장음표시 사용
121쪽
: LAURENTII V ALLAEphnur sterierecti. -Vna,quod laterpretum e Graeco noreperimus hanc apud illos de rentia. ippe quil Graeci una tantum habeat utris nostraram restondentem,purint pro lina uoce Graeca,uni Latina post esu cere. Aliera,quod reperiunt apud nos in tuterrogando, Auf.E t priamae quidem opinioni hoc resto t,eos male mereri delingua Larina,qui dimidia uerboram astidiunt. Na pleri s utatur Aut,more Graecora, ex interrogando, sine interrogatiane: An,0mutuo relinquetes. Sequeti qu0d reme caput huius erroris est in rc oderitis: si paulo diliguttios aduertissent,no in Alit ed in An, interrogatione consistere deprehedilbent ut apud cicerone, An nero Romulas ille aut pastores,aut couenes cogregasse, aut Sabino-τ- co ubia coniunxisse,autonium re uim repres beeloquentia uidetur Non est hic multiplex interrogatio, quasi de hora si Culis interrogaretur,sed duplex: k,Nu quid Romulauehaec ola 'cit elaquetia Haec una pars est interrogatioujs. s upple,an no liciis et haec erit altera pars. Item Es tu Stoicus,aut Epicureus,aut Peripateticus, aut Academicus Haec iterrogatio Cr bene dici pol, CT male. πNasi no coctet iterrogati te esse philosophu,bene iterrogauit,suppledus est duplex, Anse,Essne tu Stoicus,aut E picureus,er cetera,an non sis chlet illi te esse philosopbsi ex aliqua illarust usta cuius sis ignoras, de ipse
interroget,male quaesiuit,cu An,no Aut, dicedu fuerit et ubi nos modo posuimum duplex an omittendusisse, Es tu Stoicus in Epicureus,an Peripateticus, An A eademicussquae interrogatio pol tedi in inmitu. Illa uero emp est duplex,hic ad singulas particulasbinae iterrogatioessat,ibi i uniuersum diis. χιιι enim quaero, An Stoicus, subintelligitar altera interrogatio ediuerso: R,An non. Ite, Es ne Epicur
122쪽
ELEGANTIARUM LIB. IV ΠνF picureus,an non'Enne Peripateticus,an no Es ne A cademicus,an non' Afranius aliud apertius exemptu. Auest hic illo nobiliori an plus pro salute mea laborauit e aucui homines magis cupiat an formosior,er magis dignus, cui filia mea colloce s Η ic octo interrorationes sunt, quia octies interrogatio repetitur ibis per duae,quia b: sint per repetitur.Ex quo patet no esse interrogatione in Aut, sed in Aia. Interrogatione inqua contrariorum: qualla est illa, Quid dica' aut quid no dica s Inter haec non ambigimus,sta ipsa umbo simul ambigimus. Secus in illo, A bea, an munei'De duobus iri quaero,ut utra mihi scienda,Crutru noscienda sit,dubilcm. Ideoq; no solum interroga-dο, cd citra interrogatione quos utimur An, ubicunqlie aliquid contrarieritis inest: vi, Dubito an viridi pater,an mortuus sit,et in maiori numero, Nescio an pater Romae sit,an ualeat,an uiuat, an ueturus ad me sit. Muri uerbsidubitationis,ct insoletiae,iii di mile aliud uectuse, scio an puter uiuat,an mortuus sit, male locutus es bene aute, nescio an pater vivat, an mortuus sit. Iris verbis huius-niodi dubitationis, Cr inscietiae damus subiuncti tu cu An: uerbis uero opinionis, Cr scientiae indicatiuu cu Ouod,et Aut: e, Opinor quod pater aut mortuus est,aut grauiter
aegroni. Quod praeceptu est de An, hoc quos sit de Ne, quae plerus una solas, π semper in parte prima collocatur ut,Bonus ne uir est,an malus' Aliquando cusociusta
id sepius apud pactas ut Verg.in primo libro Aeneid.
Qui teneant num inculti uidet homines ne raene, Qv aerere constituit,socijsq; exacta restrre. saepe hoc modo H llhuc ea,necne,ignoro,hoc est dubidit μ' ve. interrogative quos: ut Τ Flacco cicero, Vtru vultis
praetori Flacco licuisse necne id est,sicuisbe an non Quiali 4 dam
123쪽
lio LAURENTII VALLAE dum superuacue addui alterum Ansc,Nescio an bene faciam necne. A tqi ut ostendi quosdam errare in Aut, nou. uidetes in quo di erat ab A n,ita quidam siclut in Vel putantes poni pro An id est,interrogatiue,vel dubitatiue,sive ignoratiue ut, Istud est aura,vel orichalcum nescio sit auru,uel orichalcum imo scis, quod est auru, vel orichab cum.Et neuter uestru dubitat, quod uel hoc, vel illud est: sed nescius an boc,an illud sit. Ideos cir tu interroga,aurum ne sit,un orichalcis: Cr tu restonde,quod nescis an sit hoc,an illud. Illud aul,qd' est apud in intillanu: Quaerendin q; arbitrantur, iustumne sit acrilegium appellari,quod objciatur,uel furto ,uel umentiam: pote quibusdam mouere dubitatione, quasi in re dubia loqua murper Vel, atq; ideo ipsis misceamus cum Ne, siue An. In quo minime dubitandum nobis est. Talis enim ibi locutio est: Quaerendum s arbitrantur, Iusti ne sit appellari
aliquid nomine sacrilegi ,an non:uel iusti sit aliquid appellari furtum, an non: uel, aliquid sit iustam appellari
amentiam, an non. Ve magis accedit ad Vel, quam ad An:ut, Duobus, tribu3ue menisibus id est, duobus, uel re bim melibus. Raros reperitur geminatu se adiuncti Sem,S iue hoc iue illud: aut adiunm Ne, pro ut non: apud eundem,cauendu etiam,ve uesit maior translatio, quam oporteat,ne ite quod ope accidit nanor,ne ue dii imilis.
De oratore. Cicero I ta iungetis,ut nebe aspere concurrant, neue ua-
Lib r- stius diducuntur. Lucanus sine compositione aliqua: Nec quenquunt iam ferre pots caesariis priorem, Pompeius ue pare,id est, no potest ii,aut Caesar superiore strae ut Pompeius parem. An Cr Ne,coniungi solent pro An,qae magis poeticu est:ut apud aemulos V erg. Dic mihi Damoeruclliam pem,ήη ne Latinis.
124쪽
ELEGANTIARUM LIB. II. maIllud Ciceronis multi ita legut : Quo mihi etia indignius videtur obtrectatam esse, Gabinio dica, anne Pompeio, ne utris id quod est verius. Sine interrogatione dum
videtur:ut Verg. - Vrbes ne invisere caesar. Georg di. An Deus immensi venias maris,ac tua naut σc.
ne nouaem αrdis suus te mensibus addas Ideo dixi duru,quia per interrogationequiddiurgetius, Cr instatius est in hac geminatione Ancie, q in illa sim plicitate An,quod hic no fit ut ex alijs copositis elucebit: Nonne uit satius tristes Amarγllidis iras, Verg. eclo.1: A superba pulmstidia nonne Menalcum'. Nonne ego te vidi Damonis psime caprum Verg3- eclo Excipere insidi s In hac interrogatione no id agitur, vi restondeas nescienti,sed cogaris assentirificienti. Nec alia uis orationis est,quam si diceres, A n non,quod magis urget,quam solum Non:licet Cr hoc solum pro illo copo sito accipi soleat. Alia copψα si modo compoβα sunt haec sunt Itane Ergo ne: qtiae interrogido reston ioncm non poscunt ed assensum extorquent.
De Nedum,' Non solum, Non modo,
N Edom,duobus modis periti uti olent. Vno modo cuutranssententia eode claudimus verbo: altero,qua suis utris sententiae verba damus. Primo modo sic: Funderem pro te sanguinem,niau pecunia. Secundo sic:Fuη-derem pro te sanguinem,nedum pecunia tibi crederer crhoc abfirmative. Negative sic: Non perderem pro te ob Iam,ned: sanguinem. Item,Non crederem tibi obolum,
nedum pro te undcrem sanguinem. Atq; in lima do, id quod plus est,maiori sin meti in prima parte est ponendam:in negando, id quod minoris Plus est,er magis moth a mento
125쪽
iai LAURENT TII V A LL AEmento infindere sanguinem,quam pecuniam Cr minus est,s leuius,perdere,uvi credere obolu, quam perdere, aut undcre sanguinem. Imperiti uero hanc dictione accipiunt pro N on sol m,sic dicen:G:Nedam laborem pro te susciperem,sed et ii mortem,qiiod sic dicendum erat, Mortem pro te fiscipere,ncdum laborem. A ut per non salum, num cotrarius modus est per Non sol m,CI Non modo, eiquis per Nedu sic, ne priora exempla cornutemus: Non Digni pecunia pro te fundere,sed etiam sanguinem.
Item, Non modo pecunia tibi credere, uerum etiam sanguinem pro te fundere,hocalfirmative.Rursus negative, No modo pro te sanguine non perderem,sed nec pecunia. Item,Non tantum pro te sanguinem no funderem, uerum ne obolum quidem tibi crederem. Haec igitur disterentia est inter Nodi , CT Non solam,sive Non modosue Non tantum. Aliquando rimen repertinus hoc posterius pene pro Nedu accipi. Cic in lib.de Ostic. i i l .Huic igitur uiro bono,que Fimbria etiam,no modo Socrates nouerat,nullo modo videri potest quicquam esse utile, quod no sit bonestu Pribemus dicere hic pro, No modo Socrates nouerat,Nedu Socrates. Sed Nedum auget,praepolletq; alteri parti,cui adiungitii r Nomodo alite aequiparat. Ideoq; puto Cicerone voIuisse aequare Fimbriam Romanu Socrati Graeco,dixi*cs illud N on modo, lant in quibusdam alijs exemplis:ut in i s de Oscijs:Ad quod ni adhibenda actio quaedam,no soli m mentes agitatio.Et pro Plancio: PIurane dica,tite me lacrγmae impediunt,vestraes iudices non solam meae. Η ic no alisim pro Non solism,dicere Nedam.
126쪽
ELEGANTIARUM LIB. Ir. forte putamus demente P. Scipionem Astisaure fuisse, quiqusi perseditione a C.Carbone interrogaretur,quid deTi,er Gracchi morte sentiret,res odit iure sibi caesiam videri.Et Q vitili us Nisi orte Ueratore quis idoneu credit, tu praeli squide)ἰrenuu, Crfrtem, Cr omnium qua pugna poscit artificesia nes delectus agere, nec copias
cotrahere,ais instruere,nec prospicere comedi&s,nec Iociam cupere castra sciente. P raeter principia autemsententiarum,sic: Vapul ibre,nili caves:uri,nisi caueas.is illo superiore,nisi adest uerbum principale,hic non adest.
De coniunctione Qilius. CAP. X M
s mo dicitur. Volo quod scribas:no aute,quod scribis illius upioris haecsimilia sint, credo, opinor, Puto,
Laetor, Voluptatem capio, π rebiqua. Huius posterioris haec, Mido,Iube Impero,Exigo, Postula, et reliqua.Iuillo emesupiore cauedii est,ne diuersoru modoru verba copulemm quale foret illud Teret ,qaenonuzis' legunδη quod via ignorat an quod iter perstrae nequeanis cusit dicedu aut sic:An quod viam ignoret,an quod iter pedi ferre neqveitDvisic, An quod via ignorunt,an quod iter perferre nequeut cui simile illud aliud est apud eundem:-Nihil quum est,nihil desit omen.quust potius legenda Desit,no desit,ut bonis autoribus placet.Et i prooemio ciceronis ad Herennisi sic quida lagunt : Etsi negoti s Amoliaribu:ipediri,uix satu otiis studiosi peditare posimus, o idipsum quod datur orij,libetius in philosophia consumere coctileuimus quin sit potius legedum Possumus, ut modi cocorde qui copula media coniungretur quanquam soniis ipse,utpote in cursim medio periodi, convenietior
es sepossumus, quilia inpositam. Est etia alia causa, cur
127쪽
hoc non liceat,quam modo ubiungdm.
Ea , Q anquam, Quiuis, Licet, eiusde significationi sunt,aliquid in utendo discriminis habentia. Nam maior quaeda dignitas data est primis duobus, quae sci adsciscut sibiindicatiuii duntaxat,iqn principio stitim orationu, istolaru,librorum. A Ita duo in hos laco, raro m. caeteris,omnia indi reter. Cicero in oratione F Milone: Etsi uereor iudices. Et i epistola ad Atticu:Etsi nihil noui In prin. terebatur.Et in opere ad Herenniu:Etsi negoti s jam
Iiaribus impediti uix satis otium studiosuppeditare possumus,Gr id ipsum quod datur otij libentius in philosophia
Dςςlam 6- consumere coctueuimus. Quintilianus in declamatione de corpore proiecto:Etsi iudices in hac terrima conditione fragilitatis humanae qua nemo prope mortaliu impune vivi haec omnibus natura est, ut sua cuis calamitas praecipue misera,atq; intolerada uideatur.Cicero P lege Nanilia: Quiquim 'eques eo pectivi uester mihi multo iucundi'musaic aute Iocus ad dicendu amplisimus, adi'py-μ' agendium ornatisimus est uisus Quirites. Ide de Oscijs: Quanquam te Marce fili annum iam audientem C ratippu,id ' ; A thenis,abundare oportet praeceptis nstitutissῆ philosophia Lactantius tamen secundum libru de Institutione; c incipit: Quaquam libro primo religiones deoruffas esse monstraverim. Alia duo magis postulat ubiundiu ,nonnunquam tamen er indicativum, ut dixi Veapud Horatium sic quaedam epistola incipit: ist- ι8 li I Q uamuis scaeua satis per te tibi consulis, πρου-Dς lam S Et Apud Quintilianu declamatio: Onuius iudices in renta mulor cotinuatione iam poterum nihil ex accideriuineor novitate mini Inal spurissim, quam in prim-
128쪽
ELEGANTIARUM LIB. II. OIEpijs pare omnia haec lacum fortiuntur. Habent Cr boedi strentiae duo priora a duobus posterioribus, s illa at quando eode modo, quem de nisi ostendimus, i nullo dopendet. Cicero pro Marcello: Quid enim est omnino hoc ipsin diu, in quo est aliquid extremum i quod qua uenit, omnis uoluptas praeterita pro nihilo est,quia nulla est lutura:quanquam iste tuus animus nunqua his ungustijs,quas natura dedit nobis ad uiuendu,cotentus ui semperq; mmortalitatis amore flagrauit.Nec vero haec tua uita dice-da est,quae corpore cr stiritu continetur. Hoc fit acrius pinterrogatione,achblimius :ut ne si alia exepla afra, longior sis sit dicamus hocide Isic: Q nunquam quid igno- rut istu tuum animam nuquam bis angustiis,quas natura ad uiuendum nobis dedit, uisse cotentu, sempers immo talitatis amore flagrasse De Etsi, siue Tames ide enim sunt apud eunde, apud alios reperiada relinquimus excpla huiusmodi,licet pauciora. Una ex Plinio satis sit, ad Cornelium P riscum: Dedit enim mihi quantum maxi- mu potui daturus amplius, i potuisbet: tremes quid homini dari potest maius,quam gloria,laus, σaeternitas Hic non possit ponere Licet, Cr quamuis.
CV'm,Cr Tum indicatiuum strepostulant. Est aut in
cum quiddam minus,in tam quiddam maius. Et boeduobus modis,ut aut generale aliqd praecedat peciale sequatucaut ambo sint specialia. Prio mo sic,ut apud Quintillanu: Q nod cum omnibus costendu est, tum nobis principue,qui ratione dicedi a bono uiro nos uramus.id est, omnibus multu,mihi uero maxime. Altero modo apud eudem: Quod opus Marcelle V ictori tibi dicamus:que cum In praefati amici 'min nobis,tum eximio lucraru amore flagrante, ne libri primi
129쪽
ix L A VR ENT II VALLA Edigni mu hoc mutuae inter nos charitutis pignore iudicabamus. id est, multxm propter amore tuam in nos,plus timen propter amore in literas. V ix aliter reperias, quale
est Ciceronis is Verre actione prima Fufi u est uti,cii summum in veteribus patronis multis,tum nonnulla etiam iume praesidiu siis fortunis con titutu esse arbitraretur. S ed hoc loco adiectivasunt,quae distinguat illud plus,cr illud minus. In ceteris locis stre adieci tua no adhibetur, qualia' nunc sunt sin mum, π Nonuctu. Raro aute alius modus I q: iam indicativus couenit,quale fuit proxima exemplum. cap.I. Idem Quiritillanus in secudo: Quid aut sex bis, de quibus supra dixi,quod nou cu in alia,quae sunt rhetor u pro pria si certe in istud iudiciale causae gentis icidat Cicero is ai-α- ad Curione Graui teste priuatu sum amoris sumim erga te mei, patre tuo clarigmo uiro, qui cu suis virtutibus, tu
vero te filio superasset omnium fortunas,si ei collissiet,ut te ante uideret,qua uidi decederet.Nuqui hoc sit nisi subvηο uerbo quod siquado sub duobus fieret, nunqua mirenita diuersis uerboru modis,diuersisse temporibus, ut mitBoethius in pricipio tertij ut reor de dialectica libri: uin omnibus philosophiae disciplinis ediscendis,ais tractAdi summa in uitu pol tu solame exHZime, tu iuciindius,e ueluti cum quoda fructu etia laboris arripio, quae te-cam comunicanda compono.Nisi forte purimus hoc eodemodo pro Deiotaro incepiseciceronemTum in omnibus causis grauioribus,c.Caesar, initio dicendi comouerisO- Iea vehemetius,quam uel usus,uel aetas mea uidetur postulare,tum in hac ita me mulix perturbat. Tume dicitur,no Tum restondet enim ad illud cu,proquJuis: ut illa ideis loco:Satis ne cos ter ficere uideamur,qui ci praecipi
nihil pose dicamus, tame cr alijs de rebus disistrere solea
130쪽
T LEGANTI ARVM LIB. II. i imus, crin hoc ipso tepore praecepta osticij prosequamur'
Cilmscilicet pro quavistarit Ucribitur Tu nion Tanete, scribendum etiam erit soleo,non solaam: quale est illud in prooemio quarti libri Tusculanaru quaestiona C m mutitis locis nosti oru hominu ingenia, virtutesq; B rures oleo intrari,iu maxime in hi studi s , quae ero admodu expe-Eα in hunc ciuitate Graecia transtulerunt. Idem uotorcpus de Natura deorusic inchoat quod quidi deprauare
solet,dicetes Sint, profunt: cum multae res i philosophia nequaquam satis adhuc explicatae sunt, tum per dissicilis Brute qae tu minime ignora; quaestio est de natura deorn. P riscianus quos vix gramatice locutus est iπ prooemio magni operi et quide in prima dictione, utq; adeo in i, prima Hilaba,dices ci in omnis eloquentia doctrina, cr omne studioru genus sapientiae luce prae*lgens a Graeco- - . .
rara fontibus deriuatu,Latinos proprio sermone lavenio celebrasse, Cr eaeterarii e muri sunt praecedetia verbum princιyale,ut non modo Demosthenes, qui coloeci uoce, et uno spiritu coplures versus pronatiabat,aut Hercules
qui sine resi iratione uuamdiu: decurrebat, sed ne Novel . - Ius quide Torquatus Mediolanῆ fili, qui uno stiritu tres vlaicongios siccuba posseet,issa sententii, ais periodum
vna vocis cotentione pronutiare. Tandem uerbum principale subiuginconatus sum pro viribus rem ardua quide, sed licio pro flanis no indebita supra nominatoru via
rora praecep m,q:iae cogri sunt mihi uisa,m Latina transfrre sermone. Cum inueniam ,erat dicendam: alit, Qv nilimento. Sed ad Tu reuertamur, quod saepes lae cum ponitur gemiuatum, triplicarum, Cr in quamuis langam inultiplicatu. sed quctum ego sentio, in rebus paribuηrufQuincti.Nec indignetur Herodotus aequari sibi Titu LL Lib.ro. cap. r. iii