장음표시 사용
271쪽
ELEGANTIARUM LIB. III. xor Coniecto, coniecturo, Coniecturam facio, coniecturam capio, coniectura consequor, Coniectura colli-m,Coniectura ducor,pro eodem accipiuntur, aut parum dilfrrunt: quia oecacius quiddam est in coniectura conse quor , Cr coniectura colligo, quam in caeteris: quorum exempla adducere langaem esset.
De uerbis ad Notitiam pertinentibus. C A P. LXXX.
On me fallit, Non me praeterit, Non me fugit, Non 1 me capitii insignificare quod Non ignoro, Quintilianus autor est.
De uerbis ad Spem pertinentibus. CAP. LXXXI.
CApio spem de te,cocipis de illo ste, Ducor in spem
buses negoti , Vocor instem, Ingredior in ρ :norentum 1 e rmitatem significi quantum, colloco in testem,er Repono in tepem. Cicero:In quibus tum spem De Orali.r. maiores natu dignimus suae collocarunt. Quintilianus:In quo stem unicam senectutis reponebam.
De uerbis ad Recordatione pertinentibus. C A P. L x x x I I.
IN mentem venit mihi, Occurrit mihi, Succurrit mihi, subit mihi, pro eode accipi olent. Sed hoc ultimust quenter quos ad miseratione. Nintilianus: Nobis vero a ranatura adversus exanises ingenuit non solum mistratione quae cogitationi nostrae subit sed etia religionem. Vbi η3 itidecuisset,succurrit, Occurri In mete venit. Verg.-Subjt chari genitoris imago. - subjt deserta creusa. β η - 'Vbi nequaquam deculpet, In mete venit mihi de charo genitore, e decreusa deserta. Iungitur etiam hoc uerbam i . ciam accusativorut curtius, Sera poenitentia sub t rege.
De uerbis ad Visonem pertinentibus. CAP. L x x x I i I.
V Ideas dere licet,licet cerneretapud quosdῶ etiam, cernere est,pro eode accipiuimGVt, itas videas iu-
272쪽
α. x LA URENTII VALLA Eslos iniustis rebus maxime dolere, imbecillibus fortes, mo
derutos immode tis. Licet indere nonullos tanta stultitia, ut uix dis erat a natura brutor . Licet ora cernere ira-OSc.I. toris,uti mulctur. Ciceronis haec exempla sunt.
De Parenthesi per Quis,&IS. CAP. LXXXIIII.
SI potuisset redimere oculos matris qua pietate fuit uicarios suos dedisset,i. tanta pietate in matre fuit. Idem Quintilianus: Hoccti scisses pater affirmo, promitto cuius pictitis es nemo te antecesisset.Et alibi: Quae pietas
tua est. Tribus enim modis utimur per relatiuum, totide per pronome Is:Prbillo modo sic,Ea pietas tua est. Secundosk,Eius pietatis essed hoc rarius. Tertio sic,Ea plerate es.Ea pro Tanta accipitur, Ideos, σψμ Tanta uti licet eodcm modo, quo ex pronomine. Habet autem ali quid plus talis oratis,quam si dicas, Pro tua pietate.
De uerbIs ad finem operis pertinetibus. CAP. LXXXV.
De Amte. T T Abes quae sentium Brute de ratione dicedi. Haee ho et bui de amicitia,quae dicere. Haec sunt quae putaui di- ceda hoc tempore. Sunt verba ciceronis ad extremu materia a se tra latae, quibus er caeteri autores vlisolet. Ve bra. infin. Quintil.Habes Marcelle Victori quibus praecepta dicendi adiuuari percios posse uidebantur. E t iterum: N ihil habui amplius,quod in liniuersum praeciperem. Et iteru:Hae fere sunt emendate laquendi,scribendis parres.
De nominibus quibusdam in,io. C A P. LIX XUI.
Eni in opinione,active accipitur,quod talem opinionem habeo:aliquado etiam polae,quum opinio significat famam,opinio inqua,quae de me habetur ab alijs, no qui ipse habeo de aliquo. Sicut Existimatio est opinio, atq; sententia, quu accipitur active:lit, Existimatio mea, id est,iri existimo. Aliqu pusilleCut Homo magnae existimationis
273쪽
T LEGANTIARUM LIB. III. 243 mationi id est,Amae, Cr nominis,s eam homines magni existimit lex Homo magnae opinionis:ut Quintil. Quod Libuo. cap. dccidisse etiam Porcio Latroni,qui primus clari nominis prostsbor fuit,traditur:ut cu eisummiis scholis opinione obtinenti causu in foro esset oranda,impense petierit,uti subselliam Basilica transirretur.Cicero. Sermonibus β- In VatinI. mliariu pervenimus etia nos im opinionem. Venio in su-
1lpicione,=emper payiuerulidem,Etiam si alio P. Sextio uenisses in suspicione. id est,in suspicione tui,non tua. Veni in obliuione, emper etiam pusive:ut ide, Ut si fuerint
excellentes uiri,certe iam uenerint in obliuionem.id est,
quod caeteri de illis obliti sint,non quod illi de alijs,aut de
se,Similiter,Venio in uituperatione. Idc. I II I. Uerr. Vt propter ea in emonem hominum,atque An tanta uituperationem ueniret. Ossensio et id prope semper pasiue accipitur. Ideo, ide non Clodij of rnsiones dixit, ed Urnses suas uero Urnsiones. Et alibi:In aegro corpore odis- In Cat.M
sa 6ὶ Omuis osensio. id est,molasti omnis pusio. Vemtio i*- quos huic sinula est:cinus rei causa est,quod vector qua deberet gnificare id quod uehit,ut nauis,equus, uehicu-Iu,significat potiuη id quod vehitur,qui est homo.Cic. Tamen cr summi gubernatores in magnis tepestitibus a vectoribus admonerisolent. Quintil. sis in uduim flij mei Philip 7
mala permutatus uector imponor. No tame uectore deei δ' 'Vς' pius pronauta.Hinc est s iuuenimus non quam dictu, Nautas eruectores. Sunt enim Vectores,qui pretio in aliena nauiuebutur. Ide Quintil. Cur instaenatis equis vector insidet Noniiqua pro eo qui vehit,ut Seneca in Hercule insano: Tγriae per undas uector Europae nitet Ide in H ippolγto:Pro sua uector timidus rapina. Qua de eodereuro , eadems Europa loqueretur. Num caetera De
274쪽
a 6 LA URENTII VALLAE quae a supinis ueniunt, tam active, quam pasiue accipi so-Ient:ut Accusatio Marci Tulij,active: Accusatio Verris,pasiue: Donatio mariti,active: Donatio vero bonorum, pusive: Cr caetera.
De Bene & Male,cum uerbis. C A P. LXX xv II.
MAIe iudico,male cesm,male pronutis,mala opinor, male sentio, male existimo, hoc male ad me ipsin
refertur,errores meu declarat. Male cogito,ad alterum refertur ignificats pernicie,non error erut Cicero: Car In Cat.Ma- thagini male iam diu cogitati bellu instratur, multo anteio, denuntio, de qua non ante uereri desinam, quam excisam cognovero. Male cogitante,uidelicet mula in alterute
niciems cogitantem,non autem se ipsum allentem. Item male dico tibi, male opto, male precor tibi, male impre- r.His nonihil similia sunt, Male de te entio, male tu clame existimas, male de illo iudicamus. Non error hic sen-- tientis,existimatis,iudicantus innuitur, sed uitiu de quo iudicamus,existimamus,sentimus. Male quoque audio,id est,iUmor crimina mea audies,cuius contrariu est, Maledico. Sallustius in cicerone R sondebo tibi, ut sit quam male dicendo uoluptate cepisti, eam male audiendo utatris. Bene quoque maxima ex parte huic simie est ut, Des te benesentio, bene tibi precor,bene de te mereor.
De Loco patris,& In locum patris,
Loco patris,lacostatris,laco iiij te habeo,no ita accipitur,quod ubi illa antea erat, ibi tu nuc apud me siis, sed quod in ea charitate qua illi aut fuerat,autfiunt,autes iri Aha dia. sent,aut ribe debet:utcbrsis Paphilo apud Terettulaq- ,.sce. s. turisi te in germani fratris dilexi loco. C ice.is Verre in parentsi loco qiuestoribus suis praetores esse oportere. I lla
275쪽
ELEGANTIARUM LIB. III. x saut sententia in laci; potius quam in loco, requirit dilealiquod uerbu,quale est apud Quintimam quomodo pugnam ineuntibus tot simul metus laboru oloriί, postremo mortis ipsius exciderunt,nisi in eoru locum pietas,ta
fortitudo, Cr honesti praesens imago successerint Et alibi: No perdidit filiora quisquis occidit:explicat a dolore pa- Declam .g trem,qubd sibi videtur fecisse rem maxima, ex iuuenis in locu amisi, ubstituit de uanirites latiu.E rgo is dicitur, ubi aliud erat,aliud succesit.quae diuersa a superiori sententia est.Loco voluptatis mihi est, loco turpitudinis,laeo honoris id est,uoluptuosum,turpe,honorificu. Illud autehac in parte coperit,ut dicamus,norecordari me an usquarepererim genum illudfermonis, quo Ecclesiiasticipasim utatur:E go babeo te in patre:tu es mihi in liutaccipio te in fratre.Dicut enim veteres,Habeo te loco putris, Tu es
mihi loco flij, Accipio te loco fratri ruel, IJ abeo te F patre,Tu es mihi pro flis, Accipio te pro fratre: er nonu Iis alijs modis. Aisbὶc uidetur aliquid no viis dile esse, sed perinde esse,ac si rite foret,Ideo expostlionesnostra Iocu habet,ubi diis aliquid no est,ut dixi, sed pro cili bd-betur ut in illo, Ex illa hora accepit ea discipulus in sua. Ioan I9- quod liceret dicere, A ccepit eam Ioco matris,ues pro νM- tresue profud:non aute ita in illo, quod pro uero accipi debet:Ego ero illi in patrem,m ipse erit mihi insiliu.LLeuisfiet ergo dicere,id est dixi et veteres,Ego ero illi poter,ipse erit mihi filivssed more Graecoru,unde haec sum-pri sunt,nostris ecclesiasticis ira loqui placuit.Ide ueteres qui illo modo locuti non sunt,sic di men laquebantur: R vertor in patrem, Tibi redij in amicumsed hic uerbu es' significans motu. Quintilianus: Et post exitum amici r . vertor in patrem. Quintas curtius lib.v. Igitur rex arci
276쪽
α 6 LAURENTII VALLAE Bubγloniae Agaticen inpraesiderer essee iugit.
De uerbis ad autoritatem pertinentibus. CAP. LXXXIX.
More maiora comparatam est, Legibus ita comparatum est.Legibus ita constitutii est, Ita natura comparatum est, Ita natura constitutum est,Ita natura prae-r scriptum.Hoc nobis ipsa natura praescribit, Nobis natura datum est,ut periclitantes allevemus.Ηoc ratio ipsa pr scribit, Invidetur ratio dictare.
De Nihil ad te,&Quid ad te. CAP. XC.
ADdidit erit illud: Equites non optimos misisse credo caesar,nihil ad tuu equitatu. id est,nihil ad copar Libro 1.de tione tui equitatus.Idem Cic. Persia non curo legere hic Ox-x- enim βιit,ut noramus,omniustre nostrara hominu doctissimus:Laeliam Decimu uolo,quem cognouimus uiru bo num,eT no illiteratu,sed nihil ad Persiis .id est,nihil ad Peri coparatione. Quale est quii subintelligitur P ertinet:ut hoc quid ad te hoc nihil ad te.supple pertinet:vel potius para est visit in coparatione Persiij paru doctus,et in coparatione tui equitatus fiat paruem boni equites.Te ID Eunuς- rent.EMne,ut sertur orma p. sane.C.at nihil ad nostrum - si ' Mnc.Non plane nihil ed purum potius accipiendum est.
De communione gerundii ' nominis. CAP. X C I .
INter agendit,inter actionem,in agendo Inter coenan- du,inter coenam,in coena,super coenam: Inter consule-dt sue consultandum,inter consilia,sive cosultationes, in consulendo ue consultetndo.
Et appellant te homines sapientem. CAP. XCI I.
ET appellat te homines sapiete, Cr existimant te mulsi Fe,Cr dicut, Cr sentiunt Ilum Cr putant probiι, erloquuntur: Hi Cr habentur mali, cr appellantur. Diligetia honores er gigni ex cotinet.Studio literae Cr pa
277쪽
ELEGANTIARUM LIB. III. a rrantur, Cr construantur.
De Memoria,' Memoriter,cum aliis uerbis. C A P. x C I I r.
M Emoria teneo,no memoriter: P ronrisio memoriterno memoria.cicero:Memoria teneo bello Nasico De AmIe. Icu Qvinto Octavio.Idem: Quintus Mutius Augur Scae princ- uola multa narrare de C. Laelio socero suo memoriter Criucudesolebat. Repcto memoria,et memoriter. Quintil. Lib Π-ς P αἰ Si langior coplectenda memoria fuerit oratio, proderit per partes ediscere. cicero: oplectebatur memoriter,dinidebat acute. Quintil. Memoria repeto collictos a me, Lib.1. eapro qui reprehendere erant aucti, quod hoc verbo pepigi usu regem. Terent. cognoscit ne C.ac memoriter. Aliud tame In Eunu act est iste ablativus, quam illud adverbium. Memoria enta I ste 3- quid signiscet,apparet.Memoriter uero est,quod liter tores nostri imperiti dicunt, corde tenus, mente tenus. Apud Plinium mine ud Romanum Iego: Tusciline iudi Epistes, ii scabis,qui rem memoriter tenes, ut cum bre conferre pos
sis, i recte sic scriptum est,recte se dici iudicabo.
De Facio tibi iniuriam:&,AScio te
FAcio tibi iniuriam: Cr, facio tibi contumeliam. A Dcio te iniuria:σ,ascio te contumelia.Facio tibi molestium non ita libenter dixerim,uGaDio te molestia.
Irapono tibi hoc oneris,notsi est quidsignificet.Impono tibi,ide quod decipis te. Quint. Quid quod hoc ipso . tu placide,ta quiete sicit,quasi captet imponeres Et alibi: Festitit te ingenitus honestis animis gloriae emori es tibi perpetuae laudis imposuit. Vnde Impostores dicuntur,qui alios uerbis magna pol licetibus,inciditioibusq; seduci G υ ac decipiat. PauIas: Ite aleatores, cy vinarios non conti rq neri
278쪽
neri edicto,quosdam respondisse Pomponius ait: quema modum nec gulosos,nec linpostores,aut mendaces,aut litigiosos. V Ipianus:Non tamen si iucundisviis imprecatis est ut uulgari uerbo impostoris utar exorcidauit, nos intim medicinae genera, timetsi sint qui hos sibi profisisse cum praedicatione Uirment.
AD me spectat d est,ad me pertinet. Ad mortem spectat,id est,ad morte quasi restissedo tendit. cicero Ostic. lib. io. Ad extremum si ad perniciem putriae res spectabit, patriae alutem anteponet saluti patris. Quintilianus in Paupere amatore: Et quod ad pes imum ste, mi metu,miferabilis sis oportet, ut amator esse uidearis.
CIO ego nonnullos,eoru praesertim qui sibi unctiores, Cr religiosiores uidetur, ausuros meum institutu hoc,labores reprehendere,ut indignu Christiano homine, ubi adhortor caeteros ad libroru fecu
279쪽
ELEGANTIARUM LIB. IIII. χεν quam ac me ipsum,de caeteros literatos,quora studium, scdoctrina literarum seculariu reprehenditur. R estondo mus igitur istorum accusationi, eosq; iistifim Cr quiremispraeteritu quos accusemus, quorsi culpa no ex minista parte Latinae literae iactaruinaristagius licerunt. Qvius ais tu no esse legendos cautore Η ieron mo seculares tubros' Quisunt illi quaeso libri omnesne Oratores,omnes Historici,omnes Poetae,Omnes P hilosophi, omnes Iurisco fulti, caeteris scriptores an unus cicero ρ Si illos dicis, vidi debes dicere, cur no ceteraru quos literum studiosi abs
te reprehenduturica quibus me aut dinare debes,aut ab
soluere Sin sex nostentis , Crsola cicerone reusacis, vide ne stultu in Hieron inu uideri velis, qui nemine seculam, promisit se Iecturu,quum de cicerone tantum promittere deberet. At non quid ille pronaserit,inquis, est intuedum, sed quid accusatus sit. Fuit aute accusatus, quod esset ciceronianus.Itane mJ- ergo Iaciamus cicerone,relinquamus, abi ciamus. Quid de alijs autoribus senties Quid de tot disiciplim. 'certe omnes secularesfunt,atq; adeo genti Ies:id est,no a christianis,nec de C hristiana religione coscriptae. Si legedas ais,tibi ipsit repugnabis, qui mihi hara ob cis lectione. Si negas,etium atq; etii considera, ne secularissi disciplinuru fmiliae is te impetum Aciunt,te que omnes nemine auxiliu strente disterpant. M inime,la gnita est.sed qua Hieron mus quod Ciceronianus est,reprehenditur,id repreheditur, quod studiosus eloquetia 6bet. Ideoq; damnati,er repulsi istelligutur,qui coparidae eloquentiae gratiae lectititur.Iiuideo,times inuidia, ita sero
times, π in eode haesitas lutos tantum eloquentes excla
dis. Cur modo in uniuersum nubi uerebas ut saepescere soles legedos secularia libros sat postea accusatione tem-
280쪽
x o LA URENTII VALLA Eperasti, Cr de eloquentibus duci xut intelligis. Ita sit: E raueras sane o uenia imperitis,parco cupiditati feriedi, sicci Iucsitus.Cur tante ab H ieran mo di fides, qui seculares,no aute eloquetes e nolle tangere promisits cur tunes cum iudice illo unum Cicerone intelligis, neque cum Hieron ino vniuersos seculares s Quid sibi uultimanceps,uacillansssentetia quanquam dij boni nihil ne in His libris,nisi eloquetia est no memoria teporii, gentius historiae lae quibus nemo non puer est s no multa ad in res pertinetia no omniu dis iplinaru tractiatios Nunquid haec omnia negligu,ne forte da talia discere uolo,eloquetiam discant, Er uenenu bibam hoc uino dilutum,malimq; aquam Cr quide coenosum podire, quam cum hoc timore Falerna dulcis ima porro quina sunt istilibri, in quibus venena eloquetia occultaturi Certe nul los ego scio no eloquentes nisi tuos talorus similiu, quibus nec robur iissum adest,nec stlendor: contras caeteroru opera pro sua unuquodq; portione miram quanda prae se ferunt bene dicedi elegantia. I ta aut eloquentes, aut nulli libri Iegendi erui. An ex bis duobus , de quibus Hieron inus meminit, aut ille Graecus in acundus fisit,aut noster Latinus ulli dunt1-xat La noru in philosophia secundus quorum riters nescias praestinctor sit philosophus, an orator. Quod sῖο-mnes libri uetera ita sint eloqueres, ut ueI plurimu sapi ti iri tradetes supierit,ut vel plurima eloquet bubeit: qui nam isti erunt,quos ob eloqIentium damnandos putemus Atq; quu eos duos lectitast est Hieron mussateatur, vide ne no tum de O ratorijs Ciceronis operibus, quam de Philosophicis dictu existimare debeas.Ego certe de Phi-
, s Ios phicis dictu accipio, ubi soli philosophi nominantur: quodq; Platonicus esset, non ideo no obiectu,qua i sancte