장음표시 사용
111쪽
isthaee. Quid si statuto municpali, uel iure consuetudinario
caueatur, non astringi ad repertorii consectione tutores &curatorey, an ea gratia tunc excusiatione gaudebunt, S liberi erunt, ut nullam in poenam siue mulctam incidant repertorio in confecto p Sunt qui affrinatiuae parti hic insistant, argument l. si sine. g. Lucius. T. de administrat.& p xicu. tuto.& curato.&l. I utor qui repertorium, praeallegat.1 1 Porro si statuta sint cotraria, iquid iuris tunc eritὸ hoc est. Si statutum complectat nr, siue lege municipii cautum sit, tutorem curatoremque ad confectionem repertorii obligari , & testator remiserit, nunquid statuto obediendum erit an potius uoluntati testatoris parendum λ His duabus potita
simum quaestionibus, neque inhaerere, neque eas tanquam tractabile corium magno cum apparatu extendere uolui, oleum & opera perditurus. Nam Gandensem, Brugensem,
Hyprensem, Curtra censem, Aldenardensem, & aliarum Flandriae ciuitatum populum sapientiore longe & prudentiore cerno &reperio, quam, qui huiusmodi ita tuto, dictamini, rectar rationis cotrario & repugnanti consentiret, aut eo uteretur aut uti permitteret. Lanam enim, cochyliam inquis in pristinum candorem reuocaret citius, quam huiuia modi statuti assensum a populo impetraret, quod nemo noui det esse delinquendi incitamentum, nisi sorte iustissima necessariaque causia subsiliente. Ita Bart. in d. l. Tutor qui repertorium. Plures harum quaellionii si quis desiderauerit, ad Cynum conuolet in l. ueteris. g. illo proculdubio. C. arbit. tutel. ubi distinctionem cuiusdam Mar. Sil. Bononiae disputantis & altercantis recitat. Eo enim loco quaestionis, posterioris dissicultas omnis modo bene lyncereq; mastic tur) ab eo explicabitur & reserabitur. Similiter nee absurdum arbitror sentire cum Bart. in l. tutor, qui repertorium praeallegat. ubi censet ipsum Praetorem , Praesidem, uel Iudicem iustissima necessariave de cauta repertorii consectionem aliquando posse remittere nempe cum pupiuio, uel tutori ad expediat, aut quando pupilli atque minoris patrimonii quantitatem magnitudinem uel exiguitatem non manifestari conueniat leg. secunda. s. tractari, uersic.
112쪽
, uerlicii. ergo etiam si mater . T. ad Tertul. S. C. &claret .l. 2. C. de alimen. pupill. praest.& . l. a. C. quando & qui, bus quar. pars deb. li. io. Haec tamen etsi iuris scripti sint,ue nihilominus ciuitatu Handriae statuta seu ordinationes non, facile ea admittunt. Indillincte enim & sine ullo discriminet. α' statuto nostro Flandricol ad repertorii editionem tutor,cut rator, atque aliae similes personae, quae alienarum rerumi gubernationem ad se susceperunt, compelluntur. Postquami autem multa de inuentario conficiendo locuti sumus, non abs re me facturum arbitrabar, si hic quaestionem deci- dero huic proposito necessariam , congruam scilicet, subs cuius aut quorum praesentia conficiendum, conscribendum, i ad R edendum ' sit rerum pupillarium, aut adultorum reper- . torium. Huius quaestionis diuersae sunt sententiae ,& opi- , niones , una est Barioli Sipsius sequacium, dicentium in i l. tutor qui repertorium, crebro praeallegat. in a. col. con- , sci, conscribi,&edi oportere coram iudice, praetore, siue 1 praeside. Alia eth Io. Fab. & Sali. in .d.l.tutor. 2.uolentiami confici,conscribi ac edi sat esse graphiario praesente ex coni sietudine. Tertia est prioris partis gl. in d. l.tutores. 2. Potat, se confici coram tabellionibus uel tabellione duntaxat, quodi posterius etiam Bart. placet in . d. l. tutores. 2. R in. d. l. a tutor qui repertorium. Quarta est posterioris partis gl. dis centis, inuentarium confici oportere cora, & sub praesentiai publicarum personarum, id est,tabellionum & magistratuu, , id est ordinariorum iudicum,qui iuris dicendi negotiis inisi teredi debent. Solidius securiusque tamen inuentarium coram & sub praesentia iudicis, praetoriis, uel praesidis id fiet ,: edetur, &conscribetur, quandoquidem eo casu si ex eoquid1 agere uel probare postea tutores aut curatores cupiant) idi tali modo tunc tutores facile poterunt, & ita intelligendat est. l. Chirographis. T de administ. turo. uel curato . Do, ctores enim aiunt & colligunt sic, si Barto . iurisconsultoruiurisconsultissimo fidem adhibeamus in l.tutor. qui reperto rium, iam saepius producta, quod quantum tutorem, curatoremque concernat, sat esse si iudice, praetore , ueli praeside ablente inuentarium conlactum exhibeatur coram
113쪽
Notario publico, atque ab eo corroboretur. Sed ut tale in uentarium fidem faciat cotra debitores, quorum nomina repertorio inscribuntur, omnino necessum est, ut coram iudiace, praetore, uel prae fide praesente conscribatur, & exhibeatur. d. l. Chirographis . communi tamen obseruantia, pata sim, S ut plurimum arbitror confici, edi, &conscribi oportere sub tabcllionis, scribae, seu notarii publici praesentia: 3 i 'Sed omissis iuris interpretu multifariis opinionibus, ego
suaserim loci consuetudinem, uel statutum, ubi repertori uenit conficiendum,omnino obseruandum esse. Gandensia autem, Brugensium, atque reliquarum ciuitatum Flandriae statuta sunt, ut repertoria eonscribantur ac conficiantur pergraphiarium, pensionarium, uel alium scribam, seu uulgo clericum Iuratum, sub duorum Senatorum, seu Decuriona praesentia, quos Gandaui Scabinos partitionis appellitant,3 a Brugis uero pupillorum scabinos, taut pupilloru Suisores, aut supremos pupilloru tutores. Curtraci,& in ipsius Eacchlaria & territorio uocant pupilloru Dni. Atq; ita aliis atque aliis in locis, alias quoq; no 1ationes accipiunt. Porro Bruge 33 ses saepenumero repertor tu absente iudice, i ptore, uel pside edi, & confici ymittiit a notario publico, seu clerico Bragensi iurato, atque hoc ipsum tunc in praetorio seu senatu, iidem Clerici, Scribae stabiliunt,& iuramento muniunt, a firmantes,& asserentes repertorium tale oblatum, confectu esse & editum ritu solito, consuetoq; more, nempe sese in eo praetermisisse nihil prorsus, aut subticuist e, quod inscribi manifeltariq; oportuit,& similiter nec superaddidisse, seu in scripsisse quicquam, qd omissiam decuit, quantum ad ea quae ad suam ipsorum peruenerunt notitiam. His omnibus ad praedictum modum sic rite, & legitime peractis, S absolutis, omne debitum &aes alienum inde deducitur, &qui quid bonorum reliquum seu residuum suerit, id pupillorum norumq; tutores & curatores, statim ad librum que uulgo appellant pupillarium, referri, ibidemq; omnia,S singula, more,rituq; consuetis inscribi, & notari per eundem clericum coram Senatoribus pupillaribus intra certum temporis spatium, & sub certa mulcta compelluntur. Caeterum hic
114쪽
ν 34 non ' praetermittendum putaui unum uulgatissimum,& pe t ne quotidianum Statutum tametsi deplorandu)quod apud l. Brugenses longa consuetudine & decreto municipali inolea uit. Vbi ltatuto coniugum superstes intra sex hebdomadas l. cogitur omnia bona, domus suae mortuariae debita pariter t. ct credita, mobilia & immobilia, praesentia S absentia, adi calculum & in inuentarium conuocare, conscribere,& Sena tui pupillari legitime exhibere. Exhibitum iuramento asstri mare,& stabilire,& uerificare, dicentes iuramento praestitoi S concepti, uerbis, sese omnia fideliter conscripsisse, seseq; a in eo inuentario praetermisisse nihil quod inscribi debuit,r nec in scripsisse quicquam, quod omissum oportuit, quantai ad suam peruenit notitiam, ac cognitionem . Atque ex hoci iuramento prς stito, ualidum habetur inuentarium, quum ta men in eo sep e multa falsa, & periuria commissa reperian- , 3 tur. ' Nam uidui aut uiduae saepe multa supprimunt, ut hasi redes suos fraudent, sibi iniquis opibus prospiciant. Si uero, e aliquanto iuniores fuerint, & ad ulteriores nuptias animum i adiecerint, tum subinde multo plura inuentario inserunt, dii in rei ueritate inscribenda, inserendaq; fuerunt, atque eadda sacramento asserunt, quo ditiores, locupletioresq; habeani tur,& facilius alaam iuuenculam, aut viduam, aut alium adoi, lescentem aut viduum decipiant ac circumueniant. Et posti quam viduus aliam duxerit in uxorem , aut posteaquam viis . dua alteri nupserit, potitiq; sunt uoluntate ac desiderio suo,
i causaque committendo periurii & fraudis commissae, suum. i sortita sit effectum, tum demum poenitentia affecti ad Pria, cipis gratiam confugiunt, S periurii remissione implorant, , S ab eo in integrum restitui postulant, allegantes sese pluri, ma debita activa & passiua, atque alia bona quam reuera ha, buerunt, inuentario inseruisse. Quaeritur. An tales debeane , 36 in integrum restitui 3 Pro decisione t praesentis quaestionis . apparet negati uere soluendum, quia dolus di fraus praeclini pue praemeditata nemini patrocinari debent. Non enim ae , quum est dolum suum quenquam releuare, uti est in l. V erv. g. hoc quoque. T. pro socio,& in l. Ne ex dolo. ff. de dot mal. Nemo apud Innocentium s. ioc .super literis, extra do
115쪽
rescript . & in c. I. extra de eo qui duxit in matrim. qua potiluit per adulter. Idem in c ex literis extra de dol. S contuia mac. idem in c. si uir ad finem extra de cogna. spirit.& gl. in I: Titio, in princi p. ff. ad municipa. Nec iisdem Tragari poterit, ii afferant pollea descripta neglectaq; esse, aut omissa negligentia , quoniam talis negligentia nimis esset crassa &3 supina , t quae haud dubie de iure dolo ac fraudi aequiparatur: uulgata. l. Quod Nerua.& ibi elegater,& copiose Scrib. ff. de posscum similibus iurib. Et qui in uno repertus fuerit 38 infidelis, illi in eodem nunquam fidendum. t Praeterea faciunt cotra charitatem, quia aliis faciunt, quod sibi fieri nolint. Dein sunt contrarii proprio iuramento solenniter & coram Senatu Brugensi praestito, si ob causam debent puniri, tanquam dolosi & periuri, quicquid excusationis habeant, aut uerius praetexere studeant, profecto res est pessimi ex pti, quod quilibet sanae mentis facile cognoscit. Praeterea,
quod principi imposuerunt, illuserunt, falsaq; uerba dederunt & persiuaserunt, ob id sunt periuri ae dolosi censendi.
Aut quia mentiuntur, mentiendoq; latenter furtum comi
tunt, ut sese a debitis passi uis exonerent, ditioresq; credantur: ueri fures sunt aestimandi ac puniendi. Nam recte sic rantur,aut propriis liberis, aut si hi non fuerint ueris haeredibus, praeter id quod coiugem futuram quam syncere amare deberent grauiter fraudant. Et qui cum huiusmodi falsii
committunt, plerunq; sunt epulones, commessatores, otiosi
ac prodigi homines, qui sua male gubernat, Sadministrat, auemadmodum docet ipsa experientia efficax rerum magira, ut eleganter dicit text. in c. quam sit, in principio , de elect. lib. s. His itaque perpensis euidenter concludo quic-3s quid dicatur, t aut sustineatur tales non posse in integrum restitui, nisi absolutione prius habita & obtenta ab Episco- o po, aut alio potestatem habente, ' quae quidem a iuramen-qI to absolutio, non debet facile per eum concedi, ' ne sit author periurii .c. si uero,& ibi But. de iureiurand. Eoq; minus, quod ex statuto Brugensi satis longum temporis spatia, habuerant ad persccte inuentarium conficiendum, & id δε- cramento affirmandum , imo si longiori tempore indiguis. sent
116쪽
sent,idq; expostulent ex causa tamen suffciente & rationabili Senatus aut ex Senatu ad hoc ordinati & deputati longius tempus sim rei negocij que exigentiam concessistent id 2 que potissimu ut tutiores essent a periurio & t dolo. Res enim liue negotium cum tempore factum , pr sumitur con-lultius, persectius,& deliberatius effectum, aut faciendum. 3. Sed hic exoritur aliud dubium non leue, t uidelicet: Viruin absolutione seu dispensatione a iuramento requiratur citatio partis cuius interest λ Circa huius dubii materiam , si quis pergat omnes euoluere doctores, & doctorum diuersas opiniones, ad iustos commentarios deduceretur. in tanta uarietate i qua quilibet adiutrasque partes pugnare posset , ego ea sequar quae mihi ueriora, sensii Rrationi hominis magis accommoda uidentur. Dimissis ergo uarietatum fluctibus, D. Abbatem Panormit. & Felinum, eorumque sequaces, sequor in c. I. extra de iureretur. Necnon . d. Ioan . de Selua. in tractatu de iureiurand. f. maero sexto. Atque D. Cardinat. Flor. in cap. Debitores co . titu. de iureiur. ut in casu subiecto. Si iuramentum solenniter praestitum fuerit, & coram senatui, tunc ius est acquisitum parti, cuius interest, nempe haeredi, seu haeredibus defuncti aut defunctis, ergo εἰ cari. Cui con 1gruit illud uulgatum. In iudicio' quasi cotrahitur,l. 3. 6. Idem scribit. ff. de peculio cum haud dissimilibus iuribus. Αε Est igitur secundum prae allegatos docto. t coclusio haec resolutiva. Vbicunque iuramentum est obligatorium ex parte iurantis, S aliquam utilitatem continet ex parte recipientis , nunquam debet reuocari, nisi uocata parte. Ratio est,quia ex quo per absolutionis actum praeiudiciu irrogatur parti, in eo quod sibi utilitas administratur, debet pars 7 uocari, i quia nil debet fieri in praeiudicium absentis, iu-λta. p. primum extra de causa posse T. S propriet. & cap. inter quatuor.de maior.&obedient.&. l. de unoquoque. E. de re tu . Partis autem x ipientis uidetur quasi sempet interesse quia utile est habere partem uinculatam iura mento , t cum multa iuramentum operetur, & saltem cumulet serum soro. ι . in c. fi n. de se. compe. lib. F.& qu
117쪽
ibi notatur, facit .l. Cum pater. q. filius matrem. T de legat. 91.&quod ibi notatur,t his seruit. Quod absolutio non debet flari, nisi causa cognita,ut notat Innocentius in c. ad aures, quod met. catas. 6c Spe c. in titui. deleg. g. nuc ostendens o dum , vers. xxiiij. εἰ seq. Et causae t cognitio adhibeti fion potest,parte inaudita, Sc non uocata. Nec episcopus absolues I re potest causa i non existente. l. in cauta. g. causia cognita, ct quod ibi notatur .sside minorib. c. tum ex literis, de in integ. restitui. cum similibus iuribus. Haec enim adeo fiunt,
s a ' quod absolutio facta no uocata parte est nulla, quia secundum Abbat. 8c Felinum haec absolutio non tenet, nisi subsit causa,etiamsi fiat per summum Pontificem, secundum Innocent. in c. 2. in fine,extra de renuntio. Antequam crgo sibi constet causam subesse, non habet potestate absoluendi, praesupposito quod subsit, quia ignorat id quod est fundamentum intentionis suae, ut in simili per Bart. in l. multum. aede condit. 8c demonstrat. εἰ traditur in c. ex parte Astensis, extra de concessi. praeben. Nec potest sibi constare de causa, nisi uocata parte, ideo uidetur magis iuri consonum , qgpars debeat citari, Citatus enim sorte ostendit: euidentem calumniam petentis talem absolutionem, idq; eum facere, deferendi ac procrastinandi gratia, ut crimen suum occultu maneat, Sita cla absolutione impetrata,integrae famae per- maneat,quo casu non debet audiri .l. Satis aperte. C. de lah. Et hanc opinionem tenet ueram. D. Alexander in l. haeres. f. si quis tutelam, de iudic.ubi plene. estq; comunis opinio secundum t Ben. cap. in d .c. debitores & in d. c. i. extra de iureiur.& ideo tenenda Sc insequenda . Vulgare enim & tritum est iudicem in iudicando sequi debere communem Doctorum opinione c. Nouimus, de uerbo. signific. ibi. Sc quorundam sit opinio a pluribus approbata. Li. E. de ossi. quaest. ibi de sane crebrior apud ueteres opinio, bonus tex. instit. Ide haeredibus instituend. in princ. ibi. plurium sententias.
GL iri. in l. 2. C. de poena iudi . qui mal. iudica. Priusquam au- a hunc absolutionis passum absoluamus ac praetereamus, 'et adiicere unum hac tempestate admodum quotidianu
eques etsi uehemeter periculosum, scilicet. Quut in co
118쪽
tractu iuratum est, non uenire contra contractum, ac etiam ad effectum agendi non petere absolutionem, si impetrauiti absolutionem a iuramento ad effectum agendi, & mentio nem non fecit, quod iurauit non petere ab lutionem, a iuramento non est ab lutus mec ut possit agere habilis factus nisi prius sit absolutus a iuramento de non petenda absolutione a iuramento. Quemadmodum nec displicuit D. Bal do iuris ciuilis interpreti acutissimo , in repetitione. l. 2. E. de iureiurando, nec non Baldo alio loco.& Ιo. Imolen .in l. haec scriptura. ff. de condi. & demonst. firmatque D. Felinus in c. debitores praeallegato. Etsi Dominus Ludovicus Pomanus consilio cccxxv I. incipient. In praesenti consultatione, dixerit, quod iurans non petere abiblutionem, cogitur tale iuramentum seruare, quod tamen in dubium uertitur, ob id quod summus Pontifex a tali iuramento potest absoluere, quum expresse sibi narratu est, secundum D. Bal. in d. l. Sed de his fatis, issicit.n. praesentem materiam utcumq; lectori aperuisse & loca & autores ipsorum aperte iudicalle. Qui enim longiores disputationes, limitationes, S reliqua quae hanc materia concernere iudebuntur plenius cognoscere uolet, is loca & passias supra citatos consulat. Ad intermissum igitur locum redeamus, qui erat de inuentari j exhibendi certo tepore . Nam de eo ciuitates uarIant. Statuto enim ciuitatis Gandensis quadraginta dierum spatiu conceditur, idq; sub mulcta dece librarum Parisiensium ex bonis propriis. Brugenses quoque pene simile te pus coninstituunt, s.fex hebdomadarii. Intra quod te pus, si tutores bona pupillaria ad senatu libellatim no conserant de ce libraru Parisiensium mulctantur ex suis propriis bonis. Si uero nec intra alias prox imas hebdomadas sex in uetarium non exhibuerint, singuli duplici mulcta pumutur,f. xx.libris Par. hoc est unusquisque xx. libris. Porro si ne tertiis qui de sex hebdomadis inuentarium exhibuerint, iterum mulcta dupi abitur, ut unusquisque eorum dependat xl. lib. Par. atu sic deinceps semper duplicando, nisi rationabilis, iustissi. a, necessariave causa, negotii differendi ansam praebeat, nempe si nequiuerint intra tempus costitutum facultatum omnium
119쪽
partitionem, bonoruq; diuisione mature coscere,& artic lati in legitime disponere, atq; ob id pupilloru bona insimiare nequiuisse, quo quidem casu prouisore, aut senatores pupillorum adhibunt, a quibus facultatem, autoritatem, potestate inq; petent ad alias sex hebdomadas, aut certe ad triumentiu spatiit. Sed hoc tribus duntaxat uicibus, & cu magna dil cretione,& ex singulari prorogationis gratia, concedendum est. Haec nisi tutores praestiterint, haud dubie a praedicta mulcta non erunt ab luendi. Hyprenses,tempus quadraginta dierum constituunt, idq; sub mulcta trium librarii Parisiensium, quod quidem tempus similiter legitima ex cause, ad requisitionem & supplicatione tutorum in alios quadraginta dies protrahi potest. Curtracensium uero statuto uiginti septem dierum tempus conceditur, idq; sub mulcta trium librarum Parisien . quod tepus etiam legitima ex causa prorogatur. Aldenardensis ciuitatis statuto , sex hebdomadarum spatium admittitur, atque hoc sub poena seu mulcta. so .lib. Parisiens iam, ex causia tamen hoc tempus est prorogabile. Ex praedictis igitur nunc patet non sat esse, quod
tutores qualecunque inuentarium conscribant. Na id eos apericulo non leuabit aut a mulcta, nisi id solenniter cora notario, graphiario, aut iudice sit coscriptum & editum. l. tutores 2. U. de administra. tuto .uel curat. Atque hanc cautela,s6 t imo potius prouisionem fieri suspicor, ut edatur coram. iudice, aut eius graphiario, aut coram scriba praesente, quo tutius a mercatoribus, & ab aliis repertorii instrumento credatur, fidesque ipsi adhibeatur certior. SUMMARIUM.1 Tumres curatores, ara conficiendo in repertoris neeessario cressit
res omnes conuocare obligentur .
a Haeres ante repertorii confectionem obligatur cotiocare creditores omnes rivorum inserest.
3 Maur am intrix esse queas I4 Tu elum administrare udrage munus est. s De cti testataris uuluntas omnibus praeponenda .
120쪽
Isc Pupillorum debitis, aut creditor, eorundem tutar esse rem potest. et Mater et si asini haereditatestatum municipas excluditur nequaqua tamen a tutelae munere semouetum. 8 Mater non habet filios in potestare. ' F lius panis ,rem matris miliam sequitur. a Io Mater an bimorum curatrix daminis irII Mater an rutrix esse desinat si impudice uiuar' I 2 In matre libidinosa omnes poemestatuunt, quae in transeunte ad se
i 3 Luxuria supersiliis coniugis, defuncti mariti memoriam denigra'. a 'Marer etsi effectasii uniux solius conculina duntaxat a tutela remouenda uenis, tanquam indigna. Is aut rerum ac per arumguberninionem Liquando receperunt,si H c uula Uuscipiendam culpo jum ...1,1 a Is Maser O auia an compelli possint ad tutelae cur e munus' 17 Mater o auia si debitum ex officis time curave contractum inis carcerari sunt. Is ' Mater ct auia, non ut mulieres,sedtanquam parentes emueniring possum nisi . . . is Maro si nec secundis nuptiis, nee Velleiam praesidio , nominat lax, I sed generaliter omni uviris beneficis renunciariis, an valeas talis renunciatis' ' - μ2o Matre vel auia trinis uel euratrix ad repertorii confectione astrinis, gitur .
ii Mater legitima liberarum tutela suscepta, si ad secundas aspiraris'
rit nuptias , tutorem alium constituere , eiq; raris nem reddere
a a Mater si ad secunda transierit uota dei resilii tritolam amittit. a 3 Lex praesumit matrem catis secundi mariti , primi mariti silivi δε- p
a 4 Pare emper utilitari fui sibi fauere praesumitur.
x 1 Nullus amor,qui paternum in sinos Mincat amorem . . t 16 . Quae de matre ad secundas m ptias consolante dicta sunt, eaede m tomque ad matrem sponsalia tantum tractantem reducenda r
2 7 Parer ad secunda ista transiens, tus tutelaesui filii omittit . 1 3 Stamtu Brita rem d.parentibus, secundas nuptias auspicantibus. 2 r