장음표시 사용
21쪽
na tertiae declinationis exeutia in re, siue masculina, siue semininusue comunia,huiusmodi voce di nutiuora sortiri ut, Pater paterculus, frater fraterculus,mater matercula,cuius quasi similis foror Iacit sororcula, cicercula a cicer tunqui a seminino,pauper paupclitus,par 'cula. Quaesunt secudae declinationis tam adiectiva,qsub- mntilia,sciunt diminutiva in ellus masculina,in ella 'minina, in ellum neutra . culier, cultellus: Liber, libeIIM : Puer puellus: Tener, tenera,tenerit, tenellu , teneNIa,tenellum: Miser ,mistra,miserum, bellus, sella, sedum: Sacer acra acrum, acellus acella,sacellum ainde hoc Sacellum,pro templa modico. Hinc Actum est, ut 'rennina quos sibintivorum eodem modo, quo adie-ciiuoru ceret dimιnutilia. Caper,capra,capella :Puer, pueru,puella:Liber,libra,libella:licet multo aliud libra, quam liber significet. Haec diminutilia in ellus, Cr ella exeunt. Sunt quaedam in illus,illa. Inter ea autem priora Pristianus ponit Ala,vulas Acere di innutilit ocella.
Cis dς Ox- cicero tamen inter posteriora. Duo enim masculina,toti- ' P denis seminina donat hoc genere terminationis: Palas, paxisius: Tutus,taxilluS: Mala,maxilla: Ati,axilla. Sunt tamen Cr alia in hanc vocem exeuntia.
Lia quoque diminutiva, quae iniunt in aster, imitatione . potius,qui diminutione significant:nes enim ea ratione dicitur oleaster, Pinaster, Apiastru, Methastru,Sι- Iiquastru,quod stiparua olea,parua pinus,parvu apium,
par metha,parua siliquased quod Diuestria,Oleu, p Te e. lis Α- η γηpim,m thom liqNam imitantia: σ,quo quida delph. act. s. ut tur,filuster, pro priuigno,non paruus filius est,sed see.c. imitas flui: Cr Parasitasterino parvus parasitus aliter enim non diceretur a comico,parasitusterparuulus sed
22쪽
ELEGANTI ARVM LIB. I. Istimiditor parasitorum ut apud M. Tu tam pro Vareno, Citat Valla Erucitu hic noster AntoniuJlerest.Et ad Attic. lib. κ 11. Tui pro Va-Omninosolet esse Fuluia ster.id est, Antoni ,Fului que inutator.Et hinc Augustinus appellat Philosophostru noti eam oecii fori cui puto paruis philosophu,sed imitatore philosopho, potuit legisserum:nisi dicas imitatione esse diminutione quadam perst- nunc aute de Clanis. Tamen aliud est este diminutiva, aliud inutativa. :WH Mur- Η- Nec quisbii dixerit Oleu ru esse minuta olea, cr Pina 'μ- ' δ strin esse mιnutu pinum,quam Plin ait elle ii rue altitu Quintil.li. . diuis: etsi quidam nuc solent pulleos bomines appellare, cap. 2.&li.9. Antoniuster,Luciuster,Paula hersecuti Pristianu, qui ς p ι- praetersiperioris,haec addit,cJe eiusmodi diminutilla adu . V IJ Iφ' lationis,et maxime pueroru,ut Catuluster, Antoniuster, μῆ Q 3 Patritiolus, S ergiolus. S ed haec pilariora uni uere diminutiva,ita ut ostendit no itera, ideoq; nec adulationis: quaquam omnia diminutiva no minus q haec in olim sunt
apta adulationi, π sepe etia conreptui ut,Homunculus, Homulus, Argutulus. sed ad rem revertamur. Pullastra
apud Varr. quae est parua adolascensi gallina, quod nec ipsum diminutione signiscat. Na maiuscula potius pulla, ur g miniiscula est,etii si minor gallina 6t,uo gallina hia di SQ
citur,sed pullastra. Duo tamen nomina sunt,quae diminutionis regulum eruat, Surdaster, et Recalvaster, qliorti
alteru signiscat diminutisηesurditatis. No est plane fur dus surdaster,sed ut sic dica surdulusret Recalvaster,gstote caluus est,no toto capite,quasi recaluatulus, qd est diminutisuris que modu nequeuηt resolui nomina illa, de qbus supri distulauimus. E x his aut quae retuli exestu. Iiquet no modo in aster nisi hac nomisa,et esse masculina ed etiam in astra foeminini generis:ut P vllustra,FL
Eastra apud quosdam pro priuigna: siliquastrapro pipe
23쪽
LA URENTII VALLA Erite,quod non uideo quid ex siliqua in tetur, et in astrum neutri: ut, Apiastrum, Siliquastris a siliqua arbore fuerente fructum sui nominis,quod Graeci uocant. significat etiam siliqua folliculum,ubi grana leguminam includutur,σsiquid leguminibus est finale. Fere haec
namina arborum,herbarumque diuersum genus habent in primitivis,4 d mitiuH,uel deriuatiuιs.
De nominins exeuntibus in Rius,uel Rium. CAP. VI.
rae reponuntur. Sacrariu,repositoriu sacroru. Aerarim,repositoria aeris: id est, nummorus alitis rerum pretiosaru,atsopiam. Amartu, ubi reponuntur libri,caeteras huiusmodi. Armamentarium, ubi reponutur armamenta, Cr arma. Atramentarissi, vasculion quod continet atramentu. calamartu, quida usurpit pro theca calamaria,ubi calanu recoduntur: sed quia hoc tepore pleris penascribui,potest etia dici Pennam,nisi mulumws appella
re theca pennaria,thecam calamaria, Cy theca graphiuriam. Penuriu,ubi reponitur penus:hoc est,edulla, Cr ad c victu pertinetia. Vivarisi,ubi continentur uel aues,uel pisces,uel ferae:quae dunxat ad uictuit 'ectant. Pomariu,locus pomorum reponendor ἰuel lacus consitus pomis: ue Lib. . Meta- Ouid. Id metuens,soliata pomaria clauserat Atlas Noemmor ph. bus. Quida hoc Pomoeria uocat. Titim aute Liuius Po-Lib I. VJ moera ait 4be locu ad muros istra, cr extra vibi aediscare no licet,quasi post moenia:ut dicimusPomeridianu,pro Lib., eo quod est post meridianu:unde Lucanus, Loga per ex- tremos pomoeria iungere fines. Pomariu igitur aut locus steques arboribus pomi, siue fructuu pomi repositorium: aut copia ipsa arborupor rarum. Nam horu nominam natura est,signiscare uel lacu ubi illa sunt,uel ipsaru reruquae
24쪽
ELEG ANTIAR VM LIB. I. Lique in laco sunt,copia:ut Alueariu:stimes potest dici Iocus ubi sunt alvei apium, tame potius accipitur pro copia
alueoru eodem in loco collocutorum,uel apiu mellificantium. Et Rosarium magis copia stuticum uno loco rosas
gignentium,quam irem Iocit,ubi histutices sunt An
cat quem locum ne R Uctum quide appellare post , cum
idem significet quod rosariu,nisi per contentum significe
tur contines. Plantarium,no lacus planriru,sed ipse platae,etiis' euulse,aut non consita fuerint Nec me indit Ser Ser. In illud vinseparare plantaria a plantis: Plantaesunt raptae dear i Georg Hieboribus,plantaria uero quae ex seminibus nudi cum radici pl' 'Mbus er terra propria transferutur: ad quod beniιendu vi Aedetur dilexille u Vergilij uersus. Et viasua plantia Georg.i.'terra. Semnarium,no lacus,sed semeipsium, id est,pυηtu .Pampinariu,non terra ubi uascuntur pamplai, cd congeries pampinori ,id est,uirentium ramuscularum uitis. uel ut ait Pliniivi palmes qui e duro exit, materiamq; bn Lib.1 .ca.22. proximu annum promittit,papinarim vocatur certe in hoc pulmte multi sunt papini. calcearii ,Vestiari spro calceis, Cr uestibus ut Cibaris,pro cibis. Fustuario, pro fustigatione.Cartiartu,no Deus, i bi caro salse sust ditur,sed caro ipsa nisicotentu pro cotinente accipiatur. Donaria,non secus repositorius donora, sed ipsa dona:licet Seruius diras,ubi dona obtici sunt sicut Leci istemia see. in illud diculur,ubi bomines sedere in teplo cosueuertit.Ita in cae- 3. Geor. Impateris adbibeda est in similium nominiusignificatione decu ribu ductos ratio. Et haec de neutri rnu musculina,foemininu, et rem φη- munia,Obmia hominum ,qualicitemq; significant.Capra
25쪽
vestium. Proprieturius, Fructuarius, Vsuarius citius e proprietas praedij,cuius stuctus,cuius usus:qitae ora significat actione,pribe, ionec ,numero quide incoprehensibilia. Pauca aute quae pasiue accipiuntur: Legatarius,Commendatarius,Dcpositarius,Beneficiarius, Fideicommβὸrius:qui legatum,commodatum,depositum, beneficiu , deicomissum accepit, cr siqua uni alia.Ex huiu modi nominibus sunt etia nomina quiadam rerium, calcaria, Sutiphuraria:vbi cula coquitur, fulphur fit. Atq; haec a nominibus stre proficiscutur: illa vero magis. a uerbis, vel a
verbalibus in or,adiectiua in ortus, oris,ortu, actione β-gnificantis, A ccusatorius, Petitorius, Destnsorius,Fid iussorius, Institutor ,Exercitorius, Tributorius. Nam Tributariusvenit,t tribu tu, Tributorius a tributor,sicut
Depositarius,a depositu.Depositorius a depositor. Significat itaq; Tributarius, qui soluedo tributo obnoxius est: ut Stipediarius,q soluedo stipedioret Depositarius,qreddedo deposito:ut Munerarius,l dat munera populo,gladiatoribus i arena exhibedis. Ideoq U M escariu dicimus, Cr Vas potoriu:quia hoc a nomine verbali uenit,illud novenit, P raetor, S enator,FIolitori Lictor,no opinor descendere a uerbissedquia uoce uerbale obtinet,sicut Ce forice Quaestor sic formauerutfua denominatiua Praetorius, Senatorius,Holitorius,Lictori Is,Cesertus,et Quaestorius. Holitoraui,s q hortabolaru exercet,que nonulli hortulansi uocit. Est cr FIOIus,unaquaeq; herba,qua vescimur. Ni sunt cr horti no bolerased arborib.eosit et voluptitis gratia coparati ut,Ηorti Sallustiani, Popeian Luculliani,Claudiani Lictor minister coctulis,proconsulis, prinfidis,praetoris, qui fascem virgaru alligati , cum securi porta sunt, lictores consulis duodem aliorum seni. His addere
26쪽
ELEGANTIARUM LIB. I. assidere possumus Aleator,quod videtur descendere averbo,quod nusquareperitur. Non enim aleare dicimus, sed alea ludere. Neutra aute in ortum,locum plerunsfignsescunt,ubi aliquid sit:ut Deambulatoriu, locus ubi deum-bulamus. Dormitorii locus ubi dormimus. Repositoriu, ubi reponitur aliquid.Tentoriu,locus ubi tendimus uela,
aut Ritu instir uelorion babet:uel potius ipsa uela, pueuelamenta contra iniuria coeli. Auditorium,locus ubi audimus praeceptore,cut orante non in vera caiisa ut opus
nosium recitante, aut siquid simila est:uel ipsa turba, dis ipsc coetus auditor v. Tectorium,illlaimen tu est, Cr quassipavimentum parietis, atq; incristitio. Amatorium,genus veneni,dmorem,uel lasaniam ingerentis. Portorium,ue-Eigal portus,uelfumina,vel lacuum, urishgnoru. Nunter Portitor ille dicitur,qui traducit homines, ac uehit nauigio uel ud naue de litore,uel de naui ad litus, vel ad utiteriore fluminis,lacus,s niue seu ripam, seu litus:licet frequentius dicatur litus. Potest etiam accipi pro eo, qui portorium coduxit:id est,quistiictus pecuniarios ex portu conduxit, Cr a uenientibus illos exigit: quae ratio in caeteris huiusmodi discerneda est. Hoc etiam loco addam, quod quum dicamus Duraetum, spinetam, Veprelum, simultas: timen dicimus senticetum,non sentet .
De Euentuctussit,Permissu, Iugero. C A P. VII.
EVentus in singulari generis musculini, Cr declinationis quartae est cuius plurali M. TvI. saepsime in ner
tro genere, Cr declinatione secuda utitur:ut de Oratore, Ex alioru Actis,aut dictis,aut evetis.Idem de Diuinatione: si eventa quaerimus,quae exquiruntur extis Adfad L v- Epist. 1 Icelum:Fabuli reru,mentorus meoru. Et ad Atticursem epist famil. per enim causae eventorumagis movet,quam ipsa euentll.
27쪽
Quidam plane imperiti Euentu aiunt signiscare princi- In epis. Phyl. plurut apud Ouidiu, Exitus acta probat:careat succes ad Dςmuh- bus,opto, Quisqs ab eue tu Acta notida putat. Illud enim Exitus acta probat, uox 6tac fantiu Phγllidem argu- meto,quod ducitur a casu,eosq; PhIllιs ipsa execratur,dices:Careat uccesibus,opto,quisqvla a casu,et ηo a causisti. altu laudat,aut vituperat. Si lia sunt huic, Iullii σ Pedimisyu tuo,quora pluralia sunt potius secudae declinatiois,hn singulari stre ηaquam. N es enim dicere solemus Iustioui a lib.α. tuo ed iusturno P errasso tuo ed pernussu. Horat.tame, V ir perii bo.id est,re periiuga,no aute per iove nec
dixitFet pernassis tuo eclusibus,pinsibus, tuissed iussis, permis is tui .nec iustus, per Ju3s tuos,sed iussa,
i Eclog 8. per stas tua. Verg. - Accipe iusin carmina coepta tuss. Aeneid. . Et iteruἰlussa mine diuu exequitur.Et alibi: -Haud mol-Gςψyg 3 sia iussa.Ediuerso lugeril in singulari fecudae,et in plura' Lib. . Ii tertiae declinatio Azno aute ut ait Prisc. Iugus iugeris,cu omnes dicunt in singulari 1 ugeruber in plurali iuger bus. Signiscat autem mensuri C C κ L .peda in longitudinem,dimidi, in latitudine:uel ut aliqui volui quanta par bou una die arat:quae duae significationes in ide recidunt: tanta enim stre solet una die par bou arare, quantu dixi.
De nominibus adiectivis in Tilis, silis, ct Xilis. C A P. V D i.
gi potest coctiles lateres,qui cocti sunt,et no crudi. RG-Ies calathi,quasi rusi,nihil extatis, aut redundam habemGeorῖ,2, res plenitudinta. Uerg. tame, -Et torno rasile buxu.quasi
28쪽
balneae,pensiles horti,quod suspesi sunt,Cr in aere pedentes.Flexilis ramus exiles vites,quod flexaesunt, σ Iup-su erratico torquetur. Tortilis ans,quod retorta, π replicata est. Tornatile poculu, quod tornatu est, Cr torno
Actu. Texulnus siquae textu es. Sutilis baltheus, ut, Ita cγmba,quod co uta est. Sculptile simulacru,quod culptu est. Altilis uua,astilis quadrupes, altilis piscis,qui soginu altus ue alitus est,atqisae saginatus. Structilisbassis, structiles columnae,quae no sunt ex uno lapide ed multis. Apertile latus,quod apertum est ut Ouid. de Tristibas, Asticis a dextra latus hoc adapertile tauri. Eleg.ri .lib.3 Tinctile virus,quod tinctu est, aut latinctu sticula sagittaeIit apud eunde, π hn eodem operae. Num volucri frro Heg. Io li 3 tinctile uirus inest. Tonsile buxett.er tonsiles oleas legimus,quod tonsaesunt,eπ is orbe e coma putatae. Et laec nomina in participiu pusiliu resoluutur, quae pastua habent:quae uero pastuo caret,in praesentis participia,qsta- j Ita sunt neutrurrit Anima uolutilis,quasi volans: Cr quida Volutilia uolucres vocat,quia uolatriit Astilia animalia, quae aluntur. Sesiles lactucae, qua sedentes, ciuod licet a participio no veniat,rime eius e naturae est,cton in signiscatione colientiat,et a suptao nasiatur. Vmbratilis vid tur couenire cu caeteri ,quasi uni bratus: tvita umbratialis, Cr Rre umbratilesἰid est,uita ,-bra Cr opaco ma cesicciret res par imi lucra,et inanitate,qualis umbra esst, ductae, brutiles appellantur. Versatilis quos scena videtur signiscare,qu)d versatiir huc, rhuc,no s vcrsata est cx axis versatilis,et gladius angeli uerstitis,s versatur. Quidi aute V estis scena, Ductilis dictit:versi-ιis quide quod quii tota machinis quibusdΞ couertebatur, sium picturae Acie ostenderet Ductilis vero,quri tructis
29쪽
29. De hac solutili nave, ct Agrippinae
LAURENTII VALLAE fibulatis hic,atq; isthae, species picturae nudabatur int rior.Plicatilis cristi upupae,quod plicatur,no quod plicari est Cr nullis plicatilis,qtiae plicatur,quiἱ ficti est ex corijs. Ffilis arbor,sifile lignit, sifile robur, tu quasi Ducuneis,tum quia βnditur,quasissibile:ut Plin.lib. x v r. Haec maxime milis,alia frugi celeriora,quam 'di. Ide paulo phi: Nurbs Dile rimis hoc Iignu. id est,ffu. So- Iutilis etia mitis dicitur qualis nauis in qua Agrippina a Nerone filio per insidias posisti,naufragiu Dit gito solubilis,quae sicile sol ii posset.Ego itero malim solutile dice resoluta, τ non fideliter confuta. E t Sectile porra legimus,no remsectibile quid enim no est sectibiles quam siectum, pia sponte cociseum, cr ρctu introrsum. Futilis, vanus,uel inutilis uel a sutio futis, unde effutio effutisruela suo futuniel per apocopen ab alio supino, quod ab alijs
diuinari mula,quam a me prostrri.' A quatilis,a nomine, vela verbo,animal in aqua deges. saxatilis,incola μπο-rim Piscis 'uviatilis,incola 'iiiij,non muris,altar ulmsse aquaru pilicis. Phiulatilis aqua,ὸ pluo,uel magis a pluuiae.
De adiectivis in Bundus. C A P. I X.
PRistianus libro .inquit: In Bundiu desinentia simia litudine habere significit:ut, Viribundus, similis ii titi Praedabudus,similis praedati. Moribudus,similis merieti.Errabudus milis errati.Fvribadus, similis ureti E t paulo post:Excipitur alterni ditis causa R ubicundus, quod in penultima hilaba pro b,c habuit,ne sit absonu trabibudus dicamus. Sed uideamus,an Priscian.rectestselial:neque a me primum haec quaestio movetur,sed olim o Aulo Gellio,atq; ante hilca Tere. Scauro Adria.teporibus ut ide Aul.Ger ait grmatico uel nobi fimo cotra
sediu in comenurio lectionD antiquarii tu pribetem Ludib
30쪽
vLEGANTIARUM LIB. I. a, Abudus,Errabudus,Ridibundus,idem est quod ludes,
errans,rides. Quod Scaurus reprehedit, dicens Ludibunda esse, qui ludente, errabundum, ridibundums, qui e rantem,ridenteq;,agit,ac siimiat.Ηoc Aul.Gellius co*eat,atq; ita cin caeselliosci sit, ut no fit latione per haec nomina sed e contrario vehemuiu intelligi uelit, his quidem uerbla: Sed qua ratione Scaurus adductus sit, ut cae- stilium in eo reprehederet,no hercle reperiebarnus.Non
est enim dubiu, quin haec genere ipso dutaxat idcinsignificet,quod ea demostr t,a quibus producutur. Quid essectalite ludentem agere,uel imitari s er paulo post:c iam reprehensionem aute illum Scauri notaremus,in memoriam
nobis redijt,qubd Sipoena in quarto historiarum eiusde sigurae verbo ita usus est: populabudus,inquit,agros ad oppidiι peruenit. Quod scilicet significat cum agros popularetur,no ut Scaurin in consiimilibus uerbis uit,quu populante ageret,uel cum imitaretur.Poterat tame Aul. Geblius magio propriu producere exemptu,quale apud Sallustium in Iugurthino: Ipse quasi uitabudivi persultuosa loca, Cr tramites exercitu ducti: re. S i huiusmodi nomina imB udus significaret sintilitudine, quid ita adderet Onusi, quod sinulitudine, imagines significat s P Ygit He Aul.
Gessius dices: qed inquiretibus ηοbu,qu ni ratio,et ori go esset huiuscemodi figurae Populabudus,et Errabudus, multorus alioru id genus uerbori ,ἐπιβόλωρ hercle A' Epibolos. pollinaris nostersibi uideri uit,particula isti postremam, ptὲ ingeni in qua uerba talia exent,uim, Cr copia, Cy qvasiabuddntiam rei,cuius id uerbu est et, demonstrareriit Laetabudusis dicatur,qui abude Letus sit: σErrabudus,q longo at pabuditi errore sit.caeteraq- ola ex ea figura ita dici ostendit,ut productio haec,et extremitas argi, σIueteum,eπ cop