussa, quod es illa nata Mineris die. Altera, tresque super frata celebrantur arena. Ensibus exsertis bellica laeta Dea es. Non solum autem Quinquatrus dicebantur haec festa , verum etiam Quinquatres , &Quinquatria . Hos dies praecipua quadam
religione colebant ludimagistri, & pueri st
diosi litterarum: scholas itaque occludebant,& Μinervae studiorum praesidi supplicabant, ut sibi propitia esset, atque acumen ingenii largiretur. Sicuti autem quintum diem post Idus Μartias Quinquatrus Vocaverunt Romani , & ab eo quatuor etiam sequentes; ita, Tusculani tertium diem post Idus appellabant Triatrus, sextum Sextatrus: e dem paΩo Falisci, decimum Decimatrus. quod testatur Pompejus Festus de Verborum
significatione. v. II 6. QUISQUIS adhuc uno partam colit asse Minervam J Ange-
577쪽
lus Politianus , Mir doctissimus , ' qui . suo
tempore' in litteris regnabat , Μiscellaneo. rum cap. a I. reprehendit Domitium Calde-rinum, quod is in Commentario ad Satyras Iuvenalis hunc versum perperam explicaverit e sed neque ipse perspexisse mihi videtur
quid sibi voluerit ri poeta noster. Verum est quidem, stipem seu mercedem quam grammaticis & rhetoribus pueri peribivebant , .mine alm dictam: sed id explicandum erat, nisi fallor , 'quid sit colere uno asse Mnemam partam. Ego quoque symbolam
meam in medium afferre non Verebor. Di- lscipuli i juniores, qui nuper curriculum studiorum ingressi fuerant, mercedem exiguam lpraeceptori solvere consueVerant, puta unum assem. Colebant igitur Μinervam, hoc est sacris ejus operabantur, quam minimo pretio . quid enim vilius uno ara singulis mensibus persoluto Quare autem partam Miae mam poeta dicit quoniam scilicet primo Quinquatruum die puerperium Iovis celebrabant , qui Μinervam e Capite suo peperisset, ut perhibent fabulae. Repetamus verissus Ovidii paullo ante memorasOS: a dies media es ἰ sunt sacra Miservae: - .: Nominaque a junctis quinque diebus labent .
578쪽
A I. A. VULPIo Ex PLICATA. 273 Sanguine prima vacat nec fas concumere ferro.
Caussa, quod es illa nata Minerva die . Hoc est igitur parta Minerva. Quod neque
Politianus est assecutus. V. III. QUEM sequitur custos angustae vernula capse J Vernula o ποκοροτικῶς est puer verna : scilicet non
pretio paratus , quemadmodum servi reliqui , at ex ancilla muliere natus domi . Capsa vero angusta quam post herilem filium, ad ludum litterarium euntem, portabat & custodiebat hic vernula, pauci libelli continebantur, quibus in schola utendum erat. Codices hodie sacculis inclusos gestare mos est; quos olim capsis circumferebant. Hos famulos pedissequos, a capsulis serendis& servandis capsarios dicebant. Quo perti. net insignis locus D. Augustini Enarratione in Psalmum 4 o. num. I . Major , inquit , serviet minori, modo impletum es e modo, fratres , nobis serviunt Iudaei , tamquam capsarii nostri sunt, sudentibus nobis codices portant. Harum capsarum & capsularum, in . quibus libri condebantur, meminerunt Horatius 3c Catullus. Ille Satyra Io. libri I. V. 6 I.
Quale fuit Cassi rapido sementius amni Iugenium g capsis quem fama es esse librisque
579쪽
& sub calcem Epistolae i. libri a.
Cum scriptore meo eapsa porrectus aperta Deserar in vicum vendentem tus odores ,
Et piper, m quicquid chartis amicitur ineptis . Hic vero Elegia illa pulcherrima ad Μanlium V. 33 Nam quod scriptorum non magna es copia apud me, Hoc sit, quod Romae vivimus e illa domus , Illa mihi sedes , illis mea carpitur aetas IHuc una ex multis capsula me sequitur . V. ΙΣΟ. INGENIO manus es, o cerυ
caesa J Hujus rei, praeter ceteros , T. Livius testis est libro Histor. ab U. C. CXX. ex quo libro cum plurimis aliis egregii operis injuria temporum deperdito, fragmentum quoddam servavit nobis Μ. Seneca Suasoria 6. Narrat igitur auctor celeberrimus , Ciceroni relato jam in proscriptos,& fugam capessenti , quum promineret eae lectica, & immotam cervicem praeberet, a satellitibus Antonii caput fuisse praecisum. Quod stolidae crudelitati militum satis non fuit: manus etiam quoque praeciderunt, eX- probrantes ipsis aliquid scripsisse in Ant nium . , Qui caput praeclari viri ad se per-- latum,
580쪽
latum , inter duas manus in rostris poni jussit. Homines Vero praetereuntes , lacrimas cohibere non poterant, neque trucidata ejus membra intueri, quem toties ex eo ipso loco verba facientem , cum admiratione eloquentiae audiverant. V. IZO. NEC umquam Sanguine ea dici maduerunt ros
pu illi J RUtra dicebatur locus quidam in
sero , non procul a comitio . Eum locum ita dixerunt, quod L. Furio Camillo, C. Μenio Coss. naves Antiatium, qui adversus Romanos male pugnaverant, partim incensae fuerint, partim in navalia Romae subductae: rostrisque earum, suggestum in soro exstructum adornari placuerit: ut resert Livius lib. 8. In Rostris ferebantur leges, agebantur caussae , habebantur conciones . Fuerunt & nova Rostra ad Palatii radices. Rostra vero navium, a quibus nomen ejus loci ductum est, fuerunt pars navis in prora primore, magis exporrecta, & acuta in modum cunetis A rostris avium, Vel aprorum , quorum valde similis fieri solebat, eam appellaverunt . Inde naves rostratae,& coronae rostratae, quibus donabantur imperatores qui navali proelio vicissent. Porro quum secundo vento & remorum imis