Paruum theatrum vrbium siue Vrbium praecipuarum totius orbis breuis & methodica descriptio. Authore Adriano Romano E.A

71쪽

so VRS IVM PRAECIPVARUM

BRABANTIAE DUCATUS.

vulgo ciuitas antiqua, quae etiam ante Iulii Caesaris tempora ciuitas fuit cincta; postea vero aucta , ut hoc tempore intra moenia in circuitu habeat quatuor milliaria Italica. Templo ornari solebat artifi ciosissime extructo&D. Petro dicato. Verum id hoc tempore ruinam minatur, imo ex uno latere turris ipsa col. lapsa est. Ciuica domus non minori artificio constructa est, quae pluribus artificibus saepe materiam admirationis praebuit. Castrum monte situm incolis non exiguam praebet voluptatem: Hoc Mulio Caesare extructum dicitur. Ciuitas praeterea intra sua moenia continet prata de

72쪽

Antuuerpus, vulgb ammerpen f Germanis andoiiDGallis ciuitas ampla magnal posita ad Scaldim pi , fluuium, ita ut e portu etiam altissimarum nauium plana

via ingressus pateat.I Continet templa insignia plinter quae pulcherrimum est D. Mariae templum ornatum turri excelso ex albo marmore extructa. Domus ciuicaeX-cellens D ESC RIPTIO GENERALIS. ambulationi aptissima, sylvulas,arua, Variiq; generis oblectamenta. Fluuio irrigatur Dila vocato, qui plurimos in ciuitate gyros efficit , unde incolis non exigua commolitas. Vniuersitas quoque ibi toto orbe celeberrima a Ioanne Brabantiae Duce extructa, atq; pluribus iisqueexcellentissimis priuilegiis exornata.

73쪽

O URBIUM PRAECIPVARVM cellens fuit antea, verum post incendium denuo multo extructa nagnificentius: Palatia insignia: domusque tam publicas quam priuatas ibi videre est astabre extructas;canales quoque in ciuitate habet insignes, quae mediocres naues in ciuitatem admittunt. Anno M. D. LXVil. mu.ris cingi coepta est fortissimis, fossisq; tum profundissimis tum latissimis. Emporium quoq; est variarum mercium tum ad vitae usum necessariaru, tum ad splendorem pertinentium celeberrimum, quo mercaturae gratia sese conferre selebant Germani, Galli, Itali, Hispani, Angli,Dani, Suueci,aliaet nationes, etiam fixis ibi sedibus. Hodie ob intestina bella non parum ab ea flore recessit. Rusum - Dueum seia Sylva Ducis , vulgὁbus funa ex quatuorBrabantiae ciuitatibus praecipuis,no mentiabet ab amoenissima sylva Ducum Brabantiae, sita prope riuulum multis utilitatibus'ppidanis commendatum de Ese. D alia Maspacio duorum milliarium, a

Rauensteinio quatuor, Aniuuerpia autem duodecim. Ec clesiam habet primariam valde elegantem, D. Ioannis cram,quae nostris temporibus in Cathedralem est euecta, anno nimirum M.D.LIX.sub Paulo IIII. Pontifice. Urbs ipse valide munita, non tantum murorum, aquarum rei fossarum ambitu,vallis,propugnaculis &moentis,sed mu-l tuo etiam animorum &eiusdem auitae catholicae religionis consensu firmissima est. Quare inter magnas, pu chras,fortes, populosas & opulentas Brabantiae ciuitates numeratur; Haec quatuor haud contemnenda membra

sub iurisdictione sua continet,Campiniam elandiam, Maselandiam & Osteruicum H ducenses

74쪽

DESCRIPTIO GENERALIS. porro ingenio sunt comi, blando, ciuili, ad commercia, negociationes&opificia idoneo: Teleficio sane praestant, ita, ut hic annuetantum conficiantur telae, quantum du centorum Coronatorum millibus vendi possit. Ad quod quidem opificii genus aquae vicinae multum conducunt, quibus secreto quodam naturae beneficio proprium est, ut magis albi faciant, quam ubivis vllae aquae aliae. Com. mendatur etiam singularis h1c cultrariorum industria, suntq; acus & a ciculae tanta praestantia & multitudine, ut por uniuersum orbe in exportentur. Et licet incolae ciuiles satis & negotiationi dediti, genioq; hilari, tamen plus antiquae & Belgicae fortitudinis retinuerunt. Hi enim sunt, qui toties negociu facessebant Iulio Caesari, priusquain ossicio retineri possent, qui postquam in deditioncm

eius Venerant, ac armis iam omnibus exuti &sipoliati viderentur, tantam sibi armorum & lancearum copiam clare scruarant, ut vel fossas ciuitatis iis implere potuissent. Hi sunt, quorum arma non semel sensere Geldri. Hi sunt,

quos Belgicis turbis Regiae maiestatis aduersarii in Belgio

irrito conatu saepe tentarunt.

Lyra nitidissimum peramoenae Brabantiae Episcopatus An tuu expiani oppidum, tam loci natura, quam arte de opere munitissimum, & maxime hisce intestinorum motuum temporibus, pat tim ab Hispanis, partim ab aliis, qui eius possessores fuere, nouis motibus & propugnaculis,vallis& fossis multo magis firmatum est, ut validissimis Brabantiae ciuitatibus nunc merito annumeretur. Duobus An tuu crpia,& totidem fere Mechlina milli ribus distans ad Nelam fluvium: situ tam commodo existit, ut vi

75쪽

- URBIUM PRAECIPUA RVM- cinis Antu uerpianis, Mech linensibus& Bruxeiensibus

propitia plurimum commodare: offensa non minus incommodare possit: quod nostra memoria vidimus. Ciuitas est apprime elegans ream cena, adeo, ut a nobilibus del. mercatoribus,quos opum affluentia ita 5eauit, Vt a negociatione abstinere,&a curis & hominum turba remoti,pa. catam vitam degere velint, ocii & quietis domicilium ut plurimum deligatur. In hac habitatores alit natura ad humanitatem ciuilitatem & benignitatem factos,crescit, que in dies,&augetur accessione nouorum aedificiorum, incolarum & facultatum, ratione vicini Antuuerpiani

emporii. Nomen habet si Becano credimus) ab honore & principatu populi, eo quod Dornenses prima appellatione non Antuuerpiam, sed Lyram euocentur, atque inde tandem Aniuuerpiam. Nundinae hic sunt celebres boariae,Vnde opulentis imi sunt ciues, celebranturq; hebdomadatim a listonatiuitatis S.Ioanis Baptissae usq; ad S lMartini mense Nouembri, quo tempore tantus ibi bovini mercatus, negotiatioque ac distractio tam frequens, ut fidem excedere videatur, hodieque abundat lanificio Scalio rum opificum mercibus, quin& triuialibus scholis Sco

ptima primarum artium traditione, pacis tempore prae stare semper solebat. Forum exhibet tam amplum &elegantissimorum aedificiorum nitore circundatum thoc nomine cum omnibus totius Brabantiae ciuitatibus certare queat. Habet inter alia monasteria celebrem Car thusianorum eremum, An tuu erpia, tempore Martini

Rossenii huc translatum. Magnificam etiam est in collegia-

76쪽

DESCRIPTIO GENERALIS. collegiatam, quae in historiis monasterium dicitur, Diuo

Gummaro sacrum.

Suhsima vulgo tacchevpulcherrima & nitidissima

ciuitas Brabantiae, mediu fere locum inter praecipuas ciuitates Brabantiae occupati distat namque milliaribus quatuor Antuuerpia,Louanio,&Bruxella. Sedes est Αrchiepiscopalis variis priuilegiis & immunitatibus prae reliquis omnibus Brabantiae ciuitatibus a Carolo Duce Brabantiae ornata; quod incolae anno M. CCCC. LXXV. in obsidione ciuitatis Neus prope Coloniam pecunia αope fideliter Duce suo silccurrerint: uti adhuc testantur versus arteDomui ciuicae inscripta. iam ingentempassi es haec utra anno Is fidis I. gusi. Porta namque quae vulgo dicitur qua circiter 8o. vasa pulueris bombardacei reseruabantur, de Caelo tacta , oppidum se-

te totum frequenti incolarum numero,, maximo assecit incommodo. Hoc vero belli tempore multo maiora

fiistulit. AEdificia habet cum priuata, tum publica praecellenti apparatu constructa. Vrbs haec Concilio Regio quod Partamentum vocant insious, a Carolo Burgundo eius Duce instituto, anno Christi M.CCCC. LXXIII. Vniuersitas quoque ibi toto orbe Celeberrima olim fuit, ut etiam, Domicilium Musarum nuncupatum fuerit. Gui tardinus Florentinus Italus in Belgiae de scriptione, ut M Michael Neander testantur, aliquando IX.filios Regum diuerserum,XXIIII.Principu, XXIX. Comitum, eodem tempore operam literis hoc in loco dedisse.

77쪽

Bruxera uxem vulgo in il*es: Ciuitas haec intra moenia continet moles & cohes, atque etiam lsca plana. In hac palatium est Regis Hispaniarum atque plurimorum aliorum Ducum,Comitum, Equitum aurei Velleris. Hic est cancellaria Brabantiae, consiliumq; Regium. Incolae incredibili sumptu canale extruxerunt longitudinis quinque milliarium a ciuitate ad mare, mercibus hominibusque vehendis aptum, quem inchoarunt anno M. D. L. perfecerunt anno MD. LXI.

78쪽

LE ODIENSIS DIOECESIS

eo tutius Caesar miserat, caela, nomen sumpsisse putat Hubertus Thomas: Alii a fluuio quodam, qui Leodii influit in Mosam, dictum putant. Nobilis, Vctus & ampla ciuitas est, olim insigni Academia celebris,ut aliquando simul ibi literis operam dederint octo filii diuersorum Regum, praeter alios Principes quam plurimos. Sita est ciuitas intra montes celsissimos, in amoenissima quadam valle. Mosa fluuio perluitur; is duobus ramis in urbem ingressus in complusculas insulas elegantissimas ciuitate dispescit, ibidem. praeter Legiam tribus pulcherrimis amni-

79쪽

u URBIUM PRAECIPUARUM bus augetur, Vta, Vestare Ambivaro. Abundatvrbs iecfontium perennium scaturigine perpetua, Complures enim domus inueniuntur, tribus aquarum viventium so tibus ornatae. Continet ciuitas complexusho montes es tos valde,valles profundas,torrentes Complusculos, vineta non pauca. AEdificiis constat lapideis pulcherrimis, palatium habet Episcopale magnificentissimum, colle gia, monasteria ac hospitalia permulta, templa tum in urbe,tum in suburbiis ultra centum. Civitas hoc tempore

est populosissima.

nrrorum, nobilissima ab Attila Hunnorum Regerunditus euersa destructaq; fuit, praeter caetera insignia magnificat aedificia, ultra centum templorum mi nas videre erat: ynde eius amplitudo facile colligitur. Postmodum tempore Caroli Calui Imperatoris denuo a Nordmannis excisa spoliataq; fuit: sicq; ex potentissima amplissimaque ciuitate in imbecillum re exiguum euasit oppidulum. ciuitas olim famosa, ampla potens*, authoribus nonnullis Benefacta appellabatur. Vocatur autem a torrente quodam impetuose ibidem in Mosam influente. Mosia porro ciuitatem in duas partes diuidit,priuilegiis inter sese differentes.Templum collegia tum S. Mariae, atque castrum fortissimum ex duro lapide constructum in rupe, ciuitatem hanc valde exornat. Paucis ab hinc annis videre erat eam splendoris antiqui propter crebras euersiones a Barbaris nationibus perpe fas vix quicquam retinentem: Hodie incolarum atque aliorum eo confluentium industria, nec non magistratus

80쪽

DESCRIPTIO GENERALIS. diligentia iterum emergere nititur, eoq; Peruenit, Vt vltra non vulgares Belgii ciuitates caput esterre censeatur. Ex mineris circa ciuitatem repertis plurimum ibi conficitur ferri, quod in omnes oras Belgii distrahitur. Molendi na plurima non ferri modo sed & chartae ibi videre est, unde non parum incolis accedit lucri. Dinaniunt,ad Mose fluuii ripam dextram situm, ciui tas olim negotiationi ac mercaturae dedita ac nobilis; verum crebris incursionibus ac bellorum tumultibus fatigata,ad inferiorem nunc fortunam redacta est.

Traiectum ad vulgo Utasterichil ciuitas valde munita: clauis Brabantiae: huius semissis agnoscit superiorem Episcopum Leodiensem, alterapars Regem Catholicum

AQVIS GRANENSE TERRITORIUM.

Miggranum. Aquisfranum,uulgbalin/ Germanis arasti nomen sumpsit a fundatore Grano Imperatoris Neronis fratre, atque ab aquis calidis siue thermis, in plano campo ibi repertis: unde Aquis anum idem signincare videtur, quod Aquae Grani, quod nimirum Granus secus thermas illas nobile magnificumque extruxit aedificium: unde Ligu

peruenit aditam

Glocum ui n/men quisposuere priores. Postea ab Attila Hunnorum Rege misere olim Vastata, ac grauia perpessa; a Carolo vero Magno Imperatore non solum restaurata, sed& ampliata auctaq; omnibusq; mO