장음표시 사용
381쪽
eontingentibus. Ideoq; prosecto statutum hoc opprime Iaudandum,& merito i n uiolabiliter ubiq; locorum obseruandum est. Nam si hoc olbus in locis strictim seruarctur,multo melius pupillorum & minorum utilitati in futurum prospiceretur,& nunc quoq; melius prospectum esset.Haec sub correctione & benigna lectorum interpretatione dicta, striptaq; sint, pro huius materiae complemento. Caetera praetereo, breuitatis studio, quq hic recenseri commode potui sent in ne oneri sim candido Lectori.
sulti, in Titulum , de tutorum, & curatorum i probe administrantium periculis.s V M MARIV M. 'ν I Pupillorum diasivit diuersa. - Tutores qui ueri, ct Iuli digni sint. 3 Tutores quifalse, o indigni. Tutores falsi, furca,quam tutela digniores .
s. I 6 Tutorum gratiis admonitio. 6 Tutela res ατ a.
7 Tmelae mesa gubernasio, quoris obnoxia preiculis O ineomedis. 8 Tutorum malinum multiplices astutiae ct fraudes.' Tutorem boni ,quid maxime o net, ct decem. Io Tutorem malum quid maxime dedecomet.
II Tutores mali ad rem attentiores,quam ad curam pupilli. I 2 T utores mali instrumentasunt idoli. 13 Iniuria uisit olfraude.14 Tutores mali duas ob carasas execrandi. Is Tutores malisubpastoris titulo lupi sunt. lI7 Tutores boni,nicatrii seunt Dei appellandi. 18 Tutores mas adicium O iram Dei non egi sienti
382쪽
minorum uel prodigorum tutelas, S cura telas, ' ltudiose ambiant. Verum hi subinde si dio sunt i diuersi. Sunt enim
qui ex uero amore pupillorum, aut minorsi curas, & administra-tIones quaeritat, no sibi, sed amico mortuo id ossicii sese pstare gaudetes, ut quasi i demortui uices,& locu succedere possint,ut ad eosde pupillos curados , O ad eoru bona gubernanda, quasi paternam cura, Saffecta induere, S coram quibuscunq; ostendere possint. Hi profecto digni sunt, quibus solis & pupilli uel minores, & ipso-3 rum bona committi debeant. Sunt uero alii, i qui huiusmodi tutelas & curatelas captant, non ad commodum,aut salutem pupillorum, sed tantum ut suis marsupiis inuigilantes occasionem habeant, per quam misellos pupillos mordeat, ad uiuu usq; corrodant, devorent,& perdant, nihil habetes pensi quomodo cum pupillo res iccedant, siue is moriatur, siue bona supprimantur, dumodo si bi abunde prospicere poterit,& sese tuosq; oes per tale occasionem locupletiores &4 beatiorcs reddere.Verum hi ut breuius dica surca,t quam tutela digniore; existunt, si quo modo ipsoru simulatus animus aperte dinosci posset, qui aliquando tam ficte di latenter suam rapacitatem, fidelis gubernationis fuco, &simulatione tegunt,quasi ipsi soli suturi essent fidelissimi. Quocir ca admonitos uelim cuctos pupilloru, S minoru Spinquos, ut diligenter attendant, quibus tales tutelas,& curatelas comittant,& interim lapius latenter auscultent, & pquiran quo in tutelis, & curatelis se habeant, d igne ne , & fideliter sua ad ministratione iungantur,an indigne, & infideliter. Ips sosucro tutores & curatores admoneo, t uel potius rogo, ut memores diuinae ultionis strenue & fideliter pupillorii co
modas inuigilent, accuret diligetius, si si res essent Spriae,
383쪽
IN ΤΙΤ. DE TVΤΟ. putentq; se Deo Opt. Max. praestare qiiicquid bonae, aut masae fidei praestant suis assumptis pupillis, ac minoribus, reportaturi in die ludici j praemium aut supplicium pr adminis strationi 1 fide praestita. Non enim est res parui t momenti,
sed res maxime ardua tutelas, aut curatelas assumere, plenaque periculis nisi aliquis uero, ac syncero Zelo allam pserit,& fideliter admini lirauerit, infinitis periculis, Sperplexitatibus sese intricatos magis magisq; inuoluiit ut de arterna interim & corporis S animae damnatione subticeam qui
administrationem alienarum rerum perperam, S malitio a
erunt, sicuti satis superque colligi pol, tum ex superiori b. actenus habitis,tum ex sequentibus. Accersunt enim sibi et lites utrinq; immortales,' turpem ignominiam, infamiam
non serendam, inopiam, durissimam paupertatem , omniui psos murmura, cum multis cotrouersias discordias, multorum probra, contii tia, & separationes coniugum ab inuicem, insuper,& desperatione, aliaq; innumera quibus tota suam ipsorum uitam undiq; obsitam cila sentiunt, & quod omnium est grauissimum assidua tum corporis,tum animae inquietudine uexatur, S cruciantur. Qua quaeso mente 'dis tosλ quid de Deo illos spetare putas i illos qui facultatibus
suorum pupillorum, minorumque tanqua propriis utuntur,
easq; sic dilapidant,& dissipant, quasi nunquam restarct rationis redditio,ac reliquorum solutio. Alij sic administrantes ut ne semel quidem somnient, sed ad ratiocinia, atque ad reliqua obligari. Alii sunt callidiores, qui tametsi sciant se ad rationem obligari, eandem tamen semper procrastinant,& iurant, ne substantiam seu pecuniam pupillarem
ac minorum reddant ac restituant pupillos, minorisve nondum satis idoneos, nec sussicientes nec prudentes esse ad sedi ad sua gubernanda,imo contra iurant ac deponunt eosdeesse inidoneos, cum tamen reuera saepe magis idonei sint, quam ipsi met tutores. Alii, eadem de causa, scilicet, ne decentem, debitam & sufficientem rationem, atque reliqua reddant, diu, longoque tempore rationem differunt, imo omnibus uiribus,&ue ruis impediunt .ne pupilli ducat uxoetes, aut ne Pupillae nubant maritis,contra conscientias,
384쪽
ET CVR. IMP. ADMI. PER. CAP. I. Isi
vi contra omnem rationem aequitatemq; dicentes tale matrimonium in auspicatum, S inutile, quantumcunque et honestam bonam, ac praeclaram conditionem alii offerant.
Sed quid tales de iure diuino, canonico ac ciuili putas m rentur, & quantis quaeso sese periculis subiiciant huiusmodi tutores fraudulenti. Ego oes Theologos, Iurisperitos,omnesque cordatos,& bene sentientes, breuitatis causa, Iudices facio. Alii sunt qui parcissime gubernant, ut sibi potius, quam pupillis adultisq; prospiciant,& consulant, qui uerius furis, quam hominis bonae fidei officio languntur , qd hoc nostro in scelicissimo saeculo,& in nullas non offucias ac sallacias coposito, mirifice dolendum & conquerendum est, si quod fidem integram, S ab omni spe lucri alienam non praestant, qua in ex officio & iuramento praestare debent,argumento, l. Creditor. 6. s. st .mandat. sicut latius tractatum est,
s in stiperioribus titulis, i capitibus & numeris. Tutorem. n. aut curatorem rectum, uerum, & fidelem nihil est qa ς que deceat, si ipsum pupillum, tanquam suum uerum filium diligenter curare, alere honeste, in stud ijs, aut opificiis, aut mercaturis exercendum tradere, Sad honeltam iunctione prouehere, deinde ipsorum pupillorum uel minorum bona recte gubernare, utiliter ad lucrum, & ad augmentationem xo expendere,i eadem strenue tueri & defendere. Et contra nihil est quod ipsos tutores magis dedecoret, infamet, &perdat quam pupillorum, aut minorum neglectus, &saluti gloriaeq; ipsorum minime inuigilare,& postremo ipsorum bona negligenter curare, ad lucrum non expendere, nec defendere, sed potius ad ruinam collabi & perire permittere, cuius farinae permultos tutores hic commonstrare possem, II nisi breuitatis studium me cohiberet, 'qui ad pupillorsi minorum vi pecuniam corripiendam longe sunt attentiores, poti stimum in primo accessi, quam in perpendendis diligenter,ac enixe masticandis iuramenti praestiti uerbis, utpote pecuniae affectu magis allecti, quam zelo bonae adminiustrationis, quam suscipiunt, quod res admodu ipsis sit am hilis, S accessit plausibilis, quemadmodum attestatur imp rator Iustinianus in b. Quoniam auxem in Authentico, ut
385쪽
hi qui obliga. se habe. perhib. res mino. colla. 6. Hi ast clusi sint in reddenda ratione ac in reliquis , testudine aselloque tardiores ac segniores quod hoc nostro in scelicissimo seculo impense deplorandum arbitror & in utendis pupillorum bonis ad luxum, ac propriam uoluptatem ardetissimi, de iis I i uno uerbo dico: ' Quod huiust nodi administratores, thanae sunt instrumenta, imo Sathana multo peiores,& detestabiliores, diabolusenii se ex natura hostem nostrum &adia uersarium exhibet, hi autem ex uera & interna malitia, sepupillorum hostes simulanter ostendunt, seseque ut uerosa micos, S fautores ingerunt,& quasi parentum uices S ata ctus se referre simulant,ob quod & se iuramento ad tuenda S conseruanda sibi commissorum bona obligant, cumq; amicorum, imo parentum potius personam gerant. Interimetamen reipsa fures sese S latrones produnt, & pupillorum
hostes tanto nocentiores, quanto occultatiores, quibus nihil potest esse aut cogitari abominabilius S execrabilius 13 Cum enim authoret Cicerone duobus modis fiat iniuria, aut ui, aut fraude,utrumque quidem ab homine est alie I nissimum, sed fraus est odio digna maiore.' Duplici autem
nomine tutorum,& curatorum fraudes imprimis sunt execrandae, &quamuis per occultam fictionem in hoc seculo poenam effugiant, tamen in futuro grauissime sunt uindicandae. Primo, quod in illam aetatem iniurij sunt, quae per imbecillitatem & imperitiam seipsam tueri & co seruare nopotest,quaeq; omnibus fraudibus Siniurijs exposita est, ut
enim magis execramur, illu quisceminam, qui aegrum, qui corpore mancum occidit,aut uulnerat, quam qui robustum S ad sese tuendum, &defensandum paratum uirum aggreditur, atque ita cum suo periculo illum aut mutilar, aut interficit: sic maiore odio digni sunt, qui pueros & minores dolis & fraudibus circumueniunt, quibus nondum natura eata astutiam, calliditatem,& prudentiam dedit, qua sibi ab illorsi technis & dolis cauere &prospicere possint. Ideoq; haec est secunda S praecipua causa, ob quam tales tutores imo
mentito nomine tutores, quia cum hoc suo nomine ipso raactio pugnat extremo digni sunt odio, Ssupplicio, quod il
386쪽
r CVR. IMP. ADMI. PER. CAP. I. iratos potissimum fallant, illisque nequitet thiuciani inserant ,
ad qnos tuendos, pro quibus ad fraudes omnes arcendas, &omnes' iniurias ab eis propulsandaritum a parentibus, tum
a s a propinquis, tuo ab iplo magistratu clecti, i S ut digni costituti sunt Atque interim sic sub habitu, S tixulo paliorsi,
uel canum ad tueodum rudem di imbecillem gregcm ab incursionibus & insidiis luporum S serarum, constituti sunt, quum tamen pi Oh scelus, sub habitu S pcriona atque figura canum, lupos se di stras rapaces praebeant. V erum, ut inquit ille, cum canes iunguntur officio loporum, cuiusnam praesidio pecuaria credemusὸ ob id quod a sceleratis illis, de Rei publicae pestilent: siluit, hominibus ita pupillos saepe dilania ,16 ri conspicimus . t Quare quum tantum d tam abhorrenduscelus sit, negligens, S improba tutelae aut curae administra lio, putaui in fine horum librorum breuiter illos commones ciendos, uel potius ut dixi mihi rogandos esse, ut sideliter officio suo fungantur:& operam dent,ut nomini suo respondeant, meminerint etiam cum probe officium suum fa-37 ciunt, se Dei Opt. 'Max. uicarios cisse, qui pupillorum de uiduarum tutelam S defensionem potissimum ad se pertinere multis in locis scriptura significat, ut in Psal. Dominus custodiet aduenas pupillum εἰ uiduam suscipiet Et alibi, Orphano tu eris adiutor. Et contra, pupillorum opprcssoribus dira minatur, S grauissime illorum iniurias uindicatur uim promittit, qui tam serio iusserit. Exod .i 1. Viduae Sc pupillor 2 non nocebitis.' Et dominus apud Esaiam, Principibus com imi natur, quod pupillo non iudicent. Quomodo ergo aut cum quali consitientia illi rapaces tutores putabunt se posse effugere iram Dei, Se tuli inimum atque scuerissimum cius iudicium, qui tam sanctum, pium, atquc diuinum munus, tam impie prophanarunt, di fidei atque tu ictae suae commi iasos tam miserabiliter sesellerunt λ Haec erant quae de male
administrantium periculis obiter inserenda putaui, ad qd me pietas, di erga pupillos atque minores aikctio de amor
387쪽
DERII BR vGΕNs Is IvR CONs0T I , IuTitulum, de Pupillorum, minorum,&'rodigorum bene gubernatorum gratiarum actione,
I Psi adolescensi ect operant dare ianivibus, ct cauere a uitiis . a. Ilum uitium ingratitudine deissabilius. 3.In ingratas Atheniensibus competebat actio referendae gratia . 4 Ingratitudinis detestandae aut Drilares.s Veri tutores iisdem honoribus prosequendi, quibus parentes. 6 Lex tutores optat,mn qui sibi ψed pupillis prospiciant. 7 Ad magistraeum no M.t admittendi, qui magistratim ambiunt. 8 Lex rePiris, ut tutores parention affectus induans. 9 Quis uerus sit bonor,qui a pupillis tutaribus impendum.1o P ullum officium graria udine maius . II Maximo bene Lis , maxima quoque referenda est gratia. ii Quicquid boni mpillis accedi: id omne a fidis tutoribus dimam t. a 3 Quicquid mali pupillis accessiι, id omne a malis tutoribus ortum.1 Exhortatis ut pupilli adulti gratituinem timoribus se anι .
nis sit iam inde utque ab adolescentia opera dare, ut se omnibus uirtutum generibus Deo coditori & seruatori suo approbet a viiij, uero q Dei matellate offendant,st in ipso est, caueat: talia primis curare quisq; debet, ut se gratum Deo,omnibus quorum beneficia expertus est e
1 hibeat, ut ingratitudinis turpissimam ' notam sugiat. Nuia luna enim uitium eli . quod grauius & Deum di homines
388쪽
offendat, quam accepti benefici j,aut ingratitudo, aut 'peius est non intelligentia. Peius enim perit non intelligeti, et quod praestatur ingrato. De Ingrato. n. sperandum est, qa licet is nunc ingratus sit, pollea ad mente reuertus, fiet gratus. De non intelligenti uero, qui sibi bene fieri non a gnoscit, nec intelligit, prorsus nihil est expectandum, si sortassis ob beneficium collatum,& non intellectum nec cognitum, durissimum maleficium,S pessimam grae relationem. Sed ut ut est, tum ex non intelligentia, tum ex ipsa ingratitudine piaerumque rerum omnium perturbatio nascitur.3 et Quare apud Athenienses aduersus ingratos actio constituta est, & recte inquit Valerius , quia dandi & accipiendi beneficii commercium, sine quo uix uita hominum extat, perdit & tollit, quisquis bene merito parem reserre gra. tiam negligit. Atque hinc fit ut graii i ssimae sententiae pansim aduersus ingratos, cum apud Ecclesiasticos, tum apud prophanos scriptores extent. t Sic enim Salomon. Proueri xvij. Qiii reddit mala pro bonis, non recedet malit de domo eius. Cui astipulatur illud Senecae. Nullum reserre beneficium, nullave beneficii gram,turpe est apud oes S ingratum: sisnia alter Mantuanus Poeta pulcherrime complexus est, his uersibus. Nil magis auertit coelum a telluris amore. Qua scelus ingratae mctis, quς corde maligno, Muneris authore nullo dignatur honore. Grauissime aut&breuissime Maenader Comicus, ingrato hole terra peius nihil creat.
Haec mihi diligenter consideranti, & animo uersanti uisumeti paucis pupillos S minores officii quoq; sui comonefac re, quamuis id ad institutum nrum non proprie ptineat. Obseruare igit diligenter pupilli S adolescentes debet, quatis beneficiis a suis tutorib.&curatorib.affecti sint,& quantum illis debeant. Diuino enim,& naturali iure ad gram illi, habendam,& si fieri pot,etia reserenda,obligati sunt. Nonem obscurum ipfis in hoc negocio esse det, illud praeceptu decas logi ,1 Honora patrem & matre. Tutores autem & curato res, quando digne & diligenter suo lancti sunt ossicio, pro- , secto parentu uices & naturam induunt, inq; eorum locum
suffecti sunt,atq; ideo et ipsis eunde honore merito dcbet.
389쪽
Ipsi enim uita & fortuna pupillorum sibi comissoru tuentur idq; in ea aetate, qua ipsi se propter infantia, imbecillitate .
S imperitiam tueri non poterant,quod munus S proprium est parentibus,& pupillis imprimis necessarium .iAdde etias quod sanctu atque diuinum sit hoc munus. t Ideoq; lex eo stantu tutores admittit, qui pupilli commodis, non qui sitis prospiciant, sicut prudenter inquit Cicero, quod Tute.
laad eorum utilitatem , qui commissi sunt, non ad eorum quibus commissa est, gerenda est Ita quoque Modestinus. I. V. in .I. 1 cire oportet T. de tuto. Scurat. dat.ab his. Semper maxime hoe observent i Magistratus, non creare eos , qui uolunt iniicere uel ingerere seipso, ut creentur, S qui pecuma dant. Hos enim & poenae obnoxios esse lege promulga-8 tu est, hoc igitur nimiru t Ieges uolunt, ut tutores S curatores parentu omnino aduersus pupillos & minores animum
.di affectum induant. Quare & a pupillis S minoribus, paris cum parentibus honore prosequendi sunt ueri tutores.1 Noloquimur autem hic de externis illis honoribus siue cultibus, qui capitis issi nudatione, aut genuflexione constat, sed potius de ipsi antimi gratitudine, quae uerbis, factis, S relatagiatia cu occasio sese offert potitsimu declaratur. Na sicut lex naturae hoc a nobis requirit, ut paretibus P exhaustis in Mutri edo, docen do , tuendoq; laboribus gratos ostendamus, vi data occasione pro laris facultatibus gras rcferamus atque persoluamus. Ita et & naturae ius exigit, S philosophorum mihil ultra naturae legem sentientium , scripta praecipiunt,
quibuscunque de nobis bene meriti, cum poterimus Pram reseramus. Qd etiam Ethnici & publicani sola naturae lege id cogente faciunt, ut Euangeli ita testatur. Nisi enim talis intrebus humanis gratitudo contingeret, ipsa Respublica stat ero non posset. Recte igitur Cicero, i Nullii ossicium referenda gratia, in Reipublica magi est nccessarium. In gratia au ae iii hac S quavis alia reserenda, hoc imprimis spectandii, Ii ut maximo cuiq; benescio 'plurimu ararum, quod ipsa na νturae ro maxime dictar N poscit tribuat. Sed inter ola humana bcneficia, idquς benesciu excogitare me, humana poterit, id tutoru ac curatoru bene gubernantiu beneficiti ac
390쪽
meritori u ossici si,aut superet, aut aequet, aut qJ cum ta amplissimo sanctissimo parentia erga liberos ossicio coserrita posseti l χ:ucquid em comoditatis S elicitatis prouectia a S maiores sint,tum in aio, tum in corpore, tum S in ulta. uniuerta postea percipiunt, id oe post parentes tutorum ad-mmiit rationi, S diligentiae acceptu debent. Si animus ari aliqua dileiplina liberali instructiis, si ibitate aliqua S pietate pdituri si corpus sanu ει ualidii, si facultates incolume QS opes auctiores, si uxor proba, deniq; quicquid In ulta coimodi accidit, ut diligenti tuto tu ad miniit rationi attribuen , dum est, qui si nulli fuissem ut si officio suo desiuisent, cerite haec omni. aut nullo modo , aut non omnia, aut certe. multo minora coligissent. Sunt igitur boni tutores caula Scorigo olum bonorum S pro peritatum,xa praesentiu et suturarum quae pupilli, ex bona administratione prudem ut, liciati qd docti, qδ honestis disciplinis, qd bonis moribus, S catholicis betne instructi , qa opsteti,di a id quosvis hcnestos
cospicul,qd contigerit uxor bia dotata, qd ad honores tue-cti, quodq; sinlice, honesta,ma, Stra quillani uitam cu uxo 13 re dili hqris agam, Sc. t Hacie inquam Oia ipsis ex diligetitutor u gubernaIlone proueniunt,a quibus. si longissime abus ient, li tutores suillent pupilli nacti malo , qui luo ut dixi ossicio de sui si cnt, suosq; pupillos, pupilloruq; bona negle ista de seruissem. Quin potius iniseri inopes, Sobsciuia)ma silant, ad uile ahqa opificium, a racti; cum rixo fis ac pauperibus uxoribu, colundit, tenuei uictu, cu multis laboribus, .
S lii doribus quaeritast ent, uita dura, insa lice obscuram ,&calamitatibus plenam ii hcillem. A ut so italiis qa magis doledu soret ipsi pupilli, a tutoribus relicti, parumq; diligente T. curati.plateatim per inopiam hostiatim medicassent, lex pla xu ru cs sui similibus euasissent,ad suria,ad latrocinia P dersperatione δέ inopiam & tandem ad surcam aut rotam pileianusciat,totamq; familiam sua turpi infamia comaculat senti Ex has igx manifestu evadit, quanta sit biiticii magnitudo . Ex tutorii recta administratione 2cipimus, si eam cum iampnarrato dan no & calamitate, q ex incurip es negligetia.it ir ιoru aliquis cole quivi stras. uos Ocb Q iam pro i