장음표시 사용
301쪽
IN ORBE GTsΥAχvM. 283 ι lim arrogatia totius orbis imperium sibi pollIces, si Persas S Afros sub iugum misisset. Ex Africa emfacilem se videbat aditu habituru in Hispanias, Siciliam & Italiam. Erat tum illi Africae inuadendae author &lincentor Hariadenus & Mitylensus Barbarosa, Algeris rex in Numidia proxima Maurita
Diae,cuius crebrae victoriae celebrem illum apud Solymannum reddiderant, adeo ut Byzantium ad is euocatum,inter Bassas annumerarit, de mari pretis cerit.Is Hariatinus fratrem habuit Horucium: vie que patre Mahometano in insula I csbo natus est, arreptaque biremi, piraticam exercere coeperunt
sub Camale archipirata .Interim aucti viribus,naui busicopijs,multaq; prida, lauritaniam pridabun di adierunt. Algeris tunc duo fratres de imperio co/tendebant. alter in suam perniciem Horucij opem implorat.Eam non negat Barbarus, sed interea Fe
tis ingenium & vires explorans, animaduertensquzMaurorum mobilitatem & inter se discordiam, ea. occasione opportune arrepta, Algerit regnum mul
tis profligatis occupauit. Multa deinde prosperis successibus sortiter gessit: sed non diu ea prosperi tate fretus,captus ab Hispanis & Mauris equitibus, neci datus est. Eius serocissimi piratae caput in Hi-pi araneia spania circunlatum, multis istitiam attulit: sed ea diuturna non suit,succedente illi Hariadeno fratre eius,qui iam totius Africae imperiit spe deuorarat, maximisq; saepe cladibus Afros & Christianos de inceps asseest,multis ijsdemq; Psperrimis terra in ris; partis victorijs,no e Christianis mod6,veruetisana Μauris &Numidis,quos vehemetur attriuit.Ei'igit,ut dixi,fama permot' Solymanus,cum e Pano- nia turpiter fugies Boatili reuertisset,eu ad se acciri iubetasse hoc accepto nucio,incredibili ficit ir
302쪽
ar eo MMTNTARrvs RxRVM titIa,moxque cum egrestijs aliquot muneribus solymanno pretsentanais te dat itineri. Fuit eius aduetus gratisiimus Solymanno,coram quo multa acute S grauiter perorauit,p.rqter alia de rebus Christia norum,& quam illi foeda inter se discordia distrata herentur: de profligando ite Muleasse Tuneti rege, quem multis modis criminabatur. Solymannus multo iudicio perpensis, qui erant a Barbarossa dicta, illum Bassam creat, totius maris imperium ci desert vexillum,sceptrum, gladium domanu tradit, & ut dicta factis pstet, hortatur. Ita ille cum ingeti classe octoginta triremium & aliquot biromium,multa onustus pecunia ex erario depro pia cla ventis permitti t,maximaque Italiae littoribus damna dat, aliquot urbibus captis & direptis, multis Christianis caesis S interceptis.Inde adeo cυleriter in Africa flectit iter, ut prius eo peruenerit, quam ab Italia deflexisse putaretur. Fuit tum etiam Romae non parum trepidatu, & nisi prepotens DGus rebus Christianorum prospexist et, longe deteri ora ab illa immani belua pati facile potuissent. Ea autem in Africam traij ciendi celeritate usus est, ut Muleassem Tuncti regem imparatum opprimeret. Libet hic pauca quidam de Africa, itemque Mu-leas.& Tuncti regno commemorare, quae legisse iuuet.Asrica multas olim Romanoru colonias habuit,eis deductas ob soli fertilitate,postquam O thago Romani imperi j qmula deleta fuit.Regebatur autem proconsulari administratione usque ad Vandalorum irruptionem, quos Belisarius protrivit. Postea vero redacta est in Gr corum imperatorum prouincia,qui quotannis duces & preficies eo mittere consueuerunt. Postremo Saraceni Maho meti--m superstitionem, pulsis Christianis, in eam vi de
303쪽
armis expugnatam inuexerunt,adeo ut etiam in Il- Granata obliberi,quam nunc Granatam vocant, Mauri sedem timi Mauri
suam statuerint,& Cordubae gymnasium cum insigni bibliotheca sit constitutum, ubi Arabicae literae ex professo iuuentuti traderentur. Fuerunt ibi non pauci egregia eruditione & preclaris ingenijs viri. Atqui non solis literis dabatur opera,sed etiam militiae: quo factum est,ut tota pene Hispania Punicie . : armis subacta sit.Verum post sexcentos demum annos nostra fere memoria Ferdinandus Hispaniae rex insigni virtute & singulari Numinis fauore etεα Hispania,ssertim vero Granatae siue Bltice regno, impuros Mauros exturbauit. Hisce temporibus in Aphrica plurimum omnium opibus & imperij amplitudine valent Tunetani & Festani reges: sed Tu netani & impexij antiquitate & generis nobilitate prscipuam sibi compararunt autnoritatem. Ab ijs
enim sacra & iura omnia peti solebant.Suprad unc tum itinere tridui urbs est Caruenna: in ea temptu Carsutina est peruetustum,& sacerdotum pro eius gentis ritu rbs. sanctissimorum collegium: eaque causa urbs libera est & immunis: ibiq-Mauri & Numidae P ceres etiam e remotis apportati tumulantur, quod putent
illorum sacerdotum pricipuam esse vim &eificacii ad impetrandam ijs, qui illic humati sint, cil estem
beatitudinem.Ditio Tuneti regis octingentis stre Ditiar millibus passuum in ora ab occasu ad Orientem ex- neu regis. tendebatur. Festani vero in Tingitana Mauritania, quod plurimum armis & equitatu pollea cum Lu sitanis perpetuo belligerantur.Reliquae regiones &oppida,prscipue circa ora, regulis,quos Scecoxvo- , Can 8aret. Porris mediterranea loca Numidae, uno nomine dicti Arabes, vagabundi incolui,cum Afris bella gerunt,& pro more bella cient,aiunt contro uersas,
304쪽
18 6 co MMENTAR IVs BRnv Is RERUM uersias,perpetuo militis student,pecoris & agri coe - lendi operam in seruos,presertim Aethiopes,reij ci unt, quandoquidem gentes omnes nobilitate se fatacile anteire persuasum habent, originem sum ab vetusta Poenorum stirpe repetentes.Diuisi in multa. agmina a Nilo amne introrsus ad Atlanticum oceanum extenduntur,& cum incertis vagetur. sedibus, certis tamen pagorum finibus imperia pretscribunt.
Vimu Vmut admodum parco & tenui victu: lacu sicca, da-b m. ctylis,pulticula atque acido lacte conuiuia finiunt: Si quia vero ex venatione aut falconum aucupijs, quibus prεcipue delectatur, pr di ceperint,tum si Gem epulantur. Equum pernicitate insignem imme, se precio alioqui seminudi Se egentissimi homines sibi parant: is totius patrimonij eorum census est. Nam si desint bella,tota vita in latrocinijs & venationibus agitur. Uxores admodum seruiliter viris vestituri officia etiam vilia exhibent. Utuntur vero equites state iuxta ac hyeme pellicea talari tunica, quippe quq & veto ς possit arcere a corporib', &in magnis solis ardoribus ab qstu corpora tueatur.Ita quidem illi persuasum haben licet apud nos ridiculum vi deri queat,qstiuo csto corpora pcllib' operire.Ηa- Corporis bent quoque corporum frictiones, artuu plicatio-
exercita- nes Sc colentiones, quibus exercitationibus Sinor
itomy. bos depellunt & a pharmacorum molesta vexatione sese tuentur,atq; ad multam pertingui senectu tem,ita ut pleruquesne ullo doloris sensu inter sa miliaria suorum colloquia mortis debitum persol . - uere Videantur. Ex hac gente traxit originem Lenia 'ticesia Muleastis Tunetani rogis mater cui' & ho , tatu & industria Muleasses regnum usurpauit. qui' sane fratre; suos fere omes,cum cssent duo Se viginti,barbarica crudelitate partim peremit,partim causdenti
305쪽
denti ferro oculoru usu priuauit: quosda etiam fratrii filios iugulauit,multaq; alia sane crudeliter ges sit in suu sanguine & paternos amicos quosda atque
etiam nouercas,ut no immerito omnibus inuisum de odiosum se reddiderit, ob suam feritatem regno tandem exutus,vii dicemus.Habuit fratre ipso natu maiorem,Roscetten nomine. Is multorum Numidarum ducum fretus studio,bellum Multas i fecit, sed re parum feliciter tentata, ad Barbarusam confugit,a quo non multo post Byzantiu ad Solyman- Dum perductus est,& licet in libera custodia, tamen in catenis ibi derelictus,sparsa interim fama, stet tem Solymanni beneficio & opera in Tunetanum regnum restitutum iri.Erat enim Muleas es iam pleis ritq; admodum inuisus,porro Roscetiis nome loge gratiosius.Hac simulatione Hari ad enus quida loca Nuleas sis ditioni subiecta occupauit, persuasis populis Roscette esse in classe,qui mite ac liberale in- fenium prae se serens, in ipsa quoque Tunetana ur e miro studio expectabatur,pr sertim aduentante iam classe Turcica, quae ex Tuneti arce conspicie batur.Interim Mulcasses pessime sibi coscius,a qui- Nμlis rbusdam admonetur ut fuga sibi costulat. Et ille qui)μPt.
dein fugam in ij at Hariadentis urbe primum mul-T-ca occista omnium gratulatione susceptus est:ubi vero Ro pant Tunescettes nusquam comparuit, Tunetani in tumuliatum. tum vers,Mulcassem reuocare instituunt, mox arma corripiunt, in Turcas magno impetu irruunt, ad arcem aduolant, eamque expugnare moliuntur, sed frustra. Nam Turcae magna vi in homines bellicae rei imperitos ex arce duabus portis erumpunt: si tetra caedes ciuium : Mulcasses ipse vix aegre euasit, liberaliter ex illa suga habitarus, ct summa fide seruatus ac defensus a Dorace
306쪽
regulo,cuius soror Muleastis mater fuit: mansitque apud eum usq; ad Caroli C faris aduentum,qui futasse fugatoque Barbarussa, eum in regnum restituit, uti post referemuS. Porro Hariaden' magna annonae penuria alijsq; rationibus permotus,cum Tunetanis inducias pa-τ . aia ciscitu blandaque Oratione persuadet, ut in Solse iurant sola manni verba iurare non dubitarint. Rebus Tuneti misis,. ' compositis,Numidarum principes, ut est eius sentis admodum venale & mobile ingenium,facile sibi conciliauit,ac deinde misiis Turcis, urbes tum m diterraneas tum maritimas deditione recipit intra dies non multos. Ita tum Solymanno cesiit Tun tanum imperium opera audacis limi piratqHariade, ni Barbarussae. Non dubium quin ea res summope re incommodatura fuerit Christianorum vicinis ipsuincijs,nisi Caroli C faris virtute ex illo nido pati, lὀ post Turcio barbaries cxclusa fuisset, ut breui dicturi sumus. Hoc etiam anno cum Barbarusia Byrantio excederet, Solymannus cum ingenti exorcitu in Persas mouit,bellum illaturus Tam maso Persaru regi.Iam enim Ismael Sophus eius parens, qui ob multa fostia facinora Magni cognome adeptus fuit, desierat esse in hum is,quatuor relictis filijs,e quibus nata maximus Tammasus patri in Imperio successit: reli qui fratres amplissimis sunt pr secturis ex patris voluntate honestati. Porro Tam mastis Ottomannorugenus vehementer exosum habens, bellum animo meditabatur in Solymannum,ulturus iniuriam,quλwamii di, a Selymo pater ipsius accepisset. Persico imperiocuntur oes subiectς gentes,hodie uno Zomine Agiamij vocari Persis sita. tur,& diuersam a reliquis Mahometanis pleriq; su-ii 5. perstitionem sectantur, te qua iam supra diximus,
307쪽
eum de Ismaele Sopho ageremus. Fiebant interim excursiones tum Persarum in Turcicas,tum Turcarum in Persicas ditiones,quae quasi prettudium graui inchoando bello facere viderentur. Vbi em Solymannus didici quid Persae moliretur, ut erat cxcelso & elato animo,vehementer in bellum Persicuaccendebatur,dolens nihilo minus haud mediocritatur, Christianorum infestatione hac se occasione distineri. Erat inter Turcicos Basas longe princeps Ha-braimus,qui in suum exitium, ut post dicemus,Sota H imis lymannum ut bellum Persis facere plurimum incitapri vceps in taui quandoquide incredibili & summa apud Sota arilymarinum gratia & authoritate pollebat. De hoc Abraimo pauca res erre oper precium suerit,ut eius exemplo discant sapere,qui huius vitae secundis v tis ad omnem volutatem perpetim fruuntur, sintqε
memores coditionis humanae,& quam nihil cert nihil stabile,neque diuturnum habeat vita presens. Habraim' ergo ignobili Epiri vico natus, Scanda bassiae magno apud Turcas principi a prima pueritia Imbrasini eruiuit.Ibi ergo Mahometica superstitione imbu '' nx putent eum nunquam ex animo Christianismum deseruisse pro mira ingenii dext ritate celerrime didicit Arabice legere & scribere, ει pleraque alia,quibus .longe gratissimus esset tum Scandarbasset ipsi,tum ipsius gyn ceo,adeo ut Solyν
manno etiamnum puero,ceu festiui & elegantis in primis ingemj ac moris seruus,dono missussi, cum quo pariter educatus,sensim ad amplissimos ab illo e trisecturas,opes & dignitates euectus est, Vestras etiam inter Basias dignitatem adeptus, qua Vesis
'Paiorsari potest. Quin etiam regij scrini, si-asti, ovi siliu solymanus ei tradidit,& no modo ab intimi I
308쪽
eum consilijs, sed etiam voluptatum horarumque
omnium comitem habere volui ita ut iam laquam
Imperi j consortem etiam potentissimi quicue eum suspiceret S coleret,hacipsa immodica grata a haud dubie certum illi exitium breui paritura. Hac ergo fretus fidiatia, Solymannum in Persas concitabat, Germanos omni tempore inuictos, minime bello lacessendos dictitans: breui sore,ut ipsi mutuis contentio rubus & dissi dijs co secti, nullo negocio Tu cis se absq; ullo periculo diripiendos & occupandos prebeant.Eius crebris adhortationibus instammatus Solymannus, maximo Christianorum commodo ab Europa in Asiam arma vertit.Fuit sane ideAbraimus erga mercatores Christianos, haud ob
scure id moleste ferentibusTurcis,animo liberali Sc
perquam humano,perpetuo atque mirifico eos p trocinio & seuore prosequutus. In diuersam autem sententia trahebatur Solymannus tum a matre sua, tum uxore Roxolana,quq ambet Habraimu oderat, nec raro pseudoturcam S ex animo Christianum per contumcliam vocabant. Verum muliebria consilia Solymannus facile contempsit,Habraimum se cutus.Itaque euocato undiq; milite in Persas, Ula mane qui a Tam maso profugus,ad Solymanum se
contulerat itincris duce usus, in Armeniam colendit.Vbi ad Caim eiusde Armeniae urbem peruenit, summa cepit admiratio Turcas omnes,quod nullus his Persarum exercitus longo itinere occurris cl.vo Tammasius rum Tammas consilium cra relictis urbibus monabiε tum tes petere,donec Hiberi & Albani leuis equitatur , itum reces qui Persas cataphractos antecedere consuessent, su-sm peruenirent.Ea re per exploratorcs cognita, Sol marinus castra movi rectaque ad eum perrexit.In eo
309쪽
Uo ingressit moxque egress us,Sullania peththaud a cul inde distant qus olim Persarii regia fuit, sed
a Tameriane Tartaro devastata, adhuc vetusta di- nitatis sus temploru ornameta retinet.Ad eam uria emaliquadiu hqrcte Solymano, ex vicinis altissinus montibus, quos nives perpetus obsidet, sevisit-
maerupit tepestas paulo ante aequinoctivaeu uia n t ex ipsis montiu iugis pr alta nix in capo, ubi So mannus Tamasum sustinebat vetis propellentibu
decideret,& ea immanis procella Turcaru taberna cula dinjcere iumenta & vel maxime camelos gradi numero perimeret,milites permultos extingue re adeo ut nec Solymannus ipse multum a peric lo abfuerit. Auxerunt eam cladem noctis tenebrae, G timor nostis propinqui,licet is longe abesset. deerant,qui magorum incantationibus eam tempostatem excitatam autumarent. Postera luce solis ra- dij multis attulere remedium iam frigore & metu attonitis.' Solymannus nonnihil recreato exercitu in Assyriam proscissi insilioriante Vlmane tranc Turea.
sega,ac nullo negocio post Babylonia. In ea urbe et Caliphae fa orsi principis sedes est, que Mahonita Τ'
tani reges omes obseruat isq; ex veteri instituto &adoptat & cofirmat Assyrii reges,ita ut etiam Sol mannus ab eo insignia atq; ornameta eius reani a capere voluerit.Urbs illa,si veteris structurie ambit' h ν ν .
Iislscis feramq;captiuaru & inclusaru nemora eques inde nauigatio est ad Ormultu Persici freti rex fusi habet plectu,& fides Christi catholica mirifice propaoatagete eodem rege, dc ea in re Maioru suoru,claridi T 1 morum
310쪽
morum Lusitaniae regum,pietatem egregie sectate Nec fide carent,quq ab antiquis scriptorib' de horatis pensilibus, de regia structurae admirandae, de muroru incredibili magnitudine prodita sunt, cum hodieq; earum rerum vestigia non desint.Exceptus est Solymannus ab Asyrijs & Mesopotamiae populis mira propension ita ut per urbes illarum regionum exercitus in hybernis collocaretur. Quae dei ceps tum Solymano,tum Habraimo acciderint,an no sequenti reseremus. rca redit Anno isss. Solymannus hortante Habinimo &in Persdem Mamane,in Tam massem arma instaurat, egreFiam quandoque,uti sperabat,ex Persis victoriam relatu rus.Itaq; Taurisium reuertitur, Tam maso inde ad cius inopinatum aduentum in Coraxenos iterum
'μ' abeunte: bemque amplissimam,licet iussa facere pa-ys 're ratis incolis tua barbarie militi diripiendam obij-
' cit,& ipse quoque multa ornamenta ex regis palatio parum liberaliter secum absportat Byzantium, pretier artifices sericos,seruos quoque & delectam utriusque sexus iuuentutem,quoru erat inges multitudo.Ea pr da onustus, cum iam aductitantis Tamasi fama increbresceret, redit in Mesopotamiam: nec eo in itinere abfuisset a periculo exercitus, niti falconum & stlopetarum ictibus Persi absterriti tu. issent.Verum enimuero iam Tam masus Taurisiu re dierat,eumq; persequi statuit,sed cataphracti Persae leuissimos Turcas equites insequi non poterat. Interim Delimen thes latrapa sortissimus petit ad a
- maso certum expeditorum equitu numerum, cum
ijsque per nota itinerum compendia Turcas inseq- tu eosque iam nihil aduersi formidates undique in-T uadit,perturbat, opprimit, ita ut Basse ipsi vix eua-ς serint.Vix usquam Turcet maiore cladu vel in pugna