Paruum theatrum vrbium siue Vrbium praecipuarum totius orbis breuis & methodica descriptio. Authore Adriano Romano E.A

81쪽

dis nobilitata ac ornata est, constituens eam cis Alpes Ini perii, Regnique Gallici primariam sedem, ac perpetua lege ordinans Romanos Reges electos designatosq; in ca vi b corona ferrea, Mediolani argentea, Romae aurea coronandos. Idem Imperator reduxit ciuitatem hanc ad fidem Christianam, extruxitq; insigne illud Templum auro,argentoq; ornatum praeterea&palatium insigne, quocanno D. CCC. LXXXI. a Norimannis exustum est, illaeso omnino templo. Obiit quoque hic Carolus Magnus,sepultusq; in templo S. Maria de quo tet2 plo ita canit Cel.

Sanctius in no ro queis nihil orbe tiruat. .

82쪽

DESCRIPTIO GENERALIS

Epitaphium Caroli Magni est tale: SUB HOC CON

DITORlO SITUM EST CORPUS CAROLI MAGNI ATQ VE ORTHO DOXI IMP. l REGNUM FRANCORUM NOBILlTER

AMPLIAVIT, ET PER ANNOS XL VI. FE LICITER TENVIT. DECESSIT SEPTUA GENARIVS, ANNO DOMINI D. CCC. XIIII. INDICTIONE VII. V. KAL. t FEBR.Vrbs est nobilissima, aere fruitur saluberrimo, agroque gaudet circum circa pulcherrimo, quanquam quoad aedificia habitationesque attinet, nequaquam veteri famae,nobilitati, splendori q respondeat. Balnea thermasque tam inter urbis moenia,quam extra, e terra erumpentibus aquis natura calidis habet, multis diuersisq; morbis apprimo utiles.

uiomagis vulgo Ciuitas sita ad sinistram ripam Rheni ostii, cui Vahali nomen est, quod ibidem latissimum habet & profundissimum alueum, aceΟ- usque velis utuntur nauigia,quae exHollandiaaduerse fluuio contendunt; quod si inde ulterius progredi nauigio libuerit,trahantur oportet. Ciuitas est praepotens, fortis, populosa, munitissima,ac opibus abundans, Cuius pars inferior flamini imminens Hessi mons dicitur, ab Hesio Batonis filio. Locus prospectum exhibet amplum, amoenum.Cudit monetam. Civitas Imperialis est, verum Imperio nulla alia in re subiecta, quam ut in eius agnitionis testimonium quotannis tributi nomine mittat Aquisgra num, chirothecam puluere bombardico impletam. Dim-

83쪽

RIVM PRAECIPUARUM

tur CCC. LXXXII. annis ante Christi natiuitatem a Sy- eambris condita. Ruremunda ad Rurae fluuii ostium sita, ubi Mosae mi stetur.Ciuitas habitatore frequens , situ, natura arteque

munita.

Misenium volgo pulserit a paludibus', quas menen Geldri vocant,dicta; sita est ad Isaiae fluuii ripam. Dignitatem habetComitatus. Ciuitas est populosa ac diues situ,& arte firma, quam intrari fluuius perfluit,& Halae ibidem miscetur: Sesquimilliario abestDuisburgo,Canonicorum collegio insigni, in quo& Praepositus atque Decanus, quorum ille quondam Abbatis, hic vero Prioris, quando Canonici vivebant canonice, vices obibat. Vbi inter caeteros quoque praestantes dignitate viros Ioannes Vorthusius vixit Praepositus Dauentriensis,uir egregie doctus, &mirus antiquitatis indagator, qui pulcherrimum illud o pus,Phoenix inscriptum, in lucem edidit; Prodiit hic iti dem Gerhardus ille celeberrimus Gymnasii Agripinem sis Professor, saerarum legum Doctoro Orator&Pocta praecelebris, qui eruditissimis lucubrationibus posteritati nomen sibi illustre reddidit.. Ecclesia summa est D. Zalburgi dedicata,elegans, sumptuosa, peruetustae structurae&artificii: &quidem obscura, ut solent prima fundatione,dum templa excitarentur, ac Religio. Christiana, pietasq; exordium sumerent. Comitatus inseper dignitatem Zutianium obtinet, . a quo Rex Hispaniarum Philippus cum caeteris quoq; dignitatum elogiis,titulum obtinet. vulgo / in dextri Rheni ostii de xtra ripa situm est.

TRANS

84쪽

TRANSIS SAL ANA REGIO.

Dauentria, Caput est Transissatanae regionis, ad dexteram Isaiae ripam, ciuitas ampla,nobilisq; sumptuosissiniis aedificiis ornata, ac populosa, eius incolae humani ac hospitales. usti, Imperialis ciuitas sita ad Aam fluuium, ubi mox Vidro iungitur. Campena hasce annumeratur, licet in laeua Isaiae ripa sita sit, circa eius fluuii ostia, quibus sinui maris Australis iungitur.

CLIVIAE DUCATUS.

ummprouinciae caput est, dictum aliquibus videtur a colle, Belgis Oeff in quo sita est: RAertus Carna lis quasiClauenses dictos existimat, quod clauas gestarent iussu Rudolphi. V ficta inferior vulgo Nem/ urbs ducatus Cliuensis elegans,munita & populosa,aquis, propugnaculis, &valido murorum ambitu adeo instructa, magnos ut inc' lis spiritus gignat, situ ad negociationem opportuno excellit, unde magnis &operosis aedificiis, opum assiuentia mercatura celebit,caeterisque fortunae bonis, nostra momoria,mirandum in modum excreuit,selicior, si non tam

Variis peregrinarum Religionum opinionibus dissecta foret: Ad alterius superioris disterentiam, quae in sinistro Rheni latere sita est, mesalia est dicta inferior. Et praeterfluente Lippia fluuio commoditates haud poenitendas percipit, qui sinistrum eius latus abluens, . statim Rheno

consociatur:

85쪽

VRRIVM PRAECIPVARUM

Iuliacum vulgo Sulistia Itilio Brabone, ut creditur, aedili catum. Alii putant a Gugernis populis, quos ibi antiquitus resedisse ferunt, nomen sumpsistb. Metropolis est sui Ducatus: Si tum est adRuram fluuium.

EST PHALIA.

es halia, ciuitas ad Visiurgum sita , quam aliquia Vesta Dea Germanorum, alij a Vento occidentali,5 quod Saxonibus pullum equinum significat, nominis originem traxisse perhibent.

86쪽

DESCRIPTIO GENERALIS. NMouaserimm vulgo quibusdam putatur lanti quitus dictum SMedioianum, aliis Sotimigrode. Monasterii autem nomen inditum putant a Monasterio, quod ibidem in principio Epis opatus est extructum. Metro. polis estEpiscopatus estphaliae Annis circiter6o.&7O. elapsis artes liberales &lingua Latina ibi viguerunt. In hac ciuitate cereuisia optima coquitur, quam Mute Voca ut, Hamburgensi cereuisae satis similis. De laudibus huius

ciuitatis copioso egit carmine Murmellius.

nasterium opulentissima amplissimaque, ut quae decem populosis sit distincta Paroeciis, prim a fundatione castrum, Munam earum munitionum fuisse perhibent, quas itekindus contra Carolum Magnum, triginta annis bellum gerens,aliquoties deiectas& conuulsas reparauit. Multis ac variis priuilegiis &immunitatibus Sulatienses gaudent, intes quae id comprimis memorabile, quod praecaeteris V est phaliae oppidis, non solum in proprio, Verum etiam viCini Principis fundo, cuiuscunq; generis feras venandi ius obtineant.Vtitur praeterea urbs ipsa mero ac mixto imperio,&sub Illustrissimi Cliviorum, Iuliacensium ac Montensium Ducis clientela nunc degit, cuante

sub Archiepiscopo Coloniensi fuisset per annos ducentos octuaginta, a tempore Friderici I. Imperatoris, quo ille Henricum Leonem,Saxoniae Ducem,prouinciis pulsum, omni exuerat fetidi dignitate. Tum & Susatum coepit parere Ecclesiae Coloniensi, usque ad tempora anni M. C c. CC. XL. quando Sutiacenses amicitiam Adolphi Cli- ueniis Ducis affectarunt,quod se dicerent ab Archiepisco- Κ L potn-

Sustum

87쪽

uensem defecerunt, cui saluis immunitatibns antiquis Sacramentum fidelitatis praestiterunt: multis interim nunciis ac literis hinc atq; hinc demissis ad Ducem, ut abstineret aliena ditione: ad urbem, Ut ad cor rediret, agno- .scens quem debebat) Coloniensem Archiepiscopum

Dominum in temporalibus S spiritualibus ; sed cum toto . triennio his atq; aliis vicis nihil proficeretur, ad arma peruentum est. Ioannis Clitiensis Adolphi filius, itim filius familias cum valido praesidio, urbem luendam ingreditur,salutatusque a ciuibus Princeps atq; defensor, solenni iureiurando inauguratus est. Archiepiscopus Colonicn sis comparatis copiis ad obsidionem Susati se parans, mul tos sibi confiaederatos conciliat, Monasteriensem, Hildes hei mensem, Mindensem, Episcopos, Liudovicu Bauariae Electorem, Guilhelmum Brunsvicensem Ducem, Ioannem Nastouiae, Gerhardum Secenum, & iuos Comites. Venerat etiam & auxilio milhelmus Landgrauius Tu ringiae, Dux Saxonik,inter agmina sua ducens duo millia quingentos ex Bohemis, homines armis iam diu in natos,&qui sine exemplo crudeliter desaeuirent; Hi in teso itine re, Ioannem de Hoya, Comitem Osinaburgi, a ciuibus vinctum, solis comminationibus e septennali & tam ar. ha captiuitate, in qua se vix procerus erigere posset, in sublime resaxarunt,solus Rudolphus Traiectensis Episco. pus & Bernhardus LippiaeComes partes Ioannis tutati sunt. Adolphus pater propter senium & imbecillitatem expeditioni non interfuit. Obsedit ergo Archiepiscopus multis millibus armatorum scribit Colonienus. Chro

88쪽

. DESCRIPTIO GENERALIS. nographus octuaginta millia in Episcopi castris fuisse.

Oppugnauit autem toto mense , raro intermittens bombardorum tonitrua. Sed cum ea non terrerent ciues,ap.

paratis magna multitudine scalis, statuit variis simul lo Cis inuadere murum. Erat ea scalarum multitudo, & id roboris, ut una tres aut quatuor in qua starent&ascenderent. Oppida in aduersis ea mi serunt lapides & trabes: sed omnium erat validissimum defensionis genus, Sartagines in muris disponebant per interualla, subiecto igne, pultes in aquis bulliente feruore miscebant: hinc liquo. rem capacibus vasis feruescentem fudere in armatos, scalis incumbentes. Exuperabat ea vis omne genus tormentorum,in ipsis suis armis ardore excrutiati, suffocabantur: lTormenti genus incomparabile; Tali dummodo defensi muri periere ex scandentibus plurimi, qui pro suo debito primi venerant ad arma. Nam Bohemi facile cessere ex indigenis honorem, ut militia praelati primi essent in periculis. Archiepiscopus eo accepto incommodo, oppugnationem deseruit. Ex hoc tempore Susatum in iure Du eis Cliuensis permanet, -. An stergum vulgo arii' μ MetropolisComitatusta, sis eiusdem nominis. Situm est ad Ruram fluuium, arcem editiore monte adiunctam habet, gratam & commodam Episcoporum Coloniensium residentiam, ut quae iucunda simul &vtilia venationis exercitia, piscium itum copiam ex praeterlabente Rura praebeat.

LUCEM BURGENSIS DUCATUS.

burgum

89쪽

VRBIVM PRAECIPVARUMLeucroruin, quae Germanis vocaretur; Sita est ad fluuium Alisuntium. Dividitur autem ciuitas in duas partes, superiorem 6 interiorem. Urbs est ampla S capax, aedificia, domus utcunq; splendidae, verum belli iniuriis utcunq; afflictae.

A RTESIAE COMITATUS.

Atrebatum vulgo Arras, Gerimanis Pitrichil urbs primaria. Haec Franciae Regibus quondam belli hortuna paruit: at anno M. D. XXIX. ad pristinos llegitimosque posseslbres rediit foedere inter Fr anciscum l. Galliarum Regem & Carolum V. Imperatorem facto. Ciuitas haec ingens est, propugnaculis fossisque munitissima, speciem praebet duarum urbium, muro discreta. Minor Episcopali sede decorata, a Praesule Icges,magistratusque capit. Primus omnium fuit Antistes S. Vedastus, ab Remigio viro sanctissimo, Remensi Archiepiscopo institutus. Templuelegantistinum D. .Virgini dicatum. Bibliotheca manu scriptorum librorum, sed potissimum Theologicorum, i praecelcbre. Maior urbs situ, aedificiorum platearumque 'pulchritudine & fori capacitate peramoena; Abbatiam

habet ditissimam, cui XX. millia aureorum annui redi tus, ciuium incolarumq; multitudine frequens; variarum rerum mercimoniis opificiisque celeberrima. Fuit quondam sit historiae testantur Flandri carum urbium capur,

Caroli Calui Imperatoris aeuo& multis post seculis.l Audo ropolis siue Fanum S. Audomari, vulgo IS. Emeri aliis corrupte S. a mer/ recens est in Artesia op-lpidum, initium ac nomen habens a S. Au domaro, qui hici Euangelicus fuit praeco. Ecclesiam habet magnifico &decen

90쪽

fluens, qui deinde fluuio Aa miscetur. Rethunia vulgo dethum, nobile in Atrebatibus oppidum, annon ς frumentariae horreum, magnae olim celebritatis in Atrebatibus, siue Flandris occiduis; Dominatus, antequam in Atrebatum Comitatum concederet. Castrum mirae antiquitatis 5 munitissimum opus,etiamnum in Bethunta visitur &a Regio Gubernatore insidetur. Hic mihi minime silentio praetermittenda est desitas Bethuniensium ea, quam partim ab eflectu , partim ab auctore caritatem Eligianam nominant, qua fomlasse nihil habet uniuersa Europa neque laudabilius heq; Reipub. salutarius. Graece non male ab exportandis cadaueribus siue funeribus emerendis, nuncupare possis, inquit Georgius Braun ; quo fit, ut nemo hic, cuiuscunq; sit conditionis, supremo funeris dc sepulchri lio.

nore camit. Auctor seu potius suasor huius instituti fertur furiB. Elijus, vetus illeFlandrorum Apostolus: Qui an no is n. LXXXVIII. eodem temtaris &horae articulodu us fabris ferrariis uni Bethulliae altera Beuriaci, cinter quaesillum est passuum amplius milleJibb mortem appa uici, ut Cereum illum toto Belgio memoratissi