장음표시 사용
241쪽
ELEGANTIARUM LIB. III. Suillud quidem sileamus,ut dicimus V ter utri, ita Quis cui, ut Verg. Quae quibus ante ri.Et Cice. Quid cui praepo Libnendum sit. Quintilum: Quid quo loco collocandsisit. Ide Quintilianus: Ut dubiusit,quid quo reseri oporteat.
De Prior,Primus,' similibus. C A P. X X X I.
Vocaui te prius,no estiae quod Priori istud significat
tepus,quasi prius,quam nunc,uel tunc hoc uero personam,id est,ego duorii prior, Cr hoc quando duo ad unureferutur. Siquide ego,Crhic te vocavimus ed ego prior, hic autem posterior-Ide' quu unus ad duos restritis. Vocavi te priorem,melius qua Prius: istin aurem possierkrem,melius quam Posterius. Per pastuu quis iam hoc nequeut diceres Vocatus es a me prior duo estis: Vocatus
es a me priores duo sumus Eade ratio est superlativoruPrimus, Cr Postremus, Cr siqua sunt alia. Vocaui te primus,uel postremus, si multis inrues,Vocavi te prima, uel postremsi si multi estis. Nonnuquam ex neutra parte . Diiquo ed utrinq; singuli, Cr tame per hoc ide coparatiuu loquimur:ut Vocavi te prior, Percusi te posterior, suppla quam tu me.Nonnunqua linus hinc est, isthinc plures sit, Vocavi uos prior,supple et vos me: Vocavimus te priores uppis quam tu nos. Ide desuperlativo,ubi multi membra sunt:ut, Primi nos uenimus,vos posteriores, illevit mus:Primus ego ιtraui uallu, tu serior, isti tardificii.
De regimine nominum Criminalium, ct Poenalium. CAP. XXXII.
SI quis firetur rem sacra de pro ano, tenetur ne sacri-
INJ,an furti,an utroq; no uute, An utriusq;. Qui sustulerit re uide sacro urti ne tenet,an sacrilegiJ,an neutro noulit, An neutrius, Accusare huc potes uel*rti, uel
242쪽
aut ambor . Condenare non licet de utros, sed de astero,uel furti vclsacrilegφ.no aute, Sed alterius, vel furti, uel acrilegij.Cur ita fit,nt demus uarios casus eide uerbo, praeserim sub colunctionibus,quae eo de colungere debet casus s Nempe quod nomina peccatorsi cu huiusmodi uer- bn ide ualent in genitivo, quod in ablativo praepositione habente,uel non habetemon idem in caeteris. Nes hoc in his modo nominibus,que certu peccatu signiscat,et sterio Rabir. ciale,sed in his etia,quae generale, Cr incerti. .ut Cicero: An no intelligis primum, quos homines, Cr quales uiros mortuos summi criminis arguas Et iterur sceleris,atque norij parricidij codenabimus per haec uerba licebit Tati, Cr Q nati ci substatiuis adiungutur, per genitiuum uti:ut, Quati e pectinis condenasti s Tantae summae dand-vi,quatae postulasti.Liuius lib. κ cvii. Sed nequaquam tintum relictum est,quantae summae damnatus fuerat.
De Impleo Resercio,Plenusque,ac
ca uino.E t tame aliqvudo addimus praepositione De: sic, Impleuixduim de omni generestu meti: R ors apotheca de uaria natura uinoru: uixj ausim dicere, Impleui omni genere stumenti, Cr R e si uaria natura uinorum. Hoc Lib.3. qd' diximus exempla coproba duest. Cic.de Orat. Quod si tantam uim reru maximarum arte sua rhetorici illi doctores complecterentur,quaerebat,cur de prooemijs,CIde
epilogis,et de huiusmodi nugis sic enim appellabat restrii eget eoru libri. H ic nequaqui licuissect sine praepositice laqui.N o enim libri illi restrii sunt prooemijs et epilogi ,
243쪽
ELEGANTIARUM LIB. III. ais sed praeceptis prooemior ,π epilogorii. Sicut in superioribus,no est nauis impleta omni generest eti ed fumento omnis generis: nes apotheca restrta omni natura vinoru,sed uino omnla naturae. Quia de Restnis,m Impleo feci metione, dica hoc amplius de R estrius, cx PI nus.Exemptu quod modo attuli,ostendit Restrius postulare ablatiuu sicut impletus, sicut Vacuatus,sicut Vacuus:ide tame cic.ait pro lege Manilia: Restrio praedonum mari. Et Pro Piacis: Audicri rejertiribe Graecii scelerat tmoru hominu,ac nefarior v. Sed nuc trasit in nomen, tametsi,caetera huiusmodi nominu ablatiuu sic cr habet:
ut, Vacuus Incolu,no incolaruἰFreques populis,no populorurpraeter quam Plenus,cui Cic. semper genititis dedit. De caeteris autoribus no possim in uniuersum pronutiare,cum multi etia eritis eius dederint ablatiuu:ut Varro lib. i .R er.rustic. S ua nihil interesbe,utru his piscibus sis gni habeat plenu,an ranis. Et Sallust in Iugurt. Quae quanquam gravia,eν fugitio plena videbitur, tame quia mortιs metu mictabitur, sicut regi libuerat,pax conuenit. Suo itas arbitrio scriptores ututur. Posteriores uero omnes, ut hoc nome Novisimus P ultimo, ita etia Plenus vino dixerut,no solum Plenus vini. Quare qui solum genitivo coletus erit,Cicerone in cibitur q utros casu utetur,caeteros. Sed mutando habebit exuenustitis ratione,
Cr lucis: quod uel ex proximo exemplo ostenditur: Ave gratia plena. Ego ad euitandum amphibologii dixissecm, Aue gratiae plena: quemadmodu in alio Actu est, ubi non Luc.I.
erat ambiguitas:Plenu gratiae, erueritatis.Licet diuersa IO V I
verba hic sint, disi hic in altero est ' in
nus dat etia ablatiuubita verbo Impleo dat etia genitritu, o 3 iit in
244쪽
Si. LA VRENTII VALLA Eut in quinto: Ipsi multitudinem quos quae fermes per regenti est sin iis,religionis iustae impleuit.
De Potior,Potitus,& Compos. CAP. XXXIIII.
Potior hos eos de casushabere potest ed cii caeteris frequentius ablatiuuscu hoc nomine res ere semper genitiva ut, Lacedaemon reru diu potiti sunt id est, rerum ιmpertu diu tenuerui. In alijs nominibus magis significat-tia exponitur per obtinuerunt,quam per tenuerui: ut,Potitus sim uictoria, sum potitus amica,id est,pugnado,uel laborado obtinui uictoria,uel amica. In praebenti tempore In Cato. Ma plerimq; pro stuor. Cicero: Quod si uoluptatibus his bo-io. na aetas i uitur libentius,primu parvulis stultur rebus,ut diximus deinde his,quibus senectus,etia si no abunde potitur,non omnino caret. Pro eode postiit Fruitur, Cr Potitur. At,Potitur pro Potitus est, praesertim more historico legimus. Potior a Potis d cendit deos illi in significatioe similisu est. Ni, Sunt copos mentis, copos animi, copos rationis,copos sanitatis,s haec habeo at Copos uο- ti,copos uictoriae,copos optati, q, haec opera mea, ais labore obtinui,obtineos. illud tamesciendu est apud Ovid.
in X ii. Metamor Plegenda: Tu tuis armis,noste poteremur Achille. No Potiremur,ante penultima breui, non longa,a tertia cilicet, nona quarta coniugatione.
TRajcio exercitum ,id est,transporto exercitum trIsmare,aut trans flumen. Trajcio mare, uel flumen, Epta; Is io. id est,transeo. A liquido viruus coniunctis: ut Liuius, Epist. D.Cic. Traiecit copias Iberu.Et Plancus: Copias Isara traieci.
Do tibi,' ad te i iteras. CAP. X XVI.
O tibi literas,taqua tabellario: Do ad te literus,scilicet ad te pseredas. Aliquado haec duo coiungumr:ue In Catil. clamedi ι ι ad te liter G.Et Sallustius: Vulturiis litem
245쪽
xLE GANTI AR VII LIB. III. ars ad cistilina dat.Ergo q mittit literas, i cui literae datur,ffert,reddere dicitur,sicut ille ad que dantur,accipere. , .
De In,& Ad,cum aliis uerbis, CAP. XXXVII. is
Eo imuissum, cr eo ad villa:proficistor in campu, σad campum:constro me in agrum, π ad agram,idem rsunt. E t item in similibus, praeterquam in hoc ultimo vera bo, quoties refertur ad personum. Dicimus enim, contuli me ad Catonem, cr contuli me ad patrem:non autem Iucatonem, Cr In patrem,ad distunguendu uidelicet significationem. Nam qui dico, contuli is persona,non possum addere altera persona,velut mersed rem, uelut beneficium. Eritq; ssignificatio donationis:ut, Multi cotuli in Catonem id est, multa donaui caloni: Nemo in patre potest tanti beneficia costrae,quanti contulit pater in fIiu.
De Resero tibi,& ad te. C A P. XXXV PII.
RE tulit mihi, o Retulit ad me,ita di Frpit,quod illud
est narrauit hoc uero in copultatione tulit:ut Quintilianus, Relatum itobis iudices ordine maloru meorum Declam 'eventium, quem nemo tam crudelis, nemo tam saeum audiet,ut me non pascat. Sed hoc nemini ignotaem est adem: Declama
Vultis scire iudices,nihil impatientia charitatis ficisse patrem, non retulit ad matrem, non propinquos consuluit, non amicos. cicero in catilin. Reser,inquis,ad senatum. id est,refer in confulistionem senatus.Verg.II LAeneid. Delectos populi ad proceres,primumque parentem Monstra Delim restro. Et ne dubitares defensu sermonis huius,more suo aperuit, ubiungens: Et quaesitsententialosco. Paulos post: Eodem M. Surge age, Cr haec latus Iongrio diciti parenti
246쪽
xta LA URENTII VALLA Etiam ed illum quid agendu sit docentium. Ideos additur illud,Haud dubitida. Porro utras haram sententiaru is uerbo uersatur,aliquado eni in Iacto,sed diuersa est significatio:ut Quintil. Ad patre arma no retuli. id est,repor- reui. Cr Cicero: Si ad una omnia restreda sunt,dun imuesse Pompeiu .hoc est, Si in unu omnia costredas t.de re intelligitur,no de oratioe. Quale illud eiusde est pro De-Lib.1. Com. iotaro: Qui ramores ad se referret. Et quale est Caesaris, debet Gall. Vt qtiae diceret Ariovistus,cognoscerent, Cr ad se restr-rent. Hic de verbis agitur,et tame no significatur ferri in consultatione, ed potius narrari, Cr renuntiari mandati ab altero data. Fraeterea hic olet adhiberi accusativus, vel nominativus:ibi crebro ria praesertim ablativus cum praepositione Deriit, De omnibus his restriad seM- tum. O mnia aute haec refera ad senatu,rarius dicitur. Tamen significat idem,quod est, Insenatoru consiliu feram.
IN terdico tibi aqua,et igni no aute Interdico tibi aqua,
Cr igne:neq, Interdico te aqua,et igni. Quo alite modo mutabitur in pustuu haec oratio Sunt tres modi quatam colligere pοι mutandi activa in pagiuam. Vnus,
ubi est solus accusativus, ab eo in nominatiuu mutato incipitat ut, Dedi tibi equa,Equus a me tibi datus est.Alter ubi untduo accusatiui,altera in nominatiuu covertendi, ulterurelinquedi ut D cui te musici, Tu me doctus es musici:non aute Musica dom est a me te. Tertius viru- libet boru accusativorsi mutandi in nominatiuu, alterum vel relinquedo,tiel in ablatiuu cura a, uel ab transredo:
sic, Ego rogaui te veniam, Tu rogatus a me es uenii uel,
Venia abs te rogata est nubi licet per hocsecundu tu magii videam rogasbe pro me,quam ego te. Qvetarum doram
247쪽
ELEGANTIARUM LIB. III. arrdorum huic uerbo tribuemus nullum. Et tametres isti φmiles sunt. Vnus hic est:Tibi interdictu est aqua, tr igni: quod est=equentisimu. Alter hic: Aqua,er ignis tibi interdictus est:ut Liu.lib. v lii. Interdictus mare Antiati populo est. Quod si est mari,prioris modi foret ex tu. Tertius est: Tu iterdict' es aqua,et ignised tu hic modus caeteris est rarior. Metel. Numidicas: Illi uero omni iure, atq; honestite iter dicti sui:ego nes aqua,nes igni careo.
P Luit caret supposito, habens appositum ablatium: Liui. lib.i .ab ut Liuius, Nuntiatum regi, patribusq; est in monte uxb Albano lapidibus suisse. Licet nunc dicamus: Deus pluit carne,pluit manna,pluit escam: Ningit vero suppositum, er appositim restruit.
De Decet, Iuvat, Conducit. CAP. XLI.
Ecet,luuat,C oducit pro utile est, Crsi qua sint alia, I nec personalia sunt plane, nec imperseralia, quum habeant numeros. Vestes hae deceret nos, Isti cibi iuuant te, studia stcredi conducunt maxime. Explicit,Explici unt nunquam quodsiium Iegi.
De Ausculto,& Audiens tibi sum. CAP. X L I I.
A culto te, audio te: Ausculto tibi, obtempero tibi: S in audies te,qu)d te audio: Sum audiens tib quod tibi obesis ut lex κ ii . tabulam apud Quint.Filiu mgnus audiente dicto,liceat abdicare.Cicer.in Philip. Et audies
est huic ordini. Et pro Deiotetro: Aut qui dicto audietes in tanta re noluisent. cu uerbo reperib apud siriptores pro se orationis tale loqueηdi genus non meminised apud Plautii in comoedia,quae inscribitur captiui duo: Meminiquum dicto haud audiebatincto utine udat licet.Hinc est quare una Obedio ex copst sub Audio postulat dativu.
248쪽
De Dono tibi,' te. CAP. XLIII.
Dono tibi nignus, notum est, quid significeti. Dono te
munere, pleruns, praemij gratia, sed interdia admiratisius,interdiam beneuolentiae,interdum illisericordiae. Cicero pro Archia: Sylla cum Gallos, Cr Hispanos ciuis late donasbet. videlicet in praemium. Que exempla sunt plurimariit, M ilitaribus donis,corona uallari, im munitate donatus sum. Idem pro eodem: Itaque si ciuis R omanus A rchias legibus non esset, ut ab aliquo imperatore ciuiti te donaretur, perficere non potuit: certe imperator non remunerationis causa Archiam ciuitate donasset, sed a miratione ingeni ,er beneuolentia. Vergil. Aeneid.v. Nemo ex hoc numero mihi non donatus abibit. Eodem lib. Nimiriua non praemij gratia.Nam tres praemia primi Accipient. Benevoletiae ergo,non meriti illoru gratis, cum postremi nihil omnino mereatur. Quale est Valeri N aximi lib. t i . R ex A ntioch. bello,quod cu R omann gerebat liu Scipionis a militibus suis interceptu, bonorat ime excepit:regijsq; munerib.donatu,uItro is celeriter patri remisit.utique a nescitiae gratia. Et Amphitrγon apud Plauta: Veruitet animatus vi,itas nuc sum,ut ea te patera done.Et paulo post Alimena inquit:Pateri profecto stras,qua hodie meus uir donauit me. In qlioru utros sola in donido beneuoletia declaratur. Ide Plau.in Aulularia:DJ immortales,quib. cr quatis me donatis gavdjς. Declam. s. Quintil in Gladiatore: Quod me facere covenit,qui per
maria latrocinys histi folus petitus sum, qui luce liber α- te,denis quicquid pati debeo no ignarus ut primo nariis Iis horae tempore sed uidenssentiensq; acceperim nec o lum donatus bis bonis,sed summit periculis liberatus sunt. Verbasint hominis exaggeratis beneficia amici ut se maxime
249쪽
&hste illi ostendat obstrictum.Sola ergo fuit ratio benevolentis. Ide in Pariete palmam: Quam bl de illeseposuit Declam mi erustium,quam diligeter uxorisgaudetis exclusit oculos,quam multo caecu pudore donauit. H Ie habita est misericordiae ratio. Sueton.inuita Augusti: Et ne enumerE Cap.sr quot, s quos diuersuram partia uenia, Cr incolumitate donatos. Cornelius Nepos de uita Attici, Auxit hoc osticium alia quos liberalitate.Nam uniuersosstincto donauit,profrctb clementis,no remunerationis gratia.
De Incumbo huic rei,' in hanc rem. CAPc xLII H.
INc bo Iudijs,er incumbo remis. Vergil. Validis Lib IO. incumbite remis. Incubo hi studia, π ad studia ed i=ion, Incsibo in remos, Cr ad remos.cke.Pergite,uisici ς xR i' tis,adolescentes,dis in id studiu in quo estis, incumbite. Et alibi: Quare incubamus o noster Tite ad illa praecla- - . . . . ra studia,Cr eo unde dii cedere no oportuit,aliquando re' ait Attie. vertat mur. Nesi hoc in boniet Untummodo accipitur ,sed etiam in malum: ut Idem, M. Catoni lac bcnti ad eius pro Murenia perniciem. Sed trud,Incumbite remis, no esὶ per translationem dictum,ut hoc:Nam ut quam remiges incumbunt remis,uel quum nos operi sciundo incumbimus toto pectore, ignificatur diligentia, erconatus:ita ex ci; accuratius quid mente Vmus,incumbere dicimur: quemadmodum econtrario Supini dicuntur, qui negligenter agunt.
De diuerso uarioque regimine uerborum,cum diauersa,similive significatione. CAP. XL v.
TImeo te tangiti inimicum, Timeo tibi cingua amico. I Phic tanquam ostensurus sis,bὶe tanqua destndcdus, commedo te regi,id est,comitto: Commendo te apud rege,id est,iaudo. cedo tibi, unde et cocedo tibi,pro no re
pugno tibi: Aci praeteritu ce caedo te, δ flagello te,
250쪽
LAURENTII VALLAE cuius praeteritu est Cecidi pro 'geraui, er supinu C. D. Vnde caesus, vel qui flagellatus est, uel qui amputatus est,siue occisus. R aro pro occido hoc verbu accipitur. Philip .3. cla- cice. in Philip.Caedit greges armetorv.Dimitto te disce-ca finem. dens id est,relinquo.Dimitto te discedente,i.abire peralitto. Vel Dinmito te,i.mitto: unde Dimisi legati dicuntur.
I nc it mihi cupiditas:i.subi t. Incepit me ille:i. Urnμ- rus me petit, σaccusat. Inest huic loco, Cr Inest in hoc Ioco primu apud Quintil.cieterosq; stequelimrait enim, . Verlim hoc melius jaceret natura ipsa duce, sed naturis ipsis ars inerit. Secundsi apud cic. frequetius:ut ibi, Illud enim brantu,quod sepe diximus,ssi in alio cernimus, tamen nos movet,atqu2i,in quo id inesse videtur, amicos lacit. Comparo banc re illi,er cu illa. constro te isti, ercum isto. Ego sum similis tibi, Cr tui. Hoc est comune omnibus, Cr omnia uel comune mihi tecu, CT cum caeteris.
Ego sum particeps labora tuoru:et,tibi sum in laboribus particeps. Quintil. Et in pleri'; ruris operibus marito particeps. Curtius: Quod fuisset illis in periculis part
ceps. Accedit huic rei, Cr ad buc rem:uel accedit huc,uel eo,uel eode. Quintil. Ais ut accedat dolori meo camulus, quae hoc icit,uxor mea est.Cice. Vt ad illa optimum, Pro seY. protiram p pMdida natio Sexti Rosiquelat cumu-Ros Ius accedat. Impedo curi,uelopeia,uel labore, CT similia,huic rei, Crin hanc re quod in Quintiliano saepe reperies. Partior labore multis negotijs,CI in multa negotia ut apud eunde. Ad scio huic rei,CT ad hanc re. Restondeo tibi,Cr ad te. celo te hanc re, er celo te de hac re.Tu es natus ad laude, Cr laudi.Cic.pro Sextio:Niqd ageret uir ad dignitate, CT gloria nutus Et in eade: Qui