장음표시 사용
112쪽
a Erpendat attreu, an sibi Maonanis inutiviis Deus talentum ad Librorum criptioniis concesserito in enim ex miam obtinuere tacultatem ad explicandos voce aniami sui sensus,quos mutis caracteribus vix indicare queunt,
vel adeo obscure indicant, ut viri etiam in ea diiciplima, in qua aliqui scribunt,veriatissimispost repetitam lectionem asserant ingenue, haud posse haberi exploratum, quid illi in scriptis sentiant si econtra lenti sunt ungua, ac in theatro, sue publice nec quatuor vel bas, vult sertur proterre norunt, sue queunt , qui tamen in seribendo valde excellunt, paucissimosque ibi habent pares . Cum vnu: quisque iuxta talemtum sibi a Deo datum operari debrat, saque eodem iacrari; si quis ad conscribendos librus talentum habeat, isto utatur, atq; maximi a Deo beneficii loco reponat , cum hinc iummos honores,immortalemq; sui nominis memoriam consequi postit; adeoque gratias ingentes , ac saepissime illi de huiusmodi benefeio agat; coramq; illo profiteaturquotidie,se illo abusurum nunquam, eo quod statuerit , nihil unquam scribere, quod Diuinis placitis ad- uariari cognouerit . A Peritis vero, seque amantibus lxtelus, an istud obtinuerit , scriptis a se illis fideliter tradiis cum de hoc dubitaretvic L. an raduertars utriciam quis libros publici facit iuris,
aeternae tamae, vel intamiae semet exponere 3 caveatque , ne ii .ia
imitetur, qui ad hoc, ut nomen suum ceteroqui obliuionis tegendum tenebris in posteritatis luce vigeret, scelera patrarunt atrociuama. Multi sunt enimuero qui post librorum editionem in minori lunt habiti pretio. Paκeis abisne monsibus editus est in Urbe quadam prima ria liber a Uiro, qui Secularis inter Iuuenes ingeniosissimos dabatur multum aetati,nobilitati, aspectui habebatur,4 Regulari postea militiae adicriptus, eo quod spem summae cuiuidam Dignitatis consequendae abieeerat, a Principe quodam supremo e sua relegatus curia, quia in consiliorum partem venistet minbs huic Principi, a quo mirifice amabatur gratorum; suffragantibus potiusimum Familiae dotibus ad Superiores Pacultate pre legendaseuectus;
ex hoc munere remotus, quod alijs aetate,meritis,ac Brian ingenio anterioribus debebatur prius; partim qaut illud sine ullo ferme plausu, imo cum multotum metrore minoriqi prosectu obivit; par quia inscribendis libris maloies, quam inire legendo, laudes a cuturus videbatur; editius est,inquam, Libe Mendac js, Falsitatibus,Calum-nijs, Sophiimatibus, Adulationibus apertiramis dec resertus in quo nec de lua ingenii tenuitate certus alte tamen de sis: lentit,
aliorum e suis et um acestrinas non appi Obat, his communiter parum gratus, utpote no aflabilis,ac veluti indignans eoru colloquiu,
azque minus eos etiam commendan 6c audet contendere
113쪽
de prs et puis, que incerti Auctor's libris legebantur, quibus omnino
pare. at responsum afferre, si partes suas explete volui uet in hoc solum intentus, ut undiq, calumnias Aucto, illi struat detractiones congerat, illivis ingentu octrinamq; a multis quoque e suis quorum scientias in Coelum effert , mi fice commendatam extenuet. Liber ille praeterquam ex aliis, qui de eadem materia, licet iub diis uerso t tuis, cripserunt, magna ex parte collectus est Solectimis,
Barbarismis, Archaismis, Neoterit mis Idiotilmis, Obscurissimaq; sensibus redundat quae omnia merito Iypographorum incuriae haud tribuenda sunt, quando maxime istaeis mos, qui in illi a cluris libros, quorum impressioni non fuit ipse praetens, irrepserunt, quorum tamen Indicem statim scripsit, ut multis est notum , haud typographis,sed illius superitiae, ut pote illi infensissimus,ipse etiam adscribit. Nal sentie in probando, quod ad librorum publicati nem satis sit, quod mediocritatem in suo genere superet quam tamen non attiguae, ne dum mediocriter superasse libros hactenus ab illo editos , qui vel nullatenus, vel leuissime a Viris doctioribus sunt Commendati peruiores norunt. Suo magis honori prospexisset illi, si incella reclusus , meditat-es, Anmadueo sue in sui ordinis Constitutiones scripsinet, Mea quae ipsius supremi Praesides circa lingus Vitium a suis exterminandum, maxime si non paucos huius.
modi grauissimo obnoxios exine vitio assirmassent, attedisset nomina-Ijm; illisque,vt par erat,ie praebuisset obsequentem,ne sibi Caelum obstrueret&α 3. Amma euas , libros complures a pauς misiectos in Bibliotheeis , aliisque locis puluere grandi coopertos iace re plurimos vilissimo venda pretio illis, qui vendunt Rarcimina, Iegumina , pisces Sinonditos&α non paucos esse usui tantum ad cooperiendos,alligandosque simul libros alios aliquos sordidis etiam usibus inseruire oli Quare videat, ne praeter laborem , sumptusque huiusmodi ignominiae semet siue uiuentem, siue etiam mortuum sexponat. 4. Esimet secum, cum quis librum edit,se omnium oculis, examini, atq; iudicio exponere, ae existimare unumquemque sibi lieere, sevium suum libere exponere multos esse criticos, de qui in hoc unum maxime incumbunt, ut sint obseruatores, accusato rei'; erratorum, quae in libris, quos euoluunt diligentissime, deprehendunt; multos etiam imperitos iudicium suum citra libros, quos vix intelligunt, interponere. Si autem Fama in scientijs aliqua iam clarus sit, HIimetpraurea se multos habere invidos, ae aemulos, qui voculam quamcumque aecurato examini subijcient, omnemque
dabunt operam, ut in aliquibus ipsum accusare queant, ambiguisqὲ verbis peiorem tribuent levium: Ac euenisse quandoque,ut ex odio, siue aemulatione in libri nonnullius auctorem euulgarint quida
114쪽
teterrisum detractionis erimen hoc fuit , per se non expiandum , nisi remititione iamς opiniones aliquas reponi in libro illo , que
re vera haud reponebantur , sed contrarispotius; de hine mutata Auctori incommoda inferre fuerint conati: licet veritas postea deprehensa fuerit, antequam tamen haec innotesceret, grauibus m. riculis illum fuisse expositum nec potuisse postea,veritate etiam partefacta, Magnatis illius animum , quem contra Auctorem aemuli irritaverant, illi omnino conciliari, ne videretur minbs prudenter malevolorum vocibus adhetiisse Exaggerari etiam a malauciis, inuidisque possunt mala quae ex alicuius libriliationeis manare , queunt; non integre,in cum omnibus circumstantin reterri opiniones in libro descripte &α Quare dispiciendum a Viro,qui qmulos, magne auctoritatis habet , an libros edere sibi expetiat. Imtelligat tamens ,qui re ipsa ad id idoneus est, haud esse hominis magnanimi , iugenui, ae liberaliteredueati propter aduersario m multitumnem,potentiamque a scribendis libris desistere; Quid enim emulis gratiusesse poterit, amne plenomen posteritati commemdec Quidni se illius acerrimos proὴteantur censores hac Iaude ipsum priuare consulto velint : duersari, etiam maiorem conciliare queunt audistitatem ibris, quando in Auctorem maligni cognoscantur, de hinc etiam plures ad eos euoluendos allicere . Existimet id ille potius summum in benencium, eum maior attentio, accuratiusci; examen eorum M scribit, ab ipso subeuudum sit; adeoq; gen inobiliorem foetum,in diuturniorem etiam in hominum memoria emittere cogetur, quam si tales non haberet emulos.
. Operam achibeat, si ingeni3 vire suppetunt , ut numerari potius pousit inter Auetores,qua Rescriptores, siuesllos, orum primarius
labor est in colligendis illis, quet in Auctoribus, scriptoribusque ipso
antiquioribus reperiuntur, non nisi ordinem quemdam, ves quid simile tuomet ingenio addentes, aut etiam Rbetorum more quedam abalin breuiter indicata multis exaggerantes&α Ηιιιbrum e libroseribere dicuntur. Auctoreaim uno erit ιμ- quedam Principia tuo excogitauerit Marte in scienti j illis, quq nouitatem admittere queunt, eaque saltem probabiliter suadeat;. si eminei se anuisistio. Las conclusiones, siue effata noua deducat ut ex Σω- ναιιμ suc euidentibus,sive Probabilibus inexcogitatas recent: umque o currentium quςstionum QIutiones aptas, vel aptiores antiquarum eruat, mea suovctas iam admissis ad alia probaotiiter saὲtem a mat; Arar utas novis, sed prodiantibus antiquas stabiliat magis conclusioues. si cata bremter, aut leuit ab alijs, latius explicet,
aut efficaciter probe L, si nouas tu inmes multu.ia , Clusiaticiatum
Ponderis excitet, easque edulo exauualet NOu est autem neces.
115쪽
se, ad Auctoris nomen sibi iure vindicandum, ut omnia plane inliis bro, quem scribit, sint ab ipso excogitat , aut quae in alio Auctore non reperiantur; lecus enim nullus terme posset Auctoria nomine decorari; Satis est, ut plurima, vel multa, imo etiam aliqua: Unius certe opinionis tantummodo aliquis Auctor dicitur ideoque illa Singa laris appellatur. Verissimum quidem est, qu quis plura e suo depromit ingenio Ao aptius Auctorem nominari si illa haud polleat ingeni, praestantia, ut Auctor esse non possit, saltem sit ex illis, qui
cum mira literatorum utilitate multa ex alijs rescribunt,4 coaceris uant. Quis enim inficiari notest, non deberi multum illis, qui caupr. xum, sue Thesaurum me Promptuarium Latina lingua, Nigotium, Lexi em Gracum, Theologicum, Sac a Scriptura, Iuris can-uj, ae ciuilis, similesque libros, ac nominatam aut quam exhιbentes erudutonem, coninseripserunt Ex huius inodi quide.u laboribus factum est, ut iubiequn. tes maiori cum fructu ira norique temporis ili pendio, Artium,Scientiarumq; Arcana peruadere potuerint . . Secum deliberet, de quanam Scientia, ac Materia conscribendus sibi si liber De nulla autem ordiatur scriptionem, in qua valde non sit vertatus , ut qui Scholasticum, in cognitione Scripturae, Conciliorum, patrum cc. Qui Myalim Theologum, in Σ. Σ.4 Iure Canonido,ac Ciuilici Qui Philolophicum, siue P secum, in experiment,&c. Huius Libri sibi primo Idaeam λrme , ac diuisionem Cum autem euenire possit facillime, ut in multo plura Capita tribuendus sit liber, longe plura explicanda, quam ipse praecogitauerat; nam pia scriptio noua , suggerit argumenta, nouos excitat sensus attentius quoque perpendendos ripie dum librum scribit, in pagella, aut libello breuiter adinnotet illa, quae sibi scribenti occurrunt, tunc haud opportuna, post
eorum meditationem suis inserenda loeis, aut etiam reficienda, si apta non censuerit. I. Uιdeat, An expediat magis, is βιωα omnes ad aliquamscientiam, vel materiam spectantes in suo reponere libro, an solum occisus aliquas diligenitus examinare id certe utilius videri posset, magisque cominendabile, precipue si aliqua peculiaris quς- sto ab alijs non sit peculiariter examinata , vel non latis discussi; Est verum quidem , quod quaestio nulla ita diligenter discuti possit, quin aliae plures saepe sint indicandi, aut etiam examinaiidq; quod
tamen breuiter sieri potest. 8. Ita diuidat quastanem, materiamuαtraetandam, ut plura cap:ta, membraue, siue lectione Soco coIn prehendat; frequens enim huiuimoda distinctio maiorem a fieri claritatem, magiique ad euoluendos libros allicere conlueuit. o. si propensus ad multorum editionem librorum pauciores potius con scribat solidioris Oetrinae quorum singulis univortalem sidconsecut usumam. Io cumaero qui omnes fer- Diqiligo b Cooste
116쪽
Pra Lares Scribente, ac Vulgante. I
me scientiae, artisque neruos exerunt in conscribendis libris , quos
prim,edere volunt; Sepe enim subsequentes non videntur ab eodem scripti Auctore Parestes, ut subcrescente scriptoris aetate,ac diuturniori tempore in studium illo in inbente eruditiores,acutiores, soli , diores, doctiores oke anterioribus semper euulgarentur libri Pri
stant ilud Auctores aliquando ad famam sibi primo conciliandam; quam ubi satis sibi comparauerint, putant subsequentes facile cosmendos ex praeiudicata iam de illorum opinione sapientia. ri. Ne prae si in conscribendo, edendoq; libro serendas diligentissime quae scribit; verum, irarumque recognoscat addat, demat, quasi tegri mensis, vel anni etiam spatio scripsit, deleat, igniq; tradae, quando deprehendit minus sapienter seripsisse Iuuat post menses, imbri annos quandoque iam a se scripta ad editionem recognoscere tum quia multa subsequens tempus suggerere potuit necessario
addenda, vel demenda, aut etiam nonnulla, quibus additis, siue odemptis maiorem reportaturus sit Auctor laudem; tum quia sic veluti maturior euadet doctrina;& cum non tanta animi propensione in sua feratur Auctor in illa, quae olim scripsi, qua in illa, quae modo scrib . Iurat erum nobis scripta nostra, tanquam recentes flatus blandiri J si post mensem, vel annum a se scripta Auctori arrideant,reetae scriptionis argumentum esse solet. Compertum est nonnullos, si a se scripta recognouissent, pluresq; fecissent lituras, nec avidi filissent multorum euulgationis librorum, magnam laudem, vel saltem maiorem conlecuturos fuisse. 4 2. Iuuat suam maxim iterum retcribe.re ea, quae aliquis iam eripsit; illa enim rescriptio noua,ac praeci ra menti saepe suggerit, efficitque ut clarius quaedam proponantur, facilius inserantur addenda, rei cianturque demenda frequens enim liturarum aspectus deterret interdum vel ipsum scriptorem a nouis, di quandoque valde opportunis Aduena tamen, se peccare etiam pol le interdum non in nimia tantummodo cultura , verum etiata a in emendatione ipsi Scriptis libris omnibus accomodari possunt, quae auistic lib. Io. e. .circa criptam orationem praecepit. Et psaemendati finem habes sunt enim qui ad omnia scripta, tanquam vitiola redeant, de quasi nihilsus sit rectum esse, qu primum en issetius existiment, quicquid est aliud idque faciunt, quoties librum in manus r sumplerunt smiles Meduis etiam murrasecantibus Accidis ιtan ut cicarnosa sint, inexariuιa, incura perora fluuitu aliquando, uod plaeeat, aut ceri ἡ quod sinciat, ut opus pol coma, n exteran Il. Iaμνι ηδε aliqua paginae parte Vacua relinquat, in qua libera sit adii ciendi tacultas; nam interim pigritiam emendandi angustiae faciunt,
aut certe nouorum interpositione priora confundunt, ut animaduertit idem ad L .io...3.qua piudenter etiam in.net, ne latuin
117쪽
sit ultra mock huiusmodis patiuina evem , M
118쪽
det et hinc enim rerum magi ne perturbari solent. Condueit tamen
aliquata eam intermittere inenam sei lem fatigentur spiratus, ou q,
a laci lores excitentur. 48. cum Aucto habetsolum elicia quaedum in Theologicis, Philosophicis, Mathem Rilcis in pleratque cum aliis conuenuet, expedire videtur, ut mulget tantummodo electa Liae peculiares ius Quaestiones, recentem illam in a se excogitatam do. ctrinamine non vero edat Librum Vniuersas Philosophiae,Theolam glae&c quae mones comprehendentem , vel fallem non nisi breui sissime ilias indicet Ad quid enim omnimoda hec ex alijs rascriptio Pr p. Librum scribens fictent eum mitio libri , aut cuiusque capitis e. Principia proponat, quibus tanquam basibus omnis sua tu hi quens innititur doctrina eaq; sint vel Cerra, vel Eatilentia, vel saltem Pisi bilia; multa enim patere possunt probabiliter facta term norum ex minatione: sufficit autem in plumnis probabiliter procedere , cum paucissime extra Mathematicas prelerit in D leiplinas inueniantur Demonstrationes simpliciter in libris hactenus editis . Lauda lora per se videntur via Praimpia, quae magis facile veritates, rerumq; naturas, Phusicolque effectus dedi arant. illo. Nitatu elar, non obsum scribere βιlo ocit utque velit a Grammaticis reprehendi , quaam librum micrahere icientificum, ad cuius inteli gentiam laepenumer
Calepinusi aut Thesaurus Latines, aut Grecet linguiae, similisque a hiberulus sit. Signum empernete ab iliolcientiam aliquam pol
sideri cum illius effata, maxime reconditiora, clare explicat. Non et f. lamen necesse . vrata dilucide animi sui lenius manifestet, ut illi usitate cuique , aut intimo ingento paleant ἱ nam noti intelligentia multorum ex ingena lagentium imbecillitate non raro oriri potest. ΣI Uκωψι beat cum Inlter, aut magis communiter ab illis qui eam profitentur Artem, aut Scientiam, usurpatas; ac in terminor una acceptione cum ij idem conueniatinec laboras macribendo libro impenti tructum et se velit de Nominibus Quae itiones Diuersas quidem eiuldem vocis signiricationes lepe necelsarium erat indicareri diri tamen opus quoque, in qua ale lumatur, exponere; disse illatisque nodum in re pia, non in Voce repositum declarare. Mine rixenon ludat in Vocibus, varias usurpando, aut etiam ex cog tam oly nonimas,q intellectui haud nouam impertiunt lucemii ede abdem tellectui tenebras relinquunt. Ἀχ. Pavors metu' quam Mettis , ac more Oratorio nisi Orationes e scribat auUS anum seniu, propo
natu Tum quia multiplicatis frustra Verbis grandior editur liber, maritoreique adeo iumptus in illo edendo,emendoque faciendi ,ex quo re trahi possunt multi ab eo emendo, imo S egendo; Tum lutat ira. ni Uerborum multiplicatione obscurior redditui iunius. Non ita tamen Oreuibus utatur, ut obitara vere libra lecti reddatur. Ea
119쪽
8 Pra Libras scribente, ae Vulgante.
uidem Auetoris Breuitas laudabilis est, Qui misi extra prepositam qua-
tis. Non erit longus Auctor , diuinulta cribit, qua demi moto Si
materia immoretur Si plura adbibet Hr, ,eum opus fuerit. Praevaricatio potius Auctoris erit, transire dicendi cursim ae me attingere qua latis scribenda sunt. rudentior erit, si aliqua potius superesse, quani deelse velit Nam Superuacua eum radio dicutitur, siue leguntur, Necessaria cum periculo subtrahuntur, ut habet Quintu sis a. quibus consona ut cir cI. protulit, NM tam obesi audire, siue legere, superuacua, quam ignorare necessaria Liborandum, ut mediocris salintem ingentilector in tali vertatus materii, eorum quae icribuntur. sensum assequatur: Cuius rei periculum iacere ipsemet scriptor potetit Maior quidem Breuitas in seriptione libri per se requiritur, quam iiijs, quae voce explicantur; nam haec praeteruolant,multaq; perturbare attentionem queunt; cum tamen libro cosignata iterum, i, piusq; euolui possint, nec mens vagandi toties occasionem habere soleat. Δ, caueas, ne dum plures edit libros, in aliquibus reponat multa, quae in alijsiam evulgatis reposuit; si opus fuerit, asserat
potius, contulendum se ipsum alibi talia copiosius tractantem , breuiter indicato libro, ac loco, in quo talia leguntur, vel ad summum breuissime indicet rationem.alibi uberius explicatam . Mult magis laveat, ne minus consequenter in illis, quae postremo scribit loco, io quatur Quare a se quandoque edita perlegata connexionemque ocum iam dictis nisi illa deprehenderit minus veritati conform .a, aut falsa aeerrime prosequatur Animaduertat, ne dum Mamthematicos, vel Philosophicos conscribit libros, Theologicas plane quaestiones agiet, dum Theologicos conscribit, ne Philosophicas
Plane In quo non pauci eryaιών; nam ingentia quaedam volumina
inicribuntur Theologica, & tamen ut plurimum quaestiones Philosophias latiuame etiam examinatas continent; in cursibus nonnusiis Preissipisci praelo mandatis leguntur di ssicillimae etiam Theologicae controuersae ibi traditae latissime. Suo quaeque cientia habet fines; intra quos se continere periti Scriptoris erit Christianus tamen Philosophus Scriptor laudabiliter facit , si propositis sensibus Philos phorum fidei Christianae repugnatilibus, quid re vera lentiendum suta Christiano, qui vera velit imbui Philosophia,pronunciet; si mulinque responsum afferat rationibus, quae a quocum, afferrentur contra fides Dogmata, eaq; non infirmare, ted conlirmare potius co netur i& in multis quidem conatus non erit irritus rationibus e natura i lumine petitis . Et Theologus quidem scriptor,tice prim
rio in suis conclusionibus iupernaturali linum debes inviti, rati
120쪽
nes tamen naturales, si quae sunt,ue evidentes, vel probabiles, non sollim non respuat, velim etiam ad easdem confirmandas adhibeat; Α Sophisticis tamen abstineat semper o verum quidem, sicuti philosophica per se non probanda sunt ex iis quae e lumine tantum supernaturali habetur; sic nec Theologica per se probantia ex illis,maqlumine tantum naturali habentur. 23. Erit commenda nis, ut Scortor quili, nudi fateatur, quae ab allis acceperit,de per quos pro
fecerit, maniteitet, id enim gratus qu que an mus petere videtur, quamuis sanctissimis ei loque, ne dum doctissimis viris, id ut plurimum saltem, suerit omissum. - erit quia, Furacitatis arguendus, qui aliqua ex aliis transcribit,cum haec omnibus pateant,& maximes necesse sit, ut ab eodem Ente omnes eamdem, vel smilem sapientiae aquam hauriant;secus enim plerique scriptores celeberrimissa quam Fum,accurandi forent. Ad leuissimam tamen quamcumque Furacitatis notam subteriugiendam, satis erit initio liri, vel capitiacuc indicare Auctores qui de tali scripterint materia c. 26. vir est, ut scriptor nullum afferat Auctorem pro sua , vel contraria sententia quem ipse non legerit, illiusq; sensum diligenter explorau rit; non raro enim fit, ut Auctor , qui pro aliqua affertur sententia,
stet potius pro contraria , vel etiam de tali quaestione locutus non fuerit Expedi autem pauciores asser re, quos re vera ipse legerit, ita ut librum legens recentem tutus foret de fidelitate eirca Auctores, opportunumq; erit valde id libri initio innuere, alios, quos non legerit, asserens afferri a talibus Auctoribus&e. Exacte autem noleιkaum, in quo talia Auctor scripserit , ut tacile occurrere pomi librum lectum; illumque asserat in proprio Auctoris id male,tum ad maloiem peritorum intelligentiam, tum ad maiorem legentium s curitatem. Iniquum veco foret asserere, nullum alicubi vel ex illustribus scriptoribus nullum opinionem aliquam tueri, vel ex improfesso impugnare dignari experientia ipsamet aduersante, cuirge, pue si h Celses celeberrimi iam Doctoris, ac in scholis celeberrima.
Het voces nonne aperta essent argumenta liuoris, odii &c t M'. Non flammius incitandis auctoribus, maxime dum Philosophicos,vel a thematiem conicribit libros Nam hi rationibus potissimuni stabi. iri debent. In Moralibus materijs illi frequentius usurpari queunt Naa dia auiso digni, qui afferantur, eum puri sint transcriptores, nec illa ingemifacultate sint praediti, ut secernere possint verum M. falso, probabilem opinionem a certa&c. sed tanquam pecudestruem
praemtem equantur. Auctorum grauitas, non numeruiapud Script
rem vim habeat. Plures iam a non uis annis eduntur libri , ac in dies eduntur, a quibus si auferantur citationes Auctorum qui saepe
ncc fideliter res ζ - paucula legi possunt, quae sim viroperis