장음표시 사용
61쪽
nos dedamus historiae literariae, sed repute-mUS nobiscum, eam esse historiam eruditionis, non eruditionem ipsam , adeoque, qui in historia hac versatissimus nullam praeterea discia Plinam excoluit, eum vix ac ne ViX quidem ineruditorum hominum numer im referri debe
re. Qui enim ita totum se dat stin historiae literariae, nullam ut ipse landi literarii partem propria aret vitula, similis est agricolae, qui
Quanta benignitate D E V S nasci voluerit artem typogra-Phleain, iamdudum acute viderunt theologi. k Vid. meum Sehediasma de Anon mis P. I. cap. IV. q. 3. et 4. Miscess. L f. T. VI. p. 63. 1qq. l) Maxime curiositas omnes noscendi libros de quocunque argumento scriptos, siue honae siue deterioris notae, Omnesque illorum librorum editiones, sumautinat prosemis in eruditione solida, essicitque, vi eiusmodi homines corticis literarii plurimum habeant, nuclei pe parum. Interest tamen rei p. literariae , habere viros, qui et huius rei. notitiam exhibeant. Verum tales Tossor, Morbosios, Fatricios qui caeco imi antur impetu, et sola ducit voluptate literaria, meminerint, Herculis cothurnos .non esse omnibus pedibus apicit. Triumuiri illi, quos dixi, ita praepollebant ingenio, ut minutiora ista studia non essent fraudi eruditioni ipsorum solidae, Utque eura . corticis non abstraheret eos ab esu et vis nuclei. Cori-tra videmus hodie multos in historia literarum multum, in literis parum proficere. Vid. Cum I Biblioth. ane. et mod. T. XVI. p. 423 si Scilicet historiam literariam tractare et facile et ineundum est, cum ipsum disciplinarum agrum colere res sit admodum laboriosa, tardiorisque
62쪽
n lecto suo agro tantummodo inuestigat nomina caeterorUm agricolarum, et. , quantam . quisque messem fecerit, quantumque ceperit laboris sui fructum, curiose cognoscit, ipse vero tempore messis nihil ab agro suo accipit, atque adeo, cum sui agri fructus ostendere iubetur, aliorum invadit horrea, dicendus cum Poeta conReso alieno pauper in auro. Simialis item est peregrinatoribus literariis, qui domum reduces multa auditu iucunda narrant de
literatorum, qUOS Videre ipsis contigit et comvenire, faciebus, Vestitu, moribus, domibus, uxoribus, liberis, paupertate vel diuitiis ; m neribus, bibliothecis, scriptis, ipsi interea perplures discursionis suae vel menses vel annos ne teruncium quidem adiecerunt illi eruditi Dis qualicunque thesauro, quem iam possid hant, cum iter suum literarium ingrediebam tur Admonendi itaque sunt eruditionis in ditati, Ne historiae scriptores literariae sibi fa- . clamores temporis ingenio disciplinisque e colendis merito dicandi
Quinque constitui commode possunt istius historiae partes, ut in prima agatur de arte seribendi, in secunda de ortu studiorum liter Tiorum, et, quomodo ea sint disseminata, per totque vicissitudines ad nostram usque aetatem propagata , demonstretur 3 in tertia dedisciplinis earumque et incrementis et decrementis disseratur; in quarta de libris omnis
63쪽
generis; in quinta denique de auctoribus.. Cuius distributionis hanc reddo rationem. Cum historia literaria supponat artem scriben- di, de hac omnium primo disseri debet, et eius exponi memorabilia. Hinc statim secundum ordinςm saeculorum describenda omnis historia literaria. . Tertio loco historia ista duce confici oportet singularem cuiusque disciplianae historiam. ' Sed . cum generales obserua- .
tiones permultae occurrant cum de libris, tum de ipsorum auctoribus, quae tribus praecedentibus in capitibus commodum haud inue
niunt locum, in quarto capite de libris, in quinto de auctoribus exhiberi par est obseru . tiones illas generales. Ac mihi quidem ni- .hil quicquam occurrit in tota historia liter ria, quod non suum haberet locum in quinque illis capitibus. VII. Est haec historia literaria uniuermis: cui opponitur particularis, quae vel geox phica, . cum certae gentis vel prouinciae 3 vel to- poma-
sim E. g. Vsoria literaria Germaniae, quam edidie
Re mannus: Cimbria literata Molleri. Sie Alberoιr ura a. I 23. edidit Hystoriam literariam mniae , et marinthus Gimma Hisoriam literariam Italiae. Aemil-' tittis Iudiciorum T. I. p. 287. -339. exhibet eompendiosam historiam studiorum in Gallia florentium inde ab initio usque ad haec tempora, simulque nominatim laudae Gallorum eruditissimos. Speetatim Claud. Sorellus in sua Bibliotheca Gallica, patrio scripta sermone, copiose osten-
64쪽
LITERARIAM CAP. I. pographica, cum certae Academiae vel ου urbis; vel chronologiis, cum certi os tem- poris; vel tecbnologica, cum certae artis Uvel disciplinae cr9 historia literaria exponitur; vel anthropologica siue biographica, cum vitae Clarorum certi generis virorum describuntur; vel bibliographica, cum libri alicuius disciplinae recensentur.
dit, Gallos sua lingua omnes scientias et artes excoluisse,' ac veterum quoque libros in eam transtulisse. Quo sub titulo hoe stadium decurrere perrexit inde ab anno I74o. Gouietus: cuius iam octo volumina prodierunt.. ' Amplissin o vero in campo omnem historiam Galliae literariam explicare coeperunt I 33. quidam Benedictinit quorum Hsoire lite ire de la France iam sex impleuit grandiora volumina. ' a n) E. g. Historia Aeademiae Parisiensis, Francosura. 60 E. g. Bremo literata. Α. I 29. IV. Ant. Saxius emisit Prodromum ad historiam lite ario - topographicam Mediolanensem, et a. I728. Pater de Colonia Hisoriam literariam riuitatis Lugdunensis edere coepit, eiusque posteriorem Partem a. I73o. publicauit. ἄθ9 E. g. Historia antediluuiana, Historiasaeculi XVI. . 99 E. g. Historia 'eseos, Logicae. υ E. g. Historia philosophica. Historia Medicinae. A. I 2oc Prassus edidit Introductionem in Bisoriam
Neplogiae iterariam, magno applausu exceptam. Eam eum uberrimis annotationibus iterum edidit a. I et ' et οsequentibus. Vid. iudicium de hoe opere in Actis eruae a. 1 24. p. sa6. ct sar. Etiam Lach. Langius a. I724. emisit Institutiones literarias studii theologici. Verum non est haee historia Theologiae literaria, sed tantum continet hie liber bibliotheeam theologicam, praemissa de methodo studii theologiei, de studio historiae litera-
65쪽
. Ut cum D. Petrus Titius libellum scripsit defatis operum Thuani; Lounotus de fortuna
Aristotebs in Academia Parisenses Retine- . rus historiam dicti Ioannei ci. Ioh. V, 7 de Trinitate; Κingius Historiam SImboli Apostolici, a G. Oleario Latine redditam; D. As. Fabricius in Centi folio suo Lutherano p. IO6-144 et Sabilius in toto libro IV. suae Aug. Coin Historiae historiam literariam Augustanae Coni Honis p Branchmannus Hiai ' floriam codicis m. Pandectarum Florentini pBinserus in Burtholomaei Actis hist. eccl. T T. et VI I historiam editionis Bibliorum Ernestinae Vinariensis. Sic facile esset, conscribere historiam csu libri de imitatione Christi, qui vulgo idque summo iure Thomae Keinpensi tribuitur ; aut libri Grotiani 6υ de veritate religionis Christianae. Omnium: maxime huc pertinet historia literaria eodL
riae, de eomparanda notitia librorum et bibliotheearum. denique de historia artis typographicae, tractatione satis perfunctoria. Cons. Acta erud. Germ. P. XCV. p. sol sqq. 69 Sic plures scripserunt historiam Desonis Ribito. ι Fum Germanicae a Luthero confectae. Historiam libri. Principum circa xeligionem exhibuit gemischten Hande in T. II. cap. 3. Ipse historiam Θmposit Lactantiani composui, et sub titulo Praefationis ad illud Syn psum edidi: historiam item. Operis Carolini vi cultu imaginum. . . ou Quod hic optaui luculentissime a. I 39. praestitit D. Chroloph. Mecherus, theologus nunc Brunsvicensis. Massiani de Interes Thomasitis in den s
66쪽
IIcis Ocri, tractata a Dan. Gottiob G Zouio in Introductione ad libros historicos veteris Iustamenti, in cuius praefatione suos in hoc scribendi genere antecessores adducit; a Rich. Simonio in Recensone critica commenIaturum Biblicorum; a Io. Frid. Moero in Bibliotheca Biblica quam locupletavit Carolus Arndius Ia Iac. Longo in Bibliotheca sacra a. I 23. auctius recusa ; a L. Georgio Pritio in Introducit. in lectionem N. T. a. I722. locupletius 'edita. Quid λ Datur etiam historia literaria singulorum versuum ocri codicis, quam eX- hibere solent Exegetae, omnes omniUm saeculorum interpretatiora s alicuius dicti proseret res. Hoc saepissime fecit Susterus in Thesauro ecclesiainco, e. g. de uxore Loti T. Lp. Iv. sq. Mihi quidem talis historiae literariae vix pulchrius exemplum Oecurrit, quam Henr Matth. Gerdesii Dissertatio inaugur lis, Giessae a. i723. habita ad locum Pauli Galat.
Systema historiae literariae frustra exspectatar , LBuplex methodus componend. Historiam literariam.
67쪽
Iudicium de Stollit Historia literaria, II. et Paschii, III. Hi ria literaria analmica methodo scripta desidera- ur,rv. Iudicium de Frisii Bibliotheca, V. De Ionsii opere literario. VI. De Lambeeii Prodromo, VII. De Con-ringit Antiquitatibus Academieis, VIII. Da eiusdem Commaentario de seriptoribus XVI. saeeulorum, IX. De Morhosii Polyhistore, X. De Struvii Introductione, XI. De Gundtingit Selagraphia Historiae literariae, XII. De Reimmanni historia literaria, XIII. De Caroli Arndii Systemate, et de Pseudo-Graeuii Cohorte Musarum, XIV. De iis, qui in suo eluilis vel ecclesiastieae historiae Compendio attigerunt historiam literariam, XV. De Krausii Nouellis literariis, deque similibus Novellis, XVI. De Schmeizelai et Bertrami Historia literaria, XVII. Meum consilium in hoc opusculo, XVIII.
Historiam literariam plures describendam
suscepere, vel potius eius compendium. omnem enim historiam literariam plene ac Persecte exponere, non est unius hominis,nez Vni quantumuis magni voluminis. Solius Graeciae historiam literariam, imo ne hanc quidem uniuersam, sed duntaxat librariam, persequitur Fabricius in Bibliotheca Graeca, multorum voluminum opere. Germaniae solius historiam literariam aliquot volumini-hus exposuit Remmannus. Intelligi hinc pota est, historiae literariae uniuersalis perfectum corpus siue Systema in quo παντα πεδμοιροτων, ' uti Cicero lib. XII. ad famil. epist. IO. Io-quitur, aeque imperite exspectari, ac Systema ciuilis historiae uniuersalis. Pluribus hoc edis
serit in Praefations sua ad Lambecii Prodro
68쪽
mum historiae literariae is, quem modo lam
daui,. Fabricius. - . . t II. QCaeterum duplex est methodus componendi historiam literariam, analytica et onthetica. Syntheticam Voco , qua historialiteraria sub certa capita redibitur, et secundum ordinem disciplinarum aliarumque huc pertinentium rerum describitur, atque hac occasione cum de scriptoribus. tum de scriptis traduntur potiora. Secutus istam methodum est Gottilab Stollius in sua Historia eruditionis, quam a. III8. primum, deinde suppi mentis hio illic insertis a. 1724. CV edidit.. Feliciter ei successit hic labor, et summa, quam adhibuit, diligentia, rectum item et erectummodo de libris, modo de auctoribus iudicium, magnum Viro non a doctrina solum, verum etiam a virtute laudando attulit operae
μ' Idem monui de historia philosophisa in Actis
Nilos T. I. p. 462. . Hisorium ecclesiasteum methodo analytiea composuit Saxu. Basnagius, synthetica Iae. Bas--gius, uterque felicissime. of Separatim quoque alia edidit Supplementa a. I 27. Ae Latinam totius huius operis versionem a. I 28. emisit car. Henr. Langius. seu me libro nemo eruditionis elegantioris expidus catome potest. Ita Bierlingius de Stolliano isto opere existimat lib. a Drrhoni ο hi'. cap. 3. p. 198. Mihi cum maxima laude digna videatur ista Hisoria literaria, amen singula eapita inter se comparanti visa est Historia. Reseos supremuin laudis tenere loeum, Historia Criticae
69쪽
pretium. Est autem istud opus nondum absolutum, quippe Philologiae tantum ac Philosephiae repraesentans historiam. Postea autem exhibuit vir clarissimus pari filo contextam
Theologiae, Iurisprudentiae ac Medicinae hiasoriaQ. Sed nec nunc persecta censeri pol rit historia literaria dynthetice descripta, nisi quis singularibus libellis expositam adiungat historiam o Maecenatum, ab Aciademiarum,
L Gmna larum, Societatum oterori rum, Bibliothecarum.
III. Non est hic silentio praetereundus Geomgius Paschius, qui et i pie synthetica meth do historiam disciplinarum persequi coepit in
libro de inventis novis, cuius editio secunda Lipsiae prodiit a. I oo. Capite scilieet in f cundo nam primum et breue et leue esto persequitur historiam Logicae, Metaphysicae, Physicae, Grammaticae, Rhetoricae, et Poe seos. Multa hic col legit lectu haud iniucunda, sed nec argumento suo satisfaciens nec leetoris eruditi dὰ desiderio. In tertio historiam enarrat Cartesii: in quarto historiam doetrinae moralis: in quinto historiam Iuri rude tiae ciuilis: in sexto historiam Medicinae r centiorem: in Ieptimo denique, quod longi m-mum est et optimum, historiam recentioris
6M Nee ideo magnifice de eo existimat Nimoniur . in Tomo VII. Ritarum eruditorum.
70쪽
LITERARIA Μ. CAP. II. Is Physicae et Matheseos. Ad supplendum C
put quartum postea a. ITO7. . edidit opus de variis modis moralia tradendi. adiuncta Introductione in rem litera iam moralem ver rum sapientiae antistitum. Verum et hic descriptorem Verius, qtiam seriptorem in pra bet, mera exhibenS collectanea, nullo proprii
vel iudicii vel ingenii lumine distincta.
IV. Anablica methodus est, cum inde ab omhe condito usque ad nostram aetatem per si gula saecula describitur status rei literariae. Huius generis opus animo conceperat Lumbe- eius, sed praeter Prodromum expromiit nihil. Habet igitur, qui ingenio pollet ac doctrina, nec otio librisque destituitur, in quo suam industriam eκerceat: nec dubium est, quin gratiam doetissimi cuiusque sit initurus, qui ea methodo consectum historiae literariae corpus publicae luci exposuerit.
Quam solliciti de accurata .methodo su rint scriptores historiae literariae, quos ante Stositum habemus, patebit eX iis, quae mOX dicenda veniunt. Scholastico quidem, quod Vocant, aeuo aliquid huius generis tentauit Gualterus Burisus, sed prorsus invita Minerua: id quod satis mansfestum feci in