장음표시 사용
41쪽
3s LAURENTII VALLA Elimen paulo post quasi imprudes, quod negauera costssus est. Frior relirri ad rare. Primus ad plura quod antea Diomedes,Donatus,et Serilius dixerat) ideos istud iugi
ablativo more copuratiuora, hoc ante genitivo more superlati ru. Qigae nos nisicut melior, er optimus que-
admodii ipse uult sicut nec potifimu,optimu,in Phormio Acristen .1. ne apud Terent. V bi tu dubites,quidsumas potisimusta in his omnibus principallar, principaligimus, cr principali linu. in od quu ita sit ut in somnia colliga, eν br viter dica, ut a principio institui) comparatiuu. inter duo esse,superlatiuu inter pluras modo tria uni imparia:u luti si tu duas parten ciuicis ditisu est,ut bello ciuili Porripe ,CI caesaris,recte dicas, Naior pars Quiriti equo
batur Popetu, minor Caesare non aute maxima,aut mini-
ms,nisi accipias pro valde magna maxima, Cr pro valde parua minima. Sin in tres puries,ut tepore triuuirali, dicendu erit, Maxima pars Quiritiusequebatur Octauiu, Pars maxima legionu erat cu Lepido, Maxima pars na-titu erat cium Antonio,no maior. In quoru utros ne quis Cap.1. putet nemine hoc ignorare peccauit Ladlantius uir Latinus plane,et 'clidus,qui infecudo lib. Institutionu inquit: Vlpinu dubiure,quos dicas pol imustustiores,issos ne Cap 1 s. qui Alsum religione suscipiut,an qui nulla. Et in septimo: Vtra ipsa quae dicere no nostris,sed alioru potifimu Isteris confirmare. Potifimu dixit .p potivi: diis enim partes Declam.1. erant,no multae ut apud Quinti. Hoe loco quaeri necesse
est,quae ratio fuerit,ut iuuenis ad parricidiu suo poli' gladis uteretur. Tametsi non absurde hic potifimii dici posse quasi suo ex o ibus potissimῖ.Et lassio Lactiiij quos, A cile fret, Non alioru, sed nostris poti imum quasi ex : omnibus potifima eruntq; multae partes, er totide quot
42쪽
sunt genera literaru . Vel,Non alioru, sed nostris potius: eruntq; duae partes, hinc nostrae liter mi hinc alienae. Ide Lactantius in primo:Omnes sibγllae unu Deu praedicat, Cap Gmaxime tame E rγthraea,quae celebrior,et nobilior inter caeteras babetur. celeberrima, er nobiligima dicendum erat.Cicero aute quodi loco id quod dico, apertis me ostendit,quu ait in Pisone: Me qua quaestore in prisis,aedilem priore,praetore primu, cunctis suffragijs P.R. Aciebat. Aedile priore dixit,quia latum erat duo aediles, sicut duo cesores, σ duo cosules.caeteri aut stre oes magistr tm inulti,utpraetor, quaestorsrinter quosse creatu dixit
aut priamu, aut inter primos. cuius rei siquis fide desiderat,binisti aediles nominatur a Teretio. Ipse cic. pro Milone inquit:Septe praetores, octo tribuni plebis, illius aduersarq,dorii fores mei. Na quaestores pene singulisitigulis Fuinci s praeficiebatur. E t exempla Lactuti admoneor ut dica illas praepositiones Intre, er Extu coparativo,qsiperlativo posbe dari,ut comissperiorib.que retuli,ex Iis: Cr Quirit.in Gladiatore:Qni inter nos ut apparet fortior fuit.E t in Geminis tinguetibus: D ij prohi- beat,ut ex duobus Illijs utilior incipiat esse periturus. De ς' suptativo ipse paulo ante .ptuli ex lu, celeberrima la- ter oes, σ nobiliyima habetur.Quae si pares praeter una fuissent viedu purire copuratiuo,ut Ircit Lactan. S olemus quos interrogado, Cr dubitido dare Utru coparativo, Quid aute superlatiuodit ide Quint.Iα no tantlim utruide sit melius,sed quid sit optima quaeritur.Iter5:Ex duobus uter dignior,ex pluribus quis dignifimM. Et cicero Quu quaerere uideretur 'Orator utru potius,aut quid pol imu dicamus. Tame aliquado damus Quid etia copuratiuo: sed ego ad altiora ducere Ibio transeo, et ad ea qua ς ε Orato
43쪽
Oratoru magis fiunt,quam grumaticoru, Cr magis Lati-ne,elegiteris, loqui volentire, quam eoru, qui ad normaragrimaticae periti est e cotenti sunt. Quare separemus ea, quae de hac re dicenda supersunt, ex eis sivi locu ignemus:quar etsi poset posterius tractari, time quia ad materiam graduu pertinet, im hoc poti; imu loco exequennurrem digna auribus studiosiora, de exactisma antiquoruLatinitate,Cr elegantia a Marco Cicerone, Marcos Fa bio Quintiliano praecipue obstruata, duob' Iaeminib.atsoculta quum omnta sapientiae,tum uero eloquetia Latinae.
. De natura Superlativi. CAP. XIIII.
I Gitur superlativus adsciscit sibi QOR: relinquit auteo inris,uel cuctus possitiuo:ut optimus quisque,sapietib imus qui stro eo quod est,unusquisesq est bonus, ac sapienscuel omnes boni, Cr omnes sapietes. No enim liceret dicere,Boni quis Cr Sapietesquiqnec Omci optimi,
Ercunctis apiet mi. Ide intelligo superlativim in alio casu ponatur,quam illud ani Mic, Maximo qui sanimo diuitias despicit. Valet imi quisque corporis lange abest a sapietis. At vero coparativo no Qnisque coitenit , edomu S. Vegetius tame,no perpositus sane scriptor,iugi, hi onestiores quis milites pro Honest imi quis. Et La-Cap., . ctatius de Opimio:Ni etsi ita esse placidiora quaeq; animalia uel nihil stilis omnino,uel minusbaberet g Irrae. MaDeclam s. Iuissem ego dicere, Placidiora omnia unimalia ut Quint. in Aegro redepto: R M, eruulos,penates, omnia utiliora propcruti estinatione pareti addixi. E x possitivis auteira excipimus, quae caret superlativo,qualia sunt,quae ha
beti,uelu,anteus u Pius, Cr Strenuus,quae nonnunqua
patiuntur superlatiuu,ideos viris ratione sequutur, Ommni pios, G Pius qui Sallust.in catil.Nam strennuus
44쪽
ELEGANTIARUM LIB. I. 4 quis aut occiderat in praelio,auigrauiter vulneratus dbscesserat. Ipse malle dicere Strenuis imus quis,Pisimusqin s. Quida rime Sallustiani codices scriptu habet; trenu imus. caret etii superlativo illa numeralia, Secundus,Tertius,ini artus,Quintus,et deinceps.Ni Primus
eui quu numeril significat, superlatiuu est: Cr V Itimus. Dicimus icis, Pr mo quos tepore,primo quos die:quod imperitiores pucini ege coniunctione Quos, quae habet prima breue,quu hic sit toga.cic.in Phil . Primo quos Philip.s. die costiles ad senatu referit, Q uiquam hic no tu omnU, quam unus omniti primus dies significatur. Ide pro Rabbris: Tertio quos uerbo excitabatur.Et pro eodem Rabbrio : Quinto quos anno de moribus nostris iudicaretur. caesar comeririo quinto, Legione producta cognoscit nodccimu quens milite relictu esse fine uulnere. Suetonius C.p εοῦ in vita caesEt intercalario me'sublato,unus dies quarto quoque anno intercularetur. Quod ineruditi sic pronuntiare folent: omni quarto anno est bissextum: Omni quinto anno fit Iullisu apud Romanos,Graecosq;: Omni quin- quagesimo anno Iudaei agut iubileu qua sit dicedu. Quinquagesimo quos anno. Ulpian.apud Iustin.lib.X XV D.
ex millenario nisero ultimu3:cime accipiedus est no ultimus,sed quis ex eo numero,Ni quum dico,Dabo tibi ex ouibus decima quiqvno ei intelligo,quae decima in m erudo eueniet,sed una de dece, quaecunq; fit:uel ut absolutius sequar singulas ex denis ue ex dec quaS tu elege του. I ris unaqitas potest esse decim. E t ex lo Caesaris costit decimu quens esse unii ex num ero denario. Ita dicamus milles a quens esse unum ex numero millenario. Iuris eriti nostri eleg tiae Latinae ignari,intelligui milite
45쪽
4α LA URENTII VALLAE ex mille maxime strenuu. Vnde puto errore ortam de vocitandis militibus hoc tepore insigne qliodda dignationis fretibus. Sed ad re.Ηinc etii fictus, ut dicamus Vms
no reperitur,sicut nee Unicus habet unicior, er unicisDmus. Quotus etia iungitur cu Quiss, sed tamen diuersi ratione a superioribus. Nunquam enim fere utimur hac dictioe,nisi interrogatiue, et in significatione, et est Quot. Quotus enim frequenter signiscat quot,ut Martialis: . euea c quotus, Cr quanti cupiis coenare:nee imum Addideris verbu,coena parata tibi est. Id est, Quotestis,oe quot tecu habes.Cic.pro Ligario: Quotus enim istud quissfrcisset:id est,nustus,uel rarus. Ouid. de Arte: LG 3- Forma dei munus ma quota quaeq; superbiti Id est, nulla,uel rura. Non venit in mente,an cum alijs nomiηLbus iungatur Quisq;. Hoc tamescio, non habere Osis' genitiuu pluralem duntxxat cum adiectivo iunctu: ideoq; genitivo utimur singulari pro genitivo plurali: ide enim est optimi cuiust, animus, quod omnia bonoru animus. Unusquisq; autem ideo non facile patitur superlativium, quia illud Unus,um quida ac naturi ut paulo ante ostedi suptatiui obtinet potiusq; dicimus, Vnusquisq; bonus, quam Vnusquisq; optimus. Atq; haec hactenus de Quipp.
tiuu, vel altera ex pte vome, vel altera ex parte ad- uerbiiam,vel utrius nome, vel utruns aduerbiiἱ cum his isdeclinabilibus, quae nominaui.Cice.de Orat. Vt quin optime Graece sciret,ita esse nequisim v. Idem in eode: Ue
enim quisque optime dicit ita maxime dicedi discultate, varios b
46쪽
BLEGANTI ARVM LIB. I. Urariosq; euentus orationis,mpemtionems hominsipertimescit. Ide de Ucijs:Vt qui animi magnitudine ma- Lib.tix e excellit,iri et maxime it princeps omniv,uel potivi soluit esse. Quintilianus: Quod ut longe optimu, tu i .., di cilisu.Et iteru:No ut quias prima dicendit,ita primim occurrit. In quo caueamus,ne pro QAUs dicamus Quodq;. Multu enim refert inter haec duo.In catone maiore utrunq; superlativusustulit cicero:Vt quisque aetate antecedit,ita sentetia principatum obtinet. Qnod lacere alibi solemus:ut in illo, Homo in primis doctM:ηO,In priminis doctis virne duis resfuperlatione habetes coimgamus. Iusti igitur causa quare cic uperlativos praeternu fit:quae cavsa Donato in Euniicha Tereiij no fiat,qui ait, Vt quis 3 miser est,ita senior uidetur. N praeter id,quod non adhibuit superlatiuu,etiam Husione quandam fecit ex positivo, Cr coparuum. Quod ita medemus,tum per adverbiusc, Vt qui' maxime miser est, ita maxime s nex uidetur. Tu per nome sic, Ut quips mserrimws est, ita annominus videtur. Tu per alter u adverbiu iteranomerita, Ut quisq; maxime miser est,ita antissimus uia detur:ves, Ut qui'; miserrimus est, ita er maxime senex uidetur. Tu per coparatiuu,na cr hoc ide oecit quod pinperlatiuu roc modo, Quo quis miserisnues, quo quisque magis miser est,eo fretorrueI,eo magis senex videtur. quod ita licere fert,exepla probanda est. nintilian. I I. Cap. 3. Distitutionu: Quo quis uenio minus uale hocs: magis
attollere,ae dilatare conatur.Et paulo post:E rit eo etiam Eodem& LN obscurior,quὸ quisq; deterior. Iustinus dae ue Trogus, ct cap. superlativa eam comparativo miscuit,inquiens lib. X v r.
Locuplet immut quisq; est,ita plures equites iubello suo regi praebet.EM dicer Itas artatarin et ita ab istoscriptum
47쪽
LAURENTII VALLA Eptu uisse suspicari libet.Diceba paulo ante,no licere dicere,In primis doctigimus:ide sentio de Inter primos,et csi Circaprinci. primis:licet Sallussius si modo eodex no sit medosus ut, bri, Iuguxx- ter dixerit: Ae sane,quod dissicilisu in primis est,et prαsio strenusmus erat,et bonus cosilio. Similia bis sunt,In
paucis,cu paucis,Inter paucos ite,Super oes,Ante alios, Praeter ceteros. s ed haec etsi positivo stequetius gavdeat. tamen nonunquipaliutur superlatiuu. V t Plin.de absin- CV γ' thio loquens, lib. κκv1 1. De usu eius conuenit dicere, herbae jicitimae,atq; iter paucas utili imae.Verg.hn VII. -P etit ante alios pulcherrimus omnes Turnus auis,proauiss potes. Et is eiusdem operis r. . Pγgmalion scelere ante alios immanior omneu.
De Hoc magis,& Eo magis, Tantum,' Tanto,similibusque,quomodo iungantur gradibuS. CAP. XVI.
Hoc magis,et E ὀ magis,ide est,quod tanto magis.Ite Quo magis,ide est qΤ Qvato mugis. Quare admoneor,ut aliquid de horu omniu natura praecipiam:Positiuos magis decere Tutu, T QvBurcoparatiuos Tἄto, et OSc.1. Quit ὁ.Cicero: Ovato es maior,tanto te geras summissus.NO alite quata es mularitatu te geras summisius.c otia, Quitu potes,tBum elaborurno aure, Quit) potes, Lib s ςU-7- tuto elabora. ctatius rime praeter morem oratorum inquit: Quanto frequenter impellitur,tanto firmiter roboratur. Et Boethius in dialecticis dixit, Paulo aequales.
Hic pro paulii dices paulo:ille pro 'equetius, firmius
, frequenter rmiters. Tolerabilius quod'it poeta catullus, Tanto psimus omnium poeta, Quito tu optimus omniu patronus.Insuperiore Lactantij exepto,bis peccatum est in utros membro. Quidum peccant in alterorut
si dicatur,Quanto frequentius impetritur,tanto firmiter
48쪽
ELEGANTIAR VM LIB. I. 4 raboraturiveLQuat)stequeter impellitur, tuto firmius
roboratur.Nisi ita venuste dica ut Verg.hr X II.
O' praeitins animi iuuenis,quantum ipse stroci
V irtute exuperas,tutino me inpesius aeqvu scosulare , Et Quintilianus in primo: Quid aute aliud in nostris lG Cap.r gionibus cornua,nc tubae fclut quoru cocentus quato est vehementior,tanto Romana in bellis gloria caeteris praestit. Quodno licuisbet aliter dicere. Proxime aut ad umcoparatiuoru accedunt illa adverbia Ante, Cr P ὀstsiue praepositiones:ut, Tato ante ego ueni,quat 'o tu post veni
LEt illud nome Alius, ex eius adverbissi Aliter, π bulasmile secus:ut Quintil. At quato alius fuit ille inmissi Deςlam .s.
mi iuuenis assectus.Et Teren. Verri aliter euenire multo I n prolo. intelligit.Et Cicero:Multo secus euenit.Nu quod dico de And. Tantὁ,Cr Quato,ide intelligo de AEquato,de Musto, de Paulis,caeterhssimilibus. R vrsus quod de Tantrum,et Quatumride de Aliquantum,de Multum,de Paulum,er reliquis. Sed quia haec transeunt in adverbia,ideo nonunquam de his quae exeutri in loquor abutimur pro ijsque exeunt in o, praesertim quando non est illa cotrapositio duorum,uisuperioribus exemplis ostendimus. Iuue. S atyri tr. Despicium,quiscit quantumsublimior Atlas. Terent. Eius frater aliquantulit est adre auidior. Qvintil. Atqui' α.ca. s.
dam etia si forte susceperint negotia paulum ad dicendum
tenuiora,ea collit simplet. Ita in adverbiijs,praepositionibusque, Multuante,uel Multo anter. Pavlupbst,uel Paulo post.Verbis aures p fere couenit per sim,potius,quam per o,exceptis ab ante,a prae,a post copositis,more eorsi . unde coponutur ut, Multo praestat, er Multum praestit.
Sa ust. Musto praestit malafrij,qua benefici immemore Ι Π Iuguri esse. I ta, Multu,vel multo antecellit:Paulu,vel pauloposthabui
49쪽
tabui tua negotia meis. Tum,σ Quam similia is e dem uidentur Tantum, Cr Quantis:ideos raro cumeomparativo iunguntur:ut Vergilius, Aeneid. 7. Tam niugis illa fremens, Cr tristibus effera flammis, Quam magis effuso crudescunt anguine pugnae. Cum superlativo frequentius:ui,Tum bis est omnia opti- In Iugurt. mus, quam nobili fimus. Sallust. Quam quisque pes me feci tam maxine tutus est. Quod ide valet, ac si diceret, Vt quisque psime fecit, ita maxime tutus est. Teretius: In HeautoΠ- FIani adolescens quam minima in spe situs erit, Act. .sten λ' Tam maxime patris pace hi Ieges conficiet suas. solet poni Ti,Cr Quam separatim, πasterusine altero utruque insignificatione uehemetie:ut cicero, In tam optimcausa no debeo timere. id est, In ii valde de perquam bona causa. Et iterum: Nondu erat vestris tam gratifimis, tamq; multis iudicijs,ignominijsq; tantopere graitibus co eis u. De Quam,hoc sit exempliι, Tu es homo quam iu- etdfimus.id est,ualde,uehemeters iucudus. sed de hoc disFerendu est latius, ideos no in eundem locu includam.
De Per,ct Ouam cum gradibus. C A P. X v I I.
π Dem nanque ponderis in compositione habent Per, Cr1 Quamsed alteru positivi proprium est, altera superalatiui:ut, Perpulchre,Perbelle,Perdiligeter: Quampubcherrime, Quam optime, Qua diligetifime .quoru erimplora referri sunt omnia.Hoc intelligitur,quoties accipitur Quam pro ualdesue vehemeter. At cotra, Quam pro quarum nunqua cum superlativo,sed semper cupJEpist. 16 lib- tivo ut cicer. Quam morosi sint,qui amat,uel ex hoe i 6.samu telligi potest.Vides ut Quam,pro quantu, vo potesta iugi uerbo principali, durixat in recto modo laquedeboeest,quando non figurate loquimur,ut exprobrandi, der,dendi
50쪽
ELEGANTIARUM LIB. I. 47dendiue causa,hoc modo: Quam cito venisti: Quam se vis homo es.Loquor aute quoties duo verba in eadem oratione inseruntur, semper cum verbo non principali iungi Quam pro quantum: pro valde frequeter lino uerbo contentu ege: Cr in duobus, principali potius gaudere, nonnunqua alterorut,Vbi est lucru, eo quum primu aduolas: π, Ibi est lucru,quo tu quam primum aduolas. At in hac
distretis positici, o superlativi aliqui se objcietist retes Terentiu in Andria: Reiecit e in eu flens quam simi- Astr. seen 1 Iiariter,et in Eunucho: Tvlesin post illa q intimil habea Act.ia n. . te. In quoru exemplora priore 6ὶ Quam pro valde cum positivo:in posteriore Quam pro quilis cum superlatiatio. Ego vero accipio illud Quam fanaliariter,pro quam tum familiariter figurate: quasi, o quantum amiliariterier hoc intimi; accipi volo pro positivo,sicut proximum. Dicimus nique, Hic est mihi magis proximus: ita,Hic est mihi mag:s intimus. Neq; in hoc toto meo opere tu licet ii poetarsi cnector,et usum orator v. Nessi quid aliter penes autores reperiatur,nubi obesse debet, qui no lege scribo,quo nunquam aliter Actu sit,sed quod frequent me
fictitatum est, praefertim a Marco TvL Marco Fabio, apud quos siquido reperiatur Quam cu positivo pro valde,aut csi superlativo pro quilu,ausim effirmare medose scriptum:ut in prooemio de Oratore. Quam boni perdiu nulli,quasi de ualde bonis,et no potius de bonis laquatur. Vera scriptura erat,Boni perquam diu nulli, aut potius, cum bonipdiu nulli, aliter enim videtur no cogrue dici. Quod uitiuscribediutiηλ in paucioris.eset. Quod cic. Epist .s. ipse illo uo erudi fimo sieculo qrvix credibile uidetur rur. queritur,ita ut apud Latinos medosiores sint codices Latim,quam Graecia Quiquam apud Graecos Ioge di cilior