장음표시 사용
391쪽
ELEGANTI ARVM LIB. V. M thia oriuntur, Dicto, T Dictito: sed posterius potius fie-quetutiuu est, cr ide est quod frequetibus teporibus, stequentibusq; locis dico,et narro. Altera autem est quod dicos id alter scribes excipiat, cr manu, si Ios notet: ut cicero ad Atticu quadi epi stola testitur se ilLi non scripsi be,sed reparandi lateris gratia obumbulante dictasbe. Et Quintilianus delicias dictidi appellat, sentios delica- Lib Io ςsi uti,no laboriosi 4be di ctare, nec accurate dictando scribi.
Ita diciti sunt Dictito,gr Dido,o Dico,ut V clim,et Adlicto a Venio, Cr eade pene ratione significat. Na Velitire est requeter uenire: Adueta re vero proximu ii esse ueniendo. Uictitare aute eode modo dicitur ignificati non frequeter uiueresed vesci, CT quasi victu uti, ue tali genere uictussi equetigime,s fere semper uti ut, Sarmat.c victitant lacte. Dictu, Cr Dicta, de omnisermone intellia
gutur,sed speciale quos signiscatione habent pro dicaci
sermonerunde dicta est Dicacitas,quam Quintilianus iis Lilas cap .
desinit:Dicacitas sine dubio a dicedo, quae ex omni genere co muni dicta est. Proprie tame significat sermone csi risu aliquos incespente. Ideo Demosthene urbanu fuisse dicunt,dicace negant. Dicacitas igitur ut dicebam sermo inrisu aliquos incribens, Dictam uocatur, quod Graece σκωμμα dicitur . quale est Ciceronis: Nisi forte iure Ger- PEIIp.rti manu cimber occidit. Germani, quos Francos nunc dici Hieronγmus ait, Cr Cimbri, nationes sunt olim inter sed identes. cicero autem de quodum,cui nomen erat C mber, a quo frater occisus est, loquitur, captans risum ex hac ipsa ambiguitatesermonis. E t illud Terentiani Thrasoni in adolescetulum,quod Gnatho uetus dictor credidisse seAmulat, id est, i etcre facetia, ac vetus ridiculam: In Eunu.act Lepus tute es,Cr pulpamentam quaeris. 3 .sce.2 Vular
392쪽
Valerius Martialis ad Domitianum: epig s. consueuere iocos uestri quos strre triumphi, Naterium dictis nec pudet esse ducem. Qualia autesunt dicti, quae in ipsum triuphante mιlites iaculari sole- .sn Cae bit,illud quod caesuri dictatori fuit deciditu,erit exeso: Ecce caesar nunc triumphat,qui subegit Gallias: Nicomedes non trit phat,qui subegit caesarem. Illud Subegit, cr Caesarem, in quem dicitur, mordet: eralijs,apud quos dicitur,ribum mouet. Dorare, ab Oro, quod est ore precor, componitur: Supplicare,a Plico,quod genu, poplitems,aut cer uice plicamus, quum a potentiore aliquo magnum quid precamur. Et tamen Adorare fine ore, hoc est,fine uoce fit,no sise plicatione genua , ac gestu corporis. S upplicare sine plicatione genuu,ac gestu corporis, no sis ore, Cr voce.Hinc est, quare Supplicare tutὴm homini datur, Adorare etiam mutis: unde elephas, er phoenix, Cr alia queda irrationalia solem adorare dicuntur. Nosq; rebus
mutis, ex sensu caretibus nosupplicamus,sed adorationis honore exhibemus,ut regastituis, ignis,uestibus,titeris, alijsq; similibus.Et praecipue picturis, imaginibusq;, tum Dei,tum sanctoru,tu ipsius erit crucis, qui sapietes adorat,stulti etia orat. Quod de cruce, ide etiam desudariodiso,caeteriss silmilibus ide de reliqvijs sanctoru,quor
corpora praesentia adoramuis, animas uero absentes oramus. siqd aute ad haec muri,quae videmus,dicimus,salutitione utimur,no precatione, quale est:Salve sancta crux.
Assurgunt sani,vistent, aut ut obuia eant assurgut . groti,utsedet alit ut cubito innitatur. Vtros modo
393쪽
ELEGANTIARUM LIB. V. hi alterius honorem, aut licij, aut beneuolentia causa hoc agentes. Ideo, stre adiungitur datiuus ut, Aduenieti magistratui omnes assurgimus,etiam morbo ulycti, uidelicet ob honorem. Et,Pater quam iaceret in lecto, redeunti a peregrina militia filio assurrexit, opritifimum illud
caput amplexurus,nempe ob charintem.
S uti filium ex uxore,id est,habui filum. Ite, si uti liuia est,educaui: r ab utroq; sit Sublata. Primus a Tollo,pro capiosecudu a Tollo, pro educo. Paulus: Tame intelligendu est de bis lege sentire, qui liberos tollere po*unt. I ressi castratu liber tu iureiurando quis adegerit icendu est, no puniri patrona hac lege. Quintil. cupidus ego liberoru uxorem duxi lium sustuli,nat educaui,in adolescentia perduxi. Aliud est igitur hic Sustulisie, cr E ducasse. E t alibi: Qui ex duobus legitimis, alteru in adoptione dederat,alteru abdicaverat , fumilitnothum d est,habuit quanquam puru proprie significo, quod uolo. Nu ut formina quam mater' icit, Peperi*Iiu ita uir quu sit pater icit, Sustuli fissi. Teret. Quis In Andr. act. quid peperisset ecrevertit tollere i.educare. Ide: Nemi- Isce.3. nistin me esse grauida, ex mihi te magnopere intermina ςant, Ratus pue i parere,nollem is cu κε Ma s, scio quid β 'βῆς ceras ustulisti. Eode modo dismus, Tulit situ, visustulit. Sueton.in Domettiani uici: Deinde uxore Domitiani, ex qua isecudo cosulatu uosiliu tulerat,repudiauit.Alia duo significari notiora sunt,quora alteru est ummovisse, ut Vergilius: Iubct Cr sublata reponi Pocula. Alteru,inultum tulissedit ide: - E t sublatu. alte consurgit in ensem. 'f' 'Quae duo declarantur ex illo in Neronem epigrammate: Sheto in No.Quis neget Aeneae magna de stirpe Neronem ro caP. s.
394쪽
1o LAURENTII VALLA sustulit hic matrem ,sustulit ille patrem. Hic sustuli' matrem,qui,occidit, Cr de medio abstulit. Ille sustulit patre id est,supra humeros sumpsit, erub incendio eripuit.
PR ouoco, in malam partem dicitur, Cr in bonum.De mala notum est. De bona uero, Cic.ad Brut. Tuis literis amant missum provocatus .Lucesso plerus in malii: Ossie. 1., ide, sed iustitiae prinum munus est,ne cui quis noceat, nicti lacesitus muria. Sed nonnunqui in bonam: ut ide v. Tusc. Tuis me amiti mulibris lacesisti. Et ad Att.lib. X iii .cum ipse homo nunquam me lacesisset nunquam me libris suis ruocasset ad restodenda. Est aute Provocare, Cr Lacribere,tentare ad pugna, Cr ad concertatione.
HI re,est aliquid sua sponte, erexterna aliqua vi diffindere, ut, Tedius aestu, Cr lingua ariditate aut niamio calore hiant.Hiscere est rentum oris, cx quide humani, eν accipitur pro eo quod est loqui,aut os aperire ad Ioquendam,sed stre pcr negationeriit, oram illo non auderes hiscere,aut per interrogationem: Quid nunc habes, quod hiscere audiaues Ouidius tamen poetice diast, In epist. Ηy- Hiscere nempe tibi terra roganda foret. rsi ad IRiis c um oratores soleant potius dicere Dehiscere,id est,ctor
DO fidem, no est ut nunc multi loquuntur) Des me uerbis il lius: cr, No dedit me isti secti tintis uerbis loquenti. Hi uidetur significare, s no credatur illius uerbis,ql Latine dicitur, Fide habere,ioqitediis sic potius: In Andi. pe- Habeas fide verbis istius. Num Dare me est aliqd sancteliocha. promittere. Vt Terent.Grauidas Acta, ut me uxorem
395쪽
ELEGANTIARUM LIB. V. sibi Fore hanc. Vergilius: Accipe,dus fidem.id est accipe θο1 An si lam a me, tu mihi ilici im da tuum. Quintilianus: Fidem habeas hominibus, quos mctiri alius Uirmat. Accius apud ciceronem:Nes dedi,ves do insi-dcli cuiqua fidem. id est,non proinisi vere ex animorquia ipse meretur,ut uicis si utur.
PRορβrre, est dicto, Actoue, crina stitim fronte
quale opinione de aliqua re aut homine habeas,confiteri. Qi intil. Fiducia igitur praese strat orator empersita dicat cinqua de causa optime sentiat.id est,ex ipso sectu oratoris,ex ipsa uoce,ex ipsa tota oratione eluceat φducia queadmodu qui pugnaturi sunt, in vultu, Cr gehu indicant tacita uti formidine,vel Mucii:hoc est,praefest-runt fiducia,uel frmidine. Oc. Na ille qui accipit iniuria, metirinit, ex prae se stri.id est, ait se accepis iniuria, metem uese habere persequendae iniuria Ohendit. Itera: At beneficio sum usus tuo, quod quanquam istud ipsum, quod
comemors,prae me semper tuli,malui tame me tibi debere costeri,quam cuiqua minus prudeli no satis gratus via deri. P rae sestrre, or Confiteri,pro eode posuit. In eundefensum accipi solet Praestro, item Prae me duco, Praemegero, Ante me duxi.Itimat tamen quum ita uiuit,nemine prae se ducit homine. Vbi accipitur Praest,pro ante se, vel in comparatione ui.Et alibi Praest utilitate gerit. Et alibi: Turne iniuria a te in me licti emper ante me duxi.
Rationem habeo,&Ratio constat. CAP. XVIII.
R Atione habeo,idem est quod Re rectu habeo,sed tantummodo in bonu ut,Habenda est ratio salutis ,ratio honoras,ratio rei similiaris:no alite infirmitatis, turpitudinis incommodoru, ut quosdam annotaviscribentes. Cri
396쪽
Tu sicis contra rationem ualetudinis.id est,non habes r spectum ualetudini sanitatis inqua,non aegritudinis que duo,hoc significat nome. Quae exepla,quia pasta unu Epa. 3al.f. niuntur,omitto. cic.ad Mariu inquit inusitatius: Pudorifam .epist tame malui maes cedere,quam salutta meae ratione ducere.Et in ii. O c. Sive ratio co tintiae,uirtutiss ducitur,aut haec ars est,aut nulla omnino, per qui ei bequamur.Et hoc fit cii genitivo. c um ablativo aute praepositit praepositione cum, habet alia significatione ut Cicero ricatone maiore: Ratione habet cu terra,quae nunquam recusat imperit .id est, negotium, σ commercium habet Lib s. cum terra. Quod probatur ex illo in Tusculan. Quis somnium qui modo cum Musis,id est,cum haemanitate, σdoctrina habeat aliquod commerciu, qui se non hunc ma- Epist.1.M. z. thematicumulit,quam illum t runnusIdem ad A ti Nune vero,quontieu quae putaui praeclara,expertus sum quam essent Anania cum omnibus Musis ratione habere cogito.
Rationem constire ut breuiter dicam) est equum legit, maius rationem aut ostendi,aut apparere ostendi posse. Epist. selib.i. Plinius Iuniori. Μibi cr tentandi aliquid, er quiescedi illocutore ratio coHbit.Et iterum: M irum est quamsingulis uia 'hy δ' di bi, tu urbe ratio eUet,aut costire videatur pluribus, cunctitas non constat. V ianus: Plane ne si destndendi gratia aliquid Merit,ratione ei costire oportet.id est a-tione eum iusta aut ostendere,aut sicile posse ostendere.
De E ,& E x, liuersisque nominibus,& uerbis eisdem appositis. C A P. XIX.
Υ - Republica est, id est,pro Republica est. Quint. At C hoc nemo dubitabit quin si nocetes mutetri i bona m tem aliquo modo posint,sicut posse coceditur, uiuos seros,magis e Repubst,et pimiri.E' Republica dicedu est,
397쪽
ELEGANTI ARVM LIB. V. vi in Orat.cis. restitur,no ex Repv. Tollitur enim x cut in omnibussi stre quae ab r,incipiat,E' regione.i. ex opposito,iael ex adverso,atq; e cotrario: no ex regione.
de ac si no postulauerint,quae e re sua essent,sed suaserit,
quae nobisceberet utilia 6be. Similiter e dignitate,ex utilite,ex Uu:pro eo qdesset,pro dignitate,uel ad dignitate, utilitatem,uel usum .cice.Facis ex tua digitate, Cr ere-pub.Et alibi Lege ut aequu est ex utilitate Reip. coside Ad Brutum, positam orationeafrre.Ηinc vocatur Exteporalis oratio. Persius autem ait: Atq; ex tempore uiuiis Ex tepori satyr.3. quos agere.cic. Ofit i. Quos credimus expedire rem. Cr consitim ex tepore capere posse. Aliter idem tertio eiusdem operis libro dixit: Vniusgeneris quaestiones inthae omnes,in quibus ex tepore oscium quaeritur: extera upore,quasi ex temporis coditione.E' renibus laborabat, idem inquit: hoc est, morbum in renibus patiebatur. Ex
vinculis causam dicere, est alligat in restondere criminibus: ut Ex equo pugnare,est in equo sedetem pugnare.
uersasint cui cogito, Excogito. te enim est cogitare,deinde Excogitare,licet no quicus cogitat, titim Cr excogitet.Ita prius rcin aestimamus cinde qualis sit, existimamus. Aestimare enim scosiderare.Existi mare uero iudicare. Quint. cosumptis Albus,nore- μα. ea. 1 .periens quo digne modo uultum patris posset exprimere uelauit eius caput, ex suo citust animo dedit aestiman- Lib.1. et dum
398쪽
d .cic de Iegib. Sipenna eris amicis, omnes adhuc scriptores,nisi qui forte nondum ediderunt, de quibus aesti-Act. . mare no possumus,facile superauit.Et in Verrin.Expendite deinde haec,atq istinate pecunia. Vnde dictura et EAestimare,pro taxare,db Cp aeris,s τ τιμου Graece,quod est pretium Latine. Ouid. 1 1 de Trist.lib.
Quod quicunq; leget si quis leget aestimet ante, compositum quo sit tempore,quos loco.
Coniurare, Cr cospirare,'re in malum accipiumr, quotiesin putrium,aut bonu principe coniuratio sit, Liui lib. 1. ab dis conspiratio. sed si honesti causa id fiat, in bonii etiauxbε accipi debet. Num er Mutius scaevola ad Porsennam regem inquit: Trecenti coniurauimus principes iuuentutis Romanae,ut in te bac uia grassaremur. E t Cic.ad Caesarent pro Ligario, Fratram constirationem dixit, quassiluanimitate. Verum Confluratio, ut in hoc ipso loco,non inqui nemini perniciosa est, in neminenis grassatur: coniuratio semper in alterius perniciem grassuri solet.
Cordi est In animo est. C A P. XX D.
Cordi esst,et in animo est,d ri t. Nus hocsecunda notu e is lanificare i animo habeo,uel animus esst mi
Epistol. .li- bi,uel uolo, is costituorvi ad Terentia cic.Nobis erathro Iq. lam, tu animo cicerone ad Caesare mittere illud uero, est delemi, er placet. Vt idcm inq; non tam me isti sapientia,Pς β iς quam modὁ Fannius commemorauit, fama delectat si praesertim,quim quod1 ero amicitia nostrae memoriam sempiterna βre:idq; mihi eὸ magis est cordi,s ex omniabus seculis vix tria rut quatuor numeratur paria amicorum. Quo in genere sperare uideorScipionis amicitia et
399쪽
ELEGANTIARUM LIB. v. mplacet. Terentius: Aut tibi nuptis hae sint cordi. E t alibi: In Andriact. Quia utera; utrius cordi.ideli, Nuptis iucundae sunt s: Π I
Inuerto,& Interuerto. C A P. X X III.
IN uertere est quasi in cotruria uertere,ut interiora vestis,aut pellis,aut aliaru reru exteriora acere, praeposteres verba proniitiare:ut P Latio Vola. Interuertere est re aut comodati,aut deposiit ,aut credita, callide,do-Ios,ne domino restituatur,ejicere. ut Cic.in Verr. Candelabru, quod rex Sγriae Ioui Capitolino dono tulerat, a Verre, g illud a rege comodato acceperat, interuers messe coqueritur. Marcellus iuriscosultus. Si duo,inqt,beredes rem apud defunctu depositam dolo interuerterint.
Compertum est,' Exploratum est. CAP. XXIIII.
C O inperta est mihi, Cr E xploratu est mihi idem est quod scio p inuestigatione imiliter comperi, Cr einploraui.Costitutu est imbi,Deliberatu est mihi,Decretuo inibi,ide quod Apud me cogitando firmum est: si mιliter constitui,Gr decrevi,at no ita deliberavi. Positi nanq; deliberasse,σnihil tame constituit,e. Quint. in aegro re- Deelais, dempto: Oderitis licet connione meam, deliberaui. hoc est ubitaui,et haesitavi. Itas didere an dicamus Senatis deliberauit:un, Senatui deliberatu est.i.decreuit. Pliniri EpLult.lib. . Iunior: Tu ego, fixum istud tibi ac deliberatum est, si quar te. ic.in Verri Deliberatu autem est,si res opinio- Act. nem meam,quam de uobis habeo desierit, non modo eos persequi ad quos maxima culpa corrumpendi iudici sederet illos ad quos conscientiae contagio pcrtinebit. Exploraui tame pro inuenistre accipitur, quu Exploro ide sit, quod inquiro sagaciter unde dicuntur Exploratores. Idejit in nonullis alijs,ut Exigo,quod est uehemeter,eπ iure Q α quodam
400쪽
LAURENTII VALLA Equodam postulo:inde Exegi, Cr Exactu,pro postillando obtinui, r postulando obtentam.Tale est qilaesitum,pro partum a quaero.
FOenero tibi dicituri sicut Mutuo tibi : Foeneror abs te,ῆcut Mutuor abs te.Qui mutuat pecunia, dat mutuo. Qui senerat pecuniam,dat ad usurum. Qui mutuatur pecuniam, mutuo accipit. Qui seneratur pecuniam, ad usurum accipit.
Gradum facio,& Gradum iacio. C A P. x x v I.
G Ra vi cere,non est transitu acere, sed ad aliqua re gradu, er quasi sculi ad alia facere Adeos a quibushdam dicitur, Gradu iacere ut si riuum transire, si in arborem nestrum'ne aut tectu scandere uelim, saxo, et scamno,aliquaue alia re gradam facio: ut apud Quintil. Nans cir illud 'eques est,ut eu,quibus minus co dimus,quii tractatis int omittanistri iterim stote nostra uelut donantes,interim ad ea,quae sunt potetiora, gradu ex bis stcisse contenti. Hoc eode modo Ambrosius in libris Obsi. utitur. Cice. contra Rull. Nunc quasi gradum quendam, atq; aditu ad cetera iactum intelligetis. Idem pro Cluentio: Antequam ad hoc nefarium facinus accedere aditum sibi alijssceleribus ante muniuit.
Ertum est, non modo accipitur pro Manifestum est. Q ut Quint. Nempe legem esse certam est sed etii pro Deliberatum, em constitutum est. In quo secundo plerunque adiungitur dativus cum infinitiuo:ut,Certum est mihi ire in Histantum. N nrιquam dativus subintelligitur, ut apud Verg.