장음표시 사용
241쪽
amisis non paucis stremis viris, atque in ijs Phil berto Auraiiensi, supremo eius exercitus Imper tore, qui necdum trisinta natus annos, duabus traiectus glandibus misere peri jt,cum iam iamq;. urbs dedenda esset. Caesar cum ipsi oblata es et Luteranorum conses sio,Theologis Catholicis examinandam & cons distis Theo tantam demandauit. Illi primo satὶς acriter eam &Iosti, erimi scripturis S rationibus oppugnarunt. Sed Catho lici principes,pacis vel maxime studiosi,putauerunt omittenda elle ea, quae Catholici ostendebant aliter Luteranos & docuisse& scripsisse antea, eaque tantum confutanda, quae ossent in Confessione ex
Libita. Faciebant hoc principes pacis studio, licet nulla sere res magis destruat Euan elicorum do imatistarum nouum Euangeliu, quam quod in sua octrina tam varij sunt & inconstantes, quod illis
non posset accidere, si vera essent quae miseris per suade it. Dum autem Principibus Catholici D. ctores morem gererc volunt, ea re factum in ut alia quot hebdomadae claberentur. Itaq; Luterani tum Augustae coram, tum per literas apud absentes iactitabant, Papistas, ad ipsorum c fessionem non habere quod responderent. Vbi autem consutatio lecta est in consessu Principum, Caesar & Catholici omnes eam approbarunt,& ut idem facerent Luteis rani, Caesar rogauit quidem,sed non obtinuitanterim verebantur Catholici Principes,ne quid durius statueret Caesar in Luteranos ob eorum contum clamataque impetrarunt a Caesar Vt permitteret curauit;s nis, illis de incunda concordaa accuratiuς agi. Assensita tur Caesar pro sua clementia, quae erat in illo vaIde sin- cum Euam gularis, Jc permisit multis modis agi cum illis, sed
aeticis. omnia frustra,quod iam plane decreuissent in eo p-
242쪽
manere Euan lio,quod a Lutero apostata monacho didicissent Et licet id ad icertistimam Germa niae perniciem spectare videretur, illi tamen sic erat animati,ut patriae Scimperij extremam calamitatem
perpeti mallent, quam cum C sare & Catholicis Principibus,qui certe longe illos & numero & dignitate superabant,redire in religionis amiquε co- i. cordiam. Fuit hoc quidem longo acerbissimulo mi bus,quibus Germaniae, immo totius Ecclesiae iam N. iamq;,ni Deus auertere perituret suprema clades &interitus dolebat:sed oportebat tamen omia aequo ferre animo,& tacite considerare atque admirari &timere Occulta quidem,sed vera & iusta iudicia Dei,cui' admodum extimescenda, licet iusta,ira & seuera animaduersione fiebat,ut plus tribueretur vilisssi, mi apoitatae malesanae doctrinae,quam totius Eccles .
Catholicae sentetiae & authoritati. Cum iam didmultumque ab utriusq; partis delectis Principibus - , - - & Theologis aς Iurisconsultis tractatum esset, Ele- ES' ctor Saxoniae longioris morae impaties,peiij t asare missionem,& abijt cum suis. Ita sine concordia discessum est, multum quidem dolente Caesare &Catholicis. Luterus interim non paucos c didit libros,quibus ipsum quoque C sarem perstringere non verebatur,atque ij nonnunquam etiam publice prostabant Augustae apud Saxonie Principis hospitium. In his erat Epistola ad Archiepiscopum Moguntinum, in qua exponit Psalmum, Quare fremuerunt gentes, tanquam principes Augii stam conuenisicut animo oppugnandi CHRISTUM & Euangelion. Itemque liber quidam hac inscriptione, Admonitio ad Ecclesiasticos Augusta Dieta Imperiati eouaregatos: quo in libro & suam doctrinam usqueadeo commendat, & Episcopos atqui
243쪽
atque Ecclesiae caeremonias & instituta in tantum carpit ac repraehendit,ut ad commouendos in cle rum vulgi animos nihil positi scribi vehementius. Et ut Episcopos ad se alliceret, iactabat se illos a Papae tyrannide & monachorum importunitatibus liberasse. Sane apud multos ille iam Pontificem Romanum & Ecclesiae instituta,ritus ac caeremonias in summum odium,inuidiam & contemptum adduxerat: sed in tali scelere gloriari & non modo nullo
pudore ac metu affici,verum etiam eo nomine vi
tutis S pr clari cuiusdam facinoris existimationem venari: id quidem eius in odi est, ut non tam verbis, quam verberibus & flammis vindicindum sit. Mire quoque in eo libro inuehitur in satisfactione, quae tertia pars est Poenitentiae, quam ait sentinam esse tartari ipsius,nec cam abominabilem doctrina Episcopis unquam posse remitti. Piae mentes sine horrore legere vel audire non posint, quae ille infelix scribit contra satisfactionem,de qua tamen cst E clesiae non alia doctrina,quam ipsae sacrae litori locis innumeris eXpromant. Porro perquam commodum accidi ut cum Catholici & Luterant,ut iam diximus,inter sede concordia tractarent, & in XII. articulo Consenionis Augustanae,qui erat de latisfactione, non possent conuenire,primo vespere id negocij daretur Cochlso & Melanchthoni, via ero mane quippiam quod ad rei compositionem faceret,adferrent.PrO- tulit ergo Cochlsus Ex s. ticulo Asertionum Liuieri,quasia antecuulgarat psi' verba Luteri, qbus sic ait:Ecclesia mater pio assectu praeuentura manu
Dei,castigat filios suos satisfactionibus quibus laro, ne incurrant flagella Dei, sicut Nini uitae operibus suis spontaneis pretuenerunt iudiciu bei.Haec poena
244쪽
1M ORBE GEc TARVM. arbitraria est,inqui non in totum, ut illi volunt, seu tamen necessaria. in aut nos,aut homines aut
Deus punit peccata,quod illi per indulgentias tot lunt omino: in si essent pij pastores,potius imponerent poenas & Ecclesiae exemplo praeueniret D um,sicut Molles eu praeueni occidendo filioς Israel propter peccatum vituli aurei. Optimum autem tueri li nosipsos puniremus. H c Luteri verba cum Echius e scheda recitas et Luterani inuicem se respiciebant: Porro Melan chthon rubore vultu sust iso ait,Scio haec se ipsisse L 'i Lutctu: cumsi; pryerea nihil addere Dux Iohan 'nes dericus,Forsitan,inquit, hec scripsit Luterus ante annos decem. Cui a Catholicis responsum est 'Quid tum postea Nobis satis est hac illius esse seniatentiam.Mox ira commoti Brentius & Sneppius di, ixere,se non adesse ut Luteri scripta defenderet, sed ut titia assererent consessionem.Praeclarum videlicet discipulorum de magistro suo Lutero testimoniu. cuius ipsi quoque iam scripta suspecta haberent. Sed quanto fuisset fatius,ab eius hominis disciplina
penitus discedere,cuius pugnates sententias,& mo- . ' . co in has,modo in illas formas mutata animi sensa animaduerterent,idque in rebus maximi ponderis.& quae iam satis superq; Ecclesiae Catholice senten, tia essent declaratae ac definitar. Eodem hoc anno quidam amicus ex Lutero ver- contatus, cur in Epistola ad Romanos cap.a. vertis-set Germanice, Hominem sola fide iustificari. cum tamen verba Pauli id no haberent, eoipso ansam oliberet Pontificijs ipsius versionem calumniandi, caput scripturet diuine recte posse vertere Germani
245쪽
226 COMMENTARIus B TvIs RERUM ce,libenter corum opem se imploraturum suisse ad transserendum nouum Testamentum.kt post pau- oportentu. ca: Si papista tuus,inqui multa vult garrire de hac voce,Sola,ei confestim respondebo:Doctor Martianus Luterus vult sc habere, aitq; Papistam & asinuesse unum.Sic volo,sic iubeo,st pro ratione volun-. tas.Nolumus enim Pontificiorum esse discipuli,sed . magistri ac iudices. Hic quide ille,nescio qua phrenesi correptus & insania temulentus, quae sanos&sobrios homines facile auertunt, ne tali portento vlla in re sdem adhibere velint.Si catholici sic scri- . berent,quas non mox turb s cierent Euangelicito. filij hominum,usquequo graui cordet ut quid diligi is vanitatem,& quaeritis mendacium Post Confestionem Luteranorum oblata est C7sari & coram omnibus Impetij ordinibus recitata Augustae etiam quatuor ciuitatu,Argentorati, CO- .Ciu;tatis stantiae,Μeminingae & Lindauiae,quae Zuinglij do-Confessio. gma sequebantur,confessio. Eius consutandae cura comisit Caesar Theologis ijsdem,a quibus erat Lu- teranorum confutata, ipsaq; cofutatio lecta est palam.Itaq; Caesar orabat serio,ut cum reliquis Principibus & ordinibus Imperij idem sentirent: sed illi
in sua sententia perstitere,neque catholicis, neque Luteranis per omnia subscribere volentes, quia videbantur tibi rectius sapere, &plus aliquid vidisse in scripturis,quam vel Catholici, vel Luterus ipse cum sua cohorte vidisset. Tibreis in. Fuit hoc anno Romae ex multa pluuiet copia lata undatio. Tiberis inundatio,vt in campo Floret ad longistimethasis altitudinem excreuisse visus sit,multaque qdia . scia subruerit,& her vicinas regiones ad duodecim fere hominum millia extinxerit.Incidit ea clades ire diem s. Octobris,& horas 24.durauit. Non
246쪽
Non multo post etiam inferioris Germanῖae po- Flandros, elandos,Hollados ma ferioris Gerre ab imis visceribus exagitatu vehementer affixi ma. partim aggeribus perruptis, partim ipsos aggcres unda ad tres vel quatuor pedes excedente. Feruntur ea repetina inundatione permulti mortales & bruta animantia grandi numero perijsie, demptis alijs incommodis & damnis urbium & aedificiorum ouestiere grauissima. .
Paulo post calendis Decebris diem suum Mechiis cniae obijt Margarita Caesaris Maximiliani fili Bel
garum moderatrix la udatissima. Caesar Carolus dum adhuc Augustae comitia ha- berentur,Luteranis domum abituris certos quosda' 'articulos publice proposuit, sed quos illi recipere nollent.Itaque sine concordia ad tua redierui.Ρoraro vero Cllar eum Catholicis Principibus omnibus sub Comitiorum finem omnino statuit,in ea fio de & religion quam a sanctis Maioribus suis velut per manus traditam accepissent,constantisime peromanere.Ei sententis omnes & singuli subscripsere me I9 Nouembris.Deinde soluto conuentu omes di1 dunt, Caesar cum fratre Ferdinando,& no pauiscis Principibus Coloniam Aerippinam, alij domu . Lanigrauius ut sibi rebus i suis costuleret, videia Mnt GDat enim Caesarem non aequo animo ferre iam olim se .camnatas in religione nouationes,quas Luterani &Tuingliam ceu Euangelicas amplectebantur, male persuasi a quibusdam turbulentis hominibus) cum I igurini Argentinesbus & Basileesibus qui Zuino suum a Lutero ipso damnatum sequebantur,in sex annos foedus percussit,ut si qua vis ab Imperatore aut Catholicis religionis nomine inferretur, mutuis se auxilijs tuerentur.Factu est hoc mese Septe
247쪽
Iam supra diximus, Marpurgi fuisse conuentum Luteranorum & Zuinglianorum contionatorum. Ibi diim non posset certa pax constitui, tam e decre tum erat,vi a scriptis aliorum in alios abstineretur, ne scilicet Catholici magis ac magis carpere perge rent eorum mutua odia & atrocissimas digladi ii Melanchtho oncs.Sed ecce hocipso anno Philippus biclachtho, scrιbit coli aut Luturanorum contra Zuinglianos sententia tue- pacti . retur,veterum aliquot scriptorii sententias de Coe,
na Domini collegit & cuulgauit. Non tulit hoc et ianimo Oecolampadius Sacramentarius,cdiditque Dialogum,quo ostedit quid de Eucharistia veteres Melanchtho tum Gretci tum Latini senserint:aith; Philippu pa-
ab Oecola, trum mentem non satis perspexist e,sed filios contra picto per- matre armare voluisse.Adeo no potuerut sibi tem- Aringitur. perare,quin contra quamMarpurgi conuentu erat,
mutuo 1e insistarent.At reuera neque Philippus,neque Oecolampadius Patrum sententias bona fide cita uit,sed ad suas prauas opiniones pro se quisque de torsit,cum sit longe certissimum, patres omnes det
Eucharistia id sentisse & docuisse, quod hodieque &
sentit & docet Catholica Christi Ecclesia Facile a tem potuerunt isti versuti homines indoctae plebe culae persuadere,Patres veteres ab ipsis stare, quod non essent nescij,vulgum Patrum libros neq; legi se,neq; vel legere vel intelligere posse. rosea. Circa hoc tempus Carolstadius,qui e Saxonia additust dia- Helvetios migrara Tigurinae Ecclesiae diacon' fa-ebnus Tu ctus est ex archidiacono quondam Uuittemberge si,ab equis,ut dici sole ad asinos.Ea res non mediocriter animum Luteri exacerbauit. Postquam autem Zuinglius in pr lio occubuit,ut post dicemus, Basileain Ie contulit,& illic in Zuinglian et Ecclesiarministerio vitam misera misere finiuit.De eo Lute
248쪽
229. Tani scribunt,cum Basileae turbas concitasse, ' mi serabilem vitae exitum h buisse. Zuingliani id disimulare videntur qui etsi non plane probabant Carolsta dij opinionem de Eucharistia, tamen Luteri
hostem & aduersarium complectebantur. Post Comitia Augustana Cesar Saxonem Electo Ethsor frirem euocat Coloniam,idemq; sacit Elector Mogu-αοisia actertinus,cuius hoc officium est,ut ubi creandus est RQ-ylatis Colomanorum rex vel Imperator,ipse reliquos Electo ilia res conuocet.Saxo hoc indigne tulit, &per filium situm Iohannem Frideri cum & quosdam alios do
Cere conatur apud C sarem, loguntinum citandisclect0ribus perperam egisse.Interea vero Lanigra uium S alios Principcs ac ciuitates Protestates orat,
ad 22. Decembris Smalcaidiam ut riniant. Vbi eo
Vεtum est, foedus ictum est, cui aliquot principes & 'φ- ciuitates subscripserui, iuῖsusdam vero id in aliud
tempus reij cientibus . Ab eo ergo loco dictum est hoc foedus Smalcaldicii, i temporis successu multi principes & ciuitates sese coniunxere non optimo certe exemplo,quod cotra Cssarem & Catho
lico; se armare viderentur,id quod postea quoquc re ipsa declararunt,ut suo loco dicetur. Verum diactatabant illi,se non cuiusquam inuadendi, scd sui tantsim defendendi causa hoc foedus percussisse: Hic
vero Luterus,qui alias docuerat non esse Turcis reo
sistendum,atrocissimis Christiani nominis hostibNsacile consensi immo &scripsit,in Caesarem S Catholicos arma corripi iure posse. Smalcaidiae congregati Protestantes,siteris ad Caesarem datis summopere eum absterrere conano ' 'tur,ne Fordinandum statre in Romanoru rese eligi patiatur. Multas allegat causas,sed quib' id demum effecerunt,ut Ferdinadus optimus princeps, Roma
249쪽
Anno 113 i .Pridie Epiphaniae Domini, fordinan- μ' μ' diis Coloniae in primario templo,ubi trium beatisn
'r ' simorum Magorum corpora condita asseruantur,
Electorum principum sustragijs creatus est Roma Rrq -n norum rex,& die H .mensis Ianuarij Aquis grani coronatus.Saxo cani clectionem per filium suum irrutam protestatur,habuitq; principes alios,pr sertim Luteranos,qui ei consentirent. Verum Ccsar quod amplissimas haberet ditiones,nec post et semper esset in Germania,consultum omnino putauit,ut in Imperio haberent aliquem loco suo, qui ipso absente
., Lusii Hos monte Ianuario Lusitaniam inuitiatus conta. cussit terraemotus, ita ut multi mortalas terrq quascsatione & ruinis oppressi sint,prqsertim Vlysbone, quae urbs damnum 1ensit incomparabile. Quaeda' etiam nauigia turbulento inflati maris hiatu abso pta sunt,nec quisquam sere tota Lusitania suis iam aedibus commitiare se audebat, subsultante scilicet
-- solo Rex & regina extra urbem aperto in loco tabernaculum erexerui: quom exemtium secuti uniuersi sere incolae,castrensi more etiam ipsi in tabe naculis sibi degendum statuerunῖ: quanquam nec ibi sine metu essent,veriti ne repentino aliquo terrae hiatu absorberentur.Durauit is tere motus dies
octo,sed tamen interpolati m. Fama sparsit Vlysbonae is o. magnas et des & templa omia sunditus co Protestate, mitisse. E in iecuta est: pestis ingens. foribus Gai 'Huius anni mense Februario Protestantes literasu et Aiijlu.scripserunt & Galliae &Angliae regi, quibus suam Q causam egregie tueri conati sunt.Loquuntur ibi do
viiij s Cleri,& de Indulgentijs: citat Gersonem, qui iam olim vitia Ecclosiailica grauiter notarit. sed
250쪽
IN ORIr ors TARvM Gerson ita notauit vitia Cleri, ut tamen propterea non se ipse separaret ab Ecclesia, nec turbas cieret. Et hoc quidem illis visum est de Gersone commemorare.Quod autem idem ipse fortiter scripsi coistra eos,qui dicerent laicis necessario utranque Eucharistiae speciem porrigi oportere, quod nostrae
aetatis nouatores pertinaciter contendunt, eosque
disertis verbis haereticos vocat,id silentio praeter uni.Facile autem animaduerti potest,non Principeς earum literarum fuisse authores,sed Luteranos dotagmatistas,quorum utinam fraudem Principes aduertere potuissent.blenns Martii die 29.rursus Smalcaidiam ijdem Protestantes conuenere,acturi de defensione sui, si sua vis ab hostibus,nepe Catholicis,inseratur. Solicitauerant per literas Fridericum Daniae regem &Saxonicas maritimasq; ciuitates de foedere,sed Danus recusauit, quatenus rex esset. MagnopolcnsisHEricus,itemq; Pomerante dux Berninus, Lubcce ses quoque & Lun burgetes Se qu da aliet ciuitates foederi minime subscripserunt. Luterus hoc foedus
approbauit,aitq; iniri posse,siue C sar ipse, siue m
alius sorte eis nomine bellum faciat. Iam ante Pro teus ille loge secus scripserat,quod Steidanus quoque non negat: sed hic iam admonitum a Iurisperitis dicit licere resistere nonnunquam, & eiusmodi casum nunc obtiῆisse,quo leges idPermittant,sicq; terum ingenue protessum se nesciuisse hoc lic re,atq; foedus ipsum probasse. Multus in eo est Sleiodanus ille Sacramentarius hqreticus, ut Luteri do
ctrina modis omibus,ppugnet,preterst ubi a Zuin gliano de Eucharistia dogmate discrepat,& id facit Iogὸ maiori fraude ae pnici ci simplex lector ponsit aduertere:sed ita tame facit,ut dum vult Luteru