장음표시 사용
71쪽
aeui inter primos est D. Iacobus Frisus, de cuius Bibliotheca chronologica quid existimandum sit, alibi os exposui.
H. Secutus est Ioannes Dolas, cuius opus descriptoribus historiae literariae, minus enim recte inscripsit philosophicae,) anno I 9. editum, a. I7IS ID. Christophorus Dornius non contemnendis auctum supplementis in lucem' reduxit. Sed de hoc quoque syntagmate
quid sentiendum sit, in Actis philosiopborum e
Eodem anno I659. Petrus Lambeeira, Fria si exemplo ad maiora incitastus,Prodromum γ' historiae literariae emisit, Fabricio obstetria Cante a. I7Ιo. recusum. Verum is historiam literariam inde a condito mundo usque ad insem emensus, adeoque solam scriptorum
e) P. I. c. 7. et P. VIII. eap. 7. cf) Primus omnium, quod sciam, Lamberius inscii lis suis exposuit tradiditque Historiam literariam: quod facere aggresso eum deesset Compendium historiae illius, filum sequi eoactus est Frisii modo memorati. Cum vero in eius libro naeuorum deprehenderet plurimum, in animum induxit eomponere Historiam literariam, eooque sine edidit Prodromum Historiae literariae. Qui titulus vel ideo dignus est animaduersione, quod ante nunquam in ullius libri titulo nomen occurrit Bisoriae
72쪽
subdititiorum notitiam tradens, in caeteris meras exhibet sciagraphias, satis quidem bonas, sed quibus ita, ut par est, elaborandis ne decem quidem Lambecii suffecerint.
Non omittenda hic est mentio Hermanni Conringis, qui suscepta Academicarum antia quitatum descriptione, cum a. I6Zq. alteram. 6m earum editionem emitteret, tot tantaque subiunxit supplementa, ut in titulo libri docere auderet, hoc libro reipublicae literariae omnis aeui satum illastrari. Persequitur sculicet hoc opere non solum Academiarum sed in uniuersum scholarum historiam, adeoque dum de domiciliis Musarum et ingeniorum ossicinis more suo, hoc est, perdocte disputati Vtique non mediocriter historiam literariam' cui se a teneris fuisse deditissimum in Praefa- . tione refert, illustrat. Caeterum cum historia scholarum membrum duntaxat aliquod sit lustrariae historiae, facile apparet, Conringi
num illud opus non haberi posse pro comDendioso Historiae literariae corpore. IX.
Magis huc loci pertinet h Conrissis Commentarius descriptoribus XVI. post Christum
g Prima editio prodierat a. inst. Tertia suit a
73쪽
natum saeculorum, quem priuatOS intra pari
res discipulis suis exhibuit, daturus haud dubie meliorem, si eum eruditorum conspectui sub licere induxisset in animum. Edidit eum
non solum praemittens Historiam eruditionis ante Christum natum apud Hebraeos, quo tamen in capite pro historia exhibet traditiones vulgaresis Barbaros, Graecos et Italos; sed . etiam textui Conringlano subligiens notas, in quibus laudat eos, qui de Vnoquoque scriptore egerunt fusius: imo et Supplementa doetissima annectens de saeculi XVI. et XVII. scriptoribus. Habemus igitur hic unam partem historiae literariae uniuersalis, sed tantummodomam, eamque descriptam perfunctorie.
Felicioribus 0 auspiciis ad contexendam hanc historiam sese accinxit Moesinus, cuius Polyhistor a. 1688 edi coeptus, a Mollema. I O8 iterumque a. ITIq. integer publicatus est, ac tertium a. 1732. a Fabricio. Sed et his
ob ano enim Polyhistori potissimum debetur
cultura feruentior historiae literariae in Germania nostra. Ex eo certe tempore hoc literariim genus acerriis me tractarunt populares nostri: ut pro duce tam mimerosi nune gregis iure habeatur Morhofius, perpaucis antea nantibus in vasto hoc gurgite. Nee taceri debet, famam insignem Morhosiano libro cireumdedisse Thomasium, eum statim eum in Colgoquiis suis menstruis recenseret et laudibDs in eoelum extolleret. . Tum enim emendi eum
purlegendique cupido incessit plurimos. ' '
74쪽
vir uni duntaxat historiae literariae parti praecipuam impendit curam, non omnem eius a bitum, lib. I. cap. a. F. I. recte ab ipso definiatum, pari complexus industria. Scilicet co stituerat is, facto historiae literariae et liter riae prudentiae connubio viam lectoribus pandere ad πολυμαθειαν. hoc est, ad amplissimam eruditionem; et consilia dare, quae qui se tu tur, Pobhistoris famam consequi ac tueri po fit. Hunc in finem non solum, quid in liter rum studio sequendum fugiendumve sit, ed cet; sed etiam singula studiorum literariorum genera persequens, libros in quovis genere conscriptos diligenter recenset, suam de plerisque adiungens επ&ρον. Caetera historiae literariae capita etsi non aequa perfundit lue ita tamen illustrat propemodum singula, ut paucissima sint, quae prorsus intacta praetermia serit. Quamquam igitur non potest hoc opus pro systemate historiae literariae haberi, suo tamen in genere eXimium est, meritoque α' commendatur accuratioris eruditionis candidatis. XI.
Morhinanis vest iis insistens Strauius R. ITO . publicae luci exposuit doetissimam l
μγ MG um aeustrarum siue Commentarium in Polyhistorem Morhofit promisit Christianus Matthaeur Gebeia in Prodromo suo Iuris publici uniuersalis. Sed proni isso non stetit. I) Ouasionem editioni huius libri praebuerunt om Studio Syrnatum rositantes, ut ipsis exponeret in ' Privatis
75쪽
Introductionem ad notitiam rei literariae et Gum bibliothecarum, adiecta Dissertatione dedoctis impostoribus: qui in liber una cum amplissimis supplementis iterum a. I 66. aetertium a. ITIO. recussis est. Anno vero Ι729.
idem prodiit una cum D. Christopb Coleri, Mich. Lilienthalii, et D. Christ. Mecheri a notationibus. Verum nec hic. liber haberi potest pro synopsi historiae literariae: ad
quam tamen prope accedit. Namque doctissumus auctor duntaxat aliquot eius historiae ca- Pita exhibet, praetereaque scriptores recenset de historia literaria eiusque partibus bene me-
istos. Vnde quas postea edidit Bibliothecas, philosophicam, historicam, iuridicam, addu
iamdudum editam numismaticam, in pro contrumatione istius laboris haberi debent: ut adeo non potuisset veriorem Strauius titulum i dere Introductioni suae, quam si eam inscripsit L set Bibliotheeam historiae literariae, Verum videtur imitatus esse titulum libri Sagittariani,
qui inscribitur Introductio in Historiam eccle ia
priuatis stholis notitiam rei literariae. Annuit is, et. Morhofio potissimum duce, aliquid elaborauit, posteaquoipsis dictauit exeipiendum calamo. Veritus deinceps, ne impersecta haec elaboratio typis exscriberetur, emendatiorem et auctiorem ipse edidit hune librum. M in gno statim applausu is exceptus est. m) A. I 23. prodierunt D. Chrisoph. ciliri Analicta ad Stratiis Introductionem, in quibus non solum illu- stratur et adaugetur Struuii liber, sed nec psitis, ab e
76쪽
siasticam, cum inscribi debuisset Bibliotheca historiae ecclesosticae, exhibem quippe, quod ipse titulus , notitiam scriptor Noe- rerum et recentium, qui historiam eccloiast eam sive uniuersalem Me particularem iE
Paulo ante Struvium a. I o3. mense Maio Nic. Hieron. Gundlingius Halae ediderat lim
gua patria Sciagraphiam twuσὶ historiae
literariae, suis in scholis illustrandam viva voce. Hic sola capita nominat doctissimus ille vir, de quibus agendum putabat, et ipse verba facturus erat in suo illo, quod vocant, codexio historiae literariae. Est igitur hiomerus index materiarum suis discipulis expositarum: ex quo discimus, . eum in sex pensa siue Capita diuisisse suum illum laborem, disseruisseque in primo de historia typographiae et typographorum, simulque de polygraphia Gemmanorum et eorum ingenio; in feeundo de historia bibliothecarum, de varietate ingeni rum pro diuersitate aetatum ac nationum, de libris ΜSS. de criteriis boni libri, de scriptoribus anonymis'; in tertio de Scriptoribus notitiam auctorum et librorum exhibent
hus, de Actis eruditorum similibusque nouo rum librorum recensionibus, de libris in Ana, de scriptoribus epistolarum literariarum, descriptoribus vitarum eruditorum, de indicibus librorum expurgatoriis et prohibitoriis; in
77쪽
quarto de historia literaria Iuris ciuilis; in quinto de historia literaria Lutheri et emine , tiorum nostrae Ecclesiae Theologorum ; in. IDY enique de historia literaria clariorum recentioris aeui philosophorum. Facile apparet, de hoc labore idem, quod de Struviano, ferendum esse iudicium.
'. ', Ex eo tempore Verulamianam historiae: literariae n) delineationem secutus, Morho- fianisque ac Struvianis instructus copiis, Rer mannus perquam elegantem ad historiam literariam uniuersalem o Manu luctionem methodo dialogica adornatam a. I 8. emisit: an- nisque secutis Historiam literariam Germ norum quinque tomis separatim editis expo- suit, non mediocrem consecutus eruditorum
OH Lib. II. de augm. scient. cap. 4. Idem Her Lamii de conscribenda historia literaria eonsilium diduiserius exposuit, et ad unam aliquam gentem restrinxit Lia fienthalius in Consultatione de historia literaria certae cuiusdam gentis scribenda, a. i Io. edita et qui quidem eO-.' natus ei satis feliciter successit. O . Nee tamen haec Manuductio haberi debet pro veri nominis Compendio historiae literariae: uti supra iam monui in Praefatione editionis secundae. pὶ Non immerito tamen pra, quae voeat Reis an nus, desideria historiae literatiae notauit Michael Richo
in programmate quodam, cuius argumentum exhibetur in Notiis literariae Germaniae a. ITO'. p. In6. Lege ta
men et responsionem Ariminanni T. V. Hist liter. p. 78 .
78쪽
Hinc Carolus Arnius a. 17I4. publicauit U Samma literarium siue si entiae liter
' dam van MerenTraiecti ad Rhenum prodiit in sublicum D. Georgii Graeuii Cohors Mus , rum, e historia rei literariae. At satis constat, huius libri auctorem non esse Gras uium, valdeque indignatur Burmannus in i . Praefatione, Orationibus Graeuit a. ITIT. praemissa, Graeuianum nomen inscriptum esse paedagogici ingenii libro. Equidem ex lia belli huius pagina 3OI. disco, Ludolphum - serum eius esse auctorem, cuius et Historiabbrorum nouorum saepius ibi laudatur. Cum vero Κusterus haec congesserit in usum priuat auditorii, omnino editor male de eo meruisse censendus est. Neque enim ita comparatus . . est liber ille, ut eruditorum ferre possit oculos. Caeterum an de Arndiano S emate
literario s) idem serendum sit iudicium, quod
stas Hie auctor iam A. I o9. ediderat Rudem delianeationem Systematis selecti scientiae literariae hisorim' i . pragmatici haud honorifice exceptam in Noua Bibliotheca. Halensi T. I. p. s33. et 4os. sqq. Conf. unpari episclineinbanaen ξa hen Iournalen p. 26o. seq. νγ via Acta eruditorum II16. p. sa2. sqq. o Ridiculum sane est, quod p. 4. β. 3. Adam
primo mortalium, tribuisi scientiam historiae literariae. Cur non et historiae Romanae φ Recordor hae oecasi ne, me aliquando vidisse Catalogum iocularem bibliothecae
coini, in quo potissimum memorabantur hinerario.
79쪽
-- de raeudo-Graeuiana Historia literaria tulit Bumannus, alii viderint. XV. A. I726. D. Lauri Modemius Institutionibus suis Historiae ecclesiasticae per singula saecula post Christum natum decursa breuiter quidem, sed erudite et concinne descriptam inseruit historiam literariam, exhibens eam in cuiusque Saeculi Partis secundae capite primo. 'Qua occasione recordor, etiam in Historiae' civilis Compendiis nonnullos attingendam ω-xisse Historiam literariam. Inde a quarto post Christum natum saeculo id secit t Christoph. Cessarius: quanquam nomina duntaxat Vir rum doctorum et ortum singularum Acad mlarum exhibet, imo in Historia noua eos tantum rub nominat, quos appellare solemus polyhistores. Vberior est Bectardus Rudo phus Rothius in Historia sua uniuersali civili, ecclesiastica et literaria, ab orbe condito usque ad a. C. 17 . deducta. Etiam Golfridus LGdovicus in sua Historia uniuersali m9 Gem nice scripta, duosque m tomos divisa. non so- Ium natales Academiarum annos indicat, sed etiam de viris cuiusque saeculi ingenio clario-' ribus copiose ' diligenterque ingit, alia quinque multa ad Historiam literariam-rtinentia
80쪽
commemorans. Denique Hieroumus nos rus in duabus suis Historiae uniuersalis Epitomis, et quidem in singularum periodorum historicarum quarta parte, historiam sit rariam pro eo, ac satis videbatur tironibus. a tingit. Quid λ Etiam in Schraderianis atque Tanianis Historiae uniuersalis Tabulis nomina virorum doctorum, sed sola nomina cum diebus emortualibus, in conspectum prodeunt legentium. XVI. Non est hic silentio praetereundum D. Gottiles Mavili institutum, qui a. IIII. No- uellas em literarias conscribere, ac singulis hebdomadibus Lipsiae publicare coepit. Hozenim modo, quicquid in toto orbe literario g
γ) Imitatione Mausii qui earum auctorem se ipse profitetur in Praefatione Nouis literariis Latinis. R. IIII. editis, praemissa,) edita deinceps sunt Noua literaria Wrsephaliae, Acta literaria Meetae, Nova lite aria Franconiae, Acta erudita Francoriae, Hugsa literata. Imo et Noua literaria singularum Academiarum ex e tempore edi coepere, Alto anae a Meblero, tinensis a Struuergis, et postea a Mneso, Mittebergensr a Colero, Heliustadiensis a Me&ο. Rosochiensis ab ignoto. Adde Lutetiam literatam anni Irar. et I 22. de quo libro vid. Acta erudit. I722. p. 37o. Tantum valet aemulatio, affectus reip. literariae utilissimus. Ipse vero Mausus, Vir eximia eruditione, etiam antecessores habuit eos, qui multis annis ante Hamburgi ediderant Noua literaria