장음표시 사용
91쪽
ipsam partim negligctiae, partim imperitiae conderantes, quod praeterisbet quae est ni in primi3 ut ego sentis digna,quae literis midaretur aut potius utrunq; facientes, quod inepta quaedi minime, memoratu digna praecipia, er ueteres ilios perfectos sane, σ consummatos,existimeminus comode praecepisse.Ego vero ut ad illud primu r spondeam non uideo cur hanc,de qua loquor, materia se indignam existimasset aut c.Caesar,qui de Analogia, aut Negati, qui etia desingulis literis uolumina coscripsit: aut Varro,qui de E tγmologia minutifimas tractauit quaestiore aut Marcellus, P opeiusq; linguae Latinae indugatores aut Aulus Gellius publicus pene literaruceser, qui ut inagnu quiddi annotasse se praeter caeteros apud cicerone existimat,Explicauerut pro explicuerui, Cr esse in hostium potestitem, pro potestiter quae ipse indigna ducere opere meo: aut Macrobius Gellj aemuluου, qui oes libros videtur excusissee,ut aliquid in Latina lingua quod auribus hominu digna 4bet,pro sua uirili parte colerret in mediaem:aut tres illi tanqui tri uiri,de quor principatu inter eruditosquaeritur,Donatus, Seruim, Priscianus:quibus ego titu tribuo,ut post eos quicus aliquid de Latiniexte scripserut,balbutire videitur:quoria primus est Isidoritis,indoctoru arrogat mus,qui quu nihilsciat,ola praecipit. Post huc Papias,alijs Moctiores,EDardus, Huguitio, catholicon, A Imo, Cr caeteri indigni qui nominetur, magna mercede docetes nihilscire, aut tuitiore redderes discipulu,quam acceperui.Multos transeo, quu indoctos: quos naemero coprehedereno licet:tum doctos,inter quos sunt Paedianus, π Uictorinus quoru alter ad oratioci,alter ad rhetoricos Marci Tullij comentaria composuitsed prior ut aetate ita doctrina itae antecedit.Postremono vi. deo,
92쪽
ELEGANTIA RUM LIB. II. 8s deo,cur aliquis de gramatica,ac lingua Latina copones, haec suo licio minora existimet, quibus nihil sane est huyimatica,et Latinitate praestatius,utproximus liber potvit esse documeto. Quod qua ita sit,dicam ne aut eos imperitia baee omisisbe,aut negligetia minime. Sed C. Caesaris,ac Nessulae libri laterciderut tepor u eulpur Varronis vero de lingua Latina dimidiati reperiutur, in quibus fortasseea,quae ego praecipio,cotinebatur. Caeteri aute, fieri potest ut quae asuperioribus tractata novissent,sibi no a tingenda existimarent. Denu multi scriptores ad nostra usi; memoria non pervenerui. Neq; vero aliquis hoc loco expecte ut dici,no esse coit eliosum prioribus,si quid ad illor uisueta posteriores adjciunt Nulli unqui ab antiquis ad eundem cursu m conficiedu vii uisbe praeclusam: Nihil usquequas persectu:No omnia posse omnes.NO di' Prisc.In princam id,quod Priscianus ait,artis grimaticae vetustifimos D. magni quos autores maxime errasse,recet imos vero er inge P u
nio,σ diligetia longe praestitisse. Id dica,quod vere possum dicere, me no ta mea uolutate quae ardetisma erat
ad hoc opus descedisse,quam prudet moru ais amatissimoram cosilla,qua aliorum,tum praecipue Auriste,
Leonardi Aretini quoru alter Graece lagedo, alter Latine scribedo ingenia excitavit meum:ille praeceptoris via enim tabi legeba bis emedatoris,uters pareti apud me lacu obtines. Ad quos quu separatim de .pposito animi mei retulis,em,degustitiones quandi operis demonstrassem, liters pros',utpgere,hortatus est,σ uise alitore edere, iugit:ut iam integra nabino esbet illoru autoritati repugnares repugnare uoluissem. Sed currete ut dicitur incitarat. oe viros est laude dignifimos: O 'de literis, ac deliteratis optime meritos:No ueremini,ne alij eo, quo per
93쪽
νο LAURENTII VALLA A venistis sicci perquam ardus sit perueniat sed horriti
ni,incenditis, qua si de alto manu candenti porrigitis.
Quare quaerentibus,ais miritibus audacia incam,ita re
sipos uelm,mesurumta uirissuadetibus hoc opus Cy codidisse, ex edidisse. Quiquam quod ad cupiditate mea attinet que iidesocordia,uis ignauia mea extitisset,si co-msi Jem,ut alius huc laude nubi qualemcus praeripereis Sunt enim qui nonulla horu,quae a me praecipiutur,vel de me, uel de auditoribus meis audita nunqui enim im si p- pregi in opera sua retulerint istinitq; edere,ut ipsi priores inuenisbe uideatur. S ed resipsa deprehedei,cuius domini uere sit haee post io. Qityu unius libellos quosdi pro amicitia quum legendos eo praesente cepissem,deprehendi quaedam mea: er quae meam isbe nesciebi, uno mibi sublata cognovi. Parco illius nonani.Erat aure locus de Peri
er Qxa in copositione,de qua re apximo libro disputaui: erae Qvfs,quuadsgitur superlativo.Negligeter ille
quide,et inficite tractatus uiscires ultu, decerptu,ns ex se prolatu: Cr auditum,non excogitata esse. Conturbatus cimen sunt, τ inqui homini:Hanc ego elegatii agnosco, Cr mancipia meam assero, tes plagiaria lege conuenire possum.At ille erubesces,loco tame uis urbanitate elusit, quod diceret,uti rebus amicoru licere,ut f iis . A t istud,iuqui,abuti est,no uti. Nihil enim mihi reliq',ubi tu huius res,tu qua ipse laboraui,pulm; semel occupaueris. Tu ille etia urbanius, Quod malim pares essem,qui filios,quos genuisbem, Ir educastem,e contubernio ei cere ipse tu noericordia, tu amicitia nostra ad se domu suam colligeret, ais educaret pro μου. Destitii illustomachari, intelliges multo magis mιbi boa mea negligeti,qui illi bona ab alijs neglam colligenti,uitio didu esse. Quare quis no videt,
94쪽
PLEGANTORUM LIB. ILkhonestum esse, ea me mandare literis ex me inuere, quae alij ne Arto quidem subluci, turpe sibi ductint scriptis
suis inserere Adductus sum igitur ad hoc opus componendum non modo magnorm hominum conflio, sed etiam nec itate.Nunc ad inceptum redeundum est.
De tribus pronotrinibu ,Mei,Tui, Sui, CAP. I.
v LΥ1s in locis Pristianus tulitur ni pisse.lib.iύhil interesse,an utamur primitillo,an deriuatiuo in illin pronomunibus, Alci, Tilibet Sui. Quid est, inquit, Meus es filius, nisi mei filiivis Et alibi: Nei ager est, CT mci pisse. b.is agri instrumentum: π,mei agro dedit: σ,mci agrῖ colos liter,mei agri, mei agroruam, Cr inci agros diciniussi liter Tui agru, ex tui agros, sui agrum, Cr fui agros: Nostri agrum, Cynostriagros:Vestri agrum, Crvestiri agros.Et alibi: Amat ille uum silium, Cr amat uisitu:Benedicit μο silio, er benedicit sui filio: Petit a me pisse ut prosim sui filio, o pro suo filio: er in alijs adhuc Iocis. Nisi hac ratione,ut iplius utar uerbis, Si ipsa di me possesse in possessore faciat transitionem, no est congruuliti si ipsa tatne, genitivo primitivi pro puli tuo quia uim habet copositi cte. Prisciani Graeci: ut, Ciceroni redit sum silius : non satis commode sunt uerbali pro hoc dicitur, Ciceroni redit sui filius: nec Ciceronem byψ ΦZ' laudat sui filius,pra Diu filius: crsimilia. Qisia nec apud Graecos bene dicitur, Κούρωνα φιλεῖ ἔ τ ὁιor, nisi more Attico prosimplici accipiatur. In quo Pristianare AD Ii vel ex hoc argumentum est, quod nuru ut re solet
autorum exempla attulit,er de contrario illorum usu reticuit . Ego autem quoniam de his trium pronominum
grestiuis inter me, Cr Priscianam quaestio est aliquanto altim repetam de natura genitivi, eν de usu docti L
95쪽
morum autorum dilutabo.Et licet no pauca in hane rem mihi dicenda sistino prosequar tamen paruula,Cr minuta quaeda,Cr tot verbis,quot ille fecit, sed quae erudit ianus euadere volentibus1sint gratifima: quae quum ignoti fuerint Prificiano, declarant eum non satas 'γlo oratorio fuisse exercitatu. Genitium omni sui taceam, si qui sint alij modi aut actiue,aut pusive accipitur:adde etiam possesilue,quod pene pro actiue accipio.Active,ut Providentia dei,bonitas dei. Pusiue, ut Timor dei, cultus dei. Ibi deus prouidet,er benigne agit,no ipsi prouidetur, er benigne':bli timetur,σ colitur,no time nec colit. Posse, iue,ut s edes dei, regnum dei. Ain huiusimodi oratione,ut,intellectus apertus,atq; unus est,ita in illis ambiguus, Cr anceps: Amor dei,charitas putris, suspicio uxoris:dubiu est de utro loquaris,an de umore, quem deus in nos habet,an de eo,que nos An eu:de charitate patris in filios, an filioru in patre:de fusticione maritali, an defusticione uxoria. Taceo quod aliquido hi genitivi eidem oratiomassunt:ut in catone Maiore cicero,Quid de Pubi jLicinis crufi er pontifici , er iuris ciuilis studio loquar' crassus studet,quod est active:ius ut sic dicam studetur,
quod e, DRue. Iterude OD Iib.i. Quare L. S llae,m C. suri pecuniarum translatio a iustis dominis ad ali nos,non debet liberalis videri. Tria igitur pronomina,de quibus agimus Ola omnium binos genitivos sortiri sunt: Μ,Μei,Tui,sui:alteros,qui ii exoleverat, Mis, Tu, sis:in quorum pene locum successerui derivativa, Meus, Tum,Svus. Horu binora genitivoru antiquitati placuit, alteros active signiscare, alteros pusive. Nam illa,MD,
Tis, Sis, ut coiectura ducor active lae possesiue significabit,ut hic ipsa, Meus,Tuus,suus: inde Inomina pos
96쪽
ELEGANTIARUM LIB. II. se iud ita ntur. Ennius libro fecundo:
Inges cura mis cocordibus aequiparare. Plaut.in Pen.
Do diem hunes item rebus mis agundis. Quo u ide in Milite, Cr iteru in Mercatore, Tis pro Tui uideri posit accipere,irme hic cu E nnio, Mis posuit pro meis,non pro mei. Quod no licere feri,autoritate ex autoribus repetamm,nec accipi unqua Mei, Tui, Sui,nisi potve. Μ.Fab. Quintilia.Et quod inter Uti diimisimufuit amore mei vicit etia matre si .cire. Quod desideriutui irre no posset, Cr me reipudet.Verg.in vi. A reeid. ': Quis fui memores alios fecere merendo. TerentiM: Vmm hoc scio,bunc meritam esse ut memor esses sui- Ιn Ami. Aa Non significatur hic amor meus, que in altera habeo ed I.sce.s. ut site dica quem de me alter habet, Cr quo amor.Item, non desideriarm tuu ed alterius de te: er pudor no tuus, sed de te: er memoria non sua ed dest similiter in plura- Ii,dutarat duorurnam Sui non uariat uoce genitivi pluratis,ac nesingularis quidem,ut P ristiano placet. sis enim Priscaib.I3.no reperitur,lit MiS,TA. Ideoq; opinor Cr haec duo istius exeplo pariter latercidissee, quu praesertim in uice eorum siccedit derivativa. Habet iris haec duo Τηomina in plu- i. rasi Nostru, er Vestru, quae restondent ad illa Nis, Crτh:er ite Nostri, er Vestri,quae restodet ad illa, Mei,
Tui ut,Nemo nostra,nemo uestra monalite Nemo nostri emo vestri. Rursus,Habete cura nostri, sicut habemus curam vestri io aute,Habete cura nostru cui habemus cura uestris. si quis exesu desiderat,sibi facile reperire poterit.In diuersa opinioe Seruius gramaticus est, i' qui ait:Nostridule Cr Vestri genitivus pluralis est antiquus, Cr ex Graeco descendes,sicut singularis est Mis, Cr na nostri tibi To:et hoc est unde dicimus,Nostri causa sici hoc est cura recessit.
97쪽
ν LAURENTII VALLA Estrum.Forsitan. A. Gellium ut postea apparebit est secutus. Sed hoc Priscianum cum alijs in errorem, ut auguror,induxit, quod interdum inuerrum haec non ad alium
referri personam,sed reciproca esse: ut, Ego omnia lacio amore mei, Tu istud ficisti gratia tui. Uergil. Aeneid.3. Oblitus ue sui est Ithacus discrinune tanto. Sed non fuit causa cur errarent. Nu ita in bis pusio est, ut.' in tris:nee alio modo, aliquid ego facio amore mei ipsius, quam tu amore mei. Vterim diligor abs te, ita diligor a Ll a. Moram . me:ut est apud Ouidianum Narcissum, Uror amore meri. Et tu,sicut ab altero,ita et a te ipso diligeris:et sibi quis pumicus est, ut alteri. Est alia praeterea causa cur erraret, quod uideret haec quae nos distinximus peractiue,et passue in multis industreter poni: ut Causa mea, Cr causa
mei Fama mea, Cr mei: Imago mea,et mei: Potestas mea, Cr mei: Usus,utilitasq; mea, σ mei: Memoria mea, mmei interdu elii ipse derivativa pronomina pagiue acci- In Heauton. pit ut apud Terent. Et lacrγmis opplet os tota sibi, Vt a *4ςς Aetlescires desiderio id feri tuo,uidelicet s tu desideraris,no s desideras. Quale est, Accusatio mea, Cr crimen meu,quu accusor criminis:quasi accusitio mei, Cr crimen
mei. Sed no satis solertis luit,ta facile falli. Ni ultimu ulimsiue positus hoc ynomederiuatiun cs qde rura est
no magis cotra me lacit, q cotra ueteres oes,q haec Prono
ut dixi rara est ideoq; no p im hoc reperias. No enim dicas pro eode Dolore tuiι, Cr dolorem tui: ut dixit Terentius, Desideria tuu,pro tui: quod scilicet ipse no dicerem. Veram quandoquide non infinita sunt haec nomina, quae natura quadam ab usu alioru recedunt, no grauabor
denonuris fingillatim dicere, diι ηο gralictur audientes, legent
98쪽
ELEGANTIARUM LIB. II. si Iegetess haec audire,uel legere.Dica lamen breuiter: Crres dignascitu in primis, i qua videmus indet imos etii essehallucinatos.Prmu, est,cavsa mea venisti π causa mei. causa mea accipitur posse iue,eo modo, quo Via mea uenisti: Pecunia mea stcsisumptu: Iter meos plustcisti.
causa mei vero pasiue,eo mo, quo beneuoletia mei. Mbdus reme prior est usitatior. Quid aut de hoc Seruius iae Ser. in illud sentiat,postea videro .Fama mea, Cr βmu mei, eiusde ru- IM Aeneid.
tion est: π Mea simu frequetius dicimus. Imago mea, sit Ilicet quae mea est,ut stitua mea, et frina mea: Imago mei, 1iepe quae de me est. Sed prior mod' est ussitatior. Haec quae sequuturim utris parte frequetiora,ut alteru tame alte rivssensus sit. Memoria mea active, quod ego recordor: N emoria mei pasiue,quod alij de me record tur,uel metione habent saepe ellipos, iue, eo modo,quo sima mea. Dolor meus,que ipse patior dolor mei,quem alius de me patitur: vel βrsan ego ipse finis dolens mei vicem,sicut dicimus, M isereor mei copia mea post siue,quiego possideo:copia mei pactiue,qua ego posideor ut, Facia omnibus copia mei,non mei: Meretrix sicit omnibws copiam sui,nonsuam. Pote stas mea,qit; habeo:potestas mei,qua habeor. Nec pulchre dicas alteru pro altero:ut, Tu uides potestitem meam quanta est, non mei. Habes potestitem
ruci,no meῖnisi aliud significet,pro eo quod est, habes eadem, limbemue pote hicin:ut apud cicer.Bello Marsico Q.Octauius omnibus ficiebat sui conueniadi potestitem. Vtilitas mea,aliud est q Utilitas mei ibi pos ideo,hic posfdeor. Quitilianus:sed ut aliqd praestiret patrie utilitas mei. id est,de me.Ni fieri potest ut in eadem re fit utiliis sua altati,cu utili rite fui. Quidi legunt Utilitas mea .ide: Quid nunc agam,aut quem ultra elbe usum mei dijs rcpugnantibus
99쪽
; LAURENTII VALLA Egnantibus creda' usus inqua est non meus, sed ex me alio-rv. Adhuc ide: Praesens quide illa protinus redditur me ces,quod omnibus quibus insedere, odore mellus iustisat, er breui contactu uis sui relinquut. Vm sui,non fra,sed
ex se. Quomodo tu captus amore mulieris,malles habere
copiam sui, quam sua. Fastidiu mei,quo ego ab alijssistidior:Fastidim mea, quo ego alios Astidio. Vt idem: S eumesier omnibus expolita mortalib.uanitate Astidio mei, despectus captauit.Ηaec sunt, his similia,no tame plar a,quae ancipite naturam habent, tera uero minime.
No enimctic dicimus,Pulchritudo mei rtitudo tui,longitudo fucut imago virno prudelis,no ingeniti, non sapie-tia,no probitas,no uirtus,no innumera alia. Quod si tantparua res eos movi debuit e diuerso illud magis mouere, quod quaeda,quae Cr ipsa no multa sunt, habet ancipitent significationesed quum nemo nisi caecu3no discernatrui, Pars, Dimidiu, Medium, Membru, Quid, Aliquid,Mut tu, σβqud alia. Quis enim no uideat,qua dico, Ilaec est pars mea,no de corporis mei parte intelligi,sed hi reditatis Et iteri Haec est pars mei,no de b reditate,sed de corpore Manus pars mei est,no mea. Fudus pars mea est,no
mei. Dimidia tui maius est, quam dimidissi sui:princto de corpore intelligo.Dimidiu tuu indius est,quam dimidium Diz:de praeda,aut de cibo,aut de succesione,alijsssimilibus intelligendu est. Mediu tui tangant,non mediu tuum. V medio mei prodijt,no e medio meonit, Austri iniquit tem de medio tui Israel. M embru, quu pro parte accipitur,eandem ratione sequitur:ut, Hic puer membrum mei
est,quasi pars meisn pro mebro aliquo, Cr insito signi'
edto,idi accipitur,ut caput,ut manus,ut pes:Hic puer me-brem meu est,quasi sit caput ex munus.Hic digitus membra m
100쪽
ELEGANTIA R VM LIB. II. brin meum est,non mei. Item, Quid mei tetigistis quid tui uidi aliquid tui uirgo perdest uenatu cum adolesce- tulis prodibis non aliquid tuumisi dicamin tuca neutrali
genere,ut Cic. de Orat.lib.r et r. Ex quo vereor, ne nihil
sim tu nisisupplossione pedis imitatus. id est,de tuo,no de te. Vt bessi quid tui Polaphemus prebede id omne devorabit. Me nihilattigit:quicquid enim attigisset mei titim contriuisset. Multum mei ille auferre potest ed plus
tui plus inquam de te,quam de me non de tuo Cr de meo. Ite: Quicquid Meliboee diripus aliquid meu uit,non mei.Nunc redeo ad Serviam,qui ait: Tui causa feci, στω causa feci , dis retionem hanc habent , ut Tui caustuc dicamus, si aliquid ipsit,ad quem loquimur,praestit rimu3:ut puti,tui causa te defendi. Vergilius in x ii.
Victus amore tuccognato anguine victus, Coniugis Cr moestae lacrγmis vincla omnia rupi. Tua uero causa,cum alteri aliquid alterius coteplatione praestimus:ut, Tua causa inicipitu tuu defendi. Si S erutustatum de hoc uocabula causa loquitur, et non in uniue sum de omnibus huiusmodi,non recte attulit meptu ait
rius vocabul praesertim nonihil natura disterentn:sin uero de Oibus, io potest una lex dari diuersis, ut supra ostedimus tame lex est,er no potius cotra lege omnia veterum.Nam ut ego dicebam Caussaepius cum pronomine derivatiuo copulatur atq; hoc quide indistereter , siue Oliena sit causa, iue tua ueluti si qs dicat, Epicur. vult oiacuis agenda esse causa sua,mihi mea,tibi tua,illis , n bis nostra,vobis uestra:no mihi tua,aut sua, nec tibi mea nec illi vestra,nec nobis fua,nec vobis nostra.Η Ie nihil opus est admisecereprimitiuu stanesne exeplo loquar qae