장음표시 사용
381쪽
presserunt et indignationes grauissimas. Notum item, in Diario theologico Loesicheriano, unichulbigen vana si ten) opere alioquin ad illustrandam augendamque Historiam theologiae literariam perutili, obseruatas fuisse a pluribus viris ss) eruditissimis, e. g. Butaeo, Muhbo, censuras multas iniustas indoctasque. Ac hos potissimum censores Ao. Felaenius in Institutionibus suis Theologiae moralis p. 18L. hisce verbis pie alloquebatur: Feramus placide illas, qui bono animo alienas a nostris sententias defendunt, et dictatorium supercialium Ona ctim pruritu censendi praeiudicatis
opinionibus, λογομαχίαις et caurbationibus, ab
iiciamus fugiamusque omni sudio. '
P. 43. et Iurispr. eccI. p. soI. Seruuii Introd. ad rem litieap. VI. 37. Langit Instit. liter. studii theol. p. Iota'. qui etiam Vnrichile Nachritaten vix HUMuligen chrichten edidit. Exstant etiam G. Amolia querelae de hoc Diario haud semper . iniustae in eius Histori Theol. Retrachiungen p. I. . IAS. In meum Lutheomlocalypticum adiunctasque ei Dissertationes, quae eodem hoc in Diario a. I I8. emissae fuerunt, criminatio-mes non toti illi reeensentium collegio imputo, sed uni illi, qui privato inflammatus odio busus fuerat hoc Martio campo: qua de re modeste nuper dixi in Sylloges Dissertationum mearum T. I. p. 648. Accepit hoc Diarium nam nec hoc tacendum, aliquo abhinc tempore censores nitioris insenti. .
382쪽
X. Ac generatim monendi sunt historiae literariae studioii, librorum iudices non simpliciter et sine discrimine esse sequendos. Multi enim non ipsi libros inspeXerunt riteque examinarunt, sed aliorum, quos et pro-Pria auctoritas et admiratorum multitudo commendat, suffragiis subscribentes caecum
ferunt de libris iudicium. Vnde fit, ut saepe libro alicui valde mediocri st) ingens statuatur
pretium, cui scilicet quacunque de causa contigit laudator auctoritate pollens , Contra per
saepe scriptum aliquod vilipendatur ab omni-
t) Singulare exemplum huius rei est, quod trigit, .
saeculi sexti episcopi, commentarium in Apocul D pro sus eximie laudat Trithemius, sequens iudicium Aonoris, qui et ipse auctoritatem Isidori secutus est: sii l. triumuirorum horum Catalogi scriptorum ecclesiasticorum, quem tamen commentarium Uix casa nuce dignum esse, iudicat, qui eum MStum possidet, Moshemius Instit. hist. eccles p. 3s6. Quanquam et credi potest, a Mos hemio teneri trigium falsum, si legas, quae ex Louisa ad I usiride script. eccc cap. ι7. adscripsit Miraeus. En exemplum aliudi Morbosius Polyhist. T. II. lib. 2. P. z. cap. 48. T. p. 483. censet, Cartesii libro de Passionibus animae nihil esse elegantius et consuminatius. Contra Chris. Thomabius Programm. p. 333. iudicat, istum librum inter
omnes a Carte' scriptos esse pessimum et erroribus resertissimum. Nonne, alterum magnorum horum viro rum caecum tulisse iudicium, necesse est Contradictoria
item Conringit ae Thomasii iudicia de Cia montis libro de coniectandis animi affectisnibus vide, si libet, in Poeciles meae T. III. p. 6o4. R. Et quantum distant de Vincentia Lirisiensis Commonitorio sententiae theologorum Pontificiorum et criticorum Protestantium l
383쪽
bus, posteaquam scilicet contemtim de ipso sensit vir quispiam magnus et clarus. Si v. g Morbosius librum aliquem laudat et magni aestimat, vel contra condemnat et in censum quisquiliarum reiicit, caeteri scriptores eius iudicium inconsiderato sequuntur impetu, nez raro se fallunt lectoresque suos. Cauto igitur Opus est, nec temere quisque librorum iudex audiendus. sed eorum grauissimum videri nobis debet iudicium, qui et magna eruditionis
gloria florent, et in ipsa illa disciplina, ad quam liber pertinet, sunt exercitatissimi. Ne
exemplum sorte desideretur, quae vulgo seruntur a iurisprudentiae naturalis expertibus iudi-
pia de Grotii Iure belli et pacis, Zigleria
que et Boecleri annotationibus, ea a peritis itullius disciplinae suauiter ridentur. XI. Caeterum nec a raritate cio libri, aut ab exscriptionis typographicae κ crebra r petu
Quod stilicet hoe opus sit aptissiinunt ad scientiam Iuris naturalis aeroamatice tradendam auditoribus Aeademicis. M Clerieus Bibl. anci et mod. T. VII. p. 3. et in praef. Anis eriticae edit. a. III a. non inepte iudieat, raros libros raro esse praestantes, et ob id ipsum raros fieri solere, quod sint minus erudite scripti. In
sibi Angi T. XIV. p. 194. R. lepide ii exagitantur, qui
libros tantum raros conquirunt, et studiosissime sibi eom.
. ix Vid. mple Diction. v. Guevara not. F ; Gu-- lingiana, T. I. p. 77. R. Fabricius Hist. bibliothecae suae T. I. p. 229. Hub-rus suae Geographiae quem li- . brum
384쪽
LITERARIAM. Car. VI. 329setitione, aut ab operis ob magnitudine, simi-
ibusque aliis caussis, certum argumentum pete
praestantiae ; sed hoc sequere criterium, quod vix unquam fallet. Si nimirum liber aliquisci laudatur magnique fit ab iis, qui illius dusciplinae, ad quam liber pertinet, exacte sunt periti; si et a laudatione nihil commodi, a reprehensione nihil periculi damnique eis immi-
hrum qui dixerit non nist ab altissimae mentis maximaeque eruditionis viro componi potuisse, eum ipse Hubnexus haud dubie irrisisset,) editioni a. 1722. factae in ipso Praefationis exordio haec verba praescripsit: Dises V .munmeis die neun uia amaneteste Aufuge vota meisen Geographischen Hagen. Et praefatio editionis anni 1728. hoc habet exordium: Bedi disser δεο und Meψksen Aufete. Libros aliquot non optimae notae, qui tamen persaepe recusi ac varias in linguas conuersi sunt, recenset mittentus in praef. Diarii biographici lit. D.
sol. I. p. 2. et sol. 2. p. I. Plures vendi Donatos, quam
Virgilios, recte obseruauit Cardanus lib. de vita propria cap. so. p. 2ος. Pertinet hue illud Plinii lib. II. epist. i :Scito, eum pessime diceo, qui laudabituν maxime. γ) Exigui libri fere meliores sunt, quippe eum Plus curae iis impendatur. Veriim tamen et illud Plinianum est lib. I. epist. etor Bonus liber melior est quisque, quo maior. De Herisio philosopho Diogenes Laentius lib. VII. I6S. ita: Sunt libri eius breues quidem, sed
δυναμεως μεσόι. Eodem inodo Cicero de quodam Crantoris philosophi libro in Quaestionibus Academicis: Epi' non magnus, Verum aureolus et ad υectum ediscendus libeltas. Vetus illud huc pertinet: 'Ουκ D-μεγμιν τὸ ευ, ἄλλοι ἐν τῶ εο τὸ Etiam Naudaeus paruos li-
, bros praefert magnis libris de instruenda bibliotheca p. IOI. R. Italorum prouerbium: Longus rara sapiens, de hominibus saepe salsum, de libris saepe verum est.
385쪽
net; o) si laudatores illius libri inter se non sunt amici, vel etiam inimici, vel ne secta quiadem siue religiosa siue philosophica inter se coniuncti ; denique ru) si ii eum librum la
dant uno ore, Vel nemine Vel minus eruditis
dissentientibus; sequitur, librum illum esse honae notae diligentique lectione dignum. Hoc praeiudicium auctoritatis vitio caret, et ad probabilitatem Logicam supremi gradus referendum est: recteque Plinius in undecima libri noni epistola ait, se librum ilIum faris absolutum existimare, de quo tanta diuerstare regionum discreto hominum iudicia consentiant. Exemplo sit Lockii liber de intellectu humano, et Baelii Commentarius in Compelle intrare, et Virgilii Aeneis, et Bocharti Hieroetoicon. E contrario exigui pretii liber sit necesse est, qui nonnisi ab auctoris sui amicis ac discipulis laudatur, a peritis Vero
isdemque incorruptis iudicibus refertur in ce sum librorum aut mediocriter doctorum aut prorsus malorum.
XII. Optabile quoque fuerit, nosse, quis in unoquoque genere liber habeatur pro πυ optimo, item quis cuiusque scriptoris, pluribus li-hris compositis clari, optimus sit ac praestantissimus. Ad posteriorem quaestionem pertianent, Hiae reser libros in diuersarum gentium diariis
Iiterariis simma eum laude recensitos.
αὶ omnium optimi libri sunt libri Scripturae et
386쪽
nent, quas edidit Thomas Genius, quinque Dissertationes de libris scriptorum optimis et utili mis, quarum postrema a. IIII publicata
fuit. Ad prius quod attinet, magnum Vtiqi eadiumentum eruditionis est, nosse, quae sit Optima Logica, Optiinum Lexicon, Optima Gyammatica, optima Physica; qujs sit optimus Commentarius in Institutiones Iulis ciuilis, vel in Ius Canonicum; in epistolam Pauli ad Romanos, in Genesim, etc. quae sit optima Harmonia Euangelistarum, optimus liber de vertitate religionis Christianae, etc. Constitui ita posset bibliotheca a) selecta, Continens non nisi libros omnium optimos, caeterisque longo interuallo superiores. Sic omnium praefationum optimae et excellentissimae habentur in
O Menagianis tres illae, Caluini ad Instituriones suas theologicas, Thuani ad Historiam suam, et Cafauboni ad Pobbium. Habemus
vero et alias praefationes salis pariter ac mellis plenissimas. Mage essianam ad Tela ignea Satanae excellentissimis Praefationibus annumerat 66 Io. Fabricius: alias nominat in Sup
-- Edidi superioribus annis tria Programmata de hi Histbeea selecta, quibus, quae in s. hoc tribus veluti ver- his attingo, accurate et copiose pertractanda suscepi. Nuper ea iterum, et qui leui auctiora, communi luci exispositi in Poeciles meae T. III. lib. IV. p. sTq. sqq. b T. III. p. 77. R. De tribus illis Praefationi. hus inspici meretur Hottingemi Bibliothecarius quadri
o Histor. Bibliothecae suae T. V. p. 349,
387쪽
Supplemento Introductionis suae Strauius. Addo Conringit Praefationem ad Taciti Gemmaniam, Neandri Ρraefationes ad Erotemata linguae Graecae et Hebraicae, Frichii Praefationem ad versionem sacri codicis Graecam, Lampii Protegomena sui Commentarii in Ioannem.
XIII. Codicum MSS. notitia peti ex Catalogis eorum debet, quorum haud pauci typis excussi ie) prostarit. Duos iam nominare sufficiat, catalogum MSS. bibliothecae Vindobonensis, quem sub titulo Bibliothecae acroam istae edidit Reimmannus se et catalogum brubliothecae Mediceae, cum Lambecii Prodromo cura Fabricii recusum. Caeterum haee
notitia Cy) plus curiositatis, quam boni, habet,
eXc ) Pag. 38. ε) Sanderi Bibliotheea Restiea vita, hoe est, elen-ehus uniuersalis eodieum MSS. in Belgii bibliotheeis latentium, prodiit Insulis I64I. in 4. Omnium hMSS. eodbeum Angliae et Hiberniae catalogum edidit Eduardus Bernhardus Oxotiti 1698. sol. Phil Labbeus in No bibliotheca Mn. libνονum, Paris. I633 in . edita, libros recenset nondum editos in bibliothecis, maxime Parimnis, latentes, quos in aliquot voluminibus editurus erat. Catalogus codicum MSS. bibliothecae Regiae Parisiensis nuper edi coepit: et primus quidem eius Tomus a. I 39. prodiit. f) Reeensionem omnium bibliotheearum, siue veterum, siue recentiorum, in quibus MSS. Graeei coduces habentur, exhibet Monte leonius in Prolegomenis ad Palaeographiam suam p. Is - I9. Idem a. I739. duobus in Tomis edidit Bibliotheeam bibliothecarum Mntorum, i, quae innumeris paene Mntorum bibliothecis continen tuti deseria tur et indicantur.
388쪽
exceptis iis, quibus codices illos vetustos inspi- .cere ex iisque sapere licet. Fuerunt tamen, qui et absentibus prodesse studuerunt edendo
tionibus doctissimis. Imperatoriorum codicum MSS. recensionem eiusmodi gemmis distinxit Lambeeius, Denbachianorum Maius. Eximia religione inter exaratos manu lubros coli Pandectas Aorentinas, cuius codicis historiam luculentissimam a. I722. edidit Henri Brencmannus, hic quoque memorari decet. Omnium totius orbis vetustissimum
My codicem vi possidere sibi videntur Angli,
dicem Graecum Genesos, qui est in biblio- , theca Cottoniana. Nec silentio nobis praetereundus Codex argenteus, hoc est, Ititeris argenteis scriptus, Academiae Vpsalie sis cimelium, exhibens riphilae . versionem quatuor Euangeliorum Gothicam: quam edidit Thomas Mareschasius Dordraci I665. ite-
. rumque Nos, dum Horentia iter Romam faceremus innumero legationis Regiae, funalibus accensis coirem hunem. non sine ambitu honoris loco vidimus: inquit Budaeus in Annoti. ad Pandectas P. I. p. 3I. Addit, haberi hunc eodicem pro archeopo, tumque temporis, v ariconsueuisse Literam Pisanam. g, Vid. Magni Crusii Dissertatio epistolica ad Episcopum Vormium, a. I728. edita. p. ') De MS. hoc vid. Satiberitis in Prolegomenis ad Varias lectiones Matthaei p. 43. R. qui supendum et incomparabile monumentum vocat, et Se lemur in Memoria
389쪽
rumque Amstelodami I684. Georgius Stieminhelmius Stockholmiae I6TI. XIV. Caeterum codicum prisco aeuo scriptorum πρωτογραφον ad nostram aetatem peruenit nullum. Certe Optimum illud omnium et augustissimum ΜStum, tabulas dico illas, quibus Decalogum inscripserat ipse DEUS, periit. Quod enim narrat h) Coelesinus, Abbas Ralisbonensis, Iudaeos urbe Ratisbona a. I5I9. eiectos secum asportasse aliquod ii rum 9εογραπτων tabularum fragmentum, iam olim ab ipsis asseruatum, Iudaeus credat Apella, non ego. Quamdiu Moses autographum superfuerit, doceat Zelinerus in sua Bruhliorum Germanicorum editione ad a. Rem XXII S. ev Hottingerus Thesauri philol. - lib. II cap I fect. a. p. ΠP. et Pridauius Hist. V. T. P. I. lib. 7. p Qu. versionis Germanicae. Fabula vero ludaica est, non Certa ratio, quae nonnulis persuasit, Dominicanorum in C -- bio Bononiae superesse autographum fi Esdrae.
h) In Mausoleo S. Emmerani r68o. edito Ratisbonae p. 286. Idem narrat, qui a. IsI9. vixit, Christophorus ti Uraneus in Historia de Iudaeis Ratishona expulsis, quae inseria est Struvianis Actis literariis T. II. p. 8O. Mirari hic subit, nullo Pontificiae Ecclesiae loco ostenistari lapidem illum manu Christi inscriptum, de quo Dan. HIIL 6 . si) Vid. Hottingenis Thesaurus philol. p. ris. sqq. et lib. II. eap l. p. 313 et Fabricii Codex pseudepigr. V. T. eap. 23o; Serpilis Personalia Esrae eap. ia; Wolfus Biblioth.
390쪽
drae. Idem serri oportet iudicium de CuR1s T I epistola ad Abgarum scripta, cuius μο-οιφον saeculo undecimo Edessae repertum venisse dicebatur in manus Imp. Romani ii Argyropoli. Nec Vnquam nobis, ac fortasse ne sibi quidem, persuadebunt Venetorum filii,
penes se esse Marci λ Euangelium ipsius
manu exaratum. Nec Tolosae credimus
ἀυτογραφον haberi Euangelium so Ioannis: quanquam fidem habemus Tertulliano, sua aetate superfuisse m9 scribentis ipfas authemticas Apostolorum aliquot epistolas. Duidni enim ita ratiocinamur cum n otio. itia manus Apostolorum tum exinterit, cum suis-rilianus dicat, suo tempore exstitisse manum
hlioth. Hebr. lib. II. sedi. i. et 6; Carpetonius Crit. S. Vet. Test. P. I. cap. 8. β. a; Rasnagius Hist. Iud. lib. IX. cap. I9. Io. et II ; efferus Criticae sacrae cap. a. quaest. a. p. 3O. R. Κοsurus Itinerarii T. II. P. sO9. et s26. cito Vid. Iulii Heptas Dissertationum p. Io4. s. XL Ieb Vid. Baronius ad A. C. XLV. n. 4I; Bumetur Itin. P. II. p. 29. edit. Germ. Monte leonius Diarii Italici cap. q. p. ss; ac praecipue, qui manibus et oculis suis illum codicem usurpauit, Musonitis in Itinere suci Italico Epist. XVI. p. a s. sqq. Vid. et Acta eruae I 32. P. Io . itemque nuper editum Itinerarium Κοsteri T. II. Pag. 8OI. II Vid. Muinxeras Hist. ees. T. VII. p. lor. Etiam Florentiae ostenditur eredulis MS. autographum Euangelii Ioannis: id quod nuper doeuit in Itinerario modo laudato Mysurus T. I. p. 486. m) Lib. de praescript. eap. 36. m Lib. III. de verit. relis. Christ, j. a, .