장음표시 사용
331쪽
IN ORBE GAsTARUM. 37ῖ mulos extulisset.Tota autem haec Caesaris classis seta 7OO. Mues. plangentis sere nauibus costitit. Barbarussa ubi certo comperit, C sarona ipsum in classe aduehi, vehe menter animo angi coepit. Non enim putarat Bar
barus C sarem tam dissicile & periculosum in ste rili & sabuloso ac omis pene aquae indi o solo, l- stitialibus pr sercim diebus, bellum susceptu tu,sed illud potius per suos duces administra turum. Hortabatur ni hominus suos,ut se viros pr beret, nec de victoria quicquam ambigerent: in primis autem, ut Guletae defendendae sortissimam opera nauaret. Est aute Gulcta turris lateritia, circum adiectas ha-θ' bens munitiones, inq; Barbarusta multis tormenotis egregie instruxerat. Ubi tota classis ad ancoras coniti tuta fuit, Caesar iussit milites scaphis se in co-tinentem transferre: quod adeo composite factum est,ut mox Barbari omnes, nullo commisso praelio, e littore profugerint,nostrorum bombardas mini me serentes. Descendit & C sar ipse in terram bo- nae spei & multae alacritatis plenus,no suis,sed pre potentis Dei viribus innixus, qui haud dubio illius & fautor & protector erat. lita sunt autem,qui exsplorarent omnia. Ibi tum Numidae, velox, insidio-itim &summi laboris militum genus,ubique nostris sese offerebant valde insistos, sagittis, iaculis, lapidibus incautos atrociter vulnerantes. Verum C sareorum seritate nihil deterritus, licet amici graues atam prssenti periculo eum reuocare niteretur,cum . paucis exploratum iuit, undique volitantibus Nuta C es mi c. naidis, quos ille mira animi constantia contempsit. ItuMtια. Pugnatum est interea aliquoties. irrupentibus Ba baris in nostros,& modo illi modo nostri victores abierunt,donec ladem paucos post dies C sar oem vim expugnandae Guletae adhibere consti Iuit. Iam
332쪽
. enim militu corpora morbis vexari coeperat, quod interdiu vehementisiimo solis ardore torrerentur, noctibus vero nimio caeli rore perfusa, Ppemodum . . prae frigore rigere videretur. Huc accedebat, quod Barbarussa ingentes Numidarii eo pias mercede co- ductas in dies expectabat, quorum aduentum C sacanteuertendum putauit: & quanuis Caesar insigni pietate aegris opem serrct rebus necessarijs abunde 1uppeditandis,tamen in arenoso solo vix ulla dabatur copia dulcis aque,ita ut tum sani,tu gri ex acri oribus pomis siti utcunque mederi cogerentur,que res erat commoda valetudini.Ιtaq; Caesar bonis auibus ad Idus Iulias iussit tormentoria omnem ap-pu' paratum ad Guletam oppugnanda adhiberi. Andresas Auria a mari eius munitionis diverberandae ne pocium suscepit.Tum vero ab aurora usq; ad meridiem tanta tormentorum viis locus est oppugnatus,vt no modo cocuti tellus,sed tota passim hisce- Videretur: porro mare,paulo ante tranquillum, mirabiliter concitari &' exaestuare atq; seruere cerneretur: cietum autem ipsurn, desissima fumi cali ita ne omnium oculis criperetur. Ea vi turris cum suo antemurali penitu; prostrata,& munitiones omnes
late disieci ,non omnino difficilem nostris inua dendi aditum pridbuerunt. Vt vero animis maδὶς incalescerent, quidam monasticae vitae professor ligneam crucifixi Seruatoris imaginem praeserebat. Ibi iubente Cusare alacriter nostri milites in Bar . - ' baros irruperunt,nihil morati tela omis generis &missilem ignem tenaci fama armis adhaerente, quae ab illis in subeuntes conij ciebatur. Quaobrem ter riti fuga sibi consulunt immanes Barbari, quorum non pauci in illo itinere caesi & in stagnum detrusi Perierunt.Porro paucis e Cisaris exercitu desidera, tis,
333쪽
iviost zn ors TARvM mii tormeta omnia & tota Barbarussi classis,qui In- Giaeta e tra Guletae fauces Tubducta suerat, in ius victoris pi PatηλC saris concessit, magno quidem Clsaris comodo& voluptate,sed summa Barbarusae & saeuissimorupirataru detrimento,qui acerbissime ferret sibi totatius nauigationis & maris facultatem ereptam. Illi vero qui e Guleta profugerant, ubi Tunetum ad Barbarussam venere,ab illo contumeliose primum accepti,sed mox repressa ira, ad audendum fortiter animati s in quod Afrorum & Numidarum auxiliatam appropinquarent.
Dum haec geruntur,m castra Caesaris venit Mu Ieasses rex Tunctanus,quem Barbarusia e regno exaturbarat Fuit iς procera statura, suffusco vultu pla neq; virili,sed admodum strabus. Vbi Caesaris dextra deosculatus est,more patrio humi collectis crurib',sedit in tapete substrato &per interprete supplex petijt ab Imperatore restitui sibi paternum regnia, multa eo nomine pollices Clsari fide & id genus alia. C sar illi Oia liberaliter daturu recepi hortas ut no Punica,sed integra s de spmistis staret.Erat in illo Barbaro & Mahometans stultitiae professororege magna tu bellicae exercitatiois, tum reru caele
situ ex Averrois disciplina peritia.Iussit aute Caesar tendi ei tabernaculu,&hospitali liberalitate tractari hominem.Idem autem ipse in Caesaris exercitu prS--
Cipue mirabatur numerum atque ordinem tormen
torum,& incredibilem in foro rerum venaliu omisgeneris copiam,& militum res necessarias emcntium odestiam ac tranquillitatem. Ab illo vero multa didicere duces exercitus, quae Caesari magno Vsui fuere ad oppugnandum Barbarus . Guleta expugnata, Caesar ad Tunetum iter inte dit. Interim vero dum multa secu animo reputat, &Omnia
334쪽
p6 COMMENTARIVs BREVI s Rκ Rura omnia diligenter expedit,commissa sunt varia curre N Nudar Numidis iraelia. Solent Numidae sero citer aduola morra. re,& rursus mira vasticie, si premantur, gam arri per ut insequentes longius proliciant: tum vero conuersis armis paucos multi circunsistere,& nullo negocio trucidare. Cqsar ubi animaduertit Hispa nos a Numidis in pugna quada premi, acriter cum grauis armaturae equitib' in Barbaros inuectus,eos
in fugam prscipites egit: eoque die non solum strenui ducis ante alios armatus in acie consistens, sed' etiam fori stimi militis ossicium prostitit, ciuicamq;
Coronam meruit, Andrea Pontio equite nobili ab hostibus circunuento,& sua ope liberato. Erant per id tempus quidam togati homines, qui Caesare ho tarentur ad mature disced cndum ex Africa, quod iam satis multa laude potst' esset, Guleta expugna ta & piratis egregie cdomitis: verum illos Caesar graui oratione,ut erat vir longe prudelissimus,prq
clare compescuit, Gulctam autem rursus comuniri
Giaeta iussit,imposito plus mille Hispanorum pretiidio. In
f r vi, de Tunetum versus promotus est totius belli apparatus. Caesar Vastium eo bello, eaque praesertim die, qua cum hoste colligendum crat, Imperatorem P nunciarat.Habebant Itali,Hispani, Germani,singuli suos duces, qui eos hortarentur: verum Caesar ad omnes ordines adequitans,alacri vultu & ingeti si dulia hortabatur,ut fortiter cotra Christi inermes inimicos decertarent,praedae loco ipsos habituros urbem locupletissimam. Dici vix positi, quantum ea Caesaris alacritas inflaminarit militum animos, ita ut intolerabiles labores, prisertim sitis molestias, sertiter pertulerint,licet quida egre in ossicio conistineri potuerint, quos tamen Caesaris praesentia &seueritas ad sanitatem cito reduxit. Vt enim erat
335쪽
LN ORBE GEsTARUM. 377 natura clementissimus,sic etiam ubi res poscere vi debatur, non deerat illi Imperatore digna seueri-
Iam adTunetum propinquabat exercitu S,& ecce Helia. Barbarusa immensas Barbarorum copias in aciem Bais iis . producit,qui centum millia hominum excessisse se, iruntur.Tum vero Vastius,quem ut dixi C sar Im peratorem eo bello esse voluit, antequam cum hoste manus consererentur,sic ait ad Cisere: Iure meo utens,iubeo ut hinc abscedas ad mediam aciem, ubi sunt vexilla,ne fortuito incidetis pilae casu uniue se comunis fortunae salus unius hominis periculo, inexpiabile subeat discrimen. Caesar subridens, me- . tu vacuum eum esse iubet,quado nemo Augustoru Caesarum tormento sublatus esset: at nihilo minus i
'pro sua singulari modestia dictis illius obtemperas, confestim quo iussus erat,abscedit. Inde signo pu
gnae dato,tanto impetu nostri in Barbaros irrupe Lrunt,ut trecentos sciopetiis peremerint ante con- bis, ' e, fictum,reliquos omnes in fugam coniecerint, tor 'mentaque ab illis relicta ceperint, prae dolore & ira dentibus frendente Barbarussa, & cum Turcis Tu netum properante. Erant Tuneti multa millia cataptiuorum Christianorum .Hos omnes ille immanis
Barbarus,circumposito puluere tormetario, in carcere concremare voluit. Verum dehortante quodainsigni pirata,sententiam mutauit. Eius autem cru
delis consilij fama iam in carcerem peruolarat mi esericordia duorum libertorum,Francisci Hispani & . . . 1 Vincentij Dalmat qui licet Barbarus, essent alumni,tamen insigni pietate permoti,patefacto carces re,instrum cia,quibus catenas frangeren miseris it lis obtulere.Mox ruptis catenis,nudi homines saxis Captiu; oco ρlijsq; correptis rebus Turcas inuadunt. Fugiunt ex c pam arce
336쪽
3i3 CoΜMENTARIVs BREvis RERVM arce Turcae. Christiani captiui totam arcem occupant,aliquot caesis Turcis: regios thesauros omneς, omnem commeatum & arma intercipiut, & c sum ma arce Christianis dudum ablatum vexillum cxpa clunt, ut Caesari Seius exercitui capta arce significent. Barbarussa ad arce reuerti falsis dijs suis cre
bro maledices,& nimio furore percitus, aperta qua ianua supplex & prope lachrymans orat Christia nos,ut ipsum intro cum suis recipiant, cuctis liberiatatem pollicitus.At illi certatim in cum saxa conij-ciunt,ita ut totus prae ira insaniens, rebus dc lora tis,cum septem Turcaru millibus,turpi arrepta su rq r u ria Hipponam ubi olim D. Augustinus incomparabilem egit Episcopum, properaret. Ea rectan ita, Cesar propius urbem castra mouet,cui Magistratus claues deditae urbis obtulerunt,id enixissime obse crantes,ne militem intra urbem admitteret. Ad id Caesare cunctantius respondentc,milites frementes& omnis morae impatientes,vel iniussu Caesaris cero, latim in oppidum irruunt,frustra deprecante Mu-' lease. Et ipsi quidem Cesari vehementer suspecta erat Punica fides,ut non sine causa cunctantius preces Tunetanorum admisisse videatur. Nam stipen dium per Muleassem promissum,astute &vafre protrahesiant, visuri qui Barbarusi successus forent. Primus cum parua manu ad arcis porta accessit Vastius, quem Christiani paulo ante captiui, gratula Tunetu di- bundi exceperunt, Arce in potestatem redacta,mili-vipitur. tes a minatim irruunt in urbem, Itali & Hispani in praedas inhiant, Germani Maho mctano sanguine fundendo sitirn suam explent, nulli Omnino parcetes neque aetati,neque sexui:quae res permovit Caesarem,ut proposito odicto, capitis poenam minar tur oriribus,qui Tunetano ciui vim intulissent. --or
337쪽
sar arcem ingressus, captiuis Christianis libertatem ct nauigia atq; commeatum, quib' in patriam rediaren promittit. Porro Francisco & Vincentio Ba barussae alumnis,qui rumpendorum Uinculoru auctor' miseris fuerat, pecuniam ac vestem largitur. Tria precipue in arcis Tunetanae direptione Mule asses deplorauit, Arabicos inprimis codices anti csmos,qui non modo disciplinas Omnes, sed etiam superiorum regum historiam,& Maho metanae sep stitionis interpretationem continerent,quoria Mu-leasses iacturam tulit grauissime. Secundo ungue ta& aromata odoris incomparabilis,ambram, moscu&Lbetum,quae plubeis loculis & arculis eburneis asseruabantur,& neutiquam vulgaris erant prech. Tertio pigmenta & colores varij SI admodum preciosi,quos milites dissipatos conculcarant: multum
illic laχurij, multum cocci & laccae Indice pijssed
lebat Muleasses.Inuenta quoque sunt in arce arma& ocrear Gallorum equitum,qui ante annos trcce tos cum Ludovico rege Tunetum obsederant. ν 'Dum haec geruntur Tuneti, Barbarussa venit in columis Hipponam, & ibi triremes quatuordecim '' in stagno demersas celerrime educit, seque egregie ' 'munit.Interim misit ex nostri qui eius iter impedirent,cum parum essent rei naualis periti, re insecta, ad Caesaris exercitum redierunt, nec sine magno
Christianorum detrimento illi sevissimo piratet ad Algieram primo, mox ad Byzantium clabendi in
gens spatium praebuere.Ea res vehemeter commo
uit Andream Auriam,ita ut non plane desperans su . 'hostem posse consequi, Hipponam contenderit: porro non inuento Barbariassa,vrbem cepit, muros destruxit, arci praesidium imposuit, quam tamen
338쪽
32o COMMENTARIVS BREVIs RηRv MMuleassem Caesar regem Tunctanum promincti tributum imponit annuu falcones duos & totide e Numidia velocitate conspicuos equoς,ca conditio
ne, ut Christianis amicus,Turcis hostis, Caesari ad dictus sit,& Hispanis, quos Guletae amplius mille praesidij loco imponebat Caesa stipendium persol
Caesi, venit Hiς g C sar ab Africa soluens,cum tota clasi in Siciliam. se Siciliam contendit. Ibi triumphali pompa exceptus. passim pecunia donatus, inde Neapolim v
uenit. In ipso itinere nunciata ei est mors Franeisci Ssortiae,qui non ita pridem Christiernam Christi- emi regis Danorum sitam duxerat. Eius mors no , uos in orbe Christiano, Gallis Mediolanum perti nacissime repetctibus,tumultus & clades excitauit, haereticis interim mire exultantibus, quoὸ non de esset Carolo Caesari Christianus rex, qui cum sitis armis ab ipsorum coercitione retardaret. Quanto
satius fuerat Mediolanum vel terret hiatu absorptu, - ab hominum conspectu penitus itolli, quam eius causa Christianum orbem tot mala perpotii Putant pleriq; potentes se insignem sibi comparare gloria, si ius suum, quod tamen plerunque vel incertu habent, vel etiam nullum se habere non sunt nesciuegrcgie tueantur,ctiamsi interim totus debeat per turbari & perire orbis. Sed huiusmodi stud ijs non valde magnam sibi laudem parant apud cordatos &Christianae pietatis amantes.Verum haec Deus iustus iudex iudicabit,nos ad alia transeamus. Sub huius anni sine Saxoniae Elector ex Austria, ubi Ferdinandum regem conuenerat, domum pro- Legatiu pos ficiscens, Pragae appellatus est a legato Pontificio tisicis agit Petro Paulo Uergerio, qui illi Pontificis sententia
eu Saxona. dc Concilio indicendo,itemque de loco Concilij in
339쪽
dicauIt, simul etiam de sententia Caesaris & perdi nandi regis certiorem eum reddidit, quod eis non displiceret Mantua,quam Pontifex Concilio desti nasset. Saxo respondi se cum socijs Smal caldici scis
deris deliberaturit. Deccmbris die 26. ex Conuetusmalcaldico responderunt Protestantes inter cetera,sibi Matuam non placere,neque perpessuros ipsos ut in Cocilio Pontifex sua authoritate utatur,quod
ille sit ipsorum aduersarius, qui dogmata ipsorum 'damnarit.Itaq; eum Iudicem esse non posse, sed ex voluntate Cesaris,regum & principum deligendovidoneos viros,'ui iuxta verbum Dei causam coonoscant atque detiniant. Idoneos autem viros vocant
hauddubie Luterum, Melanchthonem, Bucerum Pomeranum,& id genus alios apostatas monachoc quos certum erat haeresios nomine damnatos esse' '& vel maxime reorum persona sustinere, atq; ideo nulla ratione posse sententiam pronunciare. Atque ita Protestantes. Concilium quidem se vehementer optare & expetere dixerunt,sed a suis Concionato.tibus male persuasi,tale Concilium petierunt, qua, te nulla unquam aetas verum & legitimum esse putauit. Cum vero verbum Dei aliter I uterus, aliter Zuinglius,alitex Anabaptistae, aliter Zuencseldius, aliter seruetus exponant,quis unquam sane mentis
ex sola verbi Dei litera,non adhibita Catholice EOciesiae interpretation aliquid certi in Concilio sta, tui posse credat Ita his tergiversationibus nouoru Euangelistarum siue dogmatistarum id apud Pro- ites restum admittere velint,cui Pontifex ab omi antiqui-ς tate recepto more praesideat,& ipsam quoque Synodum Tridentinam, cui grauisiimi & longe do- viri interfuere non magnipendant. Sed ab
340쪽
sit,ut Ecclesia Dei alium habendorum Conciliorum o dum Sectarijs accipiat, quam ipsi traditus est ab Apostolis &Apostolorum succectoribus. Quod
si vero cx Sectariorum sententia mutandalest Syn- . Odorum habedarum ratio,iano sacile quidlibet obtinere illi poterit l,sed ita tame,ut aliud statuat Sy odus Luterana, aliud Zuin glian a,aliud Anabaptistisca,aliud alia nuper natorum schismatum. Porro in hoc Smalcaldico Protestantium Conuentu sui tetio Callus ca- anu Galliae regis legatus. Rex ille Gerimanoru brin-ptat amici cipum captauit gratiam, utpote qui iam bellum intiam Gese Italia geret e deci euisset: atque interim nihilo mi 'manorum. nus in regno suo seuerisiima sumpsit supplicia de nouorum dogmatum assertoribus vel sectatoribus. Itaque quod Luteranorum Principum captauit beneuolentiam,sui aduersus C sarem communiendi causa id secit, non quod illorum religionem probarct rursus Luterani in cius se amicitiam eadem Omnino ex causa insinuabant, alioqui propter diuersam religionem non magnopere addicti Gallis. Timebant enim utrique Cesaris potentiam, atque idco modis omnibus communire se stud
Hoc tempore Zuingliani Tigurini offensi striaptis quibusdam Luteri de complicum civ praeses tilia quod scripsis et Luterus Oecolampadiu subito a diabolo praefocatum expirasse, synodum Tiguri, conuocat sexta Augusti ministrorum Euangelij sui . ex urbe & agro Tigurino,ubi definitum est,Apolo giam Latine & Germanice edendam contra Luteri S gregis eius calumnias. Sed hoc tam egregij con uentus decretum unus Vuot angus Capito Arge toratensis ecclesiastes Zuinglianus impedivit ad te pus non longum.Interim Luterus s. Octobris scri